Καλοκαίρι 1951: Οι αναμνήσεις του Νίκου Δήμου

Καλοκαίρι 1951: Οι αναμνήσεις του Νίκου Δήμου Facebook Twitter
Ψάχναμε: τον άλλον, τα βιβλία, τον κόσμο, τον εαυτό μας.
0

Τη λέγαμε αμμουδιά αλλά δεν ήταν. Μικροί τόποι άμμου ανάμεσα σε βράχους. Ίσα που χώραγε να καθίσει ένας άνθρωπος, με τα πόδια του μέσα στο νερό.

Οι πέτρες ήταν άσχημες. Δεν υπήρχαν ωραία βότσαλα γυαλισμένα από το κύμα. Παντού συμπαγή κοκκινωπά πετρώματα άμορφα, με ενσωματωμένους μέσα τους βράχους, κροκάλες, κοχύλια. Σκληρό τοπίο. Σαν τη βρεγμένη, γλιστερή ξέρα που πατούσες μπαίνοντας στη θάλασσα.

Ο βοριάς φύσαγε αδιάκοπα. Από τις εξήντα μέρες των διακοπών οι μισές ανήκαν στο μελτέμι. Ούτε να σταθείς δεν μπορούσες.

Σήμερα, εκεί είναι τόσες πολυκατοικίες, που από τον δρόμο ούτε που υποψιάζεσαι τη θάλασσα. Μόνο αν τύχεις στο μπαλκόνι της τελευταίας σειράς μπορεί να την αντικρίσεις. Αλλά τότε, το πιο κοντινό σπίτι ήταν ένα τέταρτο δρόμος. Μόνο το «Εξοχικόν Κέντρον η Ζούγκλα» ήταν κοντά.

Ψάχναμε: τον άλλον, τα βιβλία, τον κόσμο, τον εαυτό μας. Ανακαλύπταμε: σκέψεις, αισθήσεις, σχέσεις, καταστάσεις. Μια λαίμαργη περιέργεια μας έκανε να καταβροχθίζουμε τα πάντα. Α! Είχαμε γερά στομάχια. Αλλά οι ψυχές μας ήταν ευαίσθητες.

Τα πρώτα χρόνια κάναμε δυο ως τρεις ώρες να φτάσουμε από την Αθήνα - κυνηγώντας τα λίγα κομμάτια άσφαλτο ανάμεσα στις τρύπες. Αργότερα, όταν φτιάχτηκε ο δρόμος, κάναμε μία ώρα, κι όταν τάχυναν τ' αυτοκίνητα, μισή. Τώρα, την Κυριακή θέλεις πάλι τρεις ώρες. Από τη συμφόρηση.

Τα κορίτσια τα λέγανε Μιράντα, Μαρίνα, Μάρω, Λίνα, Λένα. Μένανε μακριά - μισή ώρα με το πόδι. Εγώ όμως πήγαινα με το ποδήλατο. Είχε άσπρα λάστιχα και άφηνε ωραία κεντητά σχέδια στο ξερό σαν πούντρα κοκκινωπό χώμα.

Είχαμε βέβαια και τα δικά μας κορίτσια, αλλά αυτές ήταν «μικρές». (Θεέ! Πόσο ζύγιζαν τότε ένα-δυο χρόνια, και πού σήμερα;)

Γλυκόπικρη, περίεργη εφηβεία, γεμάτη μύθους, φόβους και απαντοχή. Κρύβαμε το άγχος μας κάτω από έναν ψεύτικο ρομαντισμό και την περιέργεια πίσω από μια μάσκα πολυγνωσίας.

Δεν ξέραμε τίποτε. Αλλά οι μύθοι μας ήταν τόσο αληθινοί για μας, που νομίζαμε πως τα ξέραμε όλα.

Ερωτευμένοι: Ναι - γενικά. Όλοι με όλους. Πού και πού ξεχώριζε ένα ζευγάρι και πάλι χανόταν. Κανείς δεν αγαπούσε τον άλλον - όλοι αγαπούσαν τον έρωτα. Ή την ιδέα του να είσαι ερωτευμένος.

Άτσαλη, αδέξια, ανοικονόμητη εφηβεία! Μισοσχηματισμένα σώματα, μισοβρασμένα μυαλά, μισοαρχινισμένες κινήσεις. Που το τέλος τους χανόταν στο σκοτάδι του ανεκπλήρωτου.

Ατμόσφαιρα ασφυκτικά αστική. Τι «πρέπει», τι δεν «πρέπει». Οι μαμάδες διακριτικές κάπου στο βάθος (φρουροί της ηθικής). Δεν είχαν ακόμη αλλάξει πολλά από τον προπολεμικό κόσμο του Κοσμά Πολίτη...

Αλλά εμείς «τολμούσαμε». Νυχτερινά μπάνια, χορευτικοί εναγκαλισμοί, υπονοούμενα, μισόλογα. Πού και πού κανένα ποίημα. Ή κάποια αφή.

Και ξαφνικά υποχωρούσαμε τρομαγμένοι από την ίδια μας την τόλμη.

Τα βράδια είχε πάντα φεγγάρι. (Δεν είναι δυνατόν, αλλά έτσι τα θυμάμαι.) Καθόταν η παρέα κοντά στη θάλασσα, στο «πρώτο» ή στο «δεύτερο» ή στο «τρίτο» λιμανάκι. Τραγουδούσαμε τότε -πότε συναισθηματικά, πότε αστεία και βάρβαρα-, όταν το αίσθημα μας έπεφτε πολύ.

Καλοκαίρι 1951: Οι αναμνήσεις του Νίκου Δήμου Facebook Twitter
Κι ο ήλιος δίπλα στη θάλασσα... Εκείνη η μυρωδιά από το φύκι και το αλάτι... Εικονογράφηση: Stupid Greg/ LIFO

Κι ο ήλιος δίπλα στη θάλασσα... Εκείνη η μυρωδιά από το φύκι και το αλάτι... Οι κλεφτές ματιές στα διπλανά σώματα, που έδειχναν τον δρόμο που κάποτε και σ' εμάς θα έπαιρνε ο έρωτας. Κάθε φορά που κλείνω τα μάτια στον ήλιο, δίπλα στη θάλασσα, αυτόματα ξαναγυρίζω. Και κάτω απ' αυτή την κοιμισμένη καλοκαιρινή νωχέλεια δούλευε η πιο σκληρή περιπέτεια που δίνεται στον άνθρωπο να ζήσει. Η εφηβεία.

Ψάχναμε: τον άλλον, τα βιβλία, τον κόσμο, τον εαυτό μας. Ανακαλύπταμε: σκέψεις, αισθήσεις, σχέσεις, καταστάσεις. Μια λαίμαργη περιέργεια μας έκανε να καταβροχθίζουμε τα πάντα. Α! Είχαμε γερά στομάχια. Αλλά οι ψυχές μας ήταν ευαίσθητες.

Τα κορίτσια που έκλαιγαν χωρίς λόγο - γιατί πλημμύριζε μέσα τους το σιωπηλό κύμα της εφηβείας τους. Τα αγόρια που θύμωναν και παρίσταναν τους άντρες για να κρύψουν την αβυσσαλέα τους αβεβαιότητα. (Θεέ μου, κι αν τώρα ξαφνικά με φιλούσε, τι θα 'πρεπε να κάνω:... Πανικός!)

Α! Πόσα πιο πολλά ξέρω τώρα στη σοφία που κέρδισα από τόσες ήττες. Πόσο καταλαβαίνω τον αβέβαιο και συχνά ανυπόφορο έφηβο που προσπαθούσε -μιλώντας αδιάκοπα ή σιωπώντας πεισματικά- να βρει κάποια διέξοδο προς τον εαυτό του.

Όχι, δεν θα 'θελα να ξαναγυρίσω. Ήταν σκληροί και σκοτεινοί χρόνοι - και μέσα στη μόνιμη αναστάτωση δεν ήξερες να ξεχωρίσεις, να χαρείς, ούτε καν τις ανάπαυλες. Κάθε μέρα επανάσταση και -τι περίεργο- κάθε μέρα συμμόρφωση και κάθε μέρα ανία.

Ανία; Έχω από τότε να νιώσω αυτό το συναίσθημα. Τώρα, αντίθετα, δεν με φτάνει ο χρόνος. Πώς μπορούσα τότε -μέσα σε τόση ζωή- να βαριέμαι;

Μα, γιατί ήμουν απέξω. Θεατής με ένα συνεχές συναίσθημα απόστασης και αποξένωσης. Η φυλακή του εγώ που δεν ξέρει ακόμα να προσεγγίσει το εσύ - ούτε τον κόσμο.

Βλέπω μία παλιά φωτογραφία. Όχι, δεν ήμασταν ωραίοι - με τα ημιτελή σώματα και τις αδέξιες, ψεύτικες στάσεις. Μόνο τα μάτια όλων καίνε με πυρετό περιέργειας και απληστίας. Η ζωή έρχεται. Όλοι αδημονούν.

Α! Τι μου θύμισε πάλι το καλοκαίρι! Είναι το αλάτι και το άρωμα από τα φύκια. Οι πολυκατοικίες σκότωσαν το τοπίο, έφραξαν τα μελτέμια, έχτισαν τα λιμανάκια, σκίασαν τις μικρές αμμουδιές.

Αλλά το άρωμα και τη γεύση της θάλασσας, το άρωμα και τη γεύση της μνήμης, δεν μπορούν να τα σκοτώσουν.

Info: Από το αυτοβιογραφικό: «Οι Δρόμοι μου».

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO το 2011.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει το διήγημα «Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ» της Πατρίσια Χάισμιθ

Lifo Videos / Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει ένα διήγημα της Πατρίσια Χάισμιθ

«Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ»: Μια ιστορία έρωτα, αγάπης, αφοσίωσης, ανταγωνισμού, μίσους και φόνου μεταξύ ενός ζευγαριού και ενός σιαμέζικου γάτου, ένα μυστηριώδες διήγημα της δημιουργού των πιο σαγηνευτικών αντιηρώων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Βιβλίο / Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Ολοένα περισσότερο διευρύνεται η τάση έκδοσης κλασικών και σπάνιων κειμένων σε μικρό μέγεθος που τοποθετούνται δίπλα στο ταμείο και συνιστούν την προσπάθεια ενός εκδοτικού οίκου να φέρει σπουδαία έργα στο ευρύ αναγνωστικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ