O Θεόδωρος Κουρεντζής γιορτάζει τα γενέθλιά του στο Μέγαρο, ερμηνεύοντας την «Ενάτη» του Beethoven

O Θεόδωρος Κουρεντζής γιορτάζει τα γενέθλιά του στο Μέγαρο, ερμηνεύοντας την «Ενάτη» του Beethoven Facebook Twitter
Φωτ.: Liliya Olkhovaya
0

Ο Θεόδωρος Κουρεντζής, μετά την τεράστια διεθνή επιτυχία της μυσταγωγικής συναυλίας του με τη MusicAeterna στο αρχαίο θέατρο των Δελφών τον προηγούμενο Ιούνιο, με την «Έβδομη Συμφωνία» του Ludwig van Beethoven, επιστρέφει στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για να γιορτάσει τα γενέθλιά του μαζί μας με δύο συναυλίες, το Σάββατο 19 και την Κυριακή 20 Φεβρουαρίου (8:30 μ.μ.), στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης.

Ο πολυβραβευμένος αρχιμουσικός και το ορχηστρικό σύνολο που συγκλόνισαν με την μπετοβενική ερμηνεία τους πάνω από 2 εκατομμύρια Ευρωπαίους τηλεθεατές το περασμένο καλοκαίρι, αλλά και η Χορωδία MusicAeterna, έρχονται στην Αθήνα, πάντα με το βλέμμα στραμμένο προς τον μεγάλο Γερμανό συνθέτη, για να αναδείξουν μέσα από τη δική τους, εντελώς ιδιοσυγκρασική προσέγγιση την «Ένατη Συμφωνία» του, ένα από τα πιο λαμπερά διαμάντια του κλασικού ρεπερτορίου.

Το 1785, ο Γερμανός ρομαντικός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, Φρίντριχ Σίλερ έγραφε ένα ποίημα στο οποίο όλη η ανθρωπότητα περιγράφεται συμφιλιωμένη και χαρούμενη να γιορτάζει το θαύμα της ζωής. Το όνομα αυτού; Ωδή στη Χαρά.

Σχεδόν σαράντα χρόνια αργότερα, ο επίσης Γερμανός Λούντβιχ βαν Μπετόβεν βασίζεται στο συγκεκριμένο ποίημα για να γράψει την τελευταία ολοκληρωμένη του Συμφωνία, που από πολλούς θεωρείται «Παρθενώνας» του συμφωνικού ρεπερτορίου. Την περιβόητη Ενάτη.

Η μουσική της συνόδευσε ουκ ολίγες φορές σημαδιακές, χαρμόσυνες στιγμές της Ιστορίας και της Τέχνης αλλά πολλές φορές έγινε αντικείμενο καπήλευσης από ολοκληρωτικά καθεστώτα, που θέλησαν να οικειοποιηθούν τη δύναμη της μουσικής και του οράματός της. Κι όμως, ακριβώς χάρη στην αυθεντική αυτή δύναμη, η Ενάτη φτάνει στις μέρες μας ως μία από τις υψηλότερες κατακτήσεις του ανθρώπινου πνεύματος, ανυπέρβλητη παρακαταθήκη ομορφιάς και αλήθειας.

Ο Μπετόβεν γνώριζε το ποίημα του Σίλερ από όταν πρωτοδημοσιεύτηκε και συγκινημένος από το μήνυμα αδελφοσύνης που στέλνει, σχεδίαζε τη μελοποίησή του ήδη από το 1812. Ωστόσο, η σύνθεση της Συμφωνίας ξεκίνησε συστηματικά το 1822. Το καλοκαίρι του επόμενου έτους, ο Μπετόβεν, σε μια στιγμή αναπάντεχης, κατακλυσμιαίας έμπνευσης αποφασίζει να εντάξει στο τέταρτο μέρος το περίφημο χορωδιακό φινάλε. Απόφαση που θα άλλαζε για πάντα τα δεδομένα στο χώρο της συμφωνικής μουσικής.

Η πρεμιέρα δόθηκε στο Θέατρο Καίρντνερτορ της Βιέννης, με την παρουσία του Μπετόβεν, ο οποίος είχε 12 χρόνια να ανέβει στη σκηνή λόγω της κώφωσής του. Τα ανέκδοτα από την πρεμιέρα είναι πολλά. Κατά γενική ομολογία, η πρώτη εκτέλεση του έργου είχε αρκετά λάθη, αφού η ορχήστρα είχε κάνει μόλις δύο ολοκληρωμένες πρόβες. Και η χορωδία, επίσης, ήταν μάλλον ανέτοιμη για την εμφάνιση.

Σύμφωνα με τη μαρτυρία ενός βιολιστή, ο Μπετόβεν είχε ανεβεί στο πόντιουμ μαζί με το μαέστρο Μίχαελ Ούμλαουφ, κουνώντας μανιωδώς τα χέρια του και δίνοντας την εντύπωση ότι θέλει να παίξει ταυτοχρόνως όλα τα μουσικά όργανα της ορχήστρας. Ο μαέστρος είχε δώσει οδηγίες στους μουσικούς να αγνοούν πλήρως τις κινήσεις του και να ακολουθούν αποκλειστικά εκείνον. Έτσι, ο Μπετόβεν αρκέστηκε στο να δίνει μόνο το tempo. Μάλιστα, συνέχισε να κινείται ακόμη και μετά το τέλος του έργου, ανίκανος να αντιληφθεί ότι η μουσική είχε σταματήσει.

Χρειάστηκε η συνδρομή της 20χρονης άλτο, Κάρλιν Ούνγκερ, η οποία έστρεψε το συνθέτη προς το κοινό για να δει την αντίδρασή του. Τότε, ο Μπετόβεν αντίκρισε ένα υπέροχο θέαμα. Οι ακροατές χειροκροτούσαν επί πέντε λεπτά συνεχόμενα, ενώ για να εκφράσουν τον ενθουσιασμό τους στον κωφό συνθέτη, σήκωναν τα χέρια τους και πετούσαν ψηλά καπέλα και μαντήλια.

Όπως, όμως, συμβαίνει με όλα τα έργα τέχνης που συνδράμουν καθοριστικά στην εξέλιξη της ιστορίας, η Ενάτη δεν καθιερώθηκε αμέσως στη συνείδηση του κοινού και των κριτικών. Για το ευρύ κοινό της εποχής, η μεγάλη της διάρκεια φάνταζε κουραστική, ενώ πολλοί κριτικοί του 19ου αιώνα αντέδρασαν στο ύφος και στις καινοτομίες της απαξιώνοντάς την με βαρύτατους ενίοτε χαρακτηρισμούς. Ακόμα και ο μεγάλος Βέρντι σχολίασε επικριτικά τον τρόπο που ο Μπετόβεν χειρίστηκε τις ανθρώπινες φωνές, ενώ στον 20ό αιώνα ο Στραβίνσκι θεωρούσε πολλά σημεία του φινάλε ως «χαμηλού γούστου».

Ωστόσο, τι ήταν αυτό που έκανε την Ενάτη να ακουστεί σε όλες τις γωνιές της γης, να παίξει κομβικό ρόλο σε έργα μεταγενέστερων συνθετών και εν τέλει να θεωρείται πλέον το σημαντικότερο ανθρώπινο μουσικό επίτευγμα; Με τα λόγια του Γκούσταβ Μάλερ, θα μπορούσαμε να απαντήσουμε ότι κατάφερε αυτό που όλες οι συμφωνίες θα έπρεπε να επιδιώκουν. Αγκάλιασε όλο το σύμπαν. Ο ποιητικός λόγος, το τραγούδι και η μουσική ενώθηκαν σε ένα δημιούργημα που στόχευε να αναδείξει την οικουμενικότητα της μουσικής γλώσσας και τα κατάφερε. Το νόημα των στίχων του Φρίντριχ Σίλερ δεν θα μπορούσε να έχει υλοποιηθεί πιο όμορφα.

Πολιτισμός
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Φεστιβάλ Δράμας: Παύεται από Καλλιτεχνικός Διευθυντής ο Γιάννης Σακαρίδης

Πολιτισμός / Φεστιβάλ Δράμας: Παύεται από Καλλιτεχνικός Διευθυντής ο Γιάννης Σακαρίδης

«Μετά από πέντε χρόνια, και όχι από δική μου επιλογή, η συνεργασία μου με το Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας ολοκληρώνεται» γράφει στην επιστολή του, ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος
LIFO NEWSROOM
Φινλανδία: Επιστήμονες πιστεύουν ότι άνθρωποι είχαν φτιάξει «προϊστορικούς κινηματογράφους» με εικόνα και surround ήχο

Πολιτισμός / Φινλανδία: Στη χώρα των λιμνών, το 1.500 π. Χ. υπήρχαν «προϊστορικοί κινηματογράφοι» με εικόνα και surround ήχο

Επιστήμονες από το πανεπιστήμιο του Ελσίνκι μέτρησαν την αντανάκλαση του ήχου σε τοποθεσίες όπου εντοπίστηκαν ζωγραφιές σε βράχους και συμπέραναν πώς οι προϊστορικοί κυνηγοί δημιουργούσαν εμπειρίες «πολλαπλών αισθήσεων»
LIFO NEWSROOM
Μαρία Κάλλας, Αριάνα Γκράντε και κατεχόμενο Άμστερνταμ από αύριο στους κινηματογράφους

Πολιτισμός / Μαρία Κάλλας, Αριάνα Γκράντε και κατεχόμενο Άμστερνταμ από αύριο στους κινηματογράφους

H ταινία του Πάμπλο Λαραΐν με την Αντζελίνα Τζολί ως Κάλλας και το πρώτο μέρος της κινηματογραφικής μεταφοράς του «Wicked» ξεχωρίζουν από τις ταινίες που κυκλοφορούν αυτή την εβδομάδα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Ο ΛΕΞ μιλά για πρώτη φορά για την αγχώδη διαταραχή: «Δεν θεωρώ ότι είναι ταμπού - Υπάρχουν λύσεις»

Πολιτισμός / Ο ΛΕΞ μιλά για πρώτη φορά για την αγχώδη διαταραχή: «Δεν θεωρώ ότι είναι ταμπού - Υπάρχουν λύσεις»

Ο δημοφιλής ράπερ μιλά στο podcast της LIFO και του Άρη Δημοκίδη για πρώτη φορά δημόσια για την προσωπική του μάχη με την ψυχική διαταραχή και στέλνει το μήνυμά του σε όσους ταλαιπωρούνται
LIFO NEWSROOM
Λίντα

Πολιτισμός / Τι συνέβη με την αποχώρηση της Λίντας Καπετανέα από το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας;

Μετά από επτά χρόνια στο τιμόνι του θεσμού, δεν ανανεώθηκε η σύμβαση της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, κάτι που της ανακοινώθηκε από τον δήμαρχο Καλαμάτας σε ένα σύντομο τηλεφώνημα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
BBC: «Κοντά» σε συμφωνία για τα γλυπτά του Παρθενώνα

Πολιτική / BBC: «Κοντά» σε συμφωνία για τα Γλυπτά του Παρθενώνα

Ελληνίδα καθηγήτρια, μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής για τα Γλυπτά του Παρθενώνα, επικαλείται το BBC και υποστηρίζει πως οι δύο πλευρές είναι κοντά για συμφωνία που θα περιλαμβάνει ανταλλαγή αρχαιοτήτων
LIFO NEWSROOM