Janis Rafa: Η μοναδική Ελληνίδα καλλιτέχνις στην Μπιενάλε της Βενετίας 2022

Janis Rafa: Η μοναδική Ελληνίδα καλλιτέχνιδα στην Μπιενάλε της Βενετίας 2022 μιλά στη LiFO Facebook Twitter
0

Στη λίστα με τους 213 καλλιτέχνες και καλλιτέχνιδες από όλο τον κόσμο που ανακοίνωσε η φετινή Μπιενάλε της Βενετίας, η οποία θα πραγματοποιηθεί από τις 23 Απριλίου έως τις 27 Νοεμβρίου, φιγουράρει ένα μόνο ελληνικό όνομα, εκείνο της Janis Rafa, την οποία επέλεξε για την κεντρική έκθεση στο Αρσενάλε η επιμελήτρια της 58ης διοργάνωσης Σεσίλια Αλεμάνι.

Οι καλλιτέχνες προέρχονται από 58 χώρες. 180 από αυτούς δεν έχουν παρουσιαστεί ποτέ στο παρελθόν στην κύρια έκθεση της Μπιενάλε. Η διοργάνωση έχει πάρει τον τίτλο της, «The Milk of Dreams», από ένα βιβλίο με σχέδια της σουρεαλίστριας Λεονόρα Κάρινγκτον. Στη «διιστορική» αυτή έκθεση, όπως είπε η Σεσίλια Αλεμάνι, «η παρουσία ενός μεγάλου αριθμού γυναικών και gender non-conforming καλλιτεχνών αμφισβητεί τη φιγούρα των ανδρών ως το κέντρο του σύμπαντος».

Η γεννημένη στην Αθήνα Τζάνις Ραφαηλίδου (Janis Rafa) ολοκλήρωσε την εκπαίδευσή της στη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου του Λιντς (2002-2012) με διδακτορικό στη video art και ήταν μέλος του προγράμματος φιλοξενίας καλλιτεχνών Rijksakademie (2013-2014) με υποτροφία από το Ίδρυμα Ωνάση. Έχει βραβευτεί από την ARTWORKS (2021).

«Δεν μπορώ να πω ακόμα πολλά πράγματα για το έργο, γιατί δεν μας επιτρέπεται, αλλά μπορώ να σας πω πώς προέκυψε η συμμετοχή μου» λέει η Τζάνις Ραφαηλίδου από το αεροδρόμιο, πριν πετάξει για Ολλανδία όπου ζει και εργάζεται.

Η πρακτική μου ταίριαξε με τη θεματολογία της Μπιενάλε και εντάχθηκε εκεί γιατί στη δουλειά μου είναι ξεκάθαρη, τα δέκα τελευταία χρόνια, η ύπαρξη μιας προβληματικής που εξετάζει τη σχέση ανθρώπου και ζώου, τη σχέση του ζωντανού και του νεκρού σώματος και πώς αυτό το αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος και το ζώο και πώς συνυπάρχουν σε ένα περιβάλλον.

«Δεν γνωριζόμουν με τη Σεσίλια Αλεμάνι, είδε τη δουλειά μου μέσα από τα ολλανδικά πορτφόλιο που κοίταζε για την προετοιμασία της Μπιενάλε. Αυτό που γνωρίζω είναι ότι η Μπιενάλε δεν θα έχει φέτος πολλά βίντεο στις συμμετοχές, εγώ είμαι μια καλλιτέχνης που δουλεύει κυρίως με βίντεο, κινούμενη εικόνα και φιλμ, κάποια γλυπτά και βίντεο εγκαταστάσεις.

Θα έχω μια βίντεο εγκατάσταση. Είναι μια δουλειά που έχει προκύψει κατά τη διάρκεια των δυο προηγούμενων χρόνων της πανδημίας του κορωνοϊού, είναι αποτέλεσμα της έρευνας που έκανα στη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Η πρακτική μου ταίριαξε με τη θεματολογία της Μπιενάλε και εντάχθηκε εκεί γιατί στη δουλειά μου είναι ξεκάθαρη, τα δέκα τελευταία χρόνια, η ύπαρξη μιας προβληματικής που εξετάζει τη σχέση ανθρώπου και ζώου, τη σχέση του ζωντανού και του νεκρού σώματος και πώς αυτό το αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος και το ζώο και πώς συνυπάρχουν σε ένα περιβάλλον, το μυστικό, το μυθολογικό, η ενσωματωμένη πλέον βία στο σώμα, όσο αφορά τον άνθρωπο, τη γυναίκα, την ενδοοικογενειακή βία, όσον αφορά τον εγκλεισμό, όλα αυτά, αυτά εξετάζω και στη δουλειά μου αυτή».  

Το σύνολο της δουλειάς της Τζάνις Ραφαηλίδου συνδυάζει φιλμ, βίντεο εγκατάσταση και γλυπτική, προκειμένου να επιστήσει την προσοχή σε μια μη ανθρωποκεντρική, μη λογοκεντρική έννοια των υποκειμενικοτήτων και των τόπων.

Το έργο της κινούμενης εικόνας ισορροπεί μεταξύ μιας εμπειρικής αντίληψης τοπίων και γεγονότων και μιας αυθεντικής αναπαράστασής τους. Οι ιστορίες της βρίσκονται στο περιθώριο του αστικού περιβάλλοντος, στοιχειωμένες από αδέσποτα σκυλιά, φονικά, ξεχασμένα ερείπια, εγκατάλειψη και θάνατο.

Janis Rafa: Η μοναδική Ελληνίδα καλλιτέχνιδα στην Μπιενάλε της Βενετίας 2022 μιλά στη LiFO Facebook Twitter
Η Janis Rafa. Φωτο: David van Dartel

Νεκροί και ζωντανοί, ανθρώπινα και μη ανθρώπινα όντα συνυπάρχουν σε μια συμφωνία ονείρου και αισθησιασμού, σχηματίζοντας μια οπτική γλώσσα που βασίζεται στη σιωπή, τη σωματικότητα και την αφή.

Η κρυπτική και οικουμενική φύση αυτών των κινηματογραφικών κόσμων ξεκινά από έναν συγκεκριμένο ρεαλισμό που έχει πολύ μικρή σχέση με τη συνήθη αναπαράστασή του, την αναζήτηση του αόρατου, του μυθικού και του απόκρυφου. Τελετουργίες αποχαιρετισμού, ταφής ή ανασκαφής, υποβολής ή εκδίκησης σχηματίζουν ένα κυκλικό μοτίβο αφήγησης στο οποίο αναγνωρίζεται η μη ανθρώπινη δράση προκειμένου να αποκαλυφθούν πολιτικές και ηθικές διαστάσεις, ως ένα άλλο είδος αρχαιολογίας.

Η πρώτη της μεγάλου μήκους ταινία «Kala azar» (2020) έκανε την πρεμιέρα της στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Ρότερνταμ (βραβείο KNF) και στο New Directors/New Films στο MoMA (2021). Η ταινία έχει συμμετάσχει σε 38 κινηματογραφικά φεστιβάλ, αποσπώντας 9 βραβεία.

Janis Rafa: Η μοναδική Ελληνίδα καλλιτέχνιδα στην Μπιενάλε της Βενετίας 2022 μιλά στη LiFO Facebook Twitter
Janis Rafa, Cover Green (Gold series), 2016. Ιδιωτική Συλλογή. Courtesy the Artist. © Janis Rafa

Το 2020 τής ανατέθηκε η υλοποίηση νέου έργου από το Ίδρυμα In Between Art Film ως μέρος του πρότζεκτ «Mascarilla 19: Codes of Domestic Violence».

Το 2019 παρουσίασε την πρώτη της μουσειακή ατομική έκθεση στο Μουσείο Centraal της Ουτρέχτης.

Η δουλειά της έχει εκτεθεί σε διάφορους χώρους, μεταξύ των οποίων: Μπιενάλε Βουκουρεστίου (2021), Ατομική Έκθεση Centraal Museum (NL, 2019), Goethe-Institut (GR, 2021), MAXXI (2020), State of Concept Athens (2020) , Manifesta 12 (2018), Palazzo Medici Riccardi (2017), Center d'art Contemporain Chanot (2017), Mardin Biennial (2018), Kunsthalle Munster (2017), EYE Filmmuseum (2016/ 2021), Palazzi (2021 Stroz). Το έργο της Ράφα αποτελεί μέρος πολλών θεσμικών και ιδιωτικών συλλογών, μεταξύ των οποίων το Μουσείο Stedelijk, το Μουσείο Centraal, το Μουσείο Voorlinden και το Fondazione In Between Art Film.

Janis Rafa: Η μοναδική Ελληνίδα καλλιτέχνιδα στην Μπιενάλε της Βενετίας 2022 μιλά στη LiFO Facebook Twitter
Janis Rafa, I am the daughter of a sheep. Courtesy the Artist. © Janis Rafa
Janis Rafa: Η μοναδική Ελληνίδα καλλιτέχνιδα στην Μπιενάλε της Βενετίας 2022 μιλά στη LiFO Facebook Twitter
Janis Rafa, A sign of prosperity to the dreamer, 2014. Courtesy the Artist. © Janis Rafa
Janis Rafa: Η μοναδική Ελληνίδα καλλιτέχνιδα στην Μπιενάλε της Βενετίας 2022 μιλά στη LiFO Facebook Twitter
Janis Rafa, Requiem to a Shipwreck (Requiem#1), 2014. Film still. Courtesy the Artist. Museum Voorlinden. © Janis Rafa
Janis Rafa: Η μοναδική Ελληνίδα καλλιτέχνιδα στην Μπιενάλε της Βενετίας 2022 μιλά στη LiFO Facebook Twitter
Janis Rafa, Lacerate, 2020. Film still, single-channel video with sound, 16 min. Courtesy the Artist. Fondazione In Between Art Film. © Janis Rafa
Janis Rafa: Η μοναδική Ελληνίδα καλλιτέχνιδα στην Μπιενάλε της Βενετίας 2022 μιλά στη LiFO Facebook Twitter
Janis Rafa, Winter came early. Courtesy the Artist. © Janis Rafa
Janis Rafa: Η μοναδική Ελληνίδα καλλιτέχνιδα στην Μπιενάλε της Βενετίας 2022 μιλά στη LiFO Facebook Twitter
Janis Rafa, Whoever owns the ground from the depth of the earth to the height of the sky. Courtesy the Artist. © Janis Rafa
Janis Rafa: Η μοναδική Ελληνίδα καλλιτέχνιδα στην Μπιενάλε της Βενετίας 2022 μιλά στη LiFO Facebook Twitter
Janis Rafa, Take 11: What remains is a wound disembodied. Courtesy the Artist. © Janis Rafa
Janis Rafa: Η μοναδική Ελληνίδα καλλιτέχνιδα στην Μπιενάλε της Βενετίας 2022 μιλά στη LiFO Facebook Twitter
Janis Rafa, Father gravedigger. Courtesy the Artist. © Janis Rafa
Janis Rafa: Η μοναδική Ελληνίδα καλλιτέχνιδα στην Μπιενάλε της Βενετίας 2022 μιλά στη LiFO Facebook Twitter
Janis Rafa, If i ever get a monument chickens will do it for me (REQUIEM#3). Courtesy the Artist. © Janis Rafa
Janis Rafa: Η μοναδική Ελληνίδα καλλιτέχνιδα στην Μπιενάλε της Βενετίας 2022 μιλά στη LiFO Facebook Twitter
Janis Rafa, The fear of leaving the animal forever forgotten under the ground. Courtesy the Artist. © Janis Rafa
Janis Rafa: Η μοναδική Ελληνίδα καλλιτέχνιδα στην Μπιενάλε της Βενετίας 2022 μιλά στη LiFO Facebook Twitter
Janis Rafa, Lacetare. Courtesy the Artist. © Janis Rafa
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Λουκία Αλαβάνου: «Προτιμώ να κάνω λιγότερα έργα, θέλω να με αγγίζει βαθιά το κάθε θέμα»

PORTRAITS 2022 / Λουκία Αλαβάνου: «Προτιμώ να κάνω λιγότερα έργα, θέλω να με αγγίζει βαθιά το κάθε θέμα»

Η καλλιτέχνις που τον ερχόμενο Απρίλιο θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην 59η Μπιενάλε της Βενετίας νιώθει ότι βρίσκεται απολύτως στο στοιχείο της όταν ασχολείται με την τεχνολογία εικονικής πραγματικότητας και με μία ταινία αυτού του είδους, που βασίζεται στην τραγωδία του Σοφοκλή Οιδίπους επί Κολωνώ και είναι γυρισμένη με ερασιτέχνες Ρομά ηθοποιούς, θα συμμετέχει στη μητέρα όλων των Μπιενάλε.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
Το «The Milk of Dreams» της Λεονόρα Κάρινγκτον θα είναι ο τίτλος της 59ης Μπιενάλε Βενετίας

Πολιτισμός / «The Milk of Dreams»: Η 59η Μπιενάλε Βενετίας εμπνέεται τον τίτλο της από τη σουρεαλίστρια Λεονόρα Κάρινγκτον

Ο τίτλος της έκθεσης αναφέρεται σε ένα βιβλίο, καλύτερα σε ένα σημειωματάριο της Κάρινγκτον που κρατούσε στο Μεξικό με σχέδια και ιστορίες που έλεγε στα παιδιά της
THE LIFO TEAM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT
Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
«Η εμμονή του βλέμματος»: Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

The Review / Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

Ποιο είναι το αποκαλούμενο «εθνικό αφήγημα» που υπηρετεί η Εθνική Πινακοθήκη; Ο Χρήστος Παρίδης συζητά με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εκθέσεων Δημήτρη Τρίκα για τη νέα επετειακή έκθεση στη μνήμη του Παναγιώτη Τέτση, η οποία μόλις εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου / Περικλής Βυζάντιος: από το Παρίσι της Μπελ Επόκ στο φως της Ύδρας 

Εικαστικά / Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου

Μια ανασκόπηση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, που ήταν γνωστός για τα ελληνικά τοπία και την Ύδρα, με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
 Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Εικαστικά / Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Με αφορμή την αναδρομική έκθεση στη Συλλογή Peggy Guggenheim στη Βενετία, έφτασε η στιγμή να ανακαλύψουμε τη ζωγράφο που θεωρείται εθνικός θησαυρός για την Πορτογαλία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Εικαστικά / Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Μια νέα έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι με πορτρέτα της κόρης του Ανρί Ματίς, Μαργκερίτ, προσφέρει μια νέα οπτική στο έργο του μεγάλου Γάλλου καλλιτέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που ξεκινούν τον Απρίλιο

Εικαστικά / Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Αφρικανική τέχνη, κριτική στην αποικιοκρατία, έργα για τα δικαιώματα των ζώων και εμπνευσμένα από διαστημικά ταξίδια, νέοι καλλιτέχνες και αναδρομικές εκθέσεις σε μουσεία και γκαλερί της Αθήνας.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ