1. Δύο Γυναίκες, Ι. Η Τόνι Μόρισον και η Άλις Μούνρο, δύο συγγραφείς, δύο νομπελίστριες, δύο γυναίκες. Εξέφρασαν, και εξακολουθούν να εκφράζουν, συναισθήματα και πάθη και εντάσεις και συγκινήσεις και εξάρσεις του εικοστού αιώνα και των αρχών του εικοστού πρώτου.
2. Τόνι Μόρισον, Ι. «Η γλώσσα της εξουσίας, σφυρηλατημένη μέσα στην περιφρόνηση των κυρώσεων και στην πάση θυσία συντήρηση του προνομιακού της καθεστώτος, είναι μια περίφρακτη πανοπλία απέναντι σε ό,τι λάμπει και σπινθηροβολεί. Ένα μεταλλικό τσόφλι, από το εσωτερικό του οποίου ο ιππότης έχει δραπετεύσει εδώ και πολύ καιρό. Και να την, ωστόσο, ακόμα εκεί: ένας σκουπιδότοπος γεμάτος αρπακτικές διαθέσεις και συναισθηματισμό – ενθαρρύνοντας την ευλάβεια στα σχολιαρόπαιδα, προσφέροντας καταφύγιο στους δυνάστες, ανακαλώντας ψευδείς μνήμες σταθερότητας, στηρίζοντας μια απατηλή δημόσια αρμονία» (από την Ομιλία της στην Απονομή του Βραβείου Νόμπελ).
3. Άλις Μούνρο, Ι. «Οι νεαροί σύζυγοι είναι αυταρχικοί στην εποχή μας. Δεν έχει περάσει τόσος καιρός από τότε που ήταν σωστοί μνηστήρες, φιγούρες σχεδόν αστείες έτσι πεσμένοι στα γόνατα κι απελπισμένοι μέσα στην ερωτική αγωνία τους. Τώρα, καλά βολεμένοι, το παίζουν αποφασιστικοί κι επικριτικοί. Φεύγουν για τη δουλειά κάθε πρωί, φρεσκοξυρισμένοι, οι νεανικοί λαιμοί τους ν’ ασφυκτιούν από τον κόμπο της γραβάτας, περνούν τη μέρα εκπληρώνοντας άγνωστα καθήκοντα, γυρίζουν στο σπίτι την ώρα του φαγητού για να ρίξουν μια περιφρονητική ματιά στο βραδινό και να τινάξουν την εφημερίδα, να την κρατήσουν ανάμεσα στον εαυτό τους και την ανάστατη κουζίνα, στις αδιαθεσίες και τα συναισθήματα, στα μωρά. Πόσα έχουν να μάθουν, και πόσο γρήγορα. Πώς να υποκλίνονται βαθιά στ’ αφεντικά και πώς να μεταχειρίζονται τις γυναίκες τους. Πώς να κρατούν την αξιοπιστία τους για ό,τι έχει να κάνει όχι μόνο με υποθήκες, τοίχους αντιστήριξης, γκαζόν, αποχετεύσεις, πολιτική, αλλά και με τη δουλειά τους, που ο ρόλος τους είναι η συντήρηση της οικογένειας για τα επόμενα είκοσι πέντε χρόνια» (από το διήγημα «Αυτό που μένει»).
3. Δύο Γυναίκες, ΙΙ. Γεννήθηκαν την ίδια χρονιά, αμφότερες το 1931, με πέντε μήνες διαφορά. Η Τόνι στις 18 Φεβρουαρίου, η Άλις στις10 Ιουλίου. Και οι δύο έγιναν παγκοσμίως γνωστές με διαφορετικό όνομα από αυτό της γέννησής τους. Η Τόνι Μόρισον λεγόταν Chloe Ardelia Wofford και η Άλις Μούνρο, Alice Ann Laidlaw. Η Μόρισον είναι το τελευταίο, έως σήμερα, Νόμπελ των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (και μετά την απόσυρση του Φίλιπ Ροθ, την αυτοκτονία του Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας, την αγνόηση του Against the Day του Tόμας Πίντσον, και το ότι ο William H. Gass κλείνει φέτος τα ενενήντα του χρόνια) δεν διακρίνω προοπτική για άλλο Νόμπελ τα επόμενα χρόνια. Η Μούνρο είναι η πρώτη Καναδέζα που τιμάται με το Νόμπελ Λογοτεχνίας από τη θέσπιση του θεσμού το 1901 (και το δεύτερο Νόμπελ Λογοτεχνίας του Καναδά μετά τον μέγιστο Σολ Μπέλοου, το 1976). Και οι δύο ξέρουν να μιλούν για τα δυσάρεστα της ζωής, για τα ζοφερά μέσα στην καθημερινότητα, ξέρουν να μας εξοικειώνουν λυτρωτικά με την οδύνη και το άλγος.
4. Άλις Μούνρο, ΙΙ. «Σαστίζω καμιά φορά όταν σκέφτομαι πόσο μεγάλη είμαι. Θυμάμαι τότε που καταβρέχαμε ακόμη με νερό τους δρόμους στην πόλη όπου ζούσα για να καθίσει η σκόνη τα καλοκαίρια, τότε που τα κορίτσια φορούσαν κορσέδες και κρινολίνα που στέκονταν όρθια από μόνα τους, τότε που δεν μπορούσες να κάνεις και πολλά για πράγματα όπως η πολιομυελίτιδα και η λευχαιμία. Κάποιοι άνθρωποι που πάθαιναν πολιομυελίτιδα καλυτέρευαν, είτε έμεναν ανάπηροι είτε όχι, όμως οι άνθρωποι που είχαν λευχαιμία έπεφταν στο κρεβάτι κι έπειτα από μερικές εβδομάδες ή μήνες που βρίσκονταν στα τελευταία τους, μέσα σε τραγική ατμόσφαιρα, πέθαιναν» (από το διήγημα Κάποιες Γυναίκες).
5. Τόνι Μόρισον, ΙΙ. Οι τυφλοί γρατζουνίζουν τα όργανά τους και σιγομουρμουρίζουν, καθώς βαδίζουν σημειωτόν στον δρόμο. Δεν θέλουν να στέκονται σε μια μεριά και να συναγωνίζονται τους γερόλυκους, που στήνονται στη μέση του τετραγώνου για να παίξουν την εξάχορδη κιθάρα τους./ Άνθρωπε των μπλουζ. Μαύρε και μπλουζίστα. Μαύρε και γι’ αυτό άνθρωπε των μπλουζ./ Όλοι ξέρουν το όνομά σου./ Άνθρωπε του πού-πήγε-εκείνη-και-γιατί. Άνθρωπε τόσο-μόνε-που-θα-πέθαινες./ Όλοι ξέρουν το όνομά σου (από το μυθιστόρημα Τζαζ).
Ο συγγραφέας και μεταφραστής Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης μας συστήνει δύο υπέροχες γυναίκες, τις βραβευμένες με Νόμπελ Λογοτεχνίας συγγραφείς Τόνι Μόρισον και Άλις Μούνρο στην έκτη συνάντηση του Nobel Pop στον Πολυχώρο Μεταίχμιο (Ιπποκράτους 118, Αθήνα). Δευτέρα 26 Μαΐου, στις 8 το βράδυ..
