Τα δέκα βιβλία που αγάπησε η Σοφία Φιλιππίδου

Τα δέκα βιβλία που αγάπησε η Σοφία Φιλιππίδου Facebook Twitter
Πολλές φορές ζήτησα από ανθρώπους που εκτιμούσα λίστες βιβλίων. Μια τέτοια λίστα 30 βιβλίων μού έδωσε να μελετήσω ο Σπύρος Βραχωρίτης, μια άλλη λίστα μου συνέστησε ο Βασίλης Διοσκουρίδης. Αυτές οι λίστες από ανθρώπους σοφούς, όταν πας να χαθείς στην ανάγνωση, μπορεί να σε φωτίσουν.
0

Με το βιβλίο με έφερε σε επαφή ο πατέρας μου Φίλιππος. Ρωτούσε, μάθαινε, διάβαζε εφημερίδες και ήξερε ποια βιβλία έπρεπε να φέρει σπίτι. Έτσι, μας έφερε αρχικά τα τεύχη από το «Ελληνόπουλο», τον «Θησαυρό των Παιδιών», την εγκυκλοπαίδεια «Ήλιος», όλους τους τόμους. Τη φιλολογική «Πρωτοχρονιά», πολλά βιβλία ιστορικά, λογοτεχνικά, ποίηση, τα κλασικά έργα από δεύτερο χέρι. Χάρη σ' αυτόν αγάπησα το βιβλίο. Αργότερα, στο πανεπιστήμιο, δημιουργήθηκαν ανάγκες ειδικής μελέτης. Πολλές φορές ζήτησα από ανθρώπους που εκτιμούσα λίστες βιβλίων. Μια τέτοιες λίστα 30 βιβλίων μού έδωσε να μελετήσω ο Σπύρος Βραχωρίτης, μια άλλη λίστα μου συνέστησε ο Βασίλης Διοσκουρίδης. Αυτές οι λίστες από ανθρώπους σοφούς, όταν πας να χαθείς στην ανάγνωση, μπορεί να σε φωτίσουν. Μ' εμένα έτσι έγινε. Επίσης, στο σπίτι μας έμπαινε πάντα εφημερίδα και με την αδελφή μου κάναμε αιματηρές οικονομίες για να αγοράζουμε τον «Ταχυδρόμο». Το αγαπημένο μου παιδικό ανάγνωσμα, βέβαια, ήταν οι περιπέτειες του Ντίσνεϊ και ως παιδί του αμερικανικού ονείρου αγαπούσα τη «Μικρή Λουλού», που νομίζω πως της μοιάζω...

1.

Το πρώτο βιβλίο που θα θυμάμαι πάντα είναι αυτό που μου έφερε ο μπαμπάς μου, όταν έπεσα στο κρεβάτι με 40 πυρετό, στο δημοτικό ακόμη. Δεν ξέρω με ποια κριτήρια το διάλεξε, είναι ο «Ευγένιος Ονιέγκιν» του Αλ. Πούσκιν, σε έμμετρη μετάφραση Νίκου Παπακωνσταντίνου. Το έχω ακόμη.


2.

Με τον Διονύσιο Σολωμό με συνδέει μια ανεπανάληπτη εμπειρία, γι' αυτό η «Γυναίκα της Ζάκυθος» έγινε αργότερα ένα από τα αγαπημένα μου αναγνώσματα... Στο δημοτικό, και κατά τη διάρκεια της απαγγελίας του Εθνικού Ύμνου, λίγο πριν από το κλασικό: «Απ' τα κόκαλα βγαλμένη», κόλλησα στο «Ναι, αλλά τώρα αντιπαλεύει κάθε τέκνο σου με ορμή», και έφαγα από τον διευθυντή ένα μοναδικό και αλησμόνητο χαστούκι.

3.

Κάπου στο τέλος της εφηβείας μου διάβασα κι εγώ Σιμόν ντε Μποβουάρ και το «Δεύτερο Φύλο» της –ένα καλοκαίρι σε μια εκδρομή δίπλα στη θάλασσα– και δεν θα ξεχάσω την απωθητική αίσθηση που μου άφησαν οι απόψεις της μεγάλης υπαρξίστριας. Ίσως και γιατί λόγω της τάξης και της δεινής μου θέσης έδινα τότε τη μάχη της επιβίωσης και της ανεξαρτησίας.

4.

Εκεί μέσα στη δεκαετία του '70 ο πατέρας μου βρήκε και μας έφερε από δεύτερο χέρι την «Οδύσσεια» του Νίκου Καζαντζάκη, έναν χαρτόδετο κόκκινο τόμο 900 σελίδων που είχε και αφιέρωση από κάποια Έλσα: «Σ' αγαπώ για το θάρρος σου μέσα σ' αυτή την τρομαγμένη ατμόσφαιρα». Μου έκαναν εντύπωση η δύναμη του λόγου, οι εικόνες και οι πολλές λέξεις που άκουγα για πρώτη φορά. Είναι ένα βιβλίο που με απωθεί και με ελκύει και που ακόμη δεν τελείωσα.

5.

Στη ίδια σειρά βιβλίων ανήκουν και τα «Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη», ένας μαύρος, χαρτόδετος τόμος, με χρυσά γράμματα. Μεγάλη εντύπωση μου έκανε που ο Μακρυγιάννης ήταν αγράμματος και έγραφε με αγανάκτησιν. Το βιβλίο το αγάπησα και με σημάδεψε.

6.

Η γνωριμία μου με το Ιονέσκο και το «Παιχνίδι της σφαγής» μέσα από την παράσταση που ανεβάσαμε στην Πειραματική Σκηνή της Τέχνης Θεσσαλονίκης ήταν καθοριστική, γιατί αμέσως κατάλαβα πως σ' αυτόν το χώρο του παραλόγου καθώς και στον χώρο όπου κινήθηκαν οι μεγάλοι σουρεαλιστές με αρχηγό τον Αντρέ Μπετόν μπορούσα να αναπνέω καλύτερα.

7.

Μια εργασία πάνω στην «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» σε κάποια σεμινάρια Θεατρολογίας στο πανεπιστήμιο και οι μελέτες μεγάλων θεωρητικών του θεάτρου με έφεραν πιο κοντά στον Ευριπίδη και στην έννοια της πολιτικής και της θυσίας.

8.

Διαβάζω και ξαναδιαβάζω τις «Βάκχες» του Ευριπίδη σε μετάφραση Χειμωνά. Είναι ο αγαπημένος μου γρίφος, η άσκηση άλγεβρας ή γεωμετρίας που άφηνα πάντα για το τέλος και για ευχαρίστηση στα γυμνασιακά μου χρόνια.

9.

Χέρμαν Μέλβιλ και «Μόμπι Ντικ ή η φάλαινα», το έργο που με συγκλόνισε. Eννιακόσιες εννιά σελίδες που διάβασα με πάθος. Άλυτος ακόμη ο γρίφος του μονολόγου του Αχαάβ πάνω στο κατάστρωμα προς το κομμένο κεφάλι της φάλαινας. «Μίλα, τεράστια και σεβάσμια κεφαλή...».

10.

Μπέκετ και «Ω, οι ευτυχισμένες μέρες». Δύσκολος, στριφνός, απαιτητικός. Καθώς τον μετέφραζα, ένιωθα πως με τις λέξεις και τις παύσεις του με έδενε χειροπόδαρα, σαν άλλο Προμηθέα Δεσμώτη πάνω στον λόφο από χώμα κάπου στο πουθενά, για να με κατασπαράξουν τα κοράκια ζωντανή, πεθαμένη και μόνη.

Ας μου επιτραπεί να σας πω πόσο πολύ αγάπησα τον Ουίλιαμ Φόκνερ και το «Καθώς ψυχορραγώ» δουλεύοντας πάνω στη μετάφραση του Μένη Κουμανταρέα, προκειμένου να σκηνοθετήσω την παράσταση στην οποία παίζω.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Σαντορίνη σε βιβλία

Βιβλίο / Η Σαντορίνη των ποιητών, των φωτογράφων, των περιηγητών

Το φημισμένο νησί των Κυκλάδων ανέκαθεν κέντριζε τη συγγραφική φαντασία και κινητοποιούσε την επιστημονική έρευνα με πολλαπλούς τρόπους. Μια συλλογή από τις πιο σημαντικές εκδόσεις για τη Σαντορίνη.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Χρήστος Τσιόλκας: «Μπαρακούντα»

Το Πίσω Ράφι / Πώς αναμετριέται κανείς με την αποτυχία και την ντροπή που τον τυλίγει πατόκορφα;

Ο Χρήστος Τσιόλκας, ο συγγραφέας που μεσουράνησε με το «Χαστούκι» δεν σταμάτησε να μας δίνει λογοτεχνία για τα καυτά θέματα της εποχής μας. Και το «Μπαρακούντα» δεν αποτελεί εξαίρεση.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η όχι και τόσο ξαφνική μανία με τον Έρμαν Έσε 

Βιβλίο / Η όχι και τόσο ξαφνική μανία με τον Έρμαν Έσε 

Το έργο του Έρμαν Έσε, είτε ως λαμπρού εκφραστή της κεντροευρωπαϊκής παράδοσης, είτε ως σύγχρονου μελετητή της ενδοσκόπησης, αποδεικνύεται πολύ πιο επίκαιρο και επιδραστικό από οποιοδήποτε life coaching, δεσπόζοντας ακόμα στις κορυφές των παγκόσμιων μπεστ σέλερ. Οι εκδόσεις Διόπτρα επανεκδίδουν τα πιο γνωστά βιβλία του με μοντέρνα εξώφυλλα και νέες μεταφράσεις. 
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ο συγγραφέας του Fight Club πιστεύει ότι οι σέκτες και οι αιρέσεις είναι πια εκτός ελέγχου

Βιβλίο / Ο συγγραφέας του Fight Club πιστεύει ότι οι σέκτες και οι αιρέσεις είναι πια εκτός ελέγχου

«Ένα πράγμα μας σώζει», λέει ο Τσακ Πάλανιουκ για τον Ίλον Μασκ στη συνέντευξή του στον Telegraph. «Συνήθως, τέτοια άτομα είτε αποτυγχάνουν οικτρά είτε χάνουν την προσοχή μας».
THE LIFO TEAM
Μπιλ Γκέιτς: «Αν μεγάλωνα σήμερα, θα είχα διαγνωστεί στο φάσμα του αυτισμού»

Tech & Science / Μπιλ Γκέιτς: «Αν μεγάλωνα σήμερα, θα είχα διαγνωστεί στο φάσμα του αυτισμού»

Ο πρώτος τόμος των απομνημονευμάτων του μεγιστάνα της τεχνολογίας που μόλις κυκλοφόρησε φανερώνει πως γεννήθηκε στο σωστό μέρος, την κατάλληλη στιγμή, και φτάνει μέχρι την ίδρυση της Microsoft το 1975.
THE LIFO TEAM
Καρολίνα Μέρμηγκα: «Συγγενής»

Το Πίσω Ράφι / «Συγγενής»: Ένα ταξίδι αυτογνωσίας με μια μεγάλη ανατροπή

Εκείνο που προσεγγίζει η Καρολίνα Μέρμηγκα στο βιβλίο της είναι οι ανθρώπινες σχέσεις, όπως αυτές ορίζονται από τα δεσμά της οικογένειας, τις υπαρξιακές μας ανάγκες, τις κοινωνικές συμβάσεις.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Σελίν Κιριόλ «Φωνή χωρίς ήχο»

Το πίσω ράφι / «Ένα από τα πιο ιδιοφυώς γραμμένα μυθιστορήματα της σύγχρονης λογοτεχνίας»

Έτσι είχε γράψει ο Πολ Όστερ εξαίροντας τη γραφή της Σελίν Κιριόλ στο «Φωνή χωρίς ήχο» για την οικονομία, τη συμπόνια και τις χιουμοριστικές πινελιές της, για τον τρόπο που προσεγγίζει μια γυναίκα αποξενωμένη σε μια απέραντη μεγαλούπολη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Μαίρη Κουκουλέ

Οι Αθηναίοι / Μαίρη Κουκουλέ (1939-2025): Η αιρετική λαογράφος που κατέγραψε τη νεοελληνική αθυροστομία

Μοίρασε τη ζωή της ανάμεσα στην Αθήνα και το Παρίσι, υπήρξε σύντροφος ζωής του επίσης αιρετικού Ηλία Πετρόπουλου. Ο Μάης του ’68 ήταν ό,τι συγκλονιστικότερο έζησε. Πέθανε σε ηλικία 86 ετών.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Στρατής Τσίρκας και οι Ακυβέρνητες Πολιτείες

Βιβλίο / Ο Στρατής Τσίρκας και οι Ακυβέρνητες Πολιτείες

Σε ποια εποχή γράφτηκε η φημισμένη τριλογία; Πώς διαβάζουμε σήμερα αυτό το σημαντικό μυθιστόρημα; Ποιοι είναι οι ήρωές του; Αυτά και πολλά ακόμα αναλύει με εξαιρετικό τρόπο η Κωνσταντίνα Βούλγαρη σε τρία ηχητικά ντοκιμαντέρ. 
THE LIFO TEAM
Θανάσης Σκρουμπέλος, συγγραφέας

Οι Αθηναίοι / «Δεν μπορεί να κερδίζει συνέχεια το δίκιο του ισχυρού»

Στο Λονδίνο, ο Θανάσης Σκρουμπέλος έλεγε ότι είναι «απ’ τον Κολωνό, γείτονας του Σοφοκλή». Έχοντας βγει από τα σπλάχνα της, ο συγγραφέας που έγραψε για την Αθήνα του περιθωρίου, για τη γειτονιά του και τον Ολυμπιακό, πιστεύει ότι η αριστερά που γνώρισε έχει πεθάνει, ενώ το «γελοίο που εκφράζει η ισχυρή άρχουσα τάξη» είναι ο μεγαλύτερός του φόβος.
M. HULOT
Σπύρος A. Ευαγγελάτος: Μια μεγάλη διαδρομή

Πέθανε Σαν Σήμερα / Σπύρος A. Ευαγγελάτος: Μια μεγάλη διαδρομή στο ελληνικό θέατρο

Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης κυκλοφόρησε έναν τόμο 535 σελίδων, αφιερωμένο στον σπουδαίο σκηνοθέτη, φιλόλογο, συγγραφέα και ακαδημαϊκό που άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στην ιστορία του ελληνικού θεάτρου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ