Υπάρχουν πράγματα που δεν ξεχνάς ποτέ σαν φύγεις από το Λονδίνο: τη μυρωδιά από το (κακοτηγανισμένο) ψάρι, την ποτισμένη από μπύρα μοκέτα στις παμπ, τα κυριακάτικα πρωινά με αυγά και εφημερίδα και φυσικά τα βιβλία της Ζέιντι Σμιθ. Κι όχι τυχαία.
Η πιτσιρίκα τότε Ζέιντι που ξεχώρισε στις αρχές της νέας χιλιετίας χάρη στην πάντα έγκυρη λίστα με τα νέα συγγραφικά ταλέντα της "Γκράντα" διέπρεψε από νωρίς στο συγγραφικό στερέωμα σαν αστεράκι που έφεξε ανέλπιστα πάνω από το ανήλιαγο Λονδίνο.
Αρχικά πολλοί ήταν αυτοί που θεώρησαν το φαινόμενο Ζέιντι παροδικό και μίλησαν για διάττοντα αστέρα αλλά στην πορεία διαψεύστηκαν. Χαρακτηριστικός ήταν άλλωστε ο τρόπος που η πιτσιρίκα αντέδρασε στον ορυμαγδό της επιτυχίας που προκάλεσε τότε το βιβλίο "White Teath" (στην Ελλάδα μεταφράστηκε με τον αμήχανο τίτλο "Λευκό χαμόγελο σε μαύρο φόντο") ζητώντας απλώς μια υποτροφία ώστε να την αφήσουν ήσυχη να γράφει.
Πήρε τα χρήματα και ταξίδεψε για την άγνωστη Αμερική δοκιμάζοντας τις δυνάμεις της σε νέα είδη: από μυθιστορήματα ποτισμένα σε αναζητήσεις για την τέχνη και την ομορφιά και τη διάσταση θεωρητικού με πρακτικού λόγου (βλέπε "On Beauty") μέχρι δοκίμια και συνεντεύξεις (εποχή έχει αφήσει η συνομιλία της με τον Jay-Z). Δούλεψε εντατικά, ωρίμασε, μορφώθηκε, έκανε οικογένεια και όλα αυτά με την coolness που της είχε μεταδώσει η πόλη που τη γαλούχησε πνευματικά.
Ο,τι κι αν έκανε άλλωστε η Ζέιντι ήξερε καλά, ως εξωτικό τέκνο ενός Βρετανού και μιας Τζαμαικανής, οτι θα μείνει ανεπανόρθωτα και αθεράπευτα Λονδρέζα.
Και κάπως έτσι φτάσαμε στο αριστουργηματικό "NW" που μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά από το Μεταίχμιο με τον τίτλο "Στην Καρδιά της Πόλης" σε μετάφραση Ιωάννας Ηλιάδη που φυσικά αναφέρεται-που αλλού;-στο Λονδίνο. Σε αυτό διαφαίνεται ο τρόπος που η Λονδρέζα Ζέιντι στήνει ανθρώπινους και συνάμα πολυπρισματικούς χαρακτήρες, που αφουγκράζεται τα ελάχιστα σημάδια μιας πόλης διαμορφώνοντας ανεξίτηλες εικόνες και τονίζοντας τον αντίκτυπο που έχουν οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες στην ανθρώπινη ψύχη.
Ο τίτλος "NW" που όχι τυχαία αντιστοιχεί στα αρχικά του Βορειοδυτικού Λονδίνου είναι ενδεικτικός της ετερόκλητης συνάφειας που διαπερνάει το πολυπολιτισμικό ανθρωπομάνι αλλά και του άκρως διδακτικού χαρακτήρα που διατηρούν οι πόλεις-κι αυτό η Ζέιντι το ξέρει καλύτερα από τον καθένα.
Αν ο Σωκράτης προτίμησε να πιει το κώνειο αντί να εξοριστεί στην επαρχία, αντίστοιχα και η ίδια πάντα έγραφε στις παρυφές του άστεως.
Αυτό την κέντριζε πάντα, εδώ έβαζε να γυροφέρνουν οι χαρακτήρες της, αυτό την έκανε να μην ησυχάζει ποτέ. Και κάπως έτσι εξηγείται και ο λόγος που η Ζέιντι Σμιθ έγινε από τρέντι ώριμη και σοφή καθιερώνοντας ένα νέο modus vivendi στον χώρο του βιβλίου-του παρεμβατικού διανοούμενου που ζει σύμφωνα με την ηλικία του, δεν ναρκισσεύεται ούτε πιστεύει ότι το σύμπαν κινείται αποκλειστικά γύρω από το στυλιστικό του εύρος.
Απόδειξη τα παρεμβατικά της κείμενα που τάραξαν τα θολωμένα νερά στο χώρο της λογοτεχνίας με κορυφαίο εκείνο το κριτικό δοκίμιο των 10.000 λέξεων που δημοσίευσε στο New York Books κι όλοι επικαλούνται πλέον στις διεθνείς βιβλιογραφίες της συγκριτικής λογοτεχνίας.
Το κείμενο με τον χαρακτηριστικό τίτλο "Two Paths of the Novel" έθιγε, για πρώτη φορά, με τόσο μεστό τρόπο τα δυο πεδία στα οποία διχάζεται το σύγχρονο αγγλόφωνο μυθιστόρημα (ήτοι το ρεαλιστικό από τη μια και το μεταμοντέρνο από την άλλη).
Αντίστοιχα εξαιρετικά και ρηξικέλευθα ήταν και τα δοκίμια της για τον Κάφκα, την Τζορτζ Έλιοτ (ψευδώνυμο της Μαίρη Έβανς) αλλά και τον λατρεμένο της αλησμόνητο Ντείβιντ Φοστερ Γουάλλας.
Το καλό είναι ότι σε όλα αυτά η Ζέιντι Σμιθ ακολουθεί το ίδιο μοτίβο με τη ζωή της: κριτική ματιά χωρίς στρεψόδικη διάθεση-σπάνιο σε συγγραφείς-και εμβρίθεια δίχως υψιπέτεια.
Είναι πραγματική, αληθινή, ρεαλίστρια, τραγική και με μπόλικο χιούμορ. Γι'αυτό δεν θα πάψουμε ποτέ να την αγαπάμε-γιατί σε τελική ανάλυση η Ζέιντι δεν είναι μόνο μια πολύ καλή συγγραφέας αλλά και μια από εμάς.
Η Ζέιντι Σμιθ γεννήθηκε το 1975 στο Λονδίνο και σπούδασε αγγλική φιλολογία στο Κέμπριτζ.
Το 2003 συμπεριλήφθηκε στη λίστα των 20 καλύτερων νέων συγγραφέων του λογοτεχνικού περιοδικού Granta. Το πρώτο της μυθιστόρημα, Λευκό χαμόγελο σε μαύρο φόντο τιμήθηκε με τα βραβεία Guardian for first book, Whitbread First Novel, Whitbread Book of the Year, James Tait Black Memorial, British Book Awards Newcomer of the Year, Frankfurt eBook Award και Commonwealth Writer's First Book ενώ και το δεύτερο της βιβλίο, Συλλέκτης αυτογράφων, έτυχε θερμής υποδοχής.
Τιμήθηκε μάλιστα με το βραβείο Jewish Quarterly Wingate Literary Prize for Fiction, ενώ ήταν υποψήφιο για τα βραβεία Orange και Booker.
Το Στην ομορφιά που χάνεται κατέκτησε το 2006 τα βραβεία Orange, Somerset Maugham και Commonwealth Writers' Regional Award ενώ ήταν υποψήφιο για τα βραβεία Booker και IMPAC.
Με το τελευταίο της βιβλίο "Στην Καρδιά της Πόλης" η Ζέιντι Σμιθ επιστρέφει στην πόλη της το Λονδίνο και κατακτά συγγραφικά την ωριμότητα.
Η Ζέιντι Σμίθ για το βιβλίο "Στην Καρδιά της Πόλης"
Το βιβλίο "Στην Καρδιά της Πόλης" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο
