«Οι ghostwriters του Θεού»: Ποιοι πραγματικά έγραψαν τα ευαγγέλια;

«Οι ghostwriters του Θεού»: Ποιοι πραγματικά έγραψαν τα ευαγγέλια; Facebook Twitter
Ποιοι ήταν οι ανώνυμοι εκείνοι γραφιάδες που συνέβαλαν στη διαμόρφωση αυτών των θεμελιωδών κειμένων του Χριστιανισμού; Εικονογράφηση της Καινής Διαθήκης, 15ος αιώνας.
0

ΠΟΙΟΣ ΕΓΡΑΨΕ ΤΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ; Με άξονα αυτό το ερώτημα, η θεολόγος και συγγραφέας Καντίντα Μος, επιχειρεί στο νέο βιβλίο της που έχει τίτλο “God’s Ghostwriters” [«Οι ghostwriters του Θεού»] να φωτίσει τις περιπτώσεις των ανώνυμων εκείνων γραφιάδων που συνέβαλαν στη διαμόρφωση αυτών των θεμελιωδών κειμένων του Χριστιανισμού. Στην Επιστολή του Αποστόλου Παύλου προς τους Ρωμαίους, υπάρχει στο τελευταίο κεφάλαιο η εξής φράση: «Εγώ, ο Τέρτιος, συγγραφέας αυτής της επιστολής, σας χαιρετώ εν Κυρίω».

Υπάρχει η θεωρία ότι ο «Τέρτιος» ήταν πιστός γραμματέας του Παύλου, σύμφωνα όμως με την Μος, η οποία κατέχει την έδρα θεολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, το όνομα σημαίνει «τρίτος» στα λατινικά, και πιθανώς πρόκειται για τον τελευταίο σε μια σειρά από γραφείς που κατέγραφαν τις αφηγήσεις του Αποστόλου, αλλά ο ίδιος παρέμεινε ανώνυμοι. Γιατί; Επειδή, όπως υποστηρίζει το βιβλίο, ήταν σχεδόν σίγουρα κάποιος εγγράμματος σκλάβος, ένας από τους πολλές χιλιάδες στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία που βρήκαν απασχόληση ως γραφείς και επιμελητές κειμένων.

Υπάρχει μια μακρά παράδοση στον χριστιανισμό που παρουσιάζει τους τέσσερις συγγραφείς των ευαγγελίων ως στενούς συνεργάτες των αποστόλων, οι οποίοι προσλήφθηκαν για να καταγράψουν αναμνήσεις του Ιησού από πρώτο χέρι, πράγμα που έκαναν από πεποίθηση, επιλογή και αγάπη.

Αυτοί οι «αόρατοι» συγγραφείς στρατολογήθηκαν από τους μορφωμένους κατακτηθέντες που είχαν οδηγηθεί στη σκλαβιά και πουλήθηκαν στα παζάρια της αυτοκρατορίας. Κι αν στη συνέχεια αποκτούσαν δικά τους παιδιά, αυτά στέλνονταν σε «σχολεία σκλάβων» για να ακολουθήσουν τα χνάρια των γονιών τους ως στενογράφοι και γραμματείς. Φυσικά, τα επιτεύγματά τους, τα εκμεταλλεύονταν για το δικό τους κέρδος, πρωτίστως εκείνοι που τους κατείχαν.

Κι αν η ρωμαϊκή οικογένεια που τους είχε αγοράσει ως δούλο με την ιδιότητα γραφέα, ασπαζόταν στη συνέχεια τον χριστιανισμό, είτε φανερά είτε κρυφά, όπως έκαναν πολλοί κατά τον πρώτο και τον δεύτερο αιώνα μ.Χ., τότε μπορεί κάλλιστα να είχαν επιστρατευτεί για να καταγράψουν τα λόγια των αποστόλων που διέσχιζαν την αυτοκρατορία, συμπεριλαμβανομένου φυσικά του Παύλου.

Ως αναφορά σε έναν τέτοιο γραφιά, εκλαμβάνει στο βιβλίο της η Μος την λεγόμενη επιγραφή του Αλεξαμένου ή το γκραφίτι του Αλεξαμένου επίσης γνωστό ως το «βλάσφημο γκραφίτι», μια εγχάρακτη παράσταση η οποία βρέθηκε το 1857 στον Παλατινό λόφο της Ρώμης, στους τοίχους ενός τέτοιου σχολείου σκλάβων και χρονολογείται στον δεύτερο αιώνα μ.Χ. Αποτελεί πιθανώς την αρχαιότερη απεικόνιση της σταύρωσης του Ιησού. Το σχέδιο απεικονίζει ένα νεαρό άνδρα να λατρεύει μια σταυρωμένη μορφή με κεφαλή γαϊδάρου.

Το κείμενο της επιγραφής είναι στα ελληνικά και αναγράφει ΑΛΕΞΑΜΕΝΟC CΕΒΕΤΕ ΘΕΟΝ και ενδεχομένως αποτελεί πράξη χλευασμού προς κάποιον Αλεξάμενο, ο οποίος πιθανώς να ήταν πρώιμος Χριστιανός. Στον διπλανό θάλαμο από αυτόν που βρέθηκε η επιγραφή, βρέθηκε και μια δεύτερη γραμμένη στα λατινικά, η οποία αναγράφει Alexamenos fidelis και ερμηνεύεται ως «Ο Αλεξάμενος είναι πιστός» ή Αλεξάμενος ο Πιστός, και πιθανώς πρόκειται για ανταπόδοση στον χλευασμό της πρώτης επιγραφής.

«Οι ghostwriters του Θεού»: Ποιοι πραγματικά έγραψαν τα ευαγγέλια; Facebook Twitter
H επιγραφή του Αλεξαμένου.
«Οι ghostwriters του Θεού»: Ποιοι πραγματικά έγραψαν τα ευαγγέλια; Facebook Twitter
Μια ιχνογράφηση της επιγραφής του Αλεξαμένου.

Στο βιβλίο, αναπλάθεται με φαντασία η ιστορία ενός αγοριού που ονομαζόταν, Αλεξάμενος. Το μέλλον του Αλεξάμηνου, εικάζει η συγγραφέας, διαμορφώθηκε πιθανότατα ως γραμματέας ή γραφέας σε εύπορες ρωμαϊκές οικογένειες που διακρίνονταν μεταξύ εκείνων που είχαν ασπαστεί τον χριστιανισμό. Ίσως μάλιστα να κατέγραψε κάποια από τα μεταγενέστερα χριστιανικά κείμενα.

Υπάρχει μια μακρά παράδοση στον χριστιανισμό που παρουσιάζει τους τέσσερις συγγραφείς των ευαγγελίων ως στενούς συνεργάτες των αποστόλων, οι οποίοι προσλήφθηκαν για να καταγράψουν αναμνήσεις του Ιησού από πρώτο χέρι, πράγμα που έκαναν από πεποίθηση, επιλογή και αγάπη. Κι αν όμως, αντίθετα, ήταν υποδουλωμένα άτομα που δεν είχαν την ευκαιρία να αρνηθούν το συγκεκριμένο έργο;

Το βιβλίο προχωρά το ερώτημα ένα βήμα παραπέρα. Θα μπορούσε ο Ευαγγελιστής Μάρκος, συγγραφέας του παλαιότερου από τα τέσσερα ευαγγέλια, που μεταφέρθηκε σε πάπυρο γύρω στο 70 μ.Χ., και συνήθως λέγεται ότι ήταν το δεξί χέρι του Αγίου Πέτρου, να ήταν ένας εγγράμματος σκλάβος που βρέθηκε να διαμορφώνει την αφήγηση του (αγράμματου ψαρά) Πέτρου σε γραπτή μορφή και συγχρόνως να την εμπλουτίζει είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα με κάποιες από τις δικές του εμπειρίες;

Με στοιχεία από The Guardian

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπεν Γουίλσον: «Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής και της επιτυχίας της»

Βιβλίο / Μπεν Γουίλσον: «Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής της»

Από τη Βαβυλώνα ως την Αθήνα, ο διάσημος ιστορικός και συγγραφέας βλέπει τις πόλεις ως ζωντανούς οργανισμούς, όπου η ιστορία γράφεται από τους ανθρώπους και όχι από τα κτίρια – με δημόσιες διεκδικήσεις και αντιστάσεις στο gentrification.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
10 βιβλία που διαπνέονται από 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Βιβλίο / 10 βιβλία για 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Δεν είναι λίγα τα βιβλία που ξεδίπλωσαν και ενίοτε αποθέωσαν κρυφές ή φανερές μεριές της Ελλάδας και κατέληξαν να γίνουν συνώνυμα συγκεκριμένων τόπων. Από τις ονειρικές, σχεδόν ψυχεδελικές Σπέτσες στον Μάγο του Φόουλς μέχρι τη Μάνη του Φέρμορ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ / Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

Ο Αυτοκράτορας της Χαράς είναι ένα λογοτεχνικό επίτευγμα. Ένα μεγάλο μυθιστόρημα με ιστορίες απλών ανθρώπων που τις σχέσεις τους ορίζουν η καλοσύνη και η αλληλεγγύη. Με αφορμή την κυκλοφορία του, ένας από τους πιο ταλαντούχους συγγραφείς της γενιάς του μιλάει για τη λογοτεχνία, τους ήρωές του, την queer ταυτότητα και την κατάσταση όπως διαμορφώνεται στην Αμερική του Τραμπ σε μια συνέντευξη-ποταμό.
M. HULOT
Η Λυδία Κονιόρδου διαβάζει τον μονόλογο της Λούλας Αναγνωστάκη «Ο oυρανός κατακόκκινος»

Lifo Videos / «Ιδού εγώ»: Η Λυδία Κονιόρδου ερμηνεύει το «Ουρανός Κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη στο LIFO.gr

O απολογισμός ζωής μιας γυναίκας που βλέπει γύρω της τον κόσμο να διαλύεται, η προσωπική εμπλοκή στη συλλογική μνήμη, μια ποιητική εκδοχή της δυστυχίας που γεννά η σύγχρονη πραγματικότητα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

The Review / Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου, με αφορμή τη νέα έκδοση του έργου του Ζαν Ζενέ, εξετάζουν τους λόγους που μπορεί να μας αφορά ακόμα και σήμερα το θρυλικό βιβλίο του 1945. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ