(Somewhere) beyond the cherry trees: Η «εκδίκηση» του Τσέχoφ

Η «εκδίκηση» του Τσέχωφ Facebook Twitter
Με εξαίρεση τους καλούς ηθοποιούς και κυρίως τη  Μαρία Πανουργιά, τη Νάνσυ Σιδέρη και την Καλλιόπη Σίμου, τίποτα δεν λειτούργησε καλά «πέρα από τον βυσσινόκηπο». Φωτο: @Kiki Papadopoulou
0

Αν πήγαμε στην Πειραιώς 260 για την πρώτη παράσταση του Φεστιβάλ Αθηνών 2021 (Somewhere) beyond the cherry trees με αυξημένες προσδοκίες, είναι δικό μας πρόβλημα. Δεν «φταίει» η παράσταση του Πρόδρομου Τσινικόρη (σύλληψη και σκηνοθεσία) που δεν μπόρεσε να χορτάσει την πείνα μας για θέατρο, έπειτα από τόσους μήνες αναγκαστικής αποχής. Ούτε ευθύνεται για το άδειασμα της βεβαιότητας διαφόρων ότι κάθε κρίση δεν μπορεί παρά να οδηγεί σε νέες, συνταρακτικές εξελίξεις και ότι η εμπειρία της επιδημίας και της καραντίνας κυοφορεί ή θα κυοφορήσει ευπρόσδεκτες αλλαγές. Τέτοιες ιδέες είναι απλώς αντανακλάσεις επιθυμίας – οι περισσότεροι καλλιτέχνες του θεάτρου απλώς θα συνεχίσουν από κει που σταμάτησαν. Κι αυτό δεν είναι απαραιτήτως κακό.

Ο Πρόδρομος Τσινικόρης, προ πανδημίας, είχε σταματήσει στο θέατρο-ντοκιμαντέρ. Στην κατεύθυνση των μετα-δραματικών τάσεων στο ευρωπαϊκό θέατρο, στράφηκε στη σκηνική γλώσσα που «δραματοποιεί» κομμάτια της πραγματικότητας εντός του ιστορικού της γίγνεσθαι. Οι πολυβραβευμένοι Rimini Protokoll την τελειοποίησαν, ανεβάζοντας στη σκηνή ερασιτέχνες «ειδικούς» που συνδέονται κάπως με το θέμα, αποκαλύπτοντας κρυφές πτυχές του και παρουσιάζοντας πρόσωπα, φαινόμενα, «αντικείμενα» με υψηλή συμβολική αξία, από αναπάντεχες γωνίες και προοπτικές.

Την ίδια στιγμή οι καλλιτέχνες του θεάτρου-ντοκιμαντέρ προτείνουν μιαν άλλη θεατρικότητα, έναν ρεαλισμό πέρα από τον ρεαλισμό, αφού στις παραστάσεις τους όσοι βρίσκονται στη σκηνή «παίζουν» τον εαυτό τους και μιλούν για την εμπειρία τους. Πρόκειται για ένα θέατρο κατεξοχήν πολιτικό, που στις πιο απλοϊκές εκδοχές του υπακούει στις πολιτικές ιδέες των δημιουργών του, μέσω τόσο της επιλογής συγκεκριμένων θεμάτων όσο και του τρόπου διαχείρισής τους. Οι καλύτερες παραστάσεις του είδους καταφέρνουν να αποφύγουν μονομερείς ερμηνείες με κυκλωτική, κοινωνικοπολιτική διερεύνηση του θέματος, αναδεικνύοντας την πολυπλοκότητά μέσα από διαφορετικές, αντίθετες ή συμπληρωματικές μαρτυρίες.

Στο (Somewhere) beyond the cherry trees ο καλλιτέχνης σκηνοθέτης απουσίαζε κι η δραματουργία (τόσο ως προς το κείμενο, όσο και ως προς τη σκηνική σύνθεση) ήταν προβληματική.

Η επιστημονική αντικειμενικότητα (στη μέθοδο) του θεάτρου-ντοκουμέντο, ωστόσο, λειτουργεί ευνουχιστικά προς την καλλιτεχνική διάσταση της σκηνικής πράξης. Η παράσταση κινδυνεύει να μη διαφέρει από ένα τηλεοπτικό πάνελ ή από στρογγυλό τραπέζι συνεδρίου. Όσο με αφορά, δεν πάω στο θέατρο για να ακούσω ειδικούς ούτε για να μου κάνουν μάθημα.

Η «εκδίκηση» του Τσέχωφ Facebook Twitter
Φωτο: @Kiki Papadopoulou

Τα ως άνω αφορούν εμμέσως την καινούργια παράσταση του Πρόδρομου Τσινικόρη για το Φεστιβάλ Αθηνών αφού στο (Somewhere) beyond the cherry trees (γιατί αγγλικός τίτλος;) έχει απομακρυνθεί από το θέατρο-ντοκουμέντο και συστήνει την παράσταση με τον όρο «post-documentary». Η πέραν των όρων αλήθεια είναι ότι εδώ ο Τσινικόρης δοκιμάζεται με αμιγώς θεατρικά υλικά, με επαγγελματίες ηθοποιούς και με τον «Βυσσινόκηπο» του Τσέχοφ.

βυσσινόκηπος
Η αφίσα της παράστασης

Η αλλαγή πλεύσης είναι καλοδεχούμενη – σημαίνει ότι νιώθει έτοιμος να προχωρήσει σε διαφορετικά μονοπάτια. Μόνο που όταν κάνεις θέατρο με θεατρικά υλικά απαιτείται να μετασχηματίζεις με καλλιτεχνικούς όρους το θέμα σου, την ιδέα που σε κινεί.

Στο (Somewhere) beyond the cherry trees ο καλλιτέχνης σκηνοθέτης απουσίαζε κι η δραματουργία (τόσο ως προς το κείμενο όσο και ως προς τη σκηνική σύνθεση) ήταν προβληματική. Η παράσταση χωρίστηκε σε δύο, περίπου ίσης διάρκειας μέρη.

Στο πρώτο μέρος ο Τσινικόρης εμφανίζεται στα αριστερά της σκηνής ως Τροφίμοφ (ο «επαναστάτης» φοιτητής που λέει πως ο άνθρωπος είναι από τη φύση πλασμένος με ατέλειες και πως οι άνθρωποι στη συντριπτική πλειονότητά τους είναι άξεστοι, ανόητοι και αξιολύπητοι). Παρακολουθεί την κίνηση στα δεξιά του, όπου σε μια καλύβα συνωθούνται τα βασικά πρόσωπα του τσεχοφικού «Βυσιννόκηπου»: ο Λοπάχιν, η Λιούμπα, ο Γκάεφ, και οι δύο νεαρές της ιστορίας, η Βάρια και η Άνια. Διατρέχουν μέσα σε 40 λεπτά το έργο του Τσέχοφ. Εννοείται πως αυτός που δεν έχει διαβάσει ή δεν έχει ξαναδεί τον «Βυσινόκηπο» δεν καταλαβαίνει ακριβώς περί τίνος πρόκειται. Όσοι το γνωρίζουν, απορούν πώς από ένα αριστούργημα μπορεί να προκύψει μία τόσο βαρετή σκηνική αφήγηση. Τα πρόσωπα ασαφή, ο λόγος τους λειψός.

Η «εκδίκηση» του Τσέχωφ Facebook Twitter
Φωτο: @Kiki Papadopoulou
Η «εκδίκηση» του Τσέχωφ Facebook Twitter
Φωτο: @Kiki Papadopoulou

Στα 40 λεπτά, έτοιμοι πια να δούμε πώς κατέληξαν οι τσεχοφικοί ήρωες μετά το τέλος του έργου, μεταφερμένοι στην εποχή μας, μεσολαβεί ένα ολιγόλεπτο «θεατρικό δοκίμιο» του Τσινικόρη για την πόλη και πώς μετασχηματίζεται, για την τουριστικοποιηση, την απώλεια του κέντρου της και το Airbnb, για την ακίνητη ιδιοκτησία ως μοχλό άσκησης εξουσίας, για την πτώση της μεσαίας τάξης, τους νεόπτωχους και τη θέση τους στην υπό διαρκή εξέλιξη αστική ανθρωπογεωγραφία. Μιλάει ακόμη για τη σημασία της «ρητορικής του κίνδυνου» στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο ανάπτυξης, την επισφάλεια των μη-προνομιούχων πληθυσμών, για τη σημασία του σπιτιού στον τρόπο που συλλαμβάνουμε τον εαυτό μας και τη θέση μας στην κοινωνία. Ενοχλητικά διδακτικό.

Εν τω μεταξύ η καλύβα αποδομείται (από τη φτωχή σκηνική όψη δεν έλειπε μία οθόνη, που κρεμόταν στη μία άκρη, πάνω στην οποία προβάλλονταν εντελώς αδιάφορες εικόνες), οι ηθοποιοί αλλάζουν κάπως τα ρούχα τους και κάθονται σε καρέκλες κοιτώντας τους θεατές. Καθένας τους λέει την ιστορία του μετά την πτώχευση και την απώλεια του (όποιου)  «βυσσινόκηπου». Κάποιοι (κυρίως η Λιούμπα της Μαρίας Πανουργιά) επιδιώκουν να μας κάνουν να γελάσουμε με υπερβολές και παράδοξες συνδέσεις. Τέλος παράστασης, αμήχανο χειροκρότημα.

Η παράσταση είχε ανακοινωθεί στο περσινό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών και αναβλήθηκε λόγω της επιδημίας, άρα υπήρχε άφθονος χρόνος προετοιμασίας. Με εξαίρεση τους καλούς ηθοποιούς, ωστόσο, και κυρίως τη Μαρία Πανουργιά, τη Νάνσυ Σιδέρη και την Καλλιόπη Σίμου, τίποτα δεν λειτούργησε καλά «πέρα από τον βυσσινόκηπο». Η «εκδίκηση» του Τσέχoφ.

Η «εκδίκηση» του Τσέχωφ Facebook Twitter
Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Η «εκδίκηση» του Τσέχωφ Facebook Twitter
Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Η «εκδίκηση» του Τσέχωφ Facebook Twitter
Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Η «εκδίκηση» του Τσέχωφ Facebook Twitter
Φωτο: @Kiki Papadopoulou
Η «εκδίκηση» του Τσέχωφ Facebook Twitter
Φωτο: @Kiki Papadopoulou
Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μιχαήλ Μαρμαρινός: Το έπος μάς έμαθε να αναπνέουμε ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΑΡΚΕΤΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ

Θέατρο / Μιχαήλ Μαρμαρινός: «Από μια κοινωνία της αιδούς, γίναμε μια κοινωνία της ξεδιαντροπιάς»

Με τη νέα του παράσταση, ο Μιχαήλ Μαρμαρινός επιστρέφει στην Οδύσσεια και στον Όμηρο και διερευνά την έννοια της φιλοξενίας. Αναλογίζεται το «απύθμενο θράσος» της εποχής μας, εξηγεί τη στενή σχέση του έπους με το βίωμα και το θαύμα που χάσαμε και παραμένει σχεδόν σιωπηλός για τη νέα του θέση ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
13 λόγοι για να πάμε φέτος στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Θέατρο / 13 λόγοι για να πάμε φέτος στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Τέχνη με φαντασία, αστείρευτη δημιουργία, πρωτοποριακές προσεγγίσεις: ένα επετειακό, εορταστικό, πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα για τα 70 χρόνια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου μέσα από 83 επιλογές από το θέατρο, τη μουσική και τον χορό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κυνηγώντας τον χαμένο χρόνο σε ένα έργο για την εξουσία

Θέατρο / «Δελφίνοι ή Καζιμίρ και Φιλιντόρ»: Ένα έργο για τη μόνιμη ήττα μας από τον χρόνο

Ο Θωμάς Μοσχόπουλος σκηνοθετεί και γράφει ένα έργο-παιχνίδι, εξετάζοντας τις σχέσεις εξουσίας, τον δημιουργικό αντίλογο και τη μάταιη προσπάθεια να ασκήσουμε έλεγχο στη ζωή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ ΧΛΟΗ ΟΜΠΟΛΕΝΣΚΙ: Σκηνογράφος-ενδυματολόγος του θεάτρου και της όπερας

Οι Αθηναίοι / Χλόη Ομπολένσκι: «Τι είναι ένα θεατρικό έργο; Οι δυνατότητες που δίνει στους ηθοποιούς»

Ξεκίνησε την καριέρα της ως βοηθός της Λίλα ντε Νόμπιλι, υπήρξε φίλη του Γιάννη Τσαρούχη, συνεργάστηκε με τον Κάρολο Κουν και τον Λευτέρη Βογιατζή, δούλεψε με τον Φράνκο Τζεφιρέλι και, για περισσότερο από 20 χρόνια, με τον Πίτερ Μπρουκ. Η διεθνούς φήμης σκηνογράφος και ενδυματολόγος Χλόη Ομπολένσκι υπογράφει τα σκηνικά και τα κοστούμια στην «Τουραντότ» του Πουτσίνι και αφηγείται τη ζωή της στη LiFO.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Φάουστ» του Άρη Μπινιάρη, ένα μιούζικαλ από την Κόλαση

Θέατρο / Φάουστ: Ένα μιούζικαλ από την κόλαση

«Ζήσε! Μας λέει ο θάνατος, ζήσε!», είναι το ρεφρέν του τραγουδιού που επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά, εν μέσω ομαδικών βακχικών περιπτύξεων – Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για την παράσταση «Φάουστ» του Γκαίτε σε σκηνοθεσία Άρη Μπινιάρη στο Εθνικό Θέατρο.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η Αριάν Μνουσκίν τα βάζει με τους δράκους της Ιστορίας

Θέατρο / Η Αριάν Μνουσκίν τα βάζει με τους δράκους της Ιστορίας

Η μεγάλη προσωπικότητα του ευρωπαϊκού θεάτρου Αριάν Μνουσκίν επιστρέφει στο Φεστιβάλ Αθηνών με το Θέατρο του Ήλιου για να μιλήσουν για τα τέρατα της Ιστορίας που παραμονεύουν πάντα και απειλούν τον ελεύθερο κόσμο. Με αφορμή την παράσταση που αποθεώνει τη σημασία του λαϊκού θεάτρου στην εποχή μας μοιραζόμαστε την ιστορία της ζωής και της τέχνης της, έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες, που υπηρετούν με πάθος την πρωτοπορία, την εγγύτητα που δημιουργεί η τέχνη και τη μεγαλειώδη ουτοπία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ Νίκος Χατζόπουλος

Νίκος Χατζόπουλος / «Αν σκέφτεσαι μόνο το ταμείο, κάποια στιγμή το ταμείο θα πάψει να σκέφτεται εσένα»

Ο Νίκος Χατζόπουλος έχει διανύσει μια μακρά πορεία ως ηθοποιός, σκηνοθέτης, μεταφραστής και δάσκαλος υποκριτικής. Μιλά στη LIFO για το πόσο έχει αλλάξει το θεατρικό τοπίο σήμερα, για τα πρόσφατα περιστατικά λογοκρισίας στην τέχνη, καθώς και για τις προσεχείς συνεργασίες του με τον Γιάννη Χουβαρδά και τον Ακύλλα Καραζήση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τι θα δούμε φέτος στο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας;

Χορός / Τι θα δούμε φέτος στο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας;

Maguy Marin, Χρήστος Παπαδόπουλος, Damien Jalet, Omar Rajeh και άλλα εμβληματικά ονόματα του χορού πρωταγωνιστούν στις 20 παραστάσεις του φετινού προγράμματος του 31ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, που θα πραγματοποιηθεί από τις 18-27 Ιουλίου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Μια άλλη Θήβα»: Η πιο αθόρυβη επιτυχία της θεατρικής Αθήνας

The Review / «Μια άλλη Θήβα»: Η παράσταση-φαινόμενο που ξεπέρασε τους 100.000 θεατές

O Χρήστος Παρίδης συνομιλεί με τη Βένα Γεωργακοπούλου για την θεατρική παράσταση στο Θεάτρο του Νέου Κόσμου, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, που διανύει πλέον την τρίτη της σεζόν σε γεμάτες αίθουσες. Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας της; Το ίδιο το έργο ή οι δύο πρωταγωνιστές, ο Θάνος Λέκκας και ο Δημήτρης Καπουράνης, που καθήλωσαν το κοινό;
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Διαβάζοντας Ευριπίδη καταλαβαίνεις πού πάτησε η ακροδεξιά»

Θέατρο / «Διαβάζοντας Ευριπίδη καταλαβαίνεις πού πάτησε η ακροδεξιά»

Η Μαρία Πρωτόπαππα σκηνοθετεί την «Ανδρομάχη» στην Επίδαυρο, με άντρες ηθοποιούς στους γυναικείους ρόλους, εξερευνώντας τις πολιτικές και ηθικές διαστάσεις του έργου του Ευριπίδη. Η δημοκρατία, η ελευθερία, η ηθική και η ευθύνη ηγετών και πολιτών έρχονται σε πρώτο πλάνο σε μια πολιτική και κοινωνική τραγωδία με πολυδιάστατη δομή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η «Χρυσή Εποχή»

Αποστολή στο Νόβι Σαντ / Κωνσταντίνος Ρήγος: «Ήθελα ένα υπέροχο πάρτι όπου όλοι είναι ευτυχισμένοι»

Στη νέα παράσταση του Κωνσταντίνου Ρήγου «Χρυσή Εποχή», μια συμπαραγωγή της ΕΛΣ με το Φεστιβάλ Χορού Βελιγραδίου, εικόνες από μια καριέρα 35 ετών μεταμορφώνονται ‒μεταδίδοντας τον ηλεκτρισμό και την ενέργειά τους‒ σε ένα ολόχρυσο ξέφρενο πάρτι.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
CHECK Απόπειρες για τη ζωή της: Ψάχνοντας την αλήθεια για τις υπέροχες, βασανισμένες γυναίκες και τις τραγικές εμπειρίες τους

Θέατρο / Η βάρβαρη εποχή που ζούμε σε μια παράσταση

Ο Μάρτιν Κριμπ στο «Απόπειρες για της ζωή της» που ανεβαίνει στο Θέατρο Θησείον σκιαγραφεί έναν κόσμο όπου κυριαρχεί ο πόλεμος, ο θάνατος, η καταπίεση, η τρομοκρατία, η φτώχεια, ο φασισμός, αλλά και ο έρωτας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
To νόημα τού να ανεβάζεις Πλάτωνα στην εποχή του ΤikTok

Άννα Κοκκίνου / To νόημα τού να ανεβάζεις το Συμπόσιο του Πλάτωνα στην εποχή του tinder

Η Άννα Κοκκίνου στη νέα της παράσταση αναμετριέται με το «Συμπόσιο» του Πλάτωνα και τις πολλαπλές όψεις του Έρωτα. Εξηγεί στη LiFO για ποιον λόγο επέλεξε να ανεβάσει το αρχαίο φιλοσοφικό κείμενο, πώς το προσέγγισε δραματουργικά και κατά πόσο παραμένουν διαχρονικά τα νοήματά του.
M. HULOT
«Άμα σε λένε “αδελφή”, πώς να δεχτείς την προσβολή ως ταυτότητά σου;»

Θέατρο / «Άμα σε λένε “αδελφή”, πώς να δεχτείς την προσβολή ως ταυτότητά σου;»

Η παράσταση TERAΣ διερευνά τις queer ταυτότητες και τα οικογενειακά τραύματα, μέσω της εμπειρίας της αναγκαστικής μετανάστευσης. Μπορεί τελικά ένα μέλος της ΛΟΑΤΚΙΑ+ κοινότητας να ζήσει ελεύθερα σε ένα μικρό νησί;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Αντώνης Αντωνόπουλος από μικρός είχε μια έλξη για τα νεκροταφεία ή Όλα είναι θέατρο αρκεί να στρέψεις το βλέμμα σου πάνω τους ή Η παράσταση «Τελευταία επιθυμία» είναι ένα τηλεφώνημα από τον άλλο κόσμο

Θέατρο / «Ας απολαύσουμε τη ζωή, γιατί μας περιμένει το σκοτάδι»

Ο Αντώνης Αντωνόπουλος, στη νέα του παράσταση «Τελευταία Επιθυμία», δημιουργεί έναν χώρο όπου ο χρόνος για λίγο παγώνει, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να συναντήσουμε τους νεκρούς αγαπημένους μας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Όσα (δε) βλέπουν τα μέντιουμ

Θέατρο / Όσα (δε) βλέπουν τα μέντιουμ

«Δεν πηγαίνουμε ποτέ στη Μόσχα, όμως η επιθυμία γι’ αυτήν κυλάει διαρκώς μέσα μας» - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για τη sold-out παράσταση «Τρεις Αδελφές» του Τσέχοφ, σε σκηνοθεσία Μαρίας Μαγκανάρη στο Εθνικό Θέατρο.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ