«Κόκκινα Φύλλα» του Ουίλλιαμ Φώκνερ: Μαύροι, Ινδιάνοι και λευκοί

ΣΑΒΒΑΤΟ CHECK Μαύροι, ινδιάνοι και λευκοί Facebook Twitter
Tα «Κόκκινα φύλλα» δεν είναι μόνο ένα επίτευγμα τεχνικής αλλά και κορύφωση μιας συγγραφικής ιδεολογίας.
0

ΣΤΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΣΥΜΠΑΝ ΤΟΥ Ουίλλιαμ Φώκνερ το διήγημά του (σε μέγεθος νουβέλας) «Κόκκινα φύλλα» κατέχει εξέχουσα θέση, είναι ένα έργο-κλειδί. Ολοκληρώθηκε και δημοσιεύτηκε το 1930 για να θεωρηθεί αμέσως αριστούργημα.

Η εκτίμηση αυτή ενισχύθηκε στο πέρασμα του χρόνου: τα «Κόκκινα φύλλα» δεν είναι μόνο ένα επίτευγμα τεχνικής αλλά και κορύφωση μιας συγγραφικής ιδεολογίας. Μοιάζει με συμπυκνωμένο έπος ή σαν ένας θρύλος που έχει επιβιώσει μέσα στους αιώνες. Η ειρωνεία, με την έννοια του αντιφραστικού λόγου (αυτή η ίδια ειρωνεία που τη βρίσκουμε και στην τραγωδία), είναι ο μηχανισμός πίσω από τα «Κόκκινα φύλλα», αυτό που μετατρέπει το απίστευτο σε πιστευτό.

Η δουλοκτησία είναι στο κέντρο του διηγήματος. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί αυτονόητο. Παιδί του αμερικανικού Νότου, ο λευκός Φώκνερ, γεννημένος το 1897 στο Νιου Όλμπανυ της Πολιτείας του Μισισίπι, βιώνει τη δουλοκτησία ως τη βασική κοινωνική, πολιτική, οικονομική και πολιτισμική συνθήκη.

Αλλά στα «Κόκκινα φύλλα» η δουλοκτησία δεν έχει σχέση με τη γνώριμη ιεραρχία βίας και καταπίεσης λευκών/μαύρων. Δουλοκτήτες εδώ είναι οι Ινδιάνοι, οι αυτόχθονες Aμερικανοί, οι native Americans. Οι μαύροι σκλάβοι είναι για τους Ινδιάνους χειρότεροι και από τους λευκούς. «Στον κόσμο ολάκερο δε βρίσκεις άλλο σαν και δαύτους. Τίποτα δε θέλουν, μόνο να μοχθούν». Πιστεύουν ότι το «μαύρο πετσί» τους οφείλεται στη δουλειά. Όπως και το πικρό κρέας τους. Γνωρίζουν τη γεύση του γιατί το έχουν δοκιμάσει. Αυτό είναι βέβαια κάτι σπάνιο. «Από τη στιγμή που οι λευκοί δίνουν άλογα για να τους αγοράσουν, δεν συμφέρει» να τρως τους μαύρους. 

Ο λευκός Φώκνερ δείχνει στους όμοιούς του ότι κι αυτοί μπορεί να πέσουν σαν τα «κόκκινα φύλλα» του φθινοπώρου, να εκφυλιστούν και να χαθούν. 

Οι Ινδιάνοι του Φώκνερ δεν έχουν καμία σχέση με τον Ινδιάνο της λαϊκής μυθολογίας του Γουέστ. Είναι πλαδαροί, χοντροί, εκφυλισμένοι. Το σπίτι του αρχηγού της φυλής είχε ως πρόσοψη το κατάστρωμα ενός πλοίου. Το είχαν ξηλώσει οι σκλάβοι και το είχαν ρυμουλκήσει διά ξηράς, κυλώντας το πάνω σε κορμούς κυπαρισσιών.

κοκκινα φύλλα
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Ουίλλιαμ Φώκνερ, Κόκκινα φύλλα, Μετάφραση- Επίμετρο: Γιάννης Παλαβός, Εκδόσεις Κίχλη, Σελ.146

Τα αντικείμενα στο σπίτι ήταν το ίδιο παράξενα, σύμβολα μιας άλλης κουλτούρας, ενός άλλου κόσμου: ένα χρυσαφί κρεβάτι, δύο σκαλιστά κηροπήγια με καθρέφτη που έλεγαν ότι τα άναβε η μαντάμ Ντε Πομπαντούρ για να χτενίζεται, ή ένα ζευγάρι παντόφλες με κόκκινο τακούνι. Ο αρχηγός είχε φέρει τα αντικείμενα αυτά από το Παρίσι, όπου είχε ταξιδέψει με τα χρήματα που κέρδισε πουλώντας σκλάβους σ’ έναν δουλέμπορο από το Μέμφις. Οι Ινδιάνοι δεν ζούσαν σε καταυλισμούς αλλά σε φυτείες. Είχαν φτιάξει κοιτώνες για τους μαύρους όπου τους έβαζαν να ζευγαρώνουν, να αυξάνονται και να μπορούν να τους εμπορεύονται.

Στην ιστορία των «Κόκκινων φύλλων» μάς εισάγουν δύο Ινδιάνοι που ακούν στα ονόματα Τρία Μπάσκετ και Λούι Μπέρυ. Ο αρχηγός της φυλής έχει πεθάνει. Αλλά προκειμένου να γίνει η ταφή, έπρεπε να ακολουθηθούν όλοι οι τύποι και τα έθιμα. 

Σύμφωνα με το τελετουργικό, ο αρχηγός έπρεπε να ταφεί μαζί με τον σκύλο του, το άλογό του και τον μαύρο σκλάβο του. Ο σκλάβος όμως το είχε σκάσει. Έτσι η ταφή έμενε μετέωρη, με τεράστιες επιπτώσεις στη ζωή της φυλής. Μόνο μετά την ταφή του πεθαμένου αρχηγού θα μπορούσε να νομιμοποιηθεί ο διάδοχός του. Ο Μπάσκετ και ο Μπέρυ ψάχνουν στους κοιτώνες να βρουν τον φυγάδα. Και φιλοσοφούν. «Είναι βάρβαροι. Πώς περιμένεις να σεβαστούν τα έθιμα;»

Όταν δημοσιεύτηκαν τα «Κόκκινα φύλλα», οι Ινδιάνοι είχαν εξολοθρευτεί προ πολλού. Αντίθετα, ο δουλοκτητικός Νότος των λευκών, παρόλο που είχε ηττηθεί στον Εμφύλιο Πόλεμο της δεκαετίας του 1860, εξακολουθούσε να είναι το ίδιο σκληρός, βίαιος, απάνθρωπος και ρατσιστής σε σχέση με τους μαύρους.

Επινοώντας όμως ο Φώκνερ Ινδιάνους που έχουν υιοθετήσει  τους τρόπους και τους αξιακούς κώδικες των λευκών, με αποτέλεσμα να εκφυλιστούν και να χαθούν, είναι σαν να λέει στους λευκούς να κοιτάξουν τα είδωλά τους στον ανεστραμμένο καθρέφτη που ο ίδιος δημιουργεί. Ο λευκός Φώκνερ δείχνει στους όμοιούς του ότι κι αυτοί μπορεί να πέσουν σαν τα «κόκκινα φύλλα» του φθινοπώρου, να εκφυλιστούν και να χαθούν. 

william faulkner Facebook Twitter
Παιδί του αμερικανικού Νότου, ο λευκός Φώκνερ, γεννημένος το 1897 στο Νιου Όλμπανυ της Πολιτείας του Μισισίπι, βιώνει τη δουλοκτησία ως τη βασική κοινωνική, πολιτική, οικονομική και πολιτισμική συνθήκη. Φωτ.: ΑΡ

Υπάρχει και κάτι άλλο σ’ αυτό το υπέροχο διήγημα του Φώκνερ, κάτι που υπερβαίνει την εν στενή εννοία αμερικανική πραγματικότητα. Ο συγγραφέας μεταγράφει εδώ λογοτεχνικά το φαινόμενο που η πολιτισμική ιστορία ονομάζει «acculturation», την αλληλεπίδραση διαφορετικών πολιτισμών και πολιτισμικών οντοτήτων με τις αναπόφευκτες επιρροές, μείξεις και αλλοιώσεις. Κανένα  φυλετικό τείχος δεν μπορεί να τις αποτρέψει.

Τα «Κόκκινα φύλλα» τοποθετούνται γεωγραφικά στην επινοημένη από τον Φώκνερ κομητεία Γιοκναπατάουφα, όπου εξελίσσεται το μεγαλύτερο μέρος του λογοτεχνικού έργου του. Στον χάρτη της κομητείας που σχεδίασε ο ίδιος για να περιληφθεί στην πρώτη έκδοση του μυθιστορήματός του «Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!» το 1936, η περιοχή της δράσης των «Κόκκινων φύλλων» τοποθετείται στην πάνω αριστερή πλευρά του. Οι αναγνώστες μπορούν να μελετήσουν τον χάρτη που δημοσιεύεται στο φωτογραφικό παράρτημα της ελληνικής έκδοσης του διηγήματος.

Το διήγημα μετέφρασε ο Γιάννης Παλαβός, διηγηματογράφος και ο ίδιος, ο οποίος έχει γράψει και το εξαιρετικό επίμετρο. Ο ίδιος λέει ότι δεν είναι επαγγελματίας μεταφραστής, όπως διάβασα σε μια συνέντευξή του. Αλλά παρακολουθώντας το μεταφραστικό έργο του διαπιστώνω ότι υπάρχει ένα πρόγραμμα το οποίο εκτυλίσσεται αργά, αλλά σταθερά.

Στο κέντρο του Αμερικανοί συγγραφείς που δημιουργούν και καλλιεργούν την παράδοση της μικρής φόρμας – οι περισσότεροι από τον Νότο: Φλάνερι Ο’Κόνορ, Τομπάιας Γουλφ, Μπρις Ντ’ Τζ. Πάνκεϊκ. Δίπλα τους ο Ουάλας Στέγκνερ που, μολονότι ανήκει στους συγγραφείς των Δυτικών Πολιτειών, συγγενεύει με τους προηγούμενους μέσα από τον υπαιθρισμό του. Ο Παλαβός νομίζω ότι μεταφράζει με τον ίδιο τρόπο που γράφει τα δικά του διηγήματα. Πιστεύω ότι η μεταφραστική δουλειά του δείχνει τη δική του συγγραφική ιδεολογία.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Άλαν Χόλινγκερστ: «Η γραμμή της ομορφιάς»

Το πίσω ράφι / Η γραμμή της ομορφιάς: Η κορυφαία «γκέι λογοτεχνία» του Άλαν Χόλινγκχερστ

Ο Χόλινγκχερστ τοποθέτησε το βραβευμένο με Booker μυθιστόρημά του στα θατσερικά '80s και κατάφερε μια ολοζώντανη και μαεστρική ανασύσταση μιας αδίστακτης δεκαετίας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Βιβλίο / Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM
Πέτρος Τατσόπουλος: «Η οργή σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται γιατί είναι απελευθερωτική»

Πέτρος Τατσόπουλος / «Δεν τα έχω με τους πιστούς αλλά με τους απατεώνες ρασοφόρους»

Μια χειμαρρώδης συνέντευξη με τον γνωστό συγγραφέα, δημοσιογράφο, παρουσιαστή και πρώην βουλευτή Πέτρο Τατσόπουλο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Το παιδί του διαβόλου - Μια αληθινή ιστορία», όπου εστιάζει στη μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη διαπλοκή της με την πολιτεία και στις σκοταδιστικές απόψεις που κατά κανόνα πρεσβεύει καθώς και στην ιδιαίτερα επικερδή «μπίζνα» που έχει στηθεί γύρω από ιερά λείψανα, ιερά κειμήλια, «άγιους» γέροντες και «θαύματα» για κάθε χρήση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ