Καλοκαίρι 1951: Οι αναμνήσεις του Νίκου Δήμου

Καλοκαίρι 1951: Οι αναμνήσεις του Νίκου Δήμου Facebook Twitter
Ψάχναμε: τον άλλον, τα βιβλία, τον κόσμο, τον εαυτό μας.
0

Τη λέγαμε αμμουδιά αλλά δεν ήταν. Μικροί τόποι άμμου ανάμεσα σε βράχους. Ίσα που χώραγε να καθίσει ένας άνθρωπος, με τα πόδια του μέσα στο νερό.

Οι πέτρες ήταν άσχημες. Δεν υπήρχαν ωραία βότσαλα γυαλισμένα από το κύμα. Παντού συμπαγή κοκκινωπά πετρώματα άμορφα, με ενσωματωμένους μέσα τους βράχους, κροκάλες, κοχύλια. Σκληρό τοπίο. Σαν τη βρεγμένη, γλιστερή ξέρα που πατούσες μπαίνοντας στη θάλασσα.

Ο βοριάς φύσαγε αδιάκοπα. Από τις εξήντα μέρες των διακοπών οι μισές ανήκαν στο μελτέμι. Ούτε να σταθείς δεν μπορούσες.

Σήμερα, εκεί είναι τόσες πολυκατοικίες, που από τον δρόμο ούτε που υποψιάζεσαι τη θάλασσα. Μόνο αν τύχεις στο μπαλκόνι της τελευταίας σειράς μπορεί να την αντικρίσεις. Αλλά τότε, το πιο κοντινό σπίτι ήταν ένα τέταρτο δρόμος. Μόνο το «Εξοχικόν Κέντρον η Ζούγκλα» ήταν κοντά.

Ψάχναμε: τον άλλον, τα βιβλία, τον κόσμο, τον εαυτό μας. Ανακαλύπταμε: σκέψεις, αισθήσεις, σχέσεις, καταστάσεις. Μια λαίμαργη περιέργεια μας έκανε να καταβροχθίζουμε τα πάντα. Α! Είχαμε γερά στομάχια. Αλλά οι ψυχές μας ήταν ευαίσθητες.

Τα πρώτα χρόνια κάναμε δυο ως τρεις ώρες να φτάσουμε από την Αθήνα - κυνηγώντας τα λίγα κομμάτια άσφαλτο ανάμεσα στις τρύπες. Αργότερα, όταν φτιάχτηκε ο δρόμος, κάναμε μία ώρα, κι όταν τάχυναν τ' αυτοκίνητα, μισή. Τώρα, την Κυριακή θέλεις πάλι τρεις ώρες. Από τη συμφόρηση.

Τα κορίτσια τα λέγανε Μιράντα, Μαρίνα, Μάρω, Λίνα, Λένα. Μένανε μακριά - μισή ώρα με το πόδι. Εγώ όμως πήγαινα με το ποδήλατο. Είχε άσπρα λάστιχα και άφηνε ωραία κεντητά σχέδια στο ξερό σαν πούντρα κοκκινωπό χώμα.

Είχαμε βέβαια και τα δικά μας κορίτσια, αλλά αυτές ήταν «μικρές». (Θεέ! Πόσο ζύγιζαν τότε ένα-δυο χρόνια, και πού σήμερα;)

Γλυκόπικρη, περίεργη εφηβεία, γεμάτη μύθους, φόβους και απαντοχή. Κρύβαμε το άγχος μας κάτω από έναν ψεύτικο ρομαντισμό και την περιέργεια πίσω από μια μάσκα πολυγνωσίας.

Δεν ξέραμε τίποτε. Αλλά οι μύθοι μας ήταν τόσο αληθινοί για μας, που νομίζαμε πως τα ξέραμε όλα.

Ερωτευμένοι: Ναι - γενικά. Όλοι με όλους. Πού και πού ξεχώριζε ένα ζευγάρι και πάλι χανόταν. Κανείς δεν αγαπούσε τον άλλον - όλοι αγαπούσαν τον έρωτα. Ή την ιδέα του να είσαι ερωτευμένος.

Άτσαλη, αδέξια, ανοικονόμητη εφηβεία! Μισοσχηματισμένα σώματα, μισοβρασμένα μυαλά, μισοαρχινισμένες κινήσεις. Που το τέλος τους χανόταν στο σκοτάδι του ανεκπλήρωτου.

Ατμόσφαιρα ασφυκτικά αστική. Τι «πρέπει», τι δεν «πρέπει». Οι μαμάδες διακριτικές κάπου στο βάθος (φρουροί της ηθικής). Δεν είχαν ακόμη αλλάξει πολλά από τον προπολεμικό κόσμο του Κοσμά Πολίτη...

Αλλά εμείς «τολμούσαμε». Νυχτερινά μπάνια, χορευτικοί εναγκαλισμοί, υπονοούμενα, μισόλογα. Πού και πού κανένα ποίημα. Ή κάποια αφή.

Και ξαφνικά υποχωρούσαμε τρομαγμένοι από την ίδια μας την τόλμη.

Τα βράδια είχε πάντα φεγγάρι. (Δεν είναι δυνατόν, αλλά έτσι τα θυμάμαι.) Καθόταν η παρέα κοντά στη θάλασσα, στο «πρώτο» ή στο «δεύτερο» ή στο «τρίτο» λιμανάκι. Τραγουδούσαμε τότε -πότε συναισθηματικά, πότε αστεία και βάρβαρα-, όταν το αίσθημα μας έπεφτε πολύ.

Καλοκαίρι 1951: Οι αναμνήσεις του Νίκου Δήμου Facebook Twitter
Κι ο ήλιος δίπλα στη θάλασσα... Εκείνη η μυρωδιά από το φύκι και το αλάτι... Εικονογράφηση: Stupid Greg/ LIFO

Κι ο ήλιος δίπλα στη θάλασσα... Εκείνη η μυρωδιά από το φύκι και το αλάτι... Οι κλεφτές ματιές στα διπλανά σώματα, που έδειχναν τον δρόμο που κάποτε και σ' εμάς θα έπαιρνε ο έρωτας. Κάθε φορά που κλείνω τα μάτια στον ήλιο, δίπλα στη θάλασσα, αυτόματα ξαναγυρίζω. Και κάτω απ' αυτή την κοιμισμένη καλοκαιρινή νωχέλεια δούλευε η πιο σκληρή περιπέτεια που δίνεται στον άνθρωπο να ζήσει. Η εφηβεία.

Ψάχναμε: τον άλλον, τα βιβλία, τον κόσμο, τον εαυτό μας. Ανακαλύπταμε: σκέψεις, αισθήσεις, σχέσεις, καταστάσεις. Μια λαίμαργη περιέργεια μας έκανε να καταβροχθίζουμε τα πάντα. Α! Είχαμε γερά στομάχια. Αλλά οι ψυχές μας ήταν ευαίσθητες.

Τα κορίτσια που έκλαιγαν χωρίς λόγο - γιατί πλημμύριζε μέσα τους το σιωπηλό κύμα της εφηβείας τους. Τα αγόρια που θύμωναν και παρίσταναν τους άντρες για να κρύψουν την αβυσσαλέα τους αβεβαιότητα. (Θεέ μου, κι αν τώρα ξαφνικά με φιλούσε, τι θα 'πρεπε να κάνω:... Πανικός!)

Α! Πόσα πιο πολλά ξέρω τώρα στη σοφία που κέρδισα από τόσες ήττες. Πόσο καταλαβαίνω τον αβέβαιο και συχνά ανυπόφορο έφηβο που προσπαθούσε -μιλώντας αδιάκοπα ή σιωπώντας πεισματικά- να βρει κάποια διέξοδο προς τον εαυτό του.

Όχι, δεν θα 'θελα να ξαναγυρίσω. Ήταν σκληροί και σκοτεινοί χρόνοι - και μέσα στη μόνιμη αναστάτωση δεν ήξερες να ξεχωρίσεις, να χαρείς, ούτε καν τις ανάπαυλες. Κάθε μέρα επανάσταση και -τι περίεργο- κάθε μέρα συμμόρφωση και κάθε μέρα ανία.

Ανία; Έχω από τότε να νιώσω αυτό το συναίσθημα. Τώρα, αντίθετα, δεν με φτάνει ο χρόνος. Πώς μπορούσα τότε -μέσα σε τόση ζωή- να βαριέμαι;

Μα, γιατί ήμουν απέξω. Θεατής με ένα συνεχές συναίσθημα απόστασης και αποξένωσης. Η φυλακή του εγώ που δεν ξέρει ακόμα να προσεγγίσει το εσύ - ούτε τον κόσμο.

Βλέπω μία παλιά φωτογραφία. Όχι, δεν ήμασταν ωραίοι - με τα ημιτελή σώματα και τις αδέξιες, ψεύτικες στάσεις. Μόνο τα μάτια όλων καίνε με πυρετό περιέργειας και απληστίας. Η ζωή έρχεται. Όλοι αδημονούν.

Α! Τι μου θύμισε πάλι το καλοκαίρι! Είναι το αλάτι και το άρωμα από τα φύκια. Οι πολυκατοικίες σκότωσαν το τοπίο, έφραξαν τα μελτέμια, έχτισαν τα λιμανάκια, σκίασαν τις μικρές αμμουδιές.

Αλλά το άρωμα και τη γεύση της θάλασσας, το άρωμα και τη γεύση της μνήμης, δεν μπορούν να τα σκοτώσουν.

Info: Από το αυτοβιογραφικό: «Οι Δρόμοι μου».

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO το 2011.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ανί Ερνό: «Όπως η σεξουαλική επιθυμία, έτσι και η μνήμη δεν σταματά ποτέ»

Βιβλίο / Ανί Ερνό: «Όπως η σεξουαλική επιθυμία, έτσι και η μνήμη δεν σταματά ποτέ»

Η Γαλλίδα συγγραφέας που τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας γεφυρώνει, με τη μυθιστορηματοποίηση της μνήμης, τη μεγάλη λογοτεχνία, από τον Μαρσέλ Προυστ μέχρι τον σύγχρονό μας Εντουάρ Λουί. Γεννήθηκε σαν σήμερα το 1940.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
ΕΠΕΞΕΡΓ. Παύλος Μεθενίτης «Αμανίτα μουσκάρια»

Το πίσω ράφι / Όταν μια ολόκληρη διμοιρία ανταρτών ξεκληρίστηκε από παραισθησιογόνα μανιτάρια

Στηριγμένο σε πραγματικά γεγονότα, το μυθιστόρημα «Αμανίτα μουσκάρια» του Παύλου Μεθενίτη εξερευνά το ζήτημα των ουσιών ως καταφύγιο αλλά και ως καταστροφή, και μας παρασύρει σ’ ένα ταξίδι ποτισμένο από την ελληνική πραγματικότητα, παραμονές της οικονομικής κρίσης.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Arsenale: Το πιο απρόσμενο βιβλιοπωλείο των Κυκλάδων φτιάχτηκε στην Ανάφη

Βιβλίο / Arsenale: Το πιο απρόσμενο βιβλιοπωλείο των Κυκλάδων φτιάχτηκε στην Ανάφη

Σε ένα νησί που μετρά λιγότερους από 300 μόνιμους κατοίκους, ένα παλιό καραβόσπιτο μεταμορφώθηκε σε ένα καταφύγιο πολιτισμού γεμάτο βιβλία, μουσικές και μικρούς θησαυρούς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μαρκ Τουέιν, «Οι περιπέτειες του Χακ Φιν»

Το πίσω ράφι / Το μυθιστόρημα του Μαρκ Τουέιν που έθαψαν οι κριτικοί και το αποθέωσε ο Χέμινγουεϊ

Στις «Περιπέτειες του Χακ Φιν» ο Μαρκ Τουέιν έπλασε τον πιο ελεύθερο ήρωα της αμερικανικής λογοτεχνίας, που αρνήθηκε τους κανόνες της κοινωνίας του και ένωσε την τύχη του με έναν σκλάβο δραπέτη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί την ζωή χωρίς αυτόν

Βιβλίο / Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί τη ζωή χωρίς αυτόν

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Βασιλεύς των Βασιλέων», όπως αποκαλούσε τον εαυτό του ο Ρεζά Παχλαβί, εστιάζει στις διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ που «αποδέχτηκαν πρόθυμα τις φαντασιώσεις του, τόσο για τον εαυτό του όσο και για τη χώρα του».
THE LIFO TEAM
Γωγώ Ατζολετάκη: «Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν είναι “ληγμένα προϊόντα”»

Βιβλίο / Γωγώ Ατζολετάκη: «Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν είναι “ληγμένα προϊόντα”»

Σταρ Ελλάς στα νιάτα της, διακρίθηκε ως ηθοποιός, θιασάρχης, ραδιοφωνική παραγωγός, δοκιμάστηκε επίσης στη συγγραφή έχοντας κυκλοφορήσει μέχρι τώρα επτά βιβλία μαζί με το πρόσφατο «Η τρίτη άνοιξη» (εκδ. Επίμετρο), που έδωσε και το έναυσμα γι’ αυτήν τη συνέντευξη.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
O Δημήτρης Γκιώνης, οι ένδοξες μέρες της «Ελευθεροτυπίας» και το σημερινό μιντιακό σούπερ μάρκετ

Οι Αθηναίοι / O Δημήτρης Γκιώνης, οι ένδοξες μέρες της «Ελευθεροτυπίας» και το σημερινό μιντιακό σούπερ μάρκετ

Ο 81χρονος δημοσιογράφος και συγγραφέας που για δεκαετίες διηύθηνε τις πολιτιστικές σελίδες της Ελευθεροτυπίας, αφηγείται τη συναρπαστική καριέρα του στη LiFO
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Κλαίρη Μιτσοτάκη: «Η αξιοπρέπεια και η φιλία είναι τα θεμέλια της ζωής μας»

Βιβλίο / Κλαίρη Μιτσοτάκη: «Η αξιοπρέπεια και η φιλία είναι τα θεμέλια της ζωής μας»

Η σπουδαία μεταφράστρια, που έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της δουλειάς της στον Μαρσέλ Προυστ, μας ξεναγεί στον πολύπλοκο κόσμο του και εκφράζει τον θυμό της για την πανταχού παρούσα απάτη της εποχής μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η αλήθεια για τον «Συνταγματάρχη» Πάρκερ, τον διαβόητο μάνατζερ του Έλβις Πρίσλεϊ

Βιβλίο / Η αλήθεια για τον «Συνταγματάρχη» Πάρκερ, τον διαβόητο μάνατζερ του Έλβις Πρίσλεϊ

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Ο Συνταγματάρχης και ο Βασιλιάς» εξερευνά τη συναρπαστική ζωή ενός ακούραστου κομπιναδόρου που προσπαθούσε απεγνωσμένα να ανακαλύψει εκ νέου τον εαυτό του.
THE LIFO TEAM
Γνώριζαν ή όχι οι Γερμανοί για τα εγκλήματα του Χίτλερ;

Βιβλίο / Γνώριζαν ή όχι οι Γερμανοί για τα εγκλήματα του Χίτλερ;

Πότε ακριβώς χάθηκε ο πόλεμος για τον Άξονα; Ποια ήταν η πιο σημαντική μάχη του πολέμου; Πόσο «συμμέτοχος» ήταν ο Γερμανικός λαός στο ολοκαύτωμα; Σ’ αυτά τα ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει μια νέα ογκώδης έκδοση με τίτλο «Η συνολική ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου».
THE LIFO TEAM
Αudiobooks: Αντί να διαβάσεις το νέο βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ, το ακούς

Βιβλίο / Αudiobooks: Αντί να διαβάσεις το νέο βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ, το ακούς

Είναι νωρίς να πούμε πως αυτά τα ηχητικά λογοτεχνικά αρχεία μπορούν να αντικαταστήσουν το βιβλίο. Είναι όμως μια υπέροχη λύση για όσους θέλουν να διαβάσουν αλλά δεν έχουν χρόνο ή έχουν μπλοκάρει με το κανονικό διάβασμα.
ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ