Ολίβια Μάνινγκ Facebook Twitter
Τα βιβλία της Μάνινγκ δεν είναι φεμινιστικά. Θεωρεί τον εαυτό της έναν συγγραφέα που τυχαίνει να είναι γυναίκα. Φωτ.: National Portrait Gallery

Ο αργοπορημένος θρίαμβος της Ολίβια Μάνινγκ

0

Μπορεί η Ολίβια Μάνινγκ να μην υπήρξε ποτέ δημοφιλής ή διάσημη συγγραφέας όσο ήταν εν ζωή, με την ίδια, όπως φημολογείται, να «ζηλεύει» τους ομοτέχνους της για τις διακρίσεις τους, τις ενθουσιώδεις κριτικές για το έργο τους και τους λογοτεχνικούς κύκλους στους οποίους κινούνταν με άνεση και την ανάλογη αλαζονεία, και είναι κάπως ειρωνικό ότι η καταξίωσή της ήρθε μετά θάνατον με την τηλεόραση –όπως σε πολλές τέτοιες περιπτώσεις– να παίζει το ρόλο της, με μια πανάκριβη παραγωγή του BBC, το «Fortunes of War», με πρωταγωνιστές τον Κένεθ Μπράνα και την Έμα Τόμσον και τη μεταφορά των δυο τριλογιών της, της «Βαλκανικής τριλογίας» και της «Τριλογίας του Λεβάντε» που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Διαβάζοντας σήμερα τις δυο τριλογίες δεν μεταφερόμαστε μόνο στην Ευρώπη την εποχή που βρισκόταν στη δίνη του πιο καταστροφικού πολέμου του 20ού αιώνα, αλλά και στη ζωή δυο νέων ερωτευμένων ανθρώπων που διασχίζουν την Ευρώπη, μετά από επτά μόλις ημέρες γάμου και ένα σύντομο ειδύλλιο τριών εβδομάδων, για να φτάσουν στο Βουκουρέστι του 1939, με τους ανέμους του πολέμου να σαρώνουν τα πάντα. Εκεί, ο Γκάι και η Χάριετ Πρινγκλ όχι μόνο θα ανακαλύψουν τις διαφορές του χαρακτήρα τους αλλά, μέσα από την επίγνωση ότι είναι κατ’ ουσίαν δυο άγνωστοι μεταξύ τους άνθρωποι, θα οργανώσουν ένα εντελώς διαφορετικό, ο καθένας, μοντέλο ζωής. Η εσωστρεφής, εντελώς αντίθετη από τον άντρα της, και κυνική Χάριετ, πλάθεται από την πένα της Μάνινγκ σε μια οξυδερκή παρατηρήτρια των σχέσεων και της εποχής της, ανατέμνει τις συγκρούσεις στα πεδία των μαχών και τον «πόλεμο» της εσωτερικής ζωής και του γάμου της. Ενώ ο κόσμος καταρρέει γύρω της, μέσα από τον κοινωνικό τους κύκλο στο Βουκουρέστι αναδύεται ένας κόσμος με χαρακτηριστικά απαράλλαχτα με αυτά σε μια εποχή πιο ειρηνική. Η Μάνινγκ μας δείχνει ανάγλυφα ότι το μεδούλι της ανθρώπινης φύσης είναι διαρκώς απαράλλαχτο, οι παγκόσμιες τραγωδίες και τα προσωπικά βάσανα συνταιριάζουν, βαδίζουν αρμονικά, είναι κομμάτια της ίδιας ζωής. 

Διαβάζοντας τις τριλογίες θαυμάζουμε κυριολεκτικά την απόδοση της ατμόσφαιρας, είτε στο Βουκουρέστι είτε στην Αθήνα, είτε στο Λεβάντε – οι εικόνες, οι μυρωδιές, το κλίμα είναι ολοζώντανα, λες και ξεπηδάνε από τις σελίδες, ιδωμένα μέσα από την καλλιτεχνική ματιά της Μάνινγκ.

Όλα τα ιστορικά γεγονότα της εποχής –η πτώση της Πολωνίας, η εισβολή της Γερμανίας στη Δανία, στη Νορβηγία και στις Κάτω Χώρες, η πτώση της Γαλλίας, η άνοδος του φασιστικού κινήματος στη Ρουμανία, οι διώξεις των Εβραίων– είναι το φόντο μιας εποχής μέσα στην οποία κυριαρχεί ο φόβος και η αβεβαιότητα, η απόγνωση σε πολιτικό, κοινωνικό και προσωπικό επίπεδο. Στο τέλος της «Βαλκανικής Τριλογίας», το ζευγάρι θα εγκαταλείψει τη Ρουμανία για να φτάσει στην Αθήνα και αργότερα, με την εισβολή των Γερμανών στην Ελλάδα, θα συνεχίσει το ταξίδι του στη Μέση Ανατολή, εκεί που ξεκινά και η δεύτερη τριλογία της Μάνιγκ, η «Τριλογία του Λεβάντε».

Ολίβια Μάνινγκ Facebook Twitter
Η Έμα Τόμσον και ο Κένεθ Μπράνα στην Αθήνα στα γυρίσματα της σειράς "Fortunes of War" τον Απρίλιο του 1987. Φωτ.: Bryn Colton/Getty Images/Ideal Image

Με το ζευγάρι να έχει φτάσει στην Αίγυπτο, που ζει με το φόβο της εισβολής του Ρόμελ, η Μάνινγκ με λαμπρότητα, ευαισθησία, με μια ματιά κοφτερή περιγράφει το περιβάλλον γύρω της, εκεί όπου οι πλούσιοι κάτοικοι της πόλης συρρέουν στα πολυτελή ξενοδοχεία και τα περίφημα καμπαρέ, για έναν τελευταίο χορό πριν την εχθρική εισβολή. Οι Πρινγκλ βρίσκονται για άλλη μια φορά μπροστά στη θύελλα του πολέμου και του δικού τους προσωπικού πολέμου μέσα στην περίπλοκη σχέση τους. Η Μάνινγκ περιγράφει τον πόλεμο, τους ανθρώπους γύρω της, τη σχέση της, τον εαυτό της μέσα σε ένα ψηφιδωτό χαρακτήρων και γεγονότων έτσι όπως τα έζησε και όχι όπως τα φαντάστηκε. Είναι ένα μεγάλο ντοκουμέντο μιας ταραγμένης εποχής στην οποία η μεγάλη και η μικρή ιστορία είναι μέσα στον ίδιο καλειδοσκοπικό φακό, ενώ η μία επηρεάζει την άλλη διαρκώς με ένταση, σε ένα χρονικό στο οποίο το χάος και η ηρεμία, το προσωπικό και το συλλογικό, ο πόλεμος και η ειρήνη συμπλέκονται, συμπλέουν και συνυπάρχουν στις ίδιες σελίδες και στην ίδια ιστορία. Περιγράφει και τη δική της διαδρομή, μιας νέας γυναίκας που οι συνθήκες την ενηλικιώνουν, οι εμπειρίες τη μεταμορφώνουν και βρίσκει παρηγοριά στο βάσανο της γραφής. Οι δυο τριλογίες της είναι έργο όχι φαντασίας αλλά επιμονής, λεπτομερούς παρατήρησης των χαρακτήρων, στοχασμού επάνω στα προσωπικά της βιώματα και μυθιστορηματικής ανάπλασης των αναμνήσεών της. Η Μάνινγκ παρακολουθεί προσεκτικά και τρυφερά τους χαρακτήρες της, πρωτεύοντες και δευτερεύοντες, να διασχίζουν τις στενωπούς της ζωής, και γενναιόδωρα, με καυστικό χιούμορ και σπαραγμό, διεισδύει σε έναν κόσμο άγριο που ο πόλεμος θα τον μεταμορφώσει οριστικά.


Αναζητήσαμε τη μεταφράστρια της «Βαλκανικής τριλογίας» και της «Τριλογίας του Λεβάντε» Κλαίρη Παπαμιχαήλ για να συζητήσουμε και να μας συστήσει μια συγγραφέα η προσωπικότητα της οποίας αποτελεί και σήμερα μια σπαζοκεφαλιά για τους μελετητές του έργου της.

Κλαίρη Παπαμιχαήλ
Κλαίρη Παπαμιχαήλ

— Αν σας έλεγα να μου περιγράψετε αυτήν τη συγγραφέα τι θα μου λέγατε;

Η Ολίβια Μάνινγκ είναι μια συγγραφέας πολύ μπροστά από την εποχή της, που άντλησε υλικό από τις προσωπικές της εμπειρίες για τα μυθιστορήματά της, μια γυναίκα ευφυής, επίμονη και αντισυμβατική, με πίστη στις ικανότητές της και στο θάρρος της γνώμης της – παρά το γεγονός ότι υπήρξε εν πολλοίς παραγνωρισμένη. Εκτός από μυθιστορήματα, έγραψε ποιήματα, διηγήματα, δοκίμια, κριτικές κι έκανε διασκευές βιβλίων για σενάρια.

— Βλέπουμε μια γυναίκα με τόλμη, σε ποιο περιβάλλον κοινωνικό αναπτύσσεται, τι τη διευκολύνει και τι την εμποδίζει;

Μεγάλωσε μεταξύ Πόρτσμουθ, όπου γεννήθηκε το 1908, και Ιρλανδίας. Η παιδική της ηλικία ήταν μάλλον στενόχωρη και ανασφαλής, λόγω των καβγάδων των γονέων της, και επιδεινώθηκε με τη γέννηση του μικρότερου αδελφού της, στον οποίο επικεντρώθηκε το ενδιαφέρον της μητέρας τους. Η ατμόσφαιρα αυτή άφησε το στίγμα της στο έργο και την προσωπικότητά της. Ο πατέρας της την ενθάρρυνε να διαβάζει και να γράφει, εν αντιθέσει με τη μητέρα της. Στα δεκάξι της, λόγω οικονομικής δυσπραγίας, δεν συνέχισε το σχολείο και έπιασε δουλειά ως δακτυλογράφος. Παρακολούθησε νυχτερινά μαθήματα ζωγραφικής κι ήταν ταλαντούχα καλλιτέχνις. Αυτό τη διευκόλυνε πολύ στις ολοζώντανες περιγραφές τόπων και τοπίων στα βιβλία της. Η μόνιμη ανασφάλειά της κι η ανάγκη της για όλο και περισσότερη αγάπη κι επιβεβαίωση αποτελούσαν διαρκώς ένα σύννεφο στη ζωή της. 

Βαλκανική Τριλογία
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Ολίβια Μάνινγκ, Βαλκανική Τριλογία (Η μεγάλη τύχη // Η κατεστραμμένη πόλη // Ήρωες και φίλοι), Μτφρ.: Κλαίρη Παπαμιχαήλ, σελ. 1280, εκδόσεις Μεταίχμιο

— Υπάρχει προκατάληψη ως προς το φύλο της και τον τρόπο με τον οποίο γράφει;

Τα βιβλία της Μάνινγκ δεν είναι φεμινιστικά. Θεωρεί τον εαυτό της έναν συγγραφέα που τυχαίνει να είναι γυναίκα. Προφανώς αντιλαμβανόταν την προκατάληψη απέναντι στο φύλο της, γιατί στα πρώτα της έργα υπογράφει με το ψευδώνυμο Τζέικομπ Μόροου κι ύστερα μόνο με τα αρχικά του μικρού της ονόματος, ώστε να μην κριθεί ως γυναίκα, αλλά από την ποιότητα των πονημάτων της. Της είναι πιο εύκολο, μάλιστα, να σκιαγραφεί αντρικούς χαρακτήρες και τείνει να ελαχιστοποιεί τις διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα. Στα βιβλία της ταυτίζει μάλλον υποτιμητικά τον γυναικείο ρόλο με την αυταρέσκεια, την πονηριά και την ανοησία, ενώ η ολοκλήρωση των γυναικών έρχεται μόνο με τις συμβατικές ιδιότητες της συζύγου και της μητέρας.

— Ποιο είναι το κλίμα της εποχής και πώς αποδέχονται τις γυναίκες συγγραφείς;

Το κλίμα στον εκδοτικό και λογοτεχνικό χώρο της εποχής ήταν ανδροκρατούμενο κι ελάχιστες γυναίκες συγγραφείς ήταν αναγνωρισμένες, μια που την πρωτοκαθεδρία είχαν πάντα οι άντρες. Ανάμεσα στις παραγνωρισμένες συγγραφείς της εποχής ήταν η Ελίζαμπεθ Τέιλορ, η Πενέλοπι Φιτζέραλντ, η Μπάρμπαρα Πάιμ, η Ρόζαμοντ Λίμαν κ.ά. Η Μάνινγκ δεν θεωρείται φεμινίστρια συγγραφέας. Αν και υποστήριζε τα δικαιώματα των γυναικών, ειδικά τις ίσες λογοτεχνικές αμοιβές, δεν συμπαθούσε το φεμινιστικό κίνημα. Οι περιγραφές της αυτοπραγμάτωσης, της συνειδητοποίησης και της χειραφέτησης στα βιβλία της δεν αφορούν γυναίκες, αλλά γενικότερα ανθρώπους. Έγραφε λιτά, χωρίς να εκμαιεύει το συναίσθημα των αναγνωστών, θεωρώντας ότι η λογοτεχνία πρέπει να αφορά ανθρώπινες καταστάσεις πλαισιωμένες από αληθινά γεγονότα και από την άποψη αυτή, η γραφή της ήταν μοναδική. 
 

— Η Μάνινγκ κάνει ταξίδια που ίσως καμία άλλη γυναίκα στην εποχή της (συγγραφέας) δεν έχει κάνει. Πώς χαρακτηρίζετε το έργο που μας παραδίδει;

Ταξίδεψε εκτενώς στη Ρουμανία, στην Ελλάδα, στην Αίγυπτο, και στην Παλαιστίνη, από το 1939 ως το 1945, ακολουθώντας τον άντρα της, τον Ρέτζι Σμιθ, και οι εμπειρίες της αποτέλεσαν το βασικό υλικό για τη «Βαλκανική Τριλογία» και την «Τριλογία του Λεβάντε». Είδε από πρώτο χέρι τη φρίκη του πολέμου και τις επιπτώσεις του στους απλούς πολίτες στα Βαλκάνια και στη Μέση Ανατολή, έζησε την παρακμή της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και τις συνέπειες του ιμπεριαλισμού και άσκησε σκληρή κριτική στον ρατσισμό, τον αντισημιτισμό και την καταπίεση της αποικιοκρατίας. Ο εκτοπισμός και η αποξένωση είναι επίσης θέματα με τα οποία ασχολείται στα βιβλία της, όπου οι χαρακτήρες της συχνά είναι αποκομμένοι σωματικά και ψυχικά από κάθε τι γνώριμο και αναζητούν ένα μέρος για να ανήκουν. Παρατηρεί επίσης την αλλαγή των αξιών και του γνωστού της κόσμου ως επακόλουθο του πολέμου, ενώ ο θάνατος και η θνητότητα, η αβεβαιότητα της ζωής, απασχολούν τόσο τους πολίτες όσο και τους στρατιωτικούς.

Ολίβια Μάνινγκ Facebook Twitter
Οι κριτικές των βιβλίων της υπήρξαν πάντα διχασμένες και δεν πήρε ποτέ κανένα βραβείο από λογοτεχνική επιτροπή, αν και υπήρξε μια φορά υποψήφια για το Μπούκερ, για το δέκατο βιβλίο της.

— Υπάρχει η αίσθηση, η πίκρα ότι δεν αναγνωρίστηκε όσο έπρεπε; Θα συνδεόταν αλλιώς με τη λογοτεχνική κοινότητα αν ζούσε στην Αγγλία και δεν είχε μετακινηθεί; 

Η αίσθηση ότι δεν αναγνωρίστηκε όσο της άξιζε αποτέλεσε τη μόνιμη πίκρα της για όλη της τη ζωή. Η ίδια διακήρυττε παντού ότι λαχταρούσε «φήμη και δόξα τώρα, όχι μετά θάνατον» – όπως έγινε, τελικά. Οι κριτικές των βιβλίων της υπήρξαν πάντα διχασμένες και δεν πήρε ποτέ κανένα βραβείο από λογοτεχνική επιτροπή, αν και υπήρξε μια φορά υποψήφια για το Μπούκερ, για το δέκατο βιβλίο της. Στα σαράντα τρία της χρόνια πήρε την πρώτη εγκωμιαστική κριτική για το βιβλίο της «School for Love» και με τη «Βαλκανική Τριλογία» καθιερώθηκε ως σοβαρή συγγραφέας, ενώ το 1977 ο πρώτος τόμος της «Τριλογίας του Λεβάντε» ενθουσίασε τους κριτικούς –πολύ αργά, κατά τη γνώμη της. Δεν πιστεύω ότι παραγνωρίστηκε από τους σύγχρονούς της επειδή έλειψε από την Αγγλία. Γενικά ήταν δύστροπη, εκδικητική και γκρινιάρα και εξέφραζε δημοσίως τη δυσαρέσκεια και τις αντιπάθειές της, δημιουργώντας πολλές αντιπάθειες. Η αλήθεια ήταν πως ήταν μπροστά από την εποχή της στον τρόπο που έγραφε και δεν εκτιμήθηκαν όσο έπρεπε η επιμονή της, η εργατικότητά της, οι εξαιρετικές περιγραφές των τόπων και τα ψυχογραφήματα των ηρώων της.

ΛΕΒΑΝΤΕ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Ολίβια Μάνινγκ, Η τριλογία του Λεβάντε, Μτφρ.: Κλαίρη Παπαμιχαήλ, σελ. 864, εκδόσεις Μεταίχμιο

— Μιλήστε μου για τον περίφημο «ανταγωνισμό» με τη Μέρντοχ.

Ήταν ανταγωνιστική σ’ όλη της τη ζωή με την Άιρις Μέρντοχ, της οποίας τα βιβλία θεωρούσε «εγκεφαλικές ασκήσεις» και γινόταν έξαλλη κάθε φορά που οι εφημερίδες χαιρέτιζαν με δημοσιεύματα το καινούργιο βιβλίο της νεότερής της συγγραφέως. Ίσως ένας από τους λόγους να ήταν πως η ίδια δεν είχε ακαδημαϊκές δάφνες όπως η Μέρντοχ και είχε σύμπλεγμα κατωτερότητας για τον λόγο αυτό, νιώθοντας «παρείσακτη». 

— Πώς ήταν η προσωπική της ζωή και πόσο επηρέασε το έργο της;

Η προσωπική της ζωή επηρέασε άμεσα το έργο της. Είχε δεσμό με τον Χάμις Μάιλς, έναν επιμελητή στις εκδόσεις Τζόναθαν Κέιπ, ο οποίος τη σύστησε στους λογοτεχνικούς κύκλους της εποχής, την ενθάρρυνε στο γράψιμό της και βοήθησε να εκδοθεί το πρώτο της μυθιστόρημα το 1937. Το 1939 παντρεύτηκε τον Ρέτζι Σμιθ, καθηγητή του Βρετανικού Συμβουλίου, κομμουνιστή και κατάσκοπο των Ρώσων, με τον οποίο ταξίδεψε στα Βαλκάνια και στη Μέση Ανατολή στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Από εκεί άντλησε το υλικό για τις δυο τριλογίες της και οι Πρινγκλ ήταν σχεδόν πορτρέτα των δυο τους. Δεν χώρισαν ποτέ, παρόλο που μετά τον πόλεμο είχαν κι οι δυο εξωσυζυγικές σχέσεις σ’ όλη τη διάρκεια του γάμου τους. Ο Σμιθ πίστευε βαθιά στην ιδιοφυΐα της και δεν έπαψε ποτέ να την ενθαρρύνει. 

— Τι θα συμβουλεύατε έναν αναγνώστη να παρατηρήσει ιδιαιτέρως στην ανάγνωση των βιβλίων της; 

Διαβάζοντας τις τριλογίες, μια που μόνον αυτές έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, θαυμάζουμε κυριολεκτικά την απόδοση της ατμόσφαιρας, είτε στο Βουκουρέστι είτε στην Αθήνα, είτε στο Λεβάντε – οι εικόνες, οι μυρωδιές, το κλίμα είναι ολοζώντανα, λες και ξεπηδάνε από τις σελίδες, ιδωμένα μέσα από την καλλιτεχνική ματιά της Μάνινγκ. Προσέχουμε την εξέλιξη των χαρακτήρων, τις σταδιακές αλλαγές στον ψυχισμό τους, την ειλικρίνεια των σκέψεών τους, τις επιπτώσεις του πολέμου στον χαρακτήρα τους, τη στάση τους απέναντι στις επερχόμενες αλλαγές, τα ηθικά διλήμματα, τις ψευδαισθήσεις και πώς όλα αυτά τους επηρεάζουν. Ο πόλεμος περιγράφεται σχεδόν «στεγνά» και όλη η γραφή είναι χαμηλών τόνων, με τα πραγματικά γεγονότα να δημιουργούν την υποβόσκουσα ατμόσφαιρα. Είναι πραγματικά κρίμα που η συγγραφέας έχει παραγνωριστεί τόσα χρόνια. Τώρα είναι μια μοναδική ευκαιρία να τη γνωρίσουμε.

AΓΟΡΑΣΤΕ ΕΔΩ ΤΗ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗ ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΔΩ ΤΗΝ ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΛΕΒΑΝΤΕ







 

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ουδέποτε ήταν ροζ λογοτεχνία η Φεράντε, λέει η Ελληνίδα που τη μεταφράζει

Δήμητρα Δότση / Ουδέποτε ήταν ροζ λογοτεχνία η Φεράντε, λέει η Ελληνίδα που τη μεταφράζει

Η μεταφράστρια των βιβλίων της Έλενα Φεράντε στην Ελλάδα, Δήμητρα Δότση, μιλά στη LiFO για τη μυστηριώδη συγγραφέα, την τέχνη της μετάφρασης και τα βιβλία που παραδίδει στους εκδότες το επόμενο διάστημα.
M. HULOT
Χίλντα Παπαδημητρίου: «Όλοι χρειαζόμαστε μια ήσυχη γωνιά για να γλείψουμε τις πληγές μας μέχρι να επουλωθούν»

Βιβλίο / Χίλντα Παπαδημητρίου: «Όλοι χρειαζόμαστε μια ήσυχη γωνιά για να γλείψουμε τις πληγές μας»

Η συγγραφέας Χίλντα Παπαδημητρίου μάς μιλά για το νέο της αστυνομικό μυθιστόρημα, «Ένοχος μέχρις αποδείξεως του εναντίου», όπου ο φόνος είναι η αφορμή για μια κατάδυση στη σκοτεινή πλευρά της Αθήνας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Alex Michaelides: Το νέο αστέρι του αστυνομικού μυθιστορήματος συστήνεται στη LiFO

Αποκλειστική συνέντευξη / Alex Michaelides: Το νέο αστέρι του αστυνομικού μυθιστορήματος συστήνεται στη LiFO

Ο Βρετανοκύπριος συγγραφέας έφτασε στην κορυφή των best sellers των «New York Times» με το ντεμπούτο του «Η σιωπηλή ασθενής» που μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά και γίνεται ταινία από την εταιρεία παραγωγής του Μπραντ Πιτ.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Λυδία Κονιόρδου διαβάζει τον μονόλογο της Λούλας Αναγνωστάκη «Ο oυρανός κατακόκκινος»

Lifo Videos / «Ιδού εγώ»: Η Λυδία Κονιόρδου ερμηνεύει το «Ουρανός Κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη στο LIFO.gr

O απολογισμός ζωής μιας γυναίκας που βλέπει γύρω της τον κόσμο να διαλύεται, η προσωπική εμπλοκή στη συλλογική μνήμη, μια ποιητική εκδοχή της δυστυχίας που γεννά η σύγχρονη πραγματικότητα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

The Review / Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου, με αφορμή τη νέα έκδοση του έργου του Ζαν Ζενέ, εξετάζουν τους λόγους που μπορεί να μας αφορά ακόμα και σήμερα το θρυλικό βιβλίο του 1945. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ