Ξαναδιαβάζοντας το “Generation X” μετά από τρεις δεκαετίες

Ξαναδιαβάζοντας το “Generation X” μετά από τρεις δεκαετίες Facebook Twitter
«Φαντάσου να βρισκόσουν ξαφνικά στο 1992 για λίγες μέρες, πίσω σ' έναν κόσμο με ελάχιστη ως μηδενική πρόσβαση σε "περιεχόμενο". Θα μαράζωνες αργά από την έλλειψη πληροφορίας...». Φωτ.: Νathan McBride, Aθήνα
0



ΤΡΙΑΝΤΑ ΟΛΟΚΛΗΡΑ ΧΡΟΝΙΑ θα θα συμπληρωθούν με το νέο έτος από την κυκλοφορία του Generation X, του βιβλίου του Ντάγκλας Κόπλαντ που χάρισε μια αμφιλεγόμενη και αφαιρετική ταμπέλα στην γενιά η οποία ενηλικιώθηκε κατά την δεκαετία του '90.

Σ' ένα κείμενο που έγραψε το 2017, ανάμεσα σε προβλέψεις για το κοντινό μέλλον («η εικονική πραγματικότητα είναι ο αστεροειδής που θα χτυπήσει τον πλανήτη το 2023») ο συγγραφέας –μεσήλικας και βάλε πλέον– θα επέστρεφε και πάλι νοερά σ' εκείνη τη μακρινή εποχή, την τελευταία πριν από το Ίντερνετ:


«Τα πάντα μοιάζουν πλέον σαν να συνέβησαν είτε πριν από δέκα λεπτά είτε πριν από δέκα χρόνια... Φαντάσου να βρισκόσουν ξαφνικά στο 1992 για λίγες μέρες, πίσω σ' έναν κόσμο με ελάχιστη ως μηδενική πρόσβαση σε "περιεχόμενο". Θα μαράζωνες αργά από την έλλειψη πληροφορίας... Μου λείπει καμιά φορά το μυαλό μου πριν από το ίντερνετ, αλλά δε νομίζω ότι το θέλω πίσω. Κάποιες φορές το ξεγελάω διαβάζοντας ένα βιβλίο, έτσι ώστε να νομίσει ότι είμαστε ακόμα στον 20ό αιώνα, μόλις όμως αφήσω κάτω το βιβλίο, επιστρέφω αμέσως στο σήμερα. Είναι κάτι σαν χρονικός οικοτουρισμός για μας τους εκπρόσωπους της Gen X. Είχαμε να διαχειριστούμε και την αναλογική και την ψηφιακή εποχή. Μόλις φύγουμε από τη μέση, δεν θα υπάρχει ζωντανή μνήμη της αναλογικής εποχής».

Κάποια «λήμματα», μια χαρά θα έστεκαν και σήμερα, όπως ένας από τους πιο διάσημους τότε νεολογισμούς του βιβλίου, η "McJob" εργασία, δηλαδή οι «δουλειές χαμηλής αμοιβής, χαμηλού πρεστίζ, χαμηλής αξιοπρέπειας, χαμηλών παροχών, χαμηλής προοπτικής».


Στο πλαίσιο μιας τέτοιας άσκησης χρονικού οικοτουρισμού κατέβασα το σαββατοκύριακο που μας πέρασε, το αντίτυπο του βιβλίου από το ράφι και άρχιζα να το ξεφυλλίζω μετά από πολλά, πολλά χρόνια, ψάχνοντας να διαπιστώσω αν και πόσο αμετάκλητα συνδεδεμένο υπήρξε με την εποχή του ή αν μπορεί ενδεχομένως να λέει και κάτι για το σήμερα.

Καταρχάς, στέκεται ακόμα ο υπότιτλος του βιβλίου –«Ιστορίες για μια επιταχυνόμενη κουλτούρα»– παρότι δεν θα μπορούσε να φανταστεί ούτε ο συγγραφέας του ούτε εμείς που το διαβάσαμε τότε, το είδος της γεωμετρικής επιτάχυνσης που θα ξεκινούσε λίγο αργότερα μέσω της ιλιγγιώδους τεχνολογικής ανάπτυξης.

Όσον αφορά το γλωσσάρι της «Γενιάς Χ» που σποραδικά εμφανίζεται στο πλαϊνό περιθώριο των σελίδων, κάποιοι πιασάρικοι τότε όροι και νεολογισμοί μοιάζουν είτε εντελώς παρωχημένοι είτε ως κατάλοιπα νεανικών φαντασιώσεων. Όπως το «τζετ σετ της ανέχειας», δηλαδή το να ταξιδεύεις διαρκώς με τον χαμηλότερο δυνατό προϋπολογισμό αντί για σταθερή δουλειά και μόνιμη κατοικία. Όνειρα θερινής νυκτός.


Κάποια άλλα «λήμματα» πάλι, μια χαρά θα έστεκαν και σήμερα, όπως ένας από τους πιο διάσημους τότε νεολογισμούς του βιβλίου, η "McJob" εργασία, δηλαδή οι «δουλειές χαμηλής αμοιβής, χαμηλού πρεστίζ, χαμηλής αξιοπρέπειας, χαμηλών παροχών, χαμηλής προοπτικής».

Επίσης ο «θεαματισμός» (η εμμονή με ακραίες καταστάσεις), η «αίρεση της μοναχικότητας», η «πλατωνική σκιά» (η στενή, μη σεξουαλική σχέση με άτομο του αντίθετου φύλου), η «αρχιτεκτονική δυσπεψία» (η μανία με την μινιμαλιστική αισθητική), η «μεταφασία» (η αδυναμία αντίληψης του μεταφορικού λόγου), η «κρυπτοτεχνοφοβία», η «βραζιλιοποίηση» (το διαρκές άνοιγμα της ψαλίδας ανάμεσα στους πλούσιους και τους φτωχούς και η συντριβή των μεσαίων στρωμάτων).

Δεν μας είχε ανοίξει ακριβώς τα μάτια το "Generation X", όπως αργότερα το "No Logo" της Ναόμι Κλάιν στα τέλη εκείνης της δεκαετίας, λειτουργούσε πάντως, εκτός των άλλων, και ως μια γλαφυρή προειδοποίηση για πολλά από τα δεινά που θα σημάδευαν την κουλτούρα στις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα.


Σε ό,τι έχει να κάνει με την κεντρική ιστορία που αφηγείται το βιβλίο, μου έκανε εντύπωση ο συναισθηματισμός, η μελαγχολία και η μοιρολατρία που συνάντησα σ' αυτή μου την ανάγνωσή του (το θυμόμουν πολύ πιο στεγνό, αυτάρεσκο και σαρκαστικό), μαζί με μια έντονη προδιάθεση συγκρότησης ενός προσωπικού ηθικού κώδικα κάποιου τύπου.

Όπως σ' αυτό το απόσπασμα: «Διψασμένος για τρυφερότητα και τρομοκρατημένος από την ιδέα της εγκατάλειψης, άρχισα να αναρωτιέμαι αν το σεξ δεν ήταν παρά μια αφορμή για να κοιτάξεις ένα άλλο ανθρώπινο ον βαθιά στα μάτια».

Ή σ' αυτήν την μικρή ελεγεία για τις (μικρο)μεσαίες τάξεις: «Τα συναισθήματα μας, όσο υπέροχα κι αν είναι, μοιάζουν σα να αντανακλώνται στο κενό, επειδή ανήκουμε στη μεσαία τάξη. Και όταν ανήκεις στη μεσαία τάξη, πρέπει να ζήσεις με το γεγονός ότι η Ιστορία θα σε αγνοήσει, ότι η Ιστορία δεν θα υποστηρίξει τους σκοπούς σου, ότι η Ιστορία δεν θα λυπηθεί ποτέ για σένα. Είναι το τίμημα για την άνεση και την σιωπή. Και εξαιτίας αυτού του τιμήματος, όλες οι ευτυχίες είναι στείρες, όλες οι πίκρες είναι άκλαυτες. Και κάθε μικρή στιγμή έντονης, φλογερής ομορφιάς θα ξεχαστεί εντελώς, σβησμένη από τον χρόνο σαν φιλμ Super-8 που έμεινε παρατημένο στην βροχή, χωρίς ήχο, για να αντικατασταθεί από χιλιάδες δέντρα που μεγαλώνουν στη σιωπή».

 

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπεν Γουίλσον: «Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής και της επιτυχίας της»

Βιβλίο / Μπεν Γουίλσον: «Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής της»

Από τη Βαβυλώνα ως την Αθήνα, ο διάσημος ιστορικός και συγγραφέας βλέπει τις πόλεις ως ζωντανούς οργανισμούς, όπου η ιστορία γράφεται από τους ανθρώπους και όχι από τα κτίρια – με δημόσιες διεκδικήσεις και αντιστάσεις στο gentrification.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
10 βιβλία που διαπνέονται από 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Βιβλίο / 10 βιβλία για 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Δεν είναι λίγα τα βιβλία που ξεδίπλωσαν και ενίοτε αποθέωσαν κρυφές ή φανερές μεριές της Ελλάδας και κατέληξαν να γίνουν συνώνυμα συγκεκριμένων τόπων. Από τις ονειρικές, σχεδόν ψυχεδελικές Σπέτσες στον Μάγο του Φόουλς μέχρι τη Μάνη του Φέρμορ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ / Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

Ο Αυτοκράτορας της Χαράς είναι ένα λογοτεχνικό επίτευγμα. Ένα μεγάλο μυθιστόρημα με ιστορίες απλών ανθρώπων που τις σχέσεις τους ορίζουν η καλοσύνη και η αλληλεγγύη. Με αφορμή την κυκλοφορία του, ένας από τους πιο ταλαντούχους συγγραφείς της γενιάς του μιλάει για τη λογοτεχνία, τους ήρωές του, την queer ταυτότητα και την κατάσταση όπως διαμορφώνεται στην Αμερική του Τραμπ σε μια συνέντευξη-ποταμό.
M. HULOT
Η Λυδία Κονιόρδου διαβάζει τον μονόλογο της Λούλας Αναγνωστάκη «Ο oυρανός κατακόκκινος»

Lifo Videos / «Ιδού εγώ»: Η Λυδία Κονιόρδου ερμηνεύει το «Ουρανός Κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη στο LIFO.gr

O απολογισμός ζωής μιας γυναίκας που βλέπει γύρω της τον κόσμο να διαλύεται, η προσωπική εμπλοκή στη συλλογική μνήμη, μια ποιητική εκδοχή της δυστυχίας που γεννά η σύγχρονη πραγματικότητα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

The Review / Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου, με αφορμή τη νέα έκδοση του έργου του Ζαν Ζενέ, εξετάζουν τους λόγους που μπορεί να μας αφορά ακόμα και σήμερα το θρυλικό βιβλίο του 1945. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM