Ποιος ήταν, αλήθεια, ο Σίγκμουντ Φρόυντ;

Ποιος ήταν, αλήθεια, ο Σίγκμουντ Φρόυντ; Facebook Twitter
Μια αντίφαση που η συγγραφέας διακρίνει σε κάθε έκφανση του ιδιωτικού και κοινωνικού βίου αλλά και της επιστημονικής κατεύθυνσης του Φρόυντ: ήταν μεν εκείνος που έθεσε τη σεξουαλικότητα στο επίκεντρο των κεντρικότερων αποκωδικοποιήσεών του, αλλά είχε διακόψει από πολύ νωρίς κάθε σχέση με το σεξ.
0

Χρειάζονται σίγουρα μεγάλα κότσια, αρετή και ικανότητα για να ψυχαναλύσεις τον πατέρα της ψυχανάλυσης και παράλληλα να ξεφύγεις από την παγίδα ενός τέτοιου είδους πορτρέτου. Aυτό καταφέρνει και με το παραπάνω η πληρέστερη μέχρι τώρα βιογραφία του Σίγκμουντ Φρόυντ που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση Μήνας Πατεράκη-Γαρέφη, σε 632 σελίδες.

Ο τίτλος Ο Σίγκμουντ Φρόυντ, στην εποχή του και τη δική μας διόλου τυχαίος, καθώς η μελετήτρια, ιστορικός και διευθύντρια στο Paris VII Ελιζαμπέτ Ρουντινέσκο επιμένει να βλέπει τον πατέρα της ψυχανάλυσης ως γνήσιο τέκνο της κεντροευρωπαϊκής κουλτούρας, συνδέοντας άμεσα το έργο του με τις βεβαιότητες ή τις αμφιβολίες της εποχής του, από την πιο αισιόδοξη φάση των εξερευνήσεών του γύρω από την υστερία και τα όνειρα τα χρόνια της μπελ επόκ μέχρι το τελευταίο του περιώνυμο πόνημα για τα αδιέξοδα του πολιτισμού τη ζοφερή περίοδο του Χίτλερ.

Η συγγραφέας ούτε καθαγιάζει αλλά ούτε και στέλνει στο πυρ το εξώτερον τον «νευρωσικό», όπως επιμένει να τον αποκαλεί, ηγέτη της ψυχανάλυσης, φωτίζοντας τις αντιφάσεις του, αντίστοιχες με τις δύο τάσεις που διαπερνούσαν τα υψηλά ιδανικά της Ευρώπης, τις οποίες και κατέγραψε μυθιστορηματικά ο καλός φίλος του Φρόυντ, Τόμας Μαν, στο Μαγικό Βουνό, το σκοτεινό ρομαντικό μεγαλείο των μυστικιστικών δυνάμεων και τον εξορθολογισμό που επέβαλλαν οι κατακτήσεις της επιστήμης.

Στον Μαν, άλλωστε, αποδίδει η Ρουντινέσκο και το πιο «σπινθηροβόλο» πορτρέτο που έχει γραφτεί για τον Φρόυντ, παρ' ότι ο ίδιος διαφωνούσε, επιμένοντας να αρνείται τη θύελλα που είχε δημιουργήσει στην Ευρώπη αλλά και στην Αμερική. Στα μάτια του φίλου του ο Φρόυντ ήταν πάνω απ' όλα ένας θεμελιωτής της σύγχρονης σκέψης, γνήσιο τέκνο του fin de siècle που αναγόταν «σε αρνητή των ψευδαισθήσεων, κληρονόμο του Νίτσε και του Σοπενχάουερ, ικανό να εξερευνήσει όλες τις μορφές του ανορθολογικού και να μετασχηματίσει τον ρομαντισμό σε επιστήμη».

Η συγγραφέας ούτε καθαγιάζει αλλά ούτε και στέλνει στο πυρ το εξώτερον τον «νευρωσικό», όπως επιμένει να τον αποκαλεί, ηγέτη της ψυχανάλυσης.

Ακόμα και η φωτογραφία που κοσμεί το εξώφυλλο του βιβλίου, με τον πρίγκιπα της ψυχανάλυσης να κοιτάει αποφασιστικά τον φακό, κρατώντας το χαρακτηριστικό του πούρο, το οποίο δεν αποχωρίστηκε ούτε όταν διαγνώστηκε με καρκίνο του στόματος, αφήνοντας ταυτόχρονα να διαφανεί το περίτεχνα διακοσμημένο ρολόι του, δείγμα της ανώτερης τάξης που δεν έπαψε ποτέ να εκπροσωπεί, αποδεικνύει περίτεχνα την απαράμιλλη ισχύ του Φρόυντ.

Παρ' ότι μέχρι σήμερα δεν φαίνεται να έχει χάσει τον λαμπερό του θρόνο, πάντοτε ήταν, επιμένει η Ρουντινέσκο, ένας «πρίγκιψ χωλός, ανακρινόμενος από μια ανδρόγυνη Σφίγγα η οποία ενσάρκωνε ταυτόχρονα την απόλυτη γνώση και την αμφισβήτηση όλων των γνώσεων».

freud
KANTE KLIK ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Elisabeth Rudinesko, O Σίγκμουντ Φρόυντ στην εποχή του και τη δική μας, εκδόσεις Πατάκη

Μια αντίφαση που η συγγραφέας διακρίνει σε κάθε έκφανση του ιδιωτικού και κοινωνικού βίου αλλά και της επιστημονικής κατεύθυνσης του Φρόυντ: ήταν μεν εκείνος που έθεσε τη σεξουαλικότητα στο επίκεντρο των κεντρικότερων αποκωδικοποιήσεών του, αλλά είχε διακόψει από πολύ νωρίς κάθε σχέση με το σεξ. Ανέδειξε με κάθε τρόπο τους μαθητές του και τους βοήθησε οικονομικά, αλλά δεν άντεχε καμία αμφισβήτηση, εξού και η οριστική ρήξη με τους Ότο Γκρος, Βίκτορ Τάουσκ, Γκέοργκ Γκρόντεκ, Χόρας Φρινκ και, φυσικά, με τους πλέον γνωστούς Γιουνγκ και Βίλχελμ Ράιχ.

Ήταν άθεος, αλλά εμπνεόταν από τις βιβλικές παραβολές, ενώ φρόντιζε να επιστρέφει διαρκώς «στις περιπετειώδεις αφηγήσεις που είχε αγαπήσει στην παιδική του ηλικία» (η συγγραφέας ανακαλύπτει στο πρόσωπο του Φρόυντ έναν Θερβάντες αντίστοιχο με εκείνον που είχε αγαπήσει ο ίδιος μικρός, έναν περιπλανώμενο ιππότη μιας καινοφανούς επιστήμης, έναν flâneur στη συγκλονιζόμενη από τους πολέμους ευρωπαϊκή ήπειρο).

Ακόμα και η σχέση του με τις γυναίκες ήταν προϊόν αυτής της διαρκούς σύγκρουσης: από τη μια δεν μπορούσε να ξεφύγει από την εμμονική διαπίστωση της εποχής του που ήθελε τη γυναίκα να μοιράζεται ανάμεσα στον ρόλο της μητέρας ή της ερωμένης, από την άλλη όμως συνέβαλε τα μάλα στη χειραφέτησή τους. Εξάλλου η γυναίκα που σεβόταν απόλυτα, η μοναδική στενή του φίλη μέχρι τέλους, σύμφωνα με τη Ρουντινέσκο, ήταν η Λουίζ Σαλομέ.

Ο διάχυτος θαυμασμός του Φρόυντ προς το πρόσωπό της και η πίστη του σε ένα τέτοιο πρότυπο ανεξάρτητης γυναίκας επιβεβαίωνε τον αγώνα που έκανε ώστε οι γυναίκες «να αναπτύξουν επαγγελματική δραστηριότητα και να αποκτήσουν κοινωνική ανεξαρτησία».

Στο σημείο αυτό ο Φρόυντ είχε αφήσει πίσω, σύμφωνα με τη Ρουντινέσκο, τον πουριτανό του 19ου αιώνα και είχε γίνει ο άνθρωπος του 20ού: «Ο 20ός αιώνας ήταν, τρόπον τινά, φροϋδικότερος του Φρόυντ». Αφενός το χαμένο μεγαλείο των παλιών καιρών, αλλά χωρίς την παρακμή του, αφετέρου η προσδοκία για το καινούργιο που θα ερχόταν, το οποίο προέβλεψε μέσα από την εξέλιξη που υποστήριζε ότι θα έχει η επιστήμη του ακόμα και χωρίς αυτόν.

Ωστόσο ο ενδιάμεσος χώρος δεν ήταν πάντα εύκολο να εντοπιστεί. Η Ρουντινέσκο, για τις ανάγκες της βιογραφίας, στήνει περίτεχνα έναν φροϋδικό κόσμο που στοιχειώνεται από τα σκοτάδια του ασυνειδήτου, αλλά θέλγεται από τις κατακτήσεις της επιστήμης και, το βασικότερο, πασχίζει πάντα να δίνει εξηγήσεις, όπως συμβαίνει με κάθε μορφή υψηλής σκέψης.

Ενώ, λοιπόν, θεωρεί τον Φρόυντ άμεσα συνδεδεμένο με τον Ντιντερό και τον ορθολογισμό, τον τοποθετεί πιο κοντά στον Ντε Σαντ και στη σκοτεινή κληρονομιά του ασυνειδήτου, καθώς ο ίδιος ήθελε παρά πολύ να μεταμορφωθεί σε δικηγόρο του διαβόλου, χωρίς εντούτοις να παραδοθεί στον διάβολο: «Ανανεωτής της κριτικής των οικογενειακών γενεαλογιών, ο Φρόυντ ήταν εξίσου στοχαστής του ανορθολογικού όσο και θεωρητικός μιας ελιτίστικης δημοκρατίας.

Ποιος ήταν, αλήθεια, ο Σίγκμουντ Φρόυντ; Facebook Twitter
Η Ρουντινέσκο, για τις ανάγκες της βιογραφίας, στήνει περίτεχνα έναν φροϋδικό κόσμο που στοιχειώνεται από τα σκοτάδια του ασυνειδήτου, αλλά θέλγεται από τις κατακτήσεις της επιστήμης και, το βασικότερο, πασχίζει πάντα να δίνει εξηγήσεις, όπως συμβαίνει με κάθε μορφή υψηλής σκέψης.

Δήλωνε ότι μόνον ο πολιτισμός ‒δηλαδή ο πειθαναγκασμός ενός νόμου που επιβάλλεται στην παντοδυναμία των φονικών ενορμήσεων‒ επιτρέπει στην κοινωνία να ξεφύγει από τη βαρβαρότητα που η ανθρωπότητα επιθυμεί τόσο πολύ. Και μολονότι ο Φρόυντ δεν υπήρξε ποτέ φανατικός αναγνώστης του Ντε Σαντ, μοιραζόταν μαζί του την ιδέα ότι η ανθρώπινη ύπαρξη χαρακτηρίζεται τόσο από την έφεση προς το καλό και την αρετή, όσο και από την αναζήτηση μιας αδιάλειπτης απόλαυσης του κακού: ενόρμηση θανάτου, επιθυμία ωμότητας, έρωτας για το μίσος, έλξη προς τη δυστυχία και την οδύνη.

Γι' αυτόν το λόγο ο Φρόυντ αποκατέστησε το γόητρο της ευφυούς ιδέας, σύμφωνα με την οποία η διαστροφή, ως επάρατο κομμάτι των κοινωνιών, είναι αναγκαία στον πολιτισμό. Αλλά, αντί να εντάσσει το κακό στη φυσική τάξη του κόσμου, και αποφεύγοντας να καταστήσει τη ζωώδη φύση του ανθρώπου σημάδι φυλετικής κατωτερότητας, ο Φρόυντ προτιμούσε να υποστηρίζει ότι «μόνο οι τέχνες και η παιδεία είναι ικανές να αποσπάσουν την ανθρωπότητα από την ίδια της τη θέληση να αφανίζει».

Αυτή ήταν και η μεγάλη παρακαταθήκη που άφησε ο Φρόυντ στην ιστορία της σκέψης, περισσότερο και από την ίδια την εφεύρεση του ψυχαναλυτικού μοντέλου: στη βαθιά του πίστη στην ανθρωπιστική και απελευθερωτική επίδραση των τεχνών, στο παλιό κεντροευρωπαϊκό ιδεώδες των Βιεννέζων, οι οποίοι εμπνέονταν από τους εκλεπτυσμένους ήχους και τα ωραία διαβάσματα, το σκάκι, τις καθαρές γεύσεις.

Άλλωστε η Ρουντινέσκο μας γνωστοποιεί ότι από τους πρώτους του ψυχαναλυόμενους ήταν ο Γκούσταβ Μάλερ, απόδειξη πως δεν επρόκειτο για μια μέθοδο ξεκομμένη από το περιβάλλον που τη γέννησε. Με μια πολύ έξυπνη μετατόπιση, που ωστόσο χωράει πολλή αμφισβήτηση, η Ρουντινέσκο επαναφέρει τον Φρόυντ στην καρδιά της ηπειρωτικής χώρας και μάλλον πιο κοντά στη Γαλλία, η οποία είναι η μόνη, κατά τη γνώμη της, που κατανόησε το συμβολικό της σθένος, μακριά από την αμερικανική ψυχαναλυτική σχολή. Και μπορεί οι Αγγλοσάξονες να ήταν πολύ κοντά του, ειδικά όσον αφορά την παρέα του Μπλούμσμπερι, η οποία εκτίμησε την πρωτοποριακή δύναμη της ψυχανάλυσης, αλλά είχαν τα δικά τους στεγανά.

Ο Στρέιτσι είναι, μάλιστα, κατά τη γνώμη της Ρουντινέσκο υπεύθυνος για τη λάθος απόδοση των φροϋδικών όρων στα αγγλικά, αν και η Άλεξ Στρέιτσι είναι αυτή που έφερε την ψυχανάλυση στη χώρα, κυρίως λόγω του στενού δεσμού που διατηρούσε με τη Μέλανι Κλάιν.

Πάντως, σημείο αναφοράς του ίδιου του Φρόυντ ήταν η Αιώνια Πόλη και η τελευταία του επιθυμία, προτού πεθάνει, ήταν να την επισκεφτεί μαζί με την αγαπημένη του κόρη. Η Ιταλία ήταν το ιστορικό εκείνο κομμάτι της Ευρώπης που δεν φοβόταν το αυτοκρατορικό κλέος, αλλά επέτρεπε τον πειραματισμό, και σε αυτήν προσέφευγε πάντα ο ίδιος «θαμπωμένος από τη λάμψη του Λεονάρντο ή καθ' οδόν προς τον Νότο, σε αναζήτηση της ανύπαρκτης Γκραντίβα».

Το δικό του τοτέμ, που ύψωνε διαρκώς στα βάθη της ψυχής, ήταν επομένως μια μεγαλοπρεπής εικόνα γεμάτη ομορφιά και χάρη και όχι παρακμή: «Στο βάθος της ψυχής μου είχα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο λόγος για τον οποίο βλέπουμε τον ύψιστο πολιτισμό της εποχής μας τόσο φρικτά σπιλωμένο από υποκρισία είναι ότι από οργανική άποψη δεν ήμασταν πλασμένοι γι' αυτό τον πολιτισμό» γράφει σε ένα συγκινητικό γράμμα προς τη Λουίζ Σαλομέ που παραθέτει η Ρουντινέσκο, η οποία, σημειωτέον, για πρώτη φορά είχε πρόσβαση σε αρχεία που δεν είχαν δει μέχρι πρότινος το φως.

Ενδεχομένως κι εμείς να μην είμαστε ακόμα φτιαγμένοι για τον Φρόυντ ‒ όχι τον πατέρα της ψυχανάλυσης αλλά έναν από τους στασιαστές του πνεύματος μαζί με τους απαράμιλλους προασπιστές του, που έβλεπε μια ανθρωπότητα να στοιχειώνεται ακόμα από τα ίδια φαντάσματα. Ο Άμλετ, ο Οιδίποδας, ο Μάκβεθ, ήταν άλλωστε οι μοναδικά πιστοί φίλοι και γνήσιοι συνομιλητές του.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζόναθαν Κόου

I was there / Τζόναθαν Κόου: «Το να είσαι κυνικός δείχνει τεμπελιά στη σκέψη»

Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε για τη συγγραφή ως «πολυτέλεια για λίγους», την εκλογή Τραμπ ως «έκφραση απόγνωσης» και τη «woke» κουλτούρα ως πράξη ενσυναίσθησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πολ Όστερ (1947-2024): Ο Mr. Vertigo των ονειρικών μας κόσμων

Σαν σήμερα  / Πολ Όστερ: «Οι χαμένες ευκαιρίες αποτελούν μέρος της ζωής στον ίδιο βαθμό με τις κερδισμένες»

Σαν σήμερα 30 Απριλίου, το 2024 πεθαίνει ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας και μετρ της σύμπτωσης, που κατάφερε να συνδυάσει την προοπτική των άπειρων φανταστικών κόσμων με το ατελείωτο κυνήγι των ευκαιριών και τη νουάρ ατμόσφαιρα με τα πιο ανήκουστα αυτοβιογραφικά περιστατικά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τάσος Θεοφίλου: «Η φυλακή είναι το LinkedΙn των παρανόμων» ή «Το πορνό και το Κανάλι της Βουλής είναι από τα πιο δημοφιλή θεάματα στη φυλακή»

Βιβλίο / Τάσος Θεοφίλου: «Όταν μυρίζω μακαρόνια με κιμά θυμάμαι τη φυλακή»

Με αφορμή το βιβλίο-ντοκουμέντο «Η φυλακή», ο Τάσος Θεοφίλου μιλά για την εμπειρία του εγκλεισμού, για τον αθέατο μικρόκοσμο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων –μακριά απ’ τις εικόνες που αναπαράγουν σειρές και ταινίες– και για το πώς η φυλακή λειτουργεί σαν το LinkedIn των παρανόμων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Βιβλίο / Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Chanel, Dior και πολλοί ακόμα οίκοι υψηλής ραπτικής «ντύνουν» τα shows τους με τη μουσική του. Στο «Remixed», την αυτοβιογραφία-παλίμψηστο των επιρροών και των εμμονών του, ο ενορχηστρωτής της σύγχρονης catwalk κουλτούρας μας ξεναγεί σε έναν κόσμο όπου μουσική και εικόνα γίνονται ένα.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Βιβλίο / Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Η τελευταία μεγάλη μορφή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που πίστευε πως «η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα» έφυγε την Κυριακή σε ηλικία 89 ετών. Ξεχωρίσαμε πέντε από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά του.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
bernhard schlink

Πίσω ράφι / «Φανταζόσουν ότι θα έβγαινες στη σύνταξη ως τρομοκράτης;»

Το μυθιστόρημα «Το Σαββατοκύριακο» του Μπέρνχαρντ Σλινκ εξετάζει τις ηθικές και ιδεολογικές συνέπειες της πολιτικής βίας και της τρομοκρατίας, αναδεικνύοντας τις αμφιλεγόμενες αντιπαραθέσεις γύρω από το παρελθόν και το παρόν.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ