Όταν ο Ραμόν Μερκαντέρ δολοφόνησε τον Τρότσκι

Όταν ο Ραμόν Μερκαντέρ δολοφόνησε τον Λέον Τρότσκι Facebook Twitter
Ο Ραμόν έχει δώσει ένα κείμενό του στον Τρότσκι για να το διορθώσει, αφού πρώτα κέρδισε την εμπιστοσύνη της οικογένειας και των φρουρών. Ο καταδικασμένος σε θάνατο γερο-Τρότσκι κάθεται στο γραφείο εκνευρισμένος για τα ορνιθοσκαλίσματα του κειμένου, ενώ ο Ραμόν τραβάει απο το πανωφόρι του την ορειβατική σκαπάνη.
0

Ο ΛΙΕΦ ΝΤΑΒΙΝΤΟΒΙΤΣ ΜΠΡΟΝΣΤΑΙΝ, γνωστός ως Τρότσκι, δεν ήταν μόνο ένα απο τα κορυφαία μέλη της Ρώσικης Επαναστάσεως, αλλά, τη βοηθεία του Ιωσήφ Βισαριόνοβιτς Τζουγκασβίλι, γνωστού ως Στάλιν, απέβη το ιερό σφάγιο του σοσιαλισμού. Στη φρουρά των μπολσεβίκων και μενσεβίκων ουδείς είχε παρόμοιο τέλος: ενώ όλα σχεδόν τα πρωτοκλασάτα μέλη της μπολσεβίκικης φρουράς πήγαν στον αγύριστο με τις γνωστές συνοπτικές διαδικασίες (Μπουχάριν, Ζηνόβιεφ, Ρίκωφ, Κάμενεφ, Τσουχατσέφσκι, Κίροφ κ.λπ.), ο Τρότσκι, ως υπ’ αριθμόν 1 αντίπαλος του Στάλιν, αρχικά εκτοπίστηκε στην Άλμα Άτα και στη συνέχεια εξορίστηκε εκτός σοβιετικών συνόρων: Τουρκία, Γαλλία, Νορβηγία και τέλος Μεξικό, όπου βρήκε στυγνό τέλος διά χειρός του σταλινικού δήμιου Ραμόν Μερκαντέρ.

Σχηματικά, αυτά είναι τα δεδομένα της δολοφονίας του Τρότσκι (1940) –Ουκρανού με εβραϊκή καταγωγή– η οποία ολοκλήρωσε τη θηριωδία των πολιτικών δικαστηρίων της Μόσχας και αποκάλυψε τη σατανική στρατηγική της σταλινικής πολιτικής που γνώριζε μόνο τη θανατική καταδίκη των αντιπάλων.

Ο Κουβανός Λεονάρδο Παδούρα –τυπικά μέλος του παρηκμασμένου πια σοσιαλιστικού στρατοπέδου, αλλα άτομο με απελευθερωμένη συνείδηση– επέλεξε να παρουσιάσει στο μυθιστόρημά του όλες τις διαστάσεις της δολοφονίας και συνάμα τα γεγονότα που συγκλόνιζαν εκείνη την εποχή, παραμονές του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, τόσο την Ευρώπη όσο και τη Ρωσία. Οι βασικές πηγές της μυθιστορηματικής αφήγησης είναι τρεις: ο ίδιος ο Μπρονστάιν και η οικογένειά του, ο ισπανικός εμφύλιος, από τον οποίο θ’ αναδυθεί ο στρατευμένος εκτελεστής Ραμόν Μερκαντέρ, και τέλος η περσόνα του αφηγητή που νοικοκυρεύει το πληροφοριακό υλικό, συντονίζει τις κινήσεις και γενικά αποτελεί ένα είδος ηθικής αποκατάστασης της αλήθειας του βιβλίου.

Το βιβλίο εμφανίζεται τοσο σαν ιστορική πραγματεία όσο και σαν απολογητική του κομμουνιστικού κινήματος που, ενώ δεν εξαγιάζει τον Τρότσκι, αποτελεί δίκαιη επιμνημόσυνη δέηση ενός επαναστάτη που τελικά ηταν πιο «χρήσιμος» ως «εξωμότης» και κατόπιν ως νεκρός.

Τα νεοφανή στοιχεία που προσδίδουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον στον φάκελο «Τρότσκι» αφορούν, βέβαια, την περίπτωση του Μερκαντέρ, που δεν ηταν ένας τυχαίος δολοφόνος. Ο Παδούρα τον συναντά μέσα στους κύκλους των Ισπανών κομμουνιστών, αναλύει σχολαστικά όλες τις πλευρές του ισπανικού κινήματος, όλα τα πρόσωπα που αποτελούν τον κύκλο του, για να φτάσει τελικά στην αποκορύφωση του δράματος και την έκπτωση ενός ανδρός που από εκλεκτός εκτελεστής καταλήγει άψυχο σκουπίδι της Ιστορίας.

Όταν ο Ραμόν Μερκαντέρ δολοφόνησε τον Λέον Τρότσκι Facebook Twitter
Ο Τρότσκι και η σύζυγός του Νατάλια φτάνουν εξόριστοι στην πόλη Τάμπικο στο Μεξικό, στις 9 Ιανουαρίου του 1937.

Οι μικροί και μεγάλοι κύκλοι της αφήγησης, περιττό να το τονίσουμε, αφορούν το μέγα κέντρο, που δεν είναι άλλο απο τον ίδιο τον Στάλιν ο οποίος, παρά το γεγονός ότι δεν παρουσιάζεται μυθιστορηματικά –κρυμμένος πίσω απο μαύρο παραβάν–, είναι ο αόρατος παρών σε κάθε τροπή των πραγμάτων. Το βιβλίο εμφανίζεται τοσο σαν ιστορική πραγματεία όσο και σαν απολογητική του κομμουνιστικού κινήματος που, ενώ δεν εξαγιάζει τον Τρότσκι, αποτελεί δίκαιη επιμνημόσυνη δέηση ενός επαναστάτη που τελικά ηταν πιο «χρήσιμος» ως «εξωμότης» και κατόπιν ως νεκρός.

Το εγκληματικό πολιτικό παιχνίδι του Στάλιν ποντάρισε πάνω στο πρόσωπο του «αφοπλισμένου» Τρότσκι και κέρδισε πολλές παρτίδες σε βάρος του, αλλά έχασε τελικά την κρίση της Ιστορίας. Οπως ξέρουμε, κάθε σφάλμα στο εσωτερικό της Ρωσίας θα έπρεπε να βρει τους «ενόχους» του, κατά συνέπεια όλα τα περίβλεπτα μέλη αργά ή γρήγορα βαρύνονταν με πλαστές κατηγορίες που οδηγούσαν απευθείας στο εκτελεστικό απόσπασμα.

Γράφει ο Παδούρα: «Όπως γνώριζε ο Ραμόν, το Κόμμα και η κυβέρνηση είχαν αρχίσει απο την προηγούμενη χρονιά έναν αγώνα μέχρι θανάτου ενάντια στους τροτσκιστές και τα μέλη της Αντιπολίτευσης που απέμεναν στη χώρα. Υπήρξε εξαιρετικά οδυνηρό να ανακαλύπτουν, ελάχιστους μήνες αργότερα, ότι μια ομάδα από τους αξιωματικούς του Κόκκινου Στρατού με το μέγιστο κύρος, μεταξύ των οποίων και ο στρατάρχης Τσουχατσέφσκι, είχαν συμμαχήσει με τις γερμανικές μυστικές υπηρεσίες με στόχο να κάνουν πραξικόπημα, ν’ ανατρέψουν τον σύντροφο Στάλιν και να έρθουν σε συμφωνία με τους φασίστες. Οι αποδείξεις που είχαν βρεθεί ηταν ακαταμάχητες και οι στρατιωτικοί είχαν δικαστεί κι εκτελεστεί  πριν απο λίγες βδομάδες, ενώ προχωρούσε η εκκαθάριση των επικίνδυνων στοιχείων από τον στρατό και ολοκληρωνόταν η κάθαρση στο Κόμμα. Την επιχείρηση την είχε διευθύνει ο σύντροφος Γεζόφ, κομισάριος των Εσωτερικών Υποθέσεων, υπό την άμεση επίβλεψη του συντρόφου Στάλιν».

Όταν ο Ραμόν Μερκαντέρ δολοφόνησε τον Λέον Τρότσκι Facebook Twitter
Ο Τρότσκι κάνει μια βόλτα στον τροπικό κήπο της βίλας του στο Sukham-Kale στη Μαύρη Θάλασσα, στον Καύκασο.

Περιπλανώμενος και διωκόμενος ακόμη και στις χώρες όπου έβρισκε καταφύγιο, ο Τρότσκι είχε καταλάβει ότι ο Στάλιν του επιτρέπει να παραμένει ζωντανός επειδή ακριβώς τον είχε ανάγκη ως εξιλαστήριο θύμα. Το σταλινικό καθεστώς, πρέπει να τονίσουμε, εκείνη την εποχή ήταν πανίσχυρο και διέθετε «μακριά χέρια» σε πολλές χώρες – ευρωπαϊκές και μη. Ο Τρότσκι συνωμοτούσε με τον Χίτλερ (!), αυτός καταδίκασε τους κομμουνιστές του ισπανικού εμφυλίου σε ηττα (!), αυτός χρησιμοποιούσε τη Νορβηγία ως βάση για τις τρομοκρατικές του ενέργειες ενάντια στη Σοβιετική Ενωση και τους ηγέτες της. Ο συκοφαντικός κατάλογος ήταν περίπλοκος και άλλαζε ανάλογα με τις πολιτικο-στρατιωτικές εξελίξεις. «Οι κομμουνιστές έπρεπε να διασφαλίσουν την επιτυχία μιας επιχείρησης ικανής να τους εγγυηθεί τον έλεγχο των μετόπισθεν απαλλαγμένων απο τροτσκιστές και αναρχικούς. Η σοβιετική διοίκηση ήλπιζε πως αυτήν τη φορά οι Ισπανοί θα ήξεραν να παίξουν τον ρόλο τους».

Λεονάρδο Παδούρα
Λεονάρδο Παδούρα, Ο Άνθρωπος που Αγαπούσε τα Σκυλιά, εκδ. Καστανιώτη. 

Σε τι αποσκοπούσε ο Τρότσκι; Η «αποστολή» του θύμιζε τις κατηγορίες εναντίον του Λένιν το ‘17: ο Λένιν είχε κατηγορηθεί ότι ήθελε να παραδώσει τη Ρωσία στα χέρια του Κάιζερ, όσο για τον Τρότσκι ήταν ηλίου φανεινότερο ότι ήθελε να προσφέρει τη Σοβιετική Ενωση στον Φύρερ...

Βέβαια, με πολιτικά πεπραγμένα, με συκοφαντίες και αναδρομές μυθιστόρημα δεν γράφεται. Η αφήγηση έχει ανάγκη την άμεση ζωή, να παίρνει ανάσες απο τον παγιδευμένο χρόνο ενός προσώπου που, επειδή ακριβώς ήταν καταδικασμένο, πάσχιζε να περιφρουρήσει τη ζωή του και να περισώσει την οικογένειά του. Ο Παδούρα επ’ αυτού πέτυχε διάνα.

Ο χρόνος του Τρότσκι τεμαχίζεται μαεστρικά. Τον παρακολουθούμε στην Πρίγκιπο όπου το θέαμα της Κωνσταντινούπολης τον αποσπά για λίγο από τις απειλές των διωκτών του, στη Γαλλία όπου οι άνθρωποι του Στάλιν δεν θ’ αργήσουν να τον καταστήσουν ανεπιθύμητο, στη Νορβηγία όπου ο πρωθυπουργός Κουίσλιγκ τον θέτει σε απομόνωση στο σπίτι του, και τέλος στο Μεξικό. Το χαρακτηριστικό είναι οτι ο Λιεφ Νταβίντοβιτς –ως πολιτικός με παγκόσμια φήμη– όφειλε σε κάθε εξορία του να υπογράφει βεβαίωση ότι δεν αποσκοπεί να εμπλακεί στην πολιτική κατάσταση της εκάστοτε χώρας. Το λογοτεχνικό τρικ του αφηγητή εν προκειμένω είναι ισχυρό: έχει έναν καταδικασμένο σε θάνατο, στον οποίο επιτρέπει ν’ απολαμβάνει οικογενειακές στιγμές, να ελπίζει, να διαβάζει και να γράφει ακαταπόνητα τα διάσημα κείμενά του - ένα από τα οποία ήταν, φυσικά, η βιογραφία του Στάλιν. Επίσης, να ερωτεύεται τη Φρίντα Κάλο...

Όταν ο Ραμόν Μερκαντέρ δολοφόνησε τον Λέον Τρότσκι Facebook Twitter
O Tρότσκι στο κέντρο, δίπλα στην Φρίντα Κάλο με την οποία διατηρούσε ερωτική φιλία.

Το βιβλίο παίζει με τις δυο όψεις του αφηγηματικού νομίσματος: από τη μια ο Νταβίντοβις - από την άλλη ο δολοφόνος του Μερκαντέρ. Όσο κι αν γνωρίζουμε το τέλος, τα ενδιάμεσα περιστατικά που διαβάζουμε τα νιώθουμε ως δώρα προς έναν εκτελεσμένο που παραδόξως ζει ακόμα.

Γι’ αυτό, άλλωστε, η περίπτωση του Μερκαντέρ λαμβάνει τέτοια διάσταση. Όταν, εν τέλει, ο Ραμόν φτάνει στη Μόσχα, η πρώτη σοβαρή κουβέντα που του απευθύνουν είναι μοιραία: «Φαντάζεσαι τι τιμή θ’ αποτελούσε να είσαι ο εκλεκτός που θα εξαφανίσει από προσώπου γης αυτό το προδοτικό κατακάθι, τον Τρότσκι; Ξέρεις οτι αυτός ο βρόμικος αρουραίος έχει ξεπουληθεί στους Γερμανούς και τους Γιαπωνέζους; Ότι έχει φτάσει σε σημείο να σχεδιάζει μαζικές δηλητηριάσεις Σοβιετικών εργατών για να σπείρει τον τρόμο στη χώρα;». Από ‘κει και πέρα αρχίζει η μεταμόρφωση του Ραμόν ή, πιο σωστά, η πλαστογράφηση της προσωπικότητάς του. Αλλάζει όνομα, από Ραμόν Μερκαντέρ ονομάζεται Στρατιώτης 13, Ρομάν Πάβλοβιτς, Ζακ Μορνάρ κ.λπ. Αλλάζει εθνικότητα - από Ισπανός γίνεται Βέλγος. Αλλάζει μητρική γλώσσα - απωθεί την ισπανική και υιοθετει τη γαλλική. Ασκείται στην απώθηση του αληθινού εαυτού του: δεν είναι αυτός που ήταν, αντίθετα είναι αυτός που του υπαγόρευσαν. Όλη του η ζωή ηταν προσχέδιο για να καταλήξει εκτελεστής του Τρότσκι. Οι εκπαιδευτές του τού εμφύτευσαν δανεικές αναμνήσεις, ιδέες που δεν ήξερε, τρόπους αντίδρασης σε συγκεκριμένες καταστάσεις, απαντήσεις στο καθετί. Από κει και πέρα ασκήθηκε στην αντοχή του δολοφόνου, στη χρήση των όπλων, στην πτώση με αλεξίπτωτο, στον αμοραλισμό που ιδιάζει στους ψυχρούς εκτελεστές. Άρα, ήταν έτοιμος για τον μεγάλο του άθλο.

Ο αναγνώστης που τρώει σελίδες σαν άγρια κατσίκα μόνο και μόνο για να φτάσει επιτέλους στη δολοφονία πιστεύουμε ότι δυσανασχετεί λιγάκι με την άπειρη υπομονή του αφηγητή Ιβάν. Άλλωστε, από ένστικτο έχει υποψιαστεί ότι το βιβλίο έχει πολλαπλά διαζώματα και διάφορα μέρη που είναι δευτέρας διαλογής. «Ο θάνατος δεν βιαζόταν», διαβάζουμε στη σελίδα 562, ούτε βέβαια ο Παδούρα. Ο αναγνώστης, ωστόσο, βιάζεται για να βρεθεί στη σκηνή όπου ο άνθρωπος με τα πολλά ονόματα (και την αγάπη για τα σκυλιά) θα νιώσει ενώπιος ενωπίω με την ίδια την Ιστορία και τη μοίρα του.

Εν τέλει, η τραγική σκηνή ανασκηνοθετείται στις σελίδες 576, 577, 578.

Ο Ραμόν έχει δώσει ένα κείμενό του στον Τρότσκι για να το διορθώσει, αφού πρώτα κέρδισε την εμπιστοσύνη της οικογένειας και των φρουρών. Ο καταδικασμένος σε θάνατο γερο-Τρότσκι κάθεται στο γραφείο εκνευρισμένος για τα ορνιθοσκαλίσματα του κειμένου, ενώ ο Ραμόν τραβάει απο το πανωφόρι του την ορειβατική σκαπάνη:

«Εκείνη τη στιγμή ο Ραμόν Μερκαντέρ αισθάνθηκε πως το θύμα του του είχε δώσει τη διαταγή. Ύψωσε το δεξί του μπράτσο, το έφερε μέχρι πίσω από το κεφάλι του, έσφιξε δυνατά την κομμένη λαβή κι έκλεισε τα μάτια. Δεν μπόρεσε να δει ότι την τελευταία στιγμή ο κατάδικος, με τα μουντζουρωμένα χαρτιά στο χέρι, έστρεφε το κεφάλι και είχε ακριβώς όσο χρόνο χρειαζόταν για να διακρίνει τον Ζακ Μορνάρ τη στιγμή που κατέβαζε με όλη του τη δύναμη τη σκαπάνη που αναζητούσε το κέντρο του κρανίου του. Η κραυγή τρόμου και πόνου ταρακούνησε τα θεμέλια του άχρηστου φρουρίου της λεωφόρου Βιένα».

Όταν ο Ραμόν Μερκαντέρ δολοφόνησε τον Λέον Τρότσκι Facebook Twitter
Η σκηνή δολοφονίας του Τρότσκι στο Coyoacan του Μεξικού.

Ανεκδοτολογικά και μόνο μπορούμε να θυμισουμε τη διαφορά αντίδρασης έναντι του Στάλιν που επέδειξε ένα άλλο, εξίσου διάσημο, υποψήφιο θύμα. Το 1950, τρία χρόνια πριν από τον θάνατο του Στάλιν, ο Γιόσιπ Μπροζ, γνωστός ως Τίτο, έστειλε μια επιστολή στον Στάλιν όπου έγραφε τα εξής: «Στάλιν, πάψε να στέλνεις δολοφόνους για να με βγάλουν από τη μέση. Αν δεν σταματήσεις αυτή την ιστορία, θα στείλω εγώ προσωπικά έναν άνθρωπο στη Μόσχα και δεν θα χρειαστεί να στείλω άλλον»...

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LIFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζόναθαν Κόου

I was there / Τζόναθαν Κόου: «Το να είσαι κυνικός δείχνει τεμπελιά στη σκέψη»

Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε για τη συγγραφή ως «πολυτέλεια για λίγους», την εκλογή Τραμπ ως «έκφραση απόγνωσης» και τη «woke» κουλτούρα ως πράξη ενσυναίσθησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ