Η κεντροαριστερά στην κεντροδεξιά

Η κεντροαριστερά στην κεντροδεξιά Facebook Twitter
Στο φως της νέας πολιτικής αρχιτεκτονικής, αντιλαμβανόμαστε ένα περίπλοκο παιχνίδι. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

ΟΣΟ ΠΕΡΝΟΥΝ ΟΙ ΜΕΡΕΣ, και στο φως της νέας πολιτικής αρχιτεκτονικής, αντιλαμβανόμαστε ένα περίπλοκο παιχνίδι. Κυρίως από την πλευρά της κυβερνητικής πλειοψηφίας και του πρωθυπουργού. Δεν έχει σημασία αν το παιχνίδι είναι κατά γράμμα εφαρμογή ενός επικοινωνιακού σχεδιασμού ή αν υπακούει σε μια στρατηγική, πολιτική θέαση των πραγμάτων, ενδεχομένως κινείται και στα δύο επίπεδα. Αυτό που βλέπουμε είναι ότι το συγκεκριμένο παιχνίδι ήδη αποσταθεροποιεί τους όρους της διαμάχης και τα σχέδια των άλλων παικτών.

Κυρίαρχα λεξιλόγια της εξουσίας γίνονται αυτά της σοσιαλδημοκρατίας και του νέου κέντρου της διεθνούς φάσης της δεκαετίας του ’90 και των καταβολών της. Έχουμε μια νεοδημοκρατική ρητορική ομπαμική, κλιντονική, μπλερική. Μια ελληνική κεντροδεξιά με Μπάιντεν και συμπεριληπτικότητες που επιδιώκει απερίφραστα να εκφράσει μια νέα κοινωνική ενδοχώρα.

Αυτή η ενδοχώρα αγκαλιάζει σκληρούς ρεαλιστές και οπαδούς του e-government, ωφελούμενα λαϊκά νοικοκυριά μαζί με ένα πολύ μεγάλο τμήμα ελευθεροεπαγγελματιών το οποίο, σε σημαντικό βαθμό, διατηρεί υψηλά, αδήλωτα εισοδήματα. Σε αυτό το τόξο συναντά κανείς τον ταπεινό ιδιωτικό υπάλληλο και τον εργοδότη του στην ίδια επιχείρηση εστίασης ή στο ίδιο μπιτσόμπαρο ‒ και με αυτή την έννοια αυτή η ενδοχώρα ενσαρκώνει ένα διαταξικό ρεύμα συμφιλίωσης με το παρόν και νέες τεχνικές επιβίωσης και χαλαρής ευζωίας.

Σε αυτό το πλαίσιο βλέπουμε την παράδοξη, αλλά όχι ανεξήγητη συνύπαρξη μιας κάποιας αισιοδοξίας με μια κόπωση και ένα αίσθημα κορεσμού. Και η κόπωση των πολιτών αφορά και τα πρόσωπα και πράγματα της αριστεράς και ιδίως τον ΣΥΡΙΖΑ και τα δράματά του. Από ένα σημείο και μετά, ένα τμήμα του λαού, των χαμηλών στρωμάτων ιδιαιτέρως, έπαψε να έχει ανάγκη τη συναγερμική και ζοφώδη περιγραφή των πραγμάτων (ενώ προφανώς δεν ήταν κοντά ούτε στις εναλλακτικές ή φιλομεταναστευτικές αξίες της πιο καθαρής αριστεράς).

Ας το πούμε αλλιώς: η συγκεκριμένη κεντροδεξιά δεν κάνει το χατίρι της αντιπολίτευσης να γίνει πραγματικά συντηρητική και δεξιά. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και οι συν αυτώ μετατρέπουν το πλέγμα εξουσίας σε κάτι πιο σύνθετο, πιο απαιτητικό και ενδιαφέρον, με την έννοια ότι δεν προσφέρεται για ιαχές και ευκολίες.

Όπως ακριβώς στη σύγχρονη μουσική σκηνή, κάποιος μπορεί να πει ότι τραγουδάει όλα τα είδη και δεν περιορίζεται πια σε ένα. Για παράδειγμα, ένας τραγουδιστής της παραδοσιακής κάντρι μπορεί να βγάλει ένα άλμπουμ ηλεκτρονικής μουσικής, ένας κλασικός μουσικός να μεταμορφωθεί σε πανκ θορυβοποιό. Όλα πλέον μπορούν ή φαίνεται πως είναι δυνατό να συνδυαστούν ή να παίξουν το ένα μέσα στο άλλο.

Για δεκαετίες, άλλωστε, η συμβατική πολιτική σκηνή έπαιρνε πάντα τις ελευθερίες της σε σχέση με συνθήματα ή «θέσεις» από τις αντίπαλες παρατάξεις. Το ιστορικό ΠΑΣΟΚ είχε ενσωματώσει μεγάλα κομμάτια της εαμικής κληρονομιάς και των προγραμμάτων της προδικτατορικής ελληνικής αριστεράς (και επίσης της νέας αριστεράς, με αναφορές στην αυτοδιαχείριση και στην κοινωνική απελευθέρωση).

Αλλά και η ακροδεξιά μετά το 2011 έχει στην προμετωπίδα της το αρχετυπικό σύνθημα του ΠΑΣΟΚ «η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες». Και ως γνωστόν, ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρούσε, πολλά χρόνια τώρα, να γίνει κεντροαριστερή δημοκρατική παράταξη, συνωθώντας στη ρητορική του την κεντροαριστερά μαζί με την κομμουνιστογενή ιστορική κληρονομιά, που ήταν όμως μια ξεχωριστή ιστορία.  

Η κεντροαριστερά στην κεντροδεξιά Facebook Twitter
Ως γνωστόν, ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρούσε, πολλά χρόνια τώρα, να γίνει κεντροαριστερή δημοκρατική παράταξη. Φωτ.: Eurokinissi

Τώρα όμως φαίνεται πως παίζεται κάτι πιο βαθύ και σύνθετο. Βλέπουμε μια επιχείρηση αποδόμησης της πολιτικής αρχιτεκτονικής που στήθηκε επί δεκαετίες πάνω στην αντίθεση (κεντρο)αριστεράς και (κεντρο)δεξιάς, προόδου και συντήρησης. Ο ακραίος «πραγματισμός» της νέας κεντροδεξιάς – η σχέση όχι μόνο με την πραγματικότητα της αγοράς αλλά και με τις αυθόρμητες ιδεολογίες των ανθρώπων στις καπιταλιστικές κοινωνίες‒ τους κάνει να μην έχουν κανένα πρόβλημα με το άνετο μιξάρισμα και τη μεταμόρφωση. Δεν μιμούνται πλέον την εκσυγχρονιστική κεντροαριστερά μιας άλλης εποχής. Γίνονται, εν μέρει, «αυτό το ίδιο το πράγμα», γίνονται δηλαδή «σοσιαλδημοκράτες». Άλλωστε οι λαϊκοδεξιοί και παλαιοσυντηρητικοί πολιτευτές το έχουν καταλάβει από καιρό και το καταγγέλλουν: τούτη η «νέα» Νέα Δημοκρατία τούς ξενίζει, τους θυμώνει, τους θυμίζει περίεργα πράγματα.  

Φυσικά, μέσα στο ίδιο φιλοκυβερνητικό κοινό που θαυμάζει τον ψηφιακό προοδευτισμό βρίσκονται και αυτοί που δεν έχουν πρόβλημα (το αντίθετο) με τον αστυνομικό που πυροβόλησε τον Σύριο στην καταδίωξη ή όσοι δεν έχουν να πουν κάτι για τα push backs (εννοώ ότι τα αμφισβητούν αλλά και αν συνέβαιναν, θα τα αποδέχονταν ως σιωπηρά τεκμήρια κάθε ρεαλιστικής κρατικής πολιτικής στην εποχή των κινδύνων). Όμως η δεσπόζουσα αίσθηση είναι εκσυγχρονιστική, μοντερνιστική, «πλαισιωτική». Και κρατισμός και αγορές, και ψηφιοποίηση για τον ανταγωνισμό και ανθρωπισμός για την παιδεία (λ.χ. διδασκαλία ολόκληρων λογοτεχνικών κειμένων στο σχολείο), και οικονομία και ρύθμιση αναγκών και διευκολύνσεις στους φτωχούς. 

Ας το πούμε αλλιώς: η συγκεκριμένη κεντροδεξιά δεν κάνει το χατίρι της αντιπολίτευσης να γίνει πραγματικά συντηρητική και δεξιά. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και οι συν αυτώ μετατρέπουν το πλέγμα εξουσίας σε κάτι πιο σύνθετο, πιο απαιτητικό και ενδιαφέρον, με την έννοια ότι δεν προσφέρεται για ιαχές και ευκολίες.

Η κεντροαριστερά στην κεντροδεξιά Facebook Twitter
Απέναντι στον απελευθερωμένο πραγματισμό (που φαίνεται πως εκφράζει και τον Κυριάκο Μητσοτάκη προσωπικά), μια αντιπολίτευση καθηλωμένη, αμυντική ή ξώφαλτση θα βρίσκεται διαρκώς πίσω, χτυπώντας φαντάσματα ή αφηρημένα κατασκευάσματα. Φωτ.: Eurokinissi

Τι σημαίνει όμως αυτό; Ότι για να σταθεί και να έχει αξιώσεις η όποια αντιπολίτευση χρειάζεται να γίνει και αυτή σύνθετη και «πολυδιάστατη». Διότι η στρατηγική της τωρινής πλειοψηφίας είναι να παγιδεύσει την αντιπολίτευση και ιδίως τον επιρρεπή σε ανοησίες ΣΥΡΙΖΑ σε μια αφελή ή αυτοκαταστροφική στάση: να τον αναγκάσει να ψάξει την ταυτότητά του στην αριστερή καθαρότητα, αφού το «κεντροαριστερό πεδίο» καταλαμβάνεται από τον «νεοφιλελευθερισμό». Συγχρόνως θέλει να ωθήσει και το ΠΑΣΟΚ σε μια vintage διεκδίκηση της δικής του παραδοσιακής ψυχής απέναντι στην προσπάθεια υφαρπαγής της «Δημοκρατικής Παράταξης».

Ο επιθετικός πραγματισμός μέσα από την ανάμειξη όλων των εκσυγχρονιστικών παραδόσεων και ιερών ονομάτων έχει επίσης ένα τέτοιο σκέλος: στήνει συνεχώς παγίδες σε αντιπάλους που ψάχνουν μια απλή φόρμουλα αντεπίθεσης. Γνωρίζοντας καλά τις αδυναμίες του ΣΥΡΙΖΑ, που δεν είναι η έλλειψη αρχηγού αλλά ότι εξακολουθεί να ψάχνει την ακροδεξιά ΝΔ και έναν υπερτιμημένο νεοφιλελευθερισμό. Και επίσης, έχοντας κατά νου και τις ιδεολογικές και πολιτικές καθυστερήσεις του ΠΑΣΟΚ που μοιάζει να μην έχει διάθεση να αναλύσει τα χαρακτηριστικά της καινούργιας φάσης.

Υπάρχουν όρια στην κεντροαριστερή κεντροδεξιά ή στον νεοδημοκρατικό προοδευτισμό; Φυσικά. Είναι η δομική έλξη που ασκεί σε αυτόν τον χώρο η μεγέθυνση της ισχύος των ιδιωτικών συμφερόντων. Παρά την αξιοποίηση του κράτους και την αποδοχή μιας επεμβατικής-διορθωτικής λογικής (σημαντικής στις κρίσεις), η κεντροδεξιά δεν θα μπορούσε να αντιμετωπίσει την ατζέντα της σύγχρονης κρίσης: ούτε το τεράστιο περιβαλλοντικό ζήτημα ούτε τα θέματα των εργασιακών σχέσεων και των κοινωνικών θεσμών προστασίας. Παρ’ όλα αυτά, έχει μεγάλα περιθώρια να προχωρήσει σε νομοθέτηση δικαιωμάτων, παροχών και πολιτισμικών καινοτομιών, ανατρέποντας τα στερεότυπα περί δεξιάς και αναστατώνοντας τις ερμηνείες της αριστεράς.

Απέναντι στον απελευθερωμένο πραγματισμό (που φαίνεται πως εκφράζει και τον Κυριάκο Μητσοτάκη προσωπικά), μια αντιπολίτευση καθηλωμένη, αμυντική ή ξώφαλτση θα βρίσκεται διαρκώς πίσω, χτυπώντας φαντάσματα ή αφηρημένα κατασκευάσματα. Εκτός αν ανασυγκροτηθεί σε άλλες βάσεις και διεκδικήσει μια πολιτική του κοινού καλού με έμφαση στην πραγματική υπεράσπιση των δημόσιων αγαθών.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τι είναι, επιτέλους, αυτό που λέμε «κέντρο»;

Οπτική Γωνία / Τι είναι, επιτέλους, αυτό που λέμε «κέντρο»;

Το κέντρο δεν κινείται απλώς σε μια λογική ίσων αποστάσεων από την αριστερά και τη δεξιά, δεν συνιστά δηλαδή μια μετριοπαθή έκφρασή τους ούτε και αποτελεί ένα κολάζ των αξιών του παραδοσιακού αυτού δίπολου, αλλά είναι η ιστορική υπέρβασή του.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ
erdogan

Οπτική Γωνία / Έντι Ζεμενίδης: «Επιτέλους, το ΝΑΤΟ συνειδητοποίησε πως η Τουρκία δρα με τρόπο συναλλακτικό»

Ο εκτελεστικός διευθυντής της οργάνωσης Hellenic American Leadership Council μιλά στη LiFO για τις εξελίξεις της Συνόδου του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, το μέλλον των ελληνοτουρκικών και ελληνοαμερικανικών σχέσεων και τις προσδοκίες του από την συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν.
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί κανείς δεν μας προστατεύει από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Οπτική Γωνία / Γιατί δεν μας προστατεύει κανείς από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Η Κομισιόν στέλνει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν έχει υιοθετήσει τα απαραίτητα σχέδια δράσης για την ηχορρύπανση. Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά μας; Μιλά στη LiFO ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Γεώργιος Παπανικολάου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας κανονικός αφελληνισμός

Οπτική Γωνία / Ένας κανονικός αφελληνισμός

Στη θέση εκείνων των ξένων που καλλιεργούσαν μια αληθινή σχέση με την Ελλάδα, πολλαπλασιάζονται τα φιμέ τζάμια των υπερπολυτελών τζιπ, αόρατοι και αδιάφοροι μεσάζοντες, αγοραστές επαύλεων που υπενοικιάζονται ή έχουν γίνει φρούρια με μικρούς ιδιωτικούς στρατούς τραμπούκων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός και θεωρητικός φυσικός μιλά για την προέλευση της συνείδησης, τoν εγκέφαλο ως κβαντική μηχανή και το μέλλον του ανθρώπου ως υβριδίου τεχνολογίας και βιολογίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Οπτική Γωνία / «Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Ένα 13χρονο παιδί δεν άντεξε την ομοφοβία και έδωσε τέλος στη ζωή του. Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος εξηγεί πώς μπορούν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να εντοπίσουν έγκαιρα τα σημάδια της αυτοκτονικής διάθεσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ