Τα πρώτα και τα άγνωστα δύο μεγάλων ποιητών

Τα πρώτα και τα άγνωστα δύο μεγάλων ποιητών Facebook Twitter
Ο Εμπειρίκος επισκοπεί τα πράγματα διαφορετικά, όχι ως ποιητής ιστορικός, αλλά ως οραματιστής...
0

1.

Στη φωτεινή γωνία του ονείρου. Στον Ευγένιο Αρανίτση χρωστάμε, μεταξύ πολλών άλλων, το ότι σύστησε την ποίηση του Νίκου Καρούζου (1926-1990) σε μια παλλόμενη πλειάδα περιπλανώμενων πολιτών που λάτρευαν την περιπέτεια της ποίησης και, προπάντων, την ποίηση της περιπέτειας. Αυτοί οι μποέμ μπαγάσηδες φρόντισαν να γνωρίσουν και τον ίδιο τον ποιητή Νίκο Καρούζο και να περάσουν μερόνυχτα μαζί του, πίνοντας ως το φουκαριάρικο συκώτι τους και αποφασισμένοι σύγκορμοι να μείνουν πιστοί στον στίχο του: Η άλλη μισή μας ηλικία θα περάσει / χαρτοπαίζοντας με τον θάνατο στα ψέματα. Και, όπως τα πεισματάρικα γεγονότα πιστοποιούν, πράγματι έτσι κυλάει η άλλη μισή τους ηλικία.

Στον Ευγένιο Αρανίτση χρωστάμε τώρα τον τόμο Οιδίπους Τυραννούμενος (εκδ. Ίκαρος) όπου συγκατοικούν οι πρώτες ποιητικές συλλογές του Καρούζου, τις οποίες ο ποιητής δεν ενέταξε στην έκδοση των Απάντων του, με σκόρπια ποιήματα δημοσιευμένα σε περιοδικά, με ποιήματα που ο Καρούζος χάρισε, χειρόγραφα ή δακτυλόγραφα, σε φίλους, και με ένα υπέροχα μυθοποιημένο μονόστιχο (Τσιτσάνη, πρέπει να πεθάνεις), το οποίο κλείνει τον τόμο και ανοίγει απανωτές πολλαπλές πύλες προς την όντως ποίηση. Ο Αρανίτσης, εδώ και χρόνια, με τρόπους μυθιστορηματικούς, βάλθηκε να μαζέψει όλο αυτό το δυσεύρετο και πολύτιμο υλικό, το οποίο φρόντισε φιλολογικά η Μαρία Αρμύρα. Έχουμε έτσι τη δυνατότητα να δούμε προπλάσματα ποιημάτων που έλαβαν αργότερα σχήμα και μορφή, πρωτόλεια που μαρτυρούν για τη γερή ποιητική κράση του Καρούζου ήδη από τα πρώτα του μπουσουλήματα στης Ερατώς την επικράτεια, αυτοσχεδιασμούς προορισμένους να χαθούν στα χορταριασμένα χάσματα του χρόνου, κι όμως σώθηκαν τελικά και στραφταλίζουν αδαμάντινοι.

Μολονότι μιλάει συχνά για θάνατο, η ποίηση του Καρούζου είναι ξόρκι στη φθορά, κατάφαση και ναι μεγάλο στη ζωή, ανάσα και δροσιά, ένα παγούρι στο ζωνάρι του οδοιπόρου, τα γρασωμένα άρβυλα, όπως ο ίδιος λέει. Πρέπει να ρίξουμε τον θάνατο στο πηγάδι, διαβάζουμε στο ποίημα «Ομιλίες του Επταήμερου». Και: Είχαμε καταλάβει απόψε ένα σπίτι σκοταδιασμένοι / και καταλήξαμε φως αναπάντεχο, γράφει και υμνωδεί και ψάλλει σε ένα, θρυλικό πια, ολιγόστιχο στιχούργημα/ρεπορτάζ από την 4η Ιανουαρίου του 1986, τριάντα και ένα έτη ύστερα από κείνο το Πλησίασε εδώ στη φωτεινή γωνία του ονείρου που έγραψε ο Καρούζος το 1955.

2.

Είμαστε τα εργοστάσια της ζωής. Ό,τι κατόρθωσε ο Αρανίτσης με τον Καρούζο, κατορθώνει εδώ και δεκαετίες ο Γιώργης Γιατρομανωλάκης με τον Ανδρέα Εμπειρίκο. Ψάχνει, βρίσκει, δωρίζει. Στον τόμο 1934 - Προϊστορία ή Καταγωγή (εκδ. Άγρα) ξεδιπλώνεται η ιστορία της πρώτης ποιητικής ενότητας του Εμπειρίκου που ολοκληρώθηκε πριν από οκτώ δεκαετίες και παρέμεινε έως σήμερα ανέκδοτη, και σε μεγάλο μέρος άγνωστη. Ο Γιατρομανωλάκης επιμελείται υποδειγματικά την έκδοση, προτάσσει ένα κείμενο σχεδόν εκατό σελίδων όπου, με κομμένη την ανάσα, παρακολουθούμε την πορεία του Εμπειρίκου από τις πρώτες του ποιητικές ενοράσεις στην ωριμότητα της Υψικαμίνου και της Ενδοχώρας. Αντιλαμβανόμαστε ότι ο Εμπειρίκος, καίτοι ουσιαστικά μόνος του, συγκροτεί την ποιητική του, οργανώνει τη φιλοσοφική και αισθητική υπόστασή του, συναντάται με τα πρωτοποριακά καλλιτεχνικά και πολιτικά ρεύματα του Μεσοπολέμου, συνάπτει φιλικές σχέσεις με τον André Breton, διατηρεί πάντα μια κρυστάλλινη διαύγεια, θαυμαστή και εκπληκτική, με δεδομένους τους καιρούς αναταραχής, συγχύσεως και ολέθρου στη διάρκεια των οποίων δρα και δημιουργεί. Θεωρώ ότι στην ακόλουθη παράγραφο του Γιατρομανωλάκη συνοψίζεται η μεγαλειώδης συμπληρωματικότητα που σαλεύει και σώζει μες στην ελληνική πραγματικότητα αιώνες τώρα μια διαλεκτική που υπερβαίνει θέσφατα και σκληρύνσεις, ζήλιες και μικροψυχίες, και ανοίγεται στο αίνιγμα του κόσμου σαν λύτρωση και λύση: «Σήμερα, κρίνοντας εκ των υστέρων αυτές τις πολιτικές και ποιητικές πράξεις δύο μειζόνων ποιητών μας, του Γιώργου Σεφέρη και του Ανδρέα Εμπειρίκου, μπορούμε να δούμε πως οι άνθρωποι αυτοί δεν έμειναν έξω από το πολιτικό κλίμα της εποχής. Ο Σεφέρης καταγράφει τα γεγονότα της εποχής του με βάση την ελληνική πραγματικότητα. Ο Εμπειρίκος επισκοπεί τα πράγματα διαφορετικά, όχι ως ποιητής ιστορικός, αλλά ως οραματιστής. Προβάλλει με φανατισμό και τόλμη το όραμα ενός νέου Κόσμου, πράγμα που θα συνεχίσει να κάνει σε όλη τη ζωή του».

radiobookspotting.blogspot.gr/

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Λ. Τολστόι «Πόλεμος και Ειρήνη»

Βιβλίο / Υποψιαζόταν άραγε ο Λέων Τολστόι πόσες γενιές έμελλε να τραφούν με το «Πόλεμος και Ειρήνη»;

Έργο προοδευτικό και πρωτοποριακό που άνοιξε νέους ορίζοντες στη λογοτεχνία, το μυθιστόρημα-ποταμός του Τολστόι εξετάζει τη σχέση του ανθρώπου με την Ιστορία, καταρρίπτοντας την αυταπάτη ότι τα άτομα μπορούν να κατανοήσουν και να ελέγξουν την πορεία των γεγονότων από μόνα τους.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Και τελικά, τι (δεν) μάθαμε από την αυτοβιογραφία της Μπρίτνεϊ;

Βιβλίο / «Όταν ξύρισα τα μαλλιά μου, ήθελα να πω ένα "άντε γ***ου"»: Τι (δεν) μάθαμε από την αυτοβιογραφία της Μπρίτνεϊ;

Όσοι περίμεναν κάτι περισσότερο από τις αποκαλύψεις των tabloids, λίγο περισσότερο βάθος ή, έστω, συναίσθημα, μάλλον θα απογοητευθούν διαβάζοντας αυτές τις 286 σελίδες.
ΤΑΤΙΑΝΑ ΤΖΙΝΙΩΛΗ
«Φελιτσιτά»: Το νέο μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα είναι από τα καλύτερα της χρονιάς

Βιβλίο / «Φελιτσιτά»: Το νέο μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα είναι από τα καλύτερα της χρονιάς

Ένας άστεγος στην οδό Αιόλου, τα μέλη της οικογένειάς του, μία γάτα, μία πολυφωνική αφήγηση για έναν μικρόκοσμο με ρευστά όρια μεταξύ τρυφερότητας και κυνισμού.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Τάκης Φραγκούλης: «Κανείς δεν κατάφερε να καπηλευθεί το Πολυτεχνείο»

Βιβλίο / Τάκης Φραγκούλης: «Κανείς δεν κατάφερε να καπηλευθεί το Πολυτεχνείο»

Ο άνθρωπος που κρατάει το τιμόνι των εκδόσεων Αλεξάνδρεια εδώ και σχεδόν τριάντα πέντε χρόνια μιλάει για πρώτη φορά για τις ημέρες του Πολυτεχνείου και τις ακρότητες της ανθρώπινης φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Χρήστος Μαρκογιαννάκης: «Στη Γαλλία είμαι δημιουργικά ελεύθερος, στην Ελλάδα όχι»

Βιβλίο / Χρήστος Μαρκογιαννάκης: «Στη Γαλλία είμαι δημιουργικά ελεύθερος, στην Ελλάδα όχι»

Τα νουάρ μυθιστορήματά του είναι από τα πιο αγαπημένα του γαλλικού αναγνωστικού κοινού: Ο βραβευμένος συγγραφέας και σύγχρονος μετρ του είδους σε μια συζήτηση για το «τέλειο έγκλημα» στη ζωή και στη λογοτεχνία.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ελέν Μπερ «Ημερολόγιο 1942-1944»

Το πίσω ράφι / Ελέν Μπερ: Το Ημερολόγιο της «Γαλλίδας Άννας Φρανκ» εμπνέει τις νέες γενιές αναγνωστών

Μια ταλαντούχα νεαρή Γαλλίδα εβραϊκής καταγωγής πρόλαβε να καταγράψει μοναδικά την ατμόσφαιρα στο γερμανοκρατούμενο Παρίσι προτού οδηγηθεί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Φώτης Απέργης: «Όταν ο Άκης Πάνου υπερασπίστηκε τη δικτατορία, του είπα "μη μου μαυρίζεις την ψυχή"»

Βιβλίο / Φώτης Απέργης: «Όταν ο Άκης Πάνου υπερασπίστηκε τη δικτατορία, του είπα "μη μου μαυρίζεις την ψυχή"»

Ο επί σειρά ετών αρχισυντάκτης του πολιτιστικού της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» και νυν διευθυντής των τριών μουσικών ραδιοφώνων της ΕΡΤ συγκέντρωσε σε ένα βιβλίο μερικές από τις κορυφαίες συνεντεύξεις που πήρε τα τελευταία σαράντα χρόνια.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Τελικά, σε ποιον «ανήκει» το Πολυτεχνείο;

Βιβλία και Συγγραφείς / Τελικά, σε ποιον «ανήκει» το Πολυτεχνείο;

Ποια είναι η θέση του Πολυτεχνείου στη δημόσια ιστορία; Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με τη Βασιλική Γεωργιάδου, καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, για τα πενήντα χρόνια από τα γεγονότα του Νοεμβρίου του 1973.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Γιατί δυστυχούν (τόσο) οι ξένοι ποιητές στις ελληνικές μεταφράσεις;

Βιβλίο / Όταν η Ντίκινσον θυμίζει στις μεταφράσεις της Βάρναλη και Τσιφόρο

Δυο πρόσφατες εκδόσεις των ποιημάτων του Αρτίρ Ρεμπό από το Πλέθρον και της Έμιλι Ντίκινσον από την Κίχλη φέρνουν ξανά στο φως το προβληματικό ζήτημα της απόδοσης της ξένης ποίησης στα ελληνικά που φαίνεται να είναι, στις περισσότερες περιπτώσεις, ατυχής.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Όταν η φωτιά συνάντησε την φωτιά: Η εκρηκτική σχέση του Μπάρτον με την Τέιλορ σε μια νέα αποκαλυπτική βιογραφία

Βιβλίο / Όταν η φωτιά συνάντησε τη φωτιά: Η εκρηκτική σχέση του Μπάρτον με την Τέιλορ σε μια νέα αποκαλυπτική βιογραφία

Μεθυσμένοι καυγάδες, ξεσπάσματα οργής, ακόμα και αδελφοκτονία… Μια νέα, εξαντλητική μελέτη μιας σχέσης που έκαψε στο πέρασμά της περιουσίες, γάμους και υπολήψεις.
THE LIFO TEAM