Έτσι προχωρεί και αναπτύσσεται

Έτσι προχωρεί και αναπτύσσεται Facebook Twitter
Ο Εμπειρίκος επισκοπεί τα πράγματα διαφορετικά, όχι ως ποιητής ιστορικός, αλλά ως οραματιστής...
0

1.

Στη φωτεινή γωνία του ονείρου. Στον Ευγένιο Αρανίτση χρωστάμε, μεταξύ πολλών άλλων, το ότι σύστησε την ποίηση του Νίκου Καρούζου (1926-1990) σε μια παλλόμενη πλειάδα περιπλανώμενων πολιτών που λάτρευαν την περιπέτεια της ποίησης και, προπάντων, την ποίηση της περιπέτειας. Αυτοί οι μποέμ μπαγάσηδες φρόντισαν να γνωρίσουν και τον ίδιο τον ποιητή Νίκο Καρούζο και να περάσουν μερόνυχτα μαζί του, πίνοντας ως το φουκαριάρικο συκώτι τους και αποφασισμένοι σύγκορμοι να μείνουν πιστοί στον στίχο του: Η άλλη μισή μας ηλικία θα περάσει / χαρτοπαίζοντας με τον θάνατο στα ψέματα. Και, όπως τα πεισματάρικα γεγονότα πιστοποιούν, πράγματι έτσι κυλάει η άλλη μισή τους ηλικία.

Στον Ευγένιο Αρανίτση χρωστάμε τώρα τον τόμο Οιδίπους Τυραννούμενος (εκδ. Ίκαρος) όπου συγκατοικούν οι πρώτες ποιητικές συλλογές του Καρούζου, τις οποίες ο ποιητής δεν ενέταξε στην έκδοση των Απάντων του, με σκόρπια ποιήματα δημοσιευμένα σε περιοδικά, με ποιήματα που ο Καρούζος χάρισε, χειρόγραφα ή δακτυλόγραφα, σε φίλους, και με ένα υπέροχα μυθοποιημένο μονόστιχο (Τσιτσάνη, πρέπει να πεθάνεις), το οποίο κλείνει τον τόμο και ανοίγει απανωτές πολλαπλές πύλες προς την όντως ποίηση. Ο Αρανίτσης, εδώ και χρόνια, με τρόπους μυθιστορηματικούς, βάλθηκε να μαζέψει όλο αυτό το δυσεύρετο και πολύτιμο υλικό, το οποίο φρόντισε φιλολογικά η Μαρία Αρμύρα. Έχουμε έτσι τη δυνατότητα να δούμε προπλάσματα ποιημάτων που έλαβαν αργότερα σχήμα και μορφή, πρωτόλεια που μαρτυρούν για τη γερή ποιητική κράση του Καρούζου ήδη από τα πρώτα του μπουσουλήματα στης Ερατώς την επικράτεια, αυτοσχεδιασμούς προορισμένους να χαθούν στα χορταριασμένα χάσματα του χρόνου, κι όμως σώθηκαν τελικά και στραφταλίζουν αδαμάντινοι.

Μολονότι μιλάει συχνά για θάνατο, η ποίηση του Καρούζου είναι ξόρκι στη φθορά, κατάφαση και ναι μεγάλο στη ζωή, ανάσα και δροσιά, ένα παγούρι στο ζωνάρι του οδοιπόρου, τα γρασωμένα άρβυλα, όπως ο ίδιος λέει. Πρέπει να ρίξουμε τον θάνατο στο πηγάδι, διαβάζουμε στο ποίημα «Ομιλίες του Επταήμερου». Και: Είχαμε καταλάβει απόψε ένα σπίτι σκοταδιασμένοι / και καταλήξαμε φως αναπάντεχο, γράφει και υμνωδεί και ψάλλει σε ένα, θρυλικό πια, ολιγόστιχο στιχούργημα/ρεπορτάζ από την 4η Ιανουαρίου του 1986, τριάντα και ένα έτη ύστερα από κείνο το Πλησίασε εδώ στη φωτεινή γωνία του ονείρου που έγραψε ο Καρούζος το 1955.

2.

Είμαστε τα εργοστάσια της ζωής. Ό,τι κατόρθωσε ο Αρανίτσης με τον Καρούζο, κατορθώνει εδώ και δεκαετίες ο Γιώργης Γιατρομανωλάκης με τον Ανδρέα Εμπειρίκο. Ψάχνει, βρίσκει, δωρίζει. Στον τόμο 1934 - Προϊστορία ή Καταγωγή (εκδ. Άγρα) ξεδιπλώνεται η ιστορία της πρώτης ποιητικής ενότητας του Εμπειρίκου που ολοκληρώθηκε πριν από οκτώ δεκαετίες και παρέμεινε έως σήμερα ανέκδοτη, και σε μεγάλο μέρος άγνωστη. Ο Γιατρομανωλάκης επιμελείται υποδειγματικά την έκδοση, προτάσσει ένα κείμενο σχεδόν εκατό σελίδων όπου, με κομμένη την ανάσα, παρακολουθούμε την πορεία του Εμπειρίκου από τις πρώτες του ποιητικές ενοράσεις στην ωριμότητα της Υψικαμίνου και της Ενδοχώρας. Αντιλαμβανόμαστε ότι ο Εμπειρίκος, καίτοι ουσιαστικά μόνος του, συγκροτεί την ποιητική του, οργανώνει τη φιλοσοφική και αισθητική υπόστασή του, συναντάται με τα πρωτοποριακά καλλιτεχνικά και πολιτικά ρεύματα του Μεσοπολέμου, συνάπτει φιλικές σχέσεις με τον André Breton, διατηρεί πάντα μια κρυστάλλινη διαύγεια, θαυμαστή και εκπληκτική, με δεδομένους τους καιρούς αναταραχής, συγχύσεως και ολέθρου στη διάρκεια των οποίων δρα και δημιουργεί. Θεωρώ ότι στην ακόλουθη παράγραφο του Γιατρομανωλάκη συνοψίζεται η μεγαλειώδης συμπληρωματικότητα που σαλεύει και σώζει μες στην ελληνική πραγματικότητα αιώνες τώρα μια διαλεκτική που υπερβαίνει θέσφατα και σκληρύνσεις, ζήλιες και μικροψυχίες, και ανοίγεται στο αίνιγμα του κόσμου σαν λύτρωση και λύση: «Σήμερα, κρίνοντας εκ των υστέρων αυτές τις πολιτικές και ποιητικές πράξεις δύο μειζόνων ποιητών μας, του Γιώργου Σεφέρη και του Ανδρέα Εμπειρίκου, μπορούμε να δούμε πως οι άνθρωποι αυτοί δεν έμειναν έξω από το πολιτικό κλίμα της εποχής. Ο Σεφέρης καταγράφει τα γεγονότα της εποχής του με βάση την ελληνική πραγματικότητα. Ο Εμπειρίκος επισκοπεί τα πράγματα διαφορετικά, όχι ως ποιητής ιστορικός, αλλά ως οραματιστής. Προβάλλει με φανατισμό και τόλμη το όραμα ενός νέου Κόσμου, πράγμα που θα συνεχίσει να κάνει σε όλη τη ζωή του».

radiobookspotting.blogspot.gr/

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πατρίτσια Χάισμιθ: «Ο κόσμος και τα μαρτίνι του είναι δικά μου!»

Βιβλίο / Πατρίτσια Χάισμιθ: «Ο κόσμος και τα μαρτίνι του είναι δικά μου!»

Τα πολυσυζητημένα ημερολόγια της Χάισμιθ αποκαλύπτουν κρυφές σκέψεις της συγγραφέως του «Ταλαντούχου κύριου Ρίπλεϊ», τους άγνωστους έρωτες και την εξάρτησή της από τη γραφή και το αλκοόλ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Μπεν Γουίλσον: «Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής και της επιτυχίας της»

Βιβλίο / Μπεν Γουίλσον: «Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής της»

Από τη Βαβυλώνα ως την Αθήνα, ο διάσημος ιστορικός και συγγραφέας βλέπει τις πόλεις ως ζωντανούς οργανισμούς, όπου η ιστορία γράφεται από τους ανθρώπους και όχι από τα κτίρια – με δημόσιες διεκδικήσεις και αντιστάσεις στο gentrification.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
10 βιβλία που διαπνέονται από 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Βιβλίο / 10 βιβλία για 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Δεν είναι λίγα τα βιβλία που ξεδίπλωσαν και ενίοτε αποθέωσαν κρυφές ή φανερές μεριές της Ελλάδας και κατέληξαν να γίνουν συνώνυμα συγκεκριμένων τόπων. Από τις ονειρικές, σχεδόν ψυχεδελικές Σπέτσες στον Μάγο του Φόουλς μέχρι τη Μάνη του Φέρμορ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ / Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

Ο Αυτοκράτορας της Χαράς είναι ένα λογοτεχνικό επίτευγμα. Ένα μεγάλο μυθιστόρημα με ιστορίες απλών ανθρώπων που τις σχέσεις τους ορίζουν η καλοσύνη και η αλληλεγγύη. Με αφορμή την κυκλοφορία του, ένας από τους πιο ταλαντούχους συγγραφείς της γενιάς του μιλάει για τη λογοτεχνία, τους ήρωές του, την queer ταυτότητα και την κατάσταση όπως διαμορφώνεται στην Αμερική του Τραμπ σε μια συνέντευξη-ποταμό.
M. HULOT
Η Λυδία Κονιόρδου διαβάζει τον μονόλογο της Λούλας Αναγνωστάκη «Ο oυρανός κατακόκκινος»

Lifo Videos / «Ιδού εγώ»: Η Λυδία Κονιόρδου ερμηνεύει το «Ουρανός Κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη στο LIFO.gr

O απολογισμός ζωής μιας γυναίκας που βλέπει γύρω της τον κόσμο να διαλύεται, η προσωπική εμπλοκή στη συλλογική μνήμη, μια ποιητική εκδοχή της δυστυχίας που γεννά η σύγχρονη πραγματικότητα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

The Review / Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου, με αφορμή τη νέα έκδοση του έργου του Ζαν Ζενέ, εξετάζουν τους λόγους που μπορεί να μας αφορά ακόμα και σήμερα το θρυλικό βιβλίο του 1945. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ