Σειρά Aldina από τις εκδόσεις Gutenberg: το όραμα του Δημήτρη Αρμάου γίνεται πραγματικότητα

Σειρά Aldina από τις εκδόσεις Gutenberg: το όραμα του Δημήτρη Αρμάου γίνεται πραγματικότητα Facebook Twitter
Tο πρώτο πεζογράφημα του Edgar Allan Poe "Η αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πιμ από το Ναντάκετ", το μυθιστόρημα Καραβοφάναρο στο μαύρο νερό του Colm Tóibín, το θρυλικό Ζ του Βασίλη Βασιλικού και ένα δράμα και συνάμα κορυφαίο έργο της λογοτεχνικής ιστορίας της Βραζιλίας, η Ελένα, του Joaquim Maria Machado de Assis.
0

Όσοι έχουν όραμα και το κάνουν πράξη είναι οι εκείνοι που συνήθως προτιμούν μια τιμητική αφάνεια, εκείνη την απομάκρυνση από τον ορυμαγδό της απατηλής δημοσιότητας ώστε να επιτελούν απερίσπαστοι το καθήκον τους, που δεν είναι άλλο από το να προσφέρουν πολύτιμες ιδέες, ακριβώς τις ιδέες εκείνες που μας κάνουν ακόμα πιο ανθρώπινους, ακόμα πιο άξιους να ζούμε και να μας ζουν οι άλλοι.


Ο ποιητής Δημήτρης Αρμάος (1959-2015) ήταν τέτοιος άνθρωπος: οραματιστής, διατεθειμένος πάντα να προσφέρει, βιβλιομανής, λάτρης των λέξεων και της ψυχωφελούς δύναμης των σελίδων. Τελευταίο του όραμα ήταν , μια αλληλουχία λογοτεχνημάτων που άλλα είναι κλασικά και άλλα θα γίνουν, όλα πάντως έχουν να προσφέρουν συγκίνηση, βάθος, ουσία.


Και τώρα, αρχές Νοεμβρίου, είναι στα χέρια των απαιτητικών αναγνωστών τα πρώτα τέσσερα βιβλία της Aldina. Πολυτονικά, άψογα σελιδοποιημένα, με φροντισμένα εξώφυλλα, με τη δέουσα σημασία στη λεπτομέρεια, με εμφανές το ανεπίληπτο μαστοριλίκι. Η επιλογή των πρώτων τίτλων, όπως και η αναγγελία των όσων θα ακολουθήσουν άμεσα, δίνει ήδη το στίγμα της σειράς: ένα κλασικό ελληνικό μυθιστόρημα, το θρυλικό Ζ του Βασίλη Βασιλικού (Καβάλα, 1934), ένα δράμα και συνάμα κορυφαίο έργο της λογοτεχνικής ιστορίας της Βραζιλίας, η Ελένα, του Joaquim Maria Machado de Assis (1839-1908), το πρώτο πεζογράφημα και, σύμφωνα με τον Μπόρχες, το σημαντικότερο έργο του Edgar Allan Poe (1809-1849), ήτοι Η αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πιμ από το Ναντάκετ, και, τέλος, το μυθιστόρημα Καραβοφάναρο στο μαύρο νερό, του Ιρλανδού, και ήδη αγαπημένου του Έλληνα βιβλιόφιλου, Colm Tóibín (Ἐννισκορθι, 1955). Κάθε βιβλίο συνοδεύεται από κατατοπιστικό επίμετρο όπου τονίζεται η αξία και η σημασία του εκάστοτε έργου και τοποθετείται στο ιστορικό του πλαίσιο.

Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό του αείμνηστου Δημήτρη Αρμάου, η Σειρά θα εγκαινιαζόταν πεντακόσια χρόνια από τον θάνατο του Μανούτιου, αλλά ο πρόωρος θάνατος του Αρμάου ανέβαλε, για λίγο, την εκκίνηση η οποία πάντως συμπίπτει με τα πενηντάχρονα των εκδόσεων Gutenberg.


Οι μεταφραστές των τριών πρώτων γυρισμένων στη γλώσσα μας λογοτεχνημάτων της σειράς είναι ψημένοι στο επάγγελμα, πραγματικοί παίκτες/ρέκτες της δουλειάς, τελειοθήρες και μάστορες. Ο Νίκος Πρατσίνης (Αθήνα, 1957) αποδίδει τον Machado, ο Πολύκαρπος Πολυκάρπου (Νέα Ιωνία, 1942) τον Poe, η Αθηνά Δημητριάδου τον Tóibín (όπως άλλωστε και άλλα δύο σημαντικά έργα του Ιρλανδού, την Διαθήκη της Μαρίας και τη Νόρα Γουέμπστερ, αμφότερα στις εκδόσεις Ίκαρος).


Για τον Γιάννη Μαμάη, που υπογράφει την καλλιτεχνική φροντίδα της Aldina, μπορεί να ειπωθεί κάλλιστα ότι "είναι μια τυπογραφική σχολή από μόνος του". Το να φτάνει στα χέρια του αναγνώστη ένα βιβλίο που να είναι χάρμα οφθαλμών και συνάμα χρηστικό, "διαβαστερό", έχει αναχθεί από τον Μαμάη σε επιστήμη:"η επιλογή των γραμματοσειρών, των σχημάτων και των εικαστικών, το ισορροπημένο ζύγισμα της σελίδας, το χρώμα και το μέγεθος του χαρτιού και τόσα άλλα που στους περισσότερους φαίνονται αδιάφορα ή περιττά, είναι γι' αυτόν τον επίμονο εργάτη της τυπογραφίας οι προϋποθέσεις όχι απλά για ένα ωραίο βιβλίο, αλλά προπάντων για μια απολαυστική ανάγνωση".

 
Το εξώφυλλο του Tóibín κοσμεί ένα δυνατό έργο (με έντονη συνύπαρξη του μαύρου και του βαθυκόκκινου) του σπουδαίου ζωγράφου Γιώργου Χατζημιχάλη, του Βασιλικού συνδυασμένα σχέδια του Νίκου Κούνδουρου και του Παναγιώτη Μητσομπόνου (το θρυλικό κεφαλαίο "Ζ" και το τρίκυκλο των φονιάδων του Γρηγόρη Λαμπράκη). Στον Μητσομπόνο, επίσης, οφείλουμε τα έργα στα εξώφυλλα του Poe και του Machado.


Τι εστί όμως Aldina; Τι κρύβει η επιλογή του τίτλου της σειράς; Απλούστατα, προέρχεται από τον μέγιστο τυπογράφο ουμανιστή Άλδο Μανούτιο (Aldus Pius Manutius, 1449-1515). Aποτελεί, λοιπόν, στον λόγιο και ελληνιστή που στα τέλη του 15ου αιώνα, αντιστεκόμενος σε μια ανάλογη κρίση της εποχής του και αλλάζοντας επάγγελμα στα 42 του χρόνια, από δάσκαλος γίνεται τυπογράφος και εκδίδει για πρώτη φορά έργα τού λυρικού ποιητή Μουσαίου, αττικές τραγωδίες και κωμωδίες, τα ομηρικά έπη, έργα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, αρχαιοελληνικό και λατινικό λεξικό, γραμματικές, ψαλτήρια και τόσα άλλα. Κάθε βιβλίο, κάθε aldina που έβγαινε από το τυπογραφείο του με αυστηρή επιμέλεια και κάτω από τον δικό του προσωπικό σχεδιασμό, είχε ως λογότυπο ένα δελφίνι τυλιγμένο γύρω από μια άγκυρα (πηγή έμπνευσης στάθηκε ένα ρωμαϊκό νόμισμα του 80 μ.Χ, όπου το συγκεκριμένο σήμα συνοδευόταν από το ρητό «σπεῦδε βραδέως» - λατ. «festina lente»).


Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό του αείμνηστου Δημήτρη Αρμάου, η Σειρά θα εγκαινιαζόταν πεντακόσια χρόνια από τον θάνατο του Μανούτιου, αλλά ο πρόωρος θάνατος του Αρμάου ανέβαλε, για λίγο, την εκκίνηση. Συμπίπτει πάντως, η παρουσία των πρώτων τεσσάρων τόμων τόσο με τα πενηντάχρονα των εκδόσεων Gutenberg όσο και με την έκθεση προς τιμήν του Μανούτιου που οργάνωσε το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη σε συνεργασία με τη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Βενετίας (η έκθεση εγκαινιάστηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2016). Σηματοδοτείται έτσι πολύ έντονα η μεγάλη σημασία που είχε για τα γράμματα το έργο του μεγάλου ουμανιστή.


Η Aldina, το δοιάκι της οποίας αναλαμβάνει η σύντροφος της ζωής και σταθερή συνεργάτις του Δημήτρη Αρμάου, η Ζωή Μπέλλα, θα διευρύνει την ήδη καταξιωμένη και ανεκτίμητη Σειρά Orbis Literae που μας έχει προσφέρει, μεταξύ των άλλων αριστουργημάτων, τον Ζοφερό Οίκο του Τσαρλς Ντίκενς, το Μόμπι Ντικ του Χέρμαν Μέλβιλ, το Βιργιλίου Θάνατος του Χέρμαν Μπροχ, το Τρίστραμ Σάντι του Λώρενς Στερν.


Στην Αθήνα, το ξέρουν κι οι πέτρες: όλα ξεκινάνε από τις παρέες, τα στέκια, κι έναν επίμονο κηπουρό. Συναντιόμασταν τακτικά, ιδίως από το 2010, με τον Δημήτρη Αρμάο, στα καφενεία γύρω από την Σόλωνος, ιδίως σ᾽ αυτό της Ναυαρίνου, που το στοιχειώναμε από τη δεκαετία του 1980. Πάντα πληθωρικός, ένας Φάλσταφ όταν γελούσε, μονίμως έτοιμος να προβάλει μια λαμπρή ιδέα, ακούραστος συζητητής, από τους λίγους λαμπρούς ομιλητές που ξέρουν και να ακούνε με προσοχή τον άλλο, ο Αρμάος έστησε με κέφι και φροντίδα την Aldina. Είχε κοντά διακόσια έργα κατά νου, και εμπλούτιζε διαρκώς το σχέδιο. Τώρα, άρχισε. Η Ζωή Μπέλλα, και οι εκδόσεις Gutenberg, οι μεταφραστές και οι συγγραφείς, οι επιμελητές και οι τυπογράφοι, έρχονται να μας προσφέρουν έναν θησαυρό τέρψης, γνώσης, και ανθρωπισμού.

0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ