Κολμ Τομπίν: Το διπλό μυθιστορηματικό χτύπημα ενός ακούραστου Ιρλανδού

Κολμ Τομπίν: Το διπλό μυθιστορηματικό χτύπημα ενός ακούραστου Ιρλανδού Facebook Twitter
Συγκινητικές και διαποτισμένες με λεπτό χιούμορ, με απολύτως πειστικούς χαρακτήρες και σφιχτή πλοκή, οι ιστορίες του είναι απ' αυτές που τις διαβάζεις και δεν θέλεις να τελειώσουν, μονολότι πραγματεύονται τις μεγαλύτερες ανατροπές – απώλειες, αρρώστιες, ξεριζωμούς.
0

Είχα καιρό να νιώσω τέτοια λαχτάρα. Με νωπές ακόμη τις εντυπώσεις από το τελευταίο μυθιστόρημα του Κολμ Τομπίν «Νόρα Γουέμπστερ», δεν έβλεπα την ώρα να ξεκινήσω δύο παλιότερα έργα του σπουδαίου Ιρλανδού συγγραφέα, τα οποία, μεταφρασμένα κι αυτά από την Αθηνά Δημητριάδου, μόλις κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ίκαρος και Gutenberg: το «Μπρούκλιν» και το «Καραβοφάναρο στο μαύρο νερό» αντίστοιχα. Ανυπομονούσα να επιστρέψω στην απλή, κουβεντιαστή γραφή του και στον χαμηλόφωνο, γεμάτο συναισθήματα κόσμο του, απ' όπου απουσιάζει οτιδήποτε το φανταχτερό. Στα πεζά του Τομπίν δεν θα βρεις αποφθέγματα να υπογραμμίσεις ούτε καμιά συναρπαστική δράση. Συγκινητικές και διαποτισμένες με λεπτό χιούμορ, με απολύτως πειστικούς χαρακτήρες και σφιχτή πλοκή, οι ιστορίες του είναι απ' αυτές που τις διαβάζεις και δεν θέλεις να τελειώσουν, μονολότι πραγματεύονται τις μεγαλύτερες ανατροπές – απώλειες, αρρώστιες, ξεριζωμούς.

Γεννημένος το 1955 στους κόλπους μιας καθολικής και έντονα πολιτικοποιημένης οικογένειας –ο παππούς κι ένας από τους θείους του ήταν μέλη του IRA–, ο πολυβραβευμένος Τομπίν, στα εννιά του, ούτε να διαβάσει μπορούσε ούτε να μιλήσει με άνεση. Τραύλιζε. Ευτυχώς, λέει, οι γονείς του δεν το έκαναν θέμα. Τον άφησαν να τα βγάλει μόνος του πέρα και μια ωραία μέρα τον άκουσαν έκπληκτοι να απαγγέλει το «Daddy» της Σίλβια Πλαθ. Εκείνο που στα δώδεκά του θα τον σφραγίσει διά βίου, αφήνοντας γερό αποτύπωμα και στο λογοτεχνικό έργο του, είναι ο θάνατος του πατέρα του, ενός λαμπρού δασκάλου, ιδιαίτερα αγαπητού. Όλη του την εφηβεία θα την περάσει περιστοιχισμένος από γυναίκες –τη μητέρα του, τις αδελφές, τις θείες του–, αφουγκραζόμενος τις κουβέντες τους και παρατηρώντας τις κινήσεις τους με τις κεραίες τεντωμένες. Εκείνη την περίοδο θα φλερτάρει με την ιδέα να γίνει ιερέας. Με το που μπαίνει ωστόσο στο πανεπιστήμιο και έρχεται σ' επαφή με το έργο του Κόνραντ, του Χέμινγουεϊ και του Λέοναντ Κοέν, με το που συνειδητοποιεί ότι θα μπορούσε να υπερασπιστεί δημόσια την ομοφυλοφιλία του, η πίστη του στον Θεό αντικαθίσταται από το πάθος του για τη μουσική, τη ζωγραφική, τη λογοτεχνία.

Ο Ιρλανδός συγγραφέας επιμένει να θυμίζει πώς όσο οδυνηρή κι αν είναι μια απώλεια, εκείνοι που μένουν πίσω, αργά ή γρήγορα παρασύρονται και πάλι από το κύμα της ζωής.

Από τα πρώτα μυθοπλαστικά έργα του Τομπίν, το «Καραβοφάναρο στο μαύρο νερό» (1999) αναφέρεται μεν στην ομοφυλοφιλία, αλλά ως κεντρικό του θέμα έχει τις σχέσεις μέσα στην οικογένεια, τη σχέση με τη μητέρα για την ακρίβεια. Δοσμένο από τη ματιά μιας τριαντάχρονης γυναίκας, της Έλεν, που κουβαλάει μέσα της κάτι πολύ παγωμένο, είναι επίσης ένα μυθιστόρημα για τις πληγές που κινδυνεύουν να κακοφορμίσουν, για τα καταχωνιασμένα αισθήματα που πρέπει επιτέλους να βγουν στην επιφάνεια. Όπως ο Τομπίν, έτσι και η ηρωίδα του έχει χάσει τον πατέρα της σε τρυφερή ηλικία. Πάνω απ' όλα, όμως, έχει σημαδευτεί από τη στάση που κράτησε η μητέρα της απέναντι στην ίδια και τον μικρότερο αδελφό της, αφότου ο πατέρας τους αρρώστησε. Το ότι δεν τους μίλησε για τον καρκίνο του, το ότι τα «πάρκαρε» στη γιαγιά τους όσους μήνες έτρεχε μαζί του στα νοσοκομεία, το ότι ως την κηδεία του δεν τους έδωσε σημεία ζωής, όλα αυτά, καλώς ή κακώς, η Έλεν τα έχει εισπράξει ως ασυγχώρητα δείγματα μητρικής εγκατάλειψης.

Μάνα και κόρη, χρόνια τώρα, έχουν κόψει κάθε επαφή. Ένα τραγικό γεγονός, όμως, θα σταθεί αφορμή για να ξανασυναντηθούν. Ο Ντέκλαν, ο αδελφός της Έλεν, πεθαίνει από AIDS και επιθυμία του είναι να μην περάσει τις τελευταίες του μέρες στο νοσοκομείο, αλλά στο σπίτι της γιαγιάς, στο Blackwater, πλάι στον φάρο τον οποίο είχε συνδέσει με τα ανέμελα, παιδικά καλοκαίρια του. Πάει καιρός που τον έχει χτυπήσει η αρρώστια, αλλά δεν το είχε πει σε κανέναν από τους δικούς του, όπως δεν τους είχε μιλήσει ανοιχτά ούτε για την ομοφυλοφιλία του. Και να που, τώρα, όλα αποκαλύπτονται. Συγκλονισμένες πάνω από το προσκεφάλι του, τρεις γυναίκες από τρεις διαφορετικές γενιές, με διαφορετικές ιδιοσυγκρασίες και διαφορετικά πιστεύω, θα μυηθούν έστω και με καθυστέρηση στο προσωπικό σύμπαν του νεαρού άντρα, θα συγχρωτιστούν με τους γκέι φίλους του που του συμπαραστέκονται ολόψυχα σαν στενοί συγγενείς και θα έχουν την ευκαιρία να λύσουν τους λογαριασμούς μεταξύ τους, γεφυρώνοντας κάπως τις αποστάσεις που τις χώριζαν.

Το τίμημα για την επαναπροσέγγισή τους είναι πανάκριβο. Ωστόσο, επιμένει να θυμίζει ο Ιρλανδός συγγραφέας, όσο οδυνηρή κι αν είναι μια απώλεια, εκείνοι που μένουν πίσω, αργά ή γρήγορα παρασύρονται και πάλι από το κύμα της ζωής. Το ίδιο αυτό μήνυμα, ότι η ζωή συνεχίζεται, καταφέρνει να περάσει στα παιδιά της και η νεαρή χήρα Νόρα Γουέμπστερ, κι αυτό ακριβώς θα διαπιστώσει με τη σειρά της η Έιλις, η πρωταγωνίστρια του «Μπρούκλιν». Δημοσιευμένο το 2009, μετά το «Χένρι Τζέιμς, ο δάσκαλος» (εκδ. Ωκεανίδα) και πριν από τη «Διαθήκη της Μαρίας» (εκδ. Ίκαρος), το «Μπρούκλιν» είναι μια ιστορία ενηλικίωσης που εκτυλίσσεται ανάμεσα στην Ιρλανδία του '50 και τη Γη της Επαγγελίας, όπως φάνταζε τότε η Αμερική, επικεντρωμένη πάνω σε μια ευαίσθητη, εσωστρεφή κοπέλα, η οποία ψάχνει τον βηματισμό της ανάμεσα στην ανάγκη, το καθήκον και τις βαθύτερες επιθυμίες της.

Η Έιλις δεν επέλεξε να ξενιτευτεί, άλλοι το κανόνισαν – για το καλό της. Δεν ξετρελαίνεται με τη δουλειά της πωλήτριας που της έχουν βρει, αλλά την κάνει φιλότιμα. Λιώνει από νοσταλγία για τον τόπο της και τους δικούς της ανθρώπους, αλλά, με τη βοήθεια του Ιρλανδού εφημέριου που της στέκεται σαν φύλακας-άγγελος, ξεκινά μαθήματα λογιστικής, αρπάζει τις ευκαιρίες για διασκέδαση, συνέρχεται. Δεν είναι ερωτευμένη με το αγόρι που ισχυρίζεται πως την αγαπάει, αλλά η ευγένεια και η αφοσίωσή του τη σκλαβώνουν όλο και περισσότερο. Κι εκεί που αρχίζει να συντονίζεται με τους ρυθμούς της αμερικανικής μεγαλούπολης, ο ξαφνικός θάνατος της αδελφής της την οδηγεί πίσω, στο ασφυκτικά μικρό Ένισκορθι, φέρνοντάς την αντιμέτωπη με νέα διλήμματα και νέες προοπτικές – συναισθηματικές και επαγγελματικές. Όλοι γύρω της θεωρούν δεδομένο ότι θα μείνει στην Ιρλανδία να γηροκομήσει τη μητέρα της, ότι η εμπειρία της Αμερικής δεν ήταν γι' αυτήν παρά μια απλή παρένθεση. Τώρα, όμως, η Έιλις μπορεί ν' αποφασίζει μόνη της για την τύχη της. Όπως έχει δείξει ο Τομπίν, ακολουθώντας την βήμα προς βήμα κι αποτυπώνοντας με κάθε δυνατή λεπτομέρεια τον ψυχισμό της, η Έιλις έχει καταφέρει ν' αυτονομηθεί.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ