Λίλι Γουατσόφσκι: «Ναι, το Matrix ήταν μια τρανς αλληγορία, αλλά όχι με τον τρόπο που φαντάζεστε»

Lilly Wachowski: «Ναι, το Matrix ήταν μια τρανς αλληγορία, αλλά όχι με τον τρόπο που φαντάζεστε Facebook Twitter
«Ως τρανς άτομο, είμαι η ζωντανή ενσάρκωση της αλλαγής και της ελπίδας». Φωτ.: Frederick M. Brown/Getty Images/Ideal Image
0

ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ 25 ΧΡΟΝΙΑ λίγοι δημιουργοί της κινηματογραφικής βιομηχανίας επαναστάτησαν δημιουργικά στις νεοφιλελεύθερες ευαισθησίες του Χόλιγουντ, όσο οι αδελφές Γουατσόφσκι.

Με κορυφαίο κοινό δημιούργημά τους την αρχική τριλογία του Matrix, κυρίως για την αλληγορική γλώσσα με την οποία μίλησαν για την τρανς κουλτούρα και ζωή, και με ταινίες όπως το έντονα αντιφασιστικό θρίλερ V for Vendetta, αλλά και η καλειδοσκοπικά queer σειρά Sense8, οι δυο τους έθεσαν προς συζήτηση δύσκολα θέματα, από εκείνα που το Χόλιγουντ πάντα αντιμετώπιζε με αμφιθυμία, αν όχι με δυσφορία, σε μια εποχή πολύ περισσότερο φοβική για θέματα φύλου και δικαιωμάτων.

Ειδικά, η Λίλι έχει επίσης γράψει, σκηνοθετήσει και κάνει παραγωγή σε δύο σεζόν του Work in Progress, ενός καυστικού και ξεκαρδιστικού πορτρέτου μιας αυτοπροσδιοριζόμενης χοντρής λεσβίας που προσπαθεί να ξεπεράσει την κατάθλιψη, την απομόνωση και πολλά άλλα.

Ένα πράγμα που μπορώ να κάνω ως δημιουργός που βρίσκεται σε αυτή τη βιομηχανία είναι να δίνω δουλειές σε queer και τρανς άτομα και σε μετανάστες μπροστά και πίσω από την κάμερα.

Τόσο η ίδια, όσο και η αδελφή της, μιλά σπάνια, ωστόσο όταν αποφασίζει να το κάνει, δίνει ξεκάθαρες απαντήσεις: για το αν στ’ αλήθεια το Matrix ήταν μία αλληγορική αφήγηση των ζωών τους πριν από τη φυλομετάβαση, για τον λεκέ της θητείας του Τραμπ στην αμερικανική ζωή, αλλά και για το έργο της ως μέντορα στον μη κερδοσκοπικό οργανισμό «QUEER | ART» που στόχο έχει να βοηθήσει τρανς άτομα να εξελιχθούν και να αντιμετωπίσουν την εχθρική πολιτική απέναντι στη ζωή και τα δικαιώματά τους.

Σε μια σπάνια συνέντευξή της η Γουατσόφσκι μίλησε για την επαναστατική υπόσχεση της queer καθοδήγησης, την πλήρη ιστορία πίσω από το Matrix και το μέλλον που οραματίζεται στο Χόλιγουντ ως «μπροστάρισσα» μίας παράξενης μάχης για το σώμα και το φύλο.

Στη συγκεκριμένη συνέντευξη στο Them, όταν η Γουατσόφσκι ερωτάται για το αν τελικά το Matrix ήταν μία τρανς αλληγορία, για πρώτη φορά δίνει μία κατηγορηματική απάντηση, κυρίως για να λήξει την παραφιλολογία που όλα αυτά τα χρόνια έχει αναπτυχθεί γύρω από την τριλογία.

«Ναι, με όλες τις αποφάσεις που πήραμε γι’ αυτή την ταινία, όλη αυτή η συζήτηση σκέπαζε τα πάντα. Έτσι, όταν κοιτάζω πίσω στον τρόπο που επιλέξαμε αυτούς τους δύο ρόλους (του Νίο και της Σουίτς, που υπό άλλες συνθήκες θα ήταν άνδρας στην πραγματική ζωή και γυναίκα στο Μάτριξ), βλέπω πόσο προφανές είναι ότι από πολλές απόψεις πρόκειται για τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Δεν ήταν συνειδητές αποφάσεις, περισσότερο βρίσκαμε τον δρόμο μας ενστικτωδώς ως δύο τρανς γυναίκες που κρύβονταν απ’ όλους και όλα. Οπότε όλα αυτά τα πράγματα για τα οποία βουίζει ο τόπος είναι απολύτως έγκυρα. Όταν οι άνθρωποι λένε, "ω, είναι μια τρανς αλληγορία", είναι σαν να τους λέμε "ναι... είναι, αλλά εμείς δεν είπαμε 'έι, ας γράψουμε μια τρανς αλληγορία'". Δεν ξεκίνησε έτσι. Γράψαμε μια ταινία δράσης και μετά βάλαμε το τρανς στοιχείο παντού!», εξηγεί η Γουατσόφσκι.

Lilly Wachowski: «Ναι, το Matrix ήταν μια τρανς αλληγορία, αλλά όχι με τον τρόπο που φαντάζεστε Facebook Twitter
O ρόλος της Σουίτς υπό άλλες συνθήκες θα ήταν άνδρας στην πραγματική ζωή και γυναίκα στο Μάτριξ.

Η ίδια έχει μία αναπάντεχη απάντηση, όταν τη ρωτούν γιατί τελικά αποφάσισε να γίνει μέντορας για τρανς νέους.

«Η άμεση σκέψη και απάντησή μου σ’ αυτή την πρόταση είναι ότι νομίζω ότι το queerness αντιστέκεται στην αυτοκρατορία. Με την ίδια μου την ύπαρξη, με το τρανς σώμα μου, αντιστέκομαι στην αυτοκρατορία. Είναι ένας άλλο τρόπος να δούμε αυτό που συμβαίνει με τον καπιταλισμό, μια αυτοκρατορία που θέλει νικητές και ηττημένους. Απαιτεί ανταγωνισμό αυτό το σύστημα διοίκησης. Η καθοδήγηση που κάνουμε στην οργάνωση αφοπλίζει την αυτοκρατορία και τον καπιταλισμό φέρνοντάς μας κοντά ως μέρος του ίδιου κοινωνικού ιστού», λέει χαρακτηριστικά και συνεχίζει:

«Ως τρανς άνθρωποι, είμαστε χτίστες του κόσμου. Είμαστε σε θέση να οραματιστούμε ένα μέλλον που ακόμη δεν υπάρχει. Και έτσι έμαθα να ζητάω περισσότερα, να θέλω να μάθω περισσότερο τις ιστορίες άλλων ανθρώπων, ιδιαίτερα τις queer ιστορίες τους».

Η Γουατσόφσκι τοποθετείται ιδιαίτερα σκληρά και για την αντι-τρανς πολιτική και νομοθεσία που επιτίθεται στα τρανς άτομα στις ΗΠΑ και εξηγεί γιατί αποφάσισε να κινητοποιηθεί εναντίον αυτής της πολιτικής που δείχνει να επεκτείνεται σε όλη τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα.

«Είναι εντελώς εξουθενωτικό αυτό που συμβαίνει και μάλιστα με πολλούς τρόπους. Αλλά ένα πράγμα που μπορώ να κάνω ως δημιουργός που βρίσκεται σε αυτή τη βιομηχανία είναι να δίνω δουλειές σε queer και τρανς άτομα και σε μετανάστες μπροστά και πίσω από την κάμερα.

Μετά τη δεύτερη σεζόν του Work in Progress, είπα: "Αυτός είναι ο λόγος για να μείνω εδώ". Η χαρά που παίρνουν αυτοί οι άνθρωποι από το να είναι ο αληθινός καλλιτεχνικός τους εαυτός, αυτό είναι η επανάσταση. Πρέπει να κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου για να φέρω τις φωνές τους στο προσκήνιο. Γιατί όταν σκέφτομαι τι συμβαίνει σε αυτή τη βιομηχανία αυτή τη στιγμή, μιλάμε για το ακριβώς αντίθετο.

Τα στούντιο έχουν μετατραπεί σε αυτούς τους απορροφητήρες πλούτου που απλά απορροφούν χρήματα, σε αυτούς τους νεκρούς αστέρες του καπιταλισμού που βρίσκονται από πάνω μας σε αυτούς τους υπερ-ομίλους. Η τελική γραμμή ήταν πάντα παρούσα, αλλά τώρα έχει γίνει το βασικό προϊόν. Αυτός είναι ο λόγος που οι σειρές μπαίνουν στο ράφι.

Ταυτόχρονα, προσπαθούν να μας βγάλουν νομοθετικά από τον δημόσιο χώρο – να μας εξαφανίσουν. Αυτές οι δύο δυνάμεις που δουλεύουν μαζί είναι απίστευτα τρομακτικές. Αλλά ως τρανς άτομο, είμαι η ζωντανή ενσάρκωση της αλλαγής και της ελπίδας. Και έτσι το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να συνεχίσω τη δουλειά μου, να συνεχίσω να κάνω την τέχνη μου, προσφέροντας έργο και ελπίδα».

Με στοιχεία από Them.us

Lgbtqi+
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τρανς ορατότητα: Το επόμενο μεγάλο στοίχημα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας και της ελληνικής κοινωνίας

Ρεπορτάζ / Τρανς ορατότητα: Το επόμενο μεγάλο στοίχημα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας και της ελληνικής κοινωνίας

Τριάμισι χρόνια μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου για τη νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου (ΝΑΤΦ) από τη Βουλή, κομβικό γεγονός για την τρανς ορατότητα στην Ελλάδα, είναι πολλά ακόμα αυτά που πρέπει να κατακτηθούν για μία από τις πιο «αθέατες» κοινωνικές ομάδες. Η LiFO μιλά με τρανς άτομα που προσπαθούν να βιοποριστούν, να ξεπεράσουν ανισότητες και προκαταλήψεις και να διεκδικήσουν απρόσκοπτα το δικό τους μερίδιο στην ευτυχία.
ΤΩΝ ΘΟΔΩΡΗ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ & ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

*Να γυρνάς προς το αληθινό αφού έχεις καεί από το ωραίο/ από τον Πάνο Μιχαήλ

ΟΑΣΗ / Να γυρνάς προς το αληθινό αφού έχεις καεί από το ωραίο/ από τον Πάνο Μιχαήλ

Κάθε εποχή χτίζει τα φώτα της για να φωτίσει τον τρόμο της. Η Fruit Gillette τραγουδά μέσα απ’ το εργοτάξιο, η Vaginal Davis εισβάλλει στο μουσείο, ο Λάνθιμος αναζητά χαρά, ο Χόκνεϊ καπνίζει σαν να κρατά ακόμη το χρώμα του κόσμου. Ο Πάνος Μιχαήλ κοιτάζει την Ελλάδα όπως κοιτάς ένα φλας που σε τυφλώνει.
ΠΑΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ
*Αναγνωρίζωντας σε σένα τον ωραιότερο ευατό σου/ από τον Πάνο Μιχαήλ

ΟΑΣΗ / Αναγνωρίζοντας σε σένα τον ωραιότερο εαυτό σου/ από τον Πάνο Μιχαήλ

Ο θάνατος του Διονύση Σαββόπουλου δεν ήταν απλώς ένα πολιτισμικό γεγονός. Ήταν η τελετή λήξης ενός αιώνα που πίστεψε πως η Ελλάδα μπορούσε να εξηγηθεί μέσα από τους μύθους της. Αυτό το πολυπόστ της ΟΑΣΗΣ χαρτογραφεί τη χώρα που επέμενε να υπάρχει μέσα του, από τις εθνικές κηδείες των ’90s μέχρι τη διάχυτη queer Ελλάδα του 2025, από τον Bowie και τη Μελίνα μέχρι τα σημερινά queer σώματα που χορεύουν μέσα σε pixels και φως. Μια αφήγηση για το πένθος, τη μνήμη και την επιμονή μιας χώρας να επιβιώνει μέσα από τη συγκίνηση.
ΠΑΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ
Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Εικαστικά / Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Το πρώτο διεθνές πολυθεματικό φεστιβάλ ποίησης «Σολοικισμός», έρχεται το Σάββατο 25 και την Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2025 στον Ελαφότοπο, στα Ζαγοροχώρια. Ο εμπνευστής και καλλιτεχνικός διευθυντής του μίλησε στη LifO.
M. HULOT
*Η θαυμάσια απειλή του να υπάρχεις χωρίς να απολογείσαι/ από τον Πάνο Μιχαήλ

ΟΑΣΗ / Η θαυμάσια απειλή τού να υπάρχεις χωρίς να απολογείσαι/ από τον Πάνο Μιχαήλ

Η θεία Σταματίνα είπε intersex και η Ελλάδα σώπασε για ένα δευτερόλεπτο, όσο χρειάζεται για να αλλάξει εποχή. Ο Γιώργος Καπουτζίδης δεν έκανε επανάσταση, έκανε κάτι πιο σπάνιο: έμαθε σ’ ένα έθνος να μιλά με τρυφερότητα. Κι αυτό, σε μια χώρα που ακόμη συγχέει τη φωνή με τη βία, είναι σχεδόν θαύμα.
ΠΑΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Τι σημαίνει να γεννιέσαι ίντερσεξ;

Athens Pride 2022 / Explainer: Τι σημαίνει να γεννιέσαι ίντερσεξ;

Το γράμμα «Ι» στο αρκτικόλεξο ΛΟΑΤΚΙ+ αντιστοιχεί σε υγιή ανθρώπινα σώματα που μέχρι σήμερα συχνά παθολογικοποιούνται και υποβάλλονται σε επεμβάσεις «κανονικοποίησης» φύλου ερήμην τους. Η Intersex Greece εξηγεί τον όρο, τις δυσκολίες και τις διακρίσεις που αντιμετωπίζουν τα ίντερσεξ άτομα στην Ελλάδα.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
*Από τον λαιμό ως την αυγή/ από τον Πάνο Μιχαήλ

ΟΑΣΗ / Από τον λαιμό ως την αυγή/ από τον Πάνο Μιχαήλ

Σε έναν κόσμο που φοβάται τη σιωπή, η ΟΑΣΗ επιμένει να μιλά με ευαισθησία. Δέκα κείμενα–καθρέφτες, από τη Θεία Σταματίνα ως τον Sorour Darabi, για το βλέμμα που δεν ωραιοποιεί, παρατηρεί.Για την ατέλεια που γίνεται φως, και για το queer που επιβιώνει μέσα στην τρυφερότητα.
ΠΑΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ
*Nα μένεις μέσα στο φως/ από τον Πάνο Μιχαήλ

ΟΑΣΗ / Nα μένεις μέσα στο φως/ από τον Πάνο Μιχαήλ

Το νέο πολυποστ του Πάνου Μιχαήλ παρακολουθεί το δάκρυ, την έκθεση και την επιείκεια ως μορφές αισθητικής πίστης. Από τον οίκο Dior μέχρι το Eye Filmmuseum του Άμστερνταμ, κι από τα Instagram ban του Slava Mogutin ως την επιμονή της ομορφιάς στο έργο του Παπαϊωάννου, η ΟΑΣΗ σκιαγραφεί τη νέα ηθική του φωτός: πώς η τέχνη, η μόδα και το queer βλέμμα συναντιούνται στην πιο ανθρώπινη τους στιγμή τη στιγμή που ραγίζουν.
ΠΑΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ
«Στο θέατρο ο κόσμος θέλει να βλέπει άντρες ή, καλύτερα, “άντρακλες”»

Οι Άλλοι / «Στο θέατρο θέλουν να βλέπουν άντρες ή, καλύτερα, “άντρακλες”»

Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Βασίλης Βηλαράς μιλά για τη σιωπηλή βία των εφηβικών του χρόνων, την αγωνία των γκέι αντρών στη σκηνή, τη φοβική βιομηχανία του θεάτρου και την ανάγκη να μείνουμε άνθρωποι σε μια εποχή που όλα ξεχνιούνται γρήγορα.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Ο ανυπεράσπιστος καημός για ένα ακόμη κράξιμο/από τον Πάνο Μιχαήλ

ΟΑΣΗ / Ο ανυπεράσπιστος καημός για ένα ακόμη κράξιμο/από τον Πάνο Μιχαήλ

Από τον ποταμό της Baarn μέχρι το φιλί στις «Σέρρες», κι από το βλέμμα–countdown του Ren Hang μέχρι τη φάρσα του Μίστερ Μπούτια, η ΟΑΣΗ καταγράφει τα queer ραγίσματα που δεν έγιναν ποτέ ιδιωτικά. Dickpics, cult σώματα, drag spoof βιντεάκια, καμπαρέ φωνές, τηλεοπτικά taboos· όλα στην ίδια καμπύλη: γέλιο, καύλα, πληγή, ανάσα. Το ripology του queer δεν είναι θεωρία· είναι ο ανυπεράσπιστος καημός που μας κρατάει ζωντανούς.
ΠΑΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ
*Κάθε τρελό παιδί/ από τον Πάνο Μιχαήλ

ΟΑΣΗ / *Κάθε τρελό παιδί/ από τον Πάνο Μιχαήλ

Η ελληνική ψυχανάλυση κρύβει ακόμα τα queer σώματα στις σκιές: από τα τηλεοπτικά δικαστήρια της Τατιάνας μέχρι τα hashtags των θεραπευτών–influencers. Σπαράγματα μνήμης, media τραύματος και επιβίωσης συνθέτουν μια ιστορία που ποτέ δεν ειπώθηκε ολόκληρη.
ΠΑΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ
Οι εκδόσεις που απευθύνονται στο LGBTQ+ κοινό αντιμετωπίζουν διακρίσεις από τους διαφημιστές, προειδοποιούν οι εκδότες

Διεθνή / Τα περιοδικά που απευθύνονται στο LGBTQ+ κοινό αντιμετωπίζουν διακρίσεις από τους διαφημιστές, προειδοποιούν οι εκδότες

Η αντι-DEI εκστρατεία στις ΗΠΑ και οι διαφημιστές που αποφεύγουν να συνεργαστούν με τα έντυπα που απευθύνονται στην LGBTQ+ κοινότητα και άλλες μειονότητες
LIFO NEWSROOM