Το δάσος με τις ιστορίες. Της Irene Vallejo

Το δάσος με τις ιστορίες. Της Irene Vallejo Facebook Twitter
H συγγραφέας Irene Vallejo.
0

Υπάρχουν μέρες που η μόνη υπόσχεση για περιπέτεια είναι το παράθυρο. Σηκώνεις αγκαλιά το παιδί σου κι εκείνο σπρώχνει με τα χέρια του το τζάμι, κοιτάζοντας τον ουρανό που ξεμουδιάζει πάνω από τα στενά όρια των διαμερισμάτων. Στη σιωπή και την ηρεμία, σας απορροφά η θέα με τις κοκκινωπές στέγες και τα μπαμπακένια σύννεφα όπου αργοκυλούν πελαργοί, λες και πλέουν ανάμεσα στους ιστούς των κεραιών.

Υπάρχουν νύχτες που αποκαλύπτουν αχνή τη φεγγοβολιά των αστεριών. Τις τελευταίες εβδομάδες τα κοιτάζετε συχνά, με τα μέτωπα ακουμπισμένα στο κρύο τζάμι. Βρίσκονται μακριά, τόσο μακριά, που το φως τους κάνει χρόνια να φτάσει ως εσάς⋅ υπάρχουν περιπτώσεις που η λάμψη ξεκίνησε το ταξίδι της εδώ και χιλιετίες. Πάνω από το κεφάλι σας ξεδιπλώνεται, απαστράπτων, ένας ουρανός του παρελθόντος, αστέρια που πιθανώς να έχουν ήδη χαθεί, περιπλανώμενα λαμπυρίσματα σβησμένων άστρων. Σας φαίνεται εκπληκτικό: κάτι που έχει πεθάνει συνεχίζει να λάμπει. Είναι φορές που βλέπουμε το ανύπαρκτο.

Αυτές τις μέρες περισσότερο από ποτέ, βρίσκεις καταφύγιο στην ανάγνωση. Μέσα από τα βιβλία σού μιλούν φωνές νεκρών συγγραφέων και μακρινών αφηγητριών, σαν τα αστέρια που λάμπουν για σένα κι ας έχουν πια σβήσει. Όμως αυτή καθαυτή η δυνατότητα να ψιλοκουβεντιάζεις γαλήνια με φαντάσματα άλλων εποχών είναι πράγμα εξίσου εκπληκτικό και θα έρθει η στιγμή που θα δοκιμάσεις να το εξηγήσεις στο παιδί σου.

Να σταματήσει ο κόσμος είναι η κρυφή επιθυμία του καθένα που διηγείται μια ιστορία, το ίδιο και όποιου διαβάζει. Στο κενό αυτό των ρολογιών επιχειρούμε να ανακτήσουμε αυτά που χάθηκαν, να περάσουμε πόρτες, να ανοίξουμε σύνορα, να ενώσουμε αποστάσεις, να ξαναχτίσουμε στιγμές που εξαφανίστηκαν, να ξεγελάσουμε τον σκύλο του θανάτου.

Θα του πεις ότι στις σελίδες τους ερχόμαστε σε επαφή με το παρελθόν και το αφουγκραζόμαστε. Ένας σκύλος, ένας γάτος ή ένας ψύλλος δεν γνωρίζουν πώς ήταν ο κόσμος προτού να γεννηθούν. Εμείς χάρη στα βιβλία μπορούμε να μπούμε στο μυαλό των προγόνων μας ακόμα και πολύ μακρινών εποχών και, επιπλέον, γνωρίζουμε αρκετά και για τη ζωή των γάτων, των σκύλων και των ψύλλων από άλλους τόπους ή και από άλλους αιώνες.

Του παιδιού σου του αρέσει στις ιστορίες να κάνουν την εμφάνισή τους ζώα, κι έτσι το βράδυ της ημέρας του βιβλίου θα του αφηγηθείς τον μύθο του Ορφέα. Λέγεται ότι με το τραγούδι του ημέρευε λιοντάρια και αρκούδες, διέκοπτε το ροκάνισμα των τρωκτικών, μάγευε τα μυρμήγκια που σκαρφάλωναν στη σειρά πάνω στα πεύκα, σταματούσε το νερό στα ποτάμια, έκανε τα δέντρα να χορεύουν και τις πέτρες να νιώθουν. Και όταν πήγε να σώσει την αγαπημένη του Ευρυδίκη από την κατοικία των νεκρών, ο σκύλος με τα τρία κεφάλια ούτε που γάβγισε, μαγεμένος από τους στίχους του.

Να σταματήσει ο κόσμος είναι η κρυφή επιθυμία του καθένα που διηγείται μια ιστορία, το ίδιο και όποιου διαβάζει. Στο κενό αυτό των ρολογιών επιχειρούμε να ανακτήσουμε αυτά που χάθηκαν, να περάσουμε πόρτες, να ανοίξουμε σύνορα, να ενώσουμε αποστάσεις, να ξαναχτίσουμε στιγμές που εξαφανίστηκαν, να ξεγελάσουμε τον σκύλο του θανάτου.

Όταν η μοναξιά μάς απαγορεύει ως και να ξαπλώσουμε κάτω από τις αρμαθιές των αστεριών, τα βιβλία παραμένουν στο πλευρό μας ημερεύοντας τις αγωνίες, όπως ο Ορφέας γαλήνευε τις αρκούδες και τα λιοντάρια στο δάσος του μύθου. Στους σκοτεινούς καιρούς μεταμορφωνόμαστε σε αντίστροφους Δον Κιχώτες που διατηρούν τις φρένες τους χάρη στις ιστορίες – και τη μουσική, τις ταινίες, τις σειρές. Οι ιστορίες δεν είναι μια απόδραση που μας απομονώνει από τον κόσμο, αλλά δίαυλοι ανάμεσα στις εμπειρίες τις δικές μας και τις αλλότριες, φιλόξενα νησιά για ναυαγούς.

Ύστερα από δύο εγκλεισμούς σε σοβιετικά γκουλάγκ, ο Βαρλαάμ Σαλάμοφ θυμάται ότι αναστήθηκε περιδιαβαίνοντας τους διαδρόμους μιας μεγάλης βιβλιοθήκης. Ο Αυστριακός ψυχολόγος Βίκτορ Φρανκλ, επιζήσας του Άουσβιτς, ισχυριζόταν ότι επιβίωναν καλύτερα όσοι ήταν αναγνώστες, διότι η φαντασία τους τους επέτρεπε να αποσυνδέονται από τον αποτρόπαιο περίγυρο και να χτίζουν έναν εσωτερικό κόσμο πλούσιο και προστατευτικό. «Μόνο έτσι» έγραφε «εξηγείται ότι οι πιο εύθραυστοι υπέμειναν καλύτερα τη ζωή στο στρατόπεδο σε σχέση με άλλους πιο ισχυρούς το δέμας».

Ίσως γι' αυτό και στη Συρία, σ' ένα βομβαρδισμένο κτίριο στη Δαμασκό, κάτοικοι του πολιορκημένου προαστίου Νταράγια συγκέντρωσαν βιβλία που είχαν γλιτώσει αποφεύγοντας τις σφαίρες των ελεύθερων σκοπευτών. Και στις δομές φιλοξενίας προσφύγων στην Ελλάδα, εθελοντές οδηγούν όχι μόνο ασθενοφόρα αλλά και λεωφορεία-βιβλιοθήκες: μέρη όπου εκμεταλλεύονται τον χρόνο αντί να τον σκοτώνουν, ήρεμοι χώροι όπου μπορεί κανείς να μάθει, όπου ανακτάται η πίστη για το μέλλον.

Τα βιβλία δεν είναι περισπασμοί για να κρυβόμαστε και να αμπαρωνόμαστε, αλλά φτερωτές λέξεις που μας επιτρέπουν να πλαταίνουμε, να ζωντανεύουμε στα όνειρα των άλλων. Όπως άλλωστε γνώριζε ο Ορφέας, ακόμα και αυτό που δεν υπάρχει σε κάνει πιο δυνατό.

*Το παρόν αποτελεί μετάφραση στα ελληνικά, από τη Δέσποινα Δρακάκη, του «El bosque de los relatos» της Irene Vallejo, που δημοσιεύτηκε στις 12 Απρίλιου στην El País Semanal, ως μέρος μιας σειράς άρθρων στα οποία η συγγραφέας συνδέει τους κλασικούς με γεγονότα της επικαιρότητας.

Το βιβλίο της Vallejo «El infiniτο en el junco» (αγγλική μετάφραση: «Eternity in a reed») κυκλοφόρησε αρχικά σε μικρό τιράζ στην Ισπανία τον Σεπτέμβριο του 2019 και μέχρι τον Δεκέμβριο είχε κάνει εννέα εκδόσεις και είχε κερδίσει τα πιο σημαντικά non fiction βραβεία της χώρας. Επιπλέον ανακοινώθηκε ότι ήταν το πιο ευπώλητο βιβλίο στην Ισπανία κατά τη διάρκεια του διμήνου lockdown.

Πλέον μεταφράζεται σε 27 γλώσσες. Στα ελληνικά θα κυκλοφορήσει το 2021 από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ.

 

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μια εικόνα από το υπνοδωμάτιο του Καβάφη και άλλα δύο μοναδικά τεκμήρια από την ψηφιακή συλλογή του Αρχείου Καβάφη

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μια εικόνα από το υπνοδωμάτιο του Καβάφη και άλλα δύο μοναδικά τεκμήρια από την ψηφιακή συλλογή του Αρχείου Καβάφη

Η Εκτελεστική Διευθύντρια και Διευθύντρια Παιδείας Ιδρύματος Ωνάση, Έφη Τσιότσιου, μας παρουσιάζει τρία σπάνια τεκμήρια από το πλούσιο Αρχείο Καβάφη, την ημέρα της επετείου γέννησης και θανάτου του Αλεξανδρινού ποιητή.
Γουίλιαμ Νταλρίμπλ: Στην Ινδία δεν υφίσταται η έννοια της κοινωνικής απόστασης

Βιβλίο / Γουίλιαμ Νταλρίμπλ: Στην Ινδία δεν υφίσταται η έννοια της κοινωνικής απόστασης

Ο γνωστός ιστορικός και συγγραφέας, που ζει πλέον οικογενειακώς στο Νέο Δελχί, μιλά για το πώς βιώνει η Ινδία αλλά και ο ίδιος την πανδημία, καθώς επίσης και για τα μελλοντικά του σχέδια, που μπορεί να τον φέρουν ξανά στην Ελλάδα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT