«Ανησυχώ ήδη για τις προεδρικές εκλογές του 2024»: Η συγγραφέας του Nomadland μιλά στη LiFO Facebook Twitter

«Ανησυχώ ήδη για τις προεδρικές εκλογές του 2024»: Η συγγραφέας του Nomadland μιλά στη LiFO

0

Ατελείωτες ώρες οδήγησης, δρόμοι που γίνονται ένα με τον ορίζοντα, εκεί που χάνεται το μάτι, οι τέσσερις εποχές του χρόνου με όλη τους τη μεγαλοπρέπεια, και βέβαια αδυσώπητη σιωπή, σκέψεις και ιστορίες ανείπωτες, κι ένας προορισμός που, σύμφωνα με την καβαφική συνθήκη, ποτέ δεν είναι το ζητούμενο – ή μπορεί να μην υπάρχει καν.

Η δημοσιογράφος Τζέσικα Μπρούντερ πέρασε τρία χρόνια σε ένα τροχόσπιτο που ονόμασε «Van Halen», καλύπτοντας 15.000 μίλια οδήγησης από τη δυτική ως την ανατολική ακτή των ΗΠΑ και από το Μεξικό μέχρι τα σύνορα με τον Καναδά, ερευνώντας τους σύγχρονους Αμερικανούς νομάδες.

Αυτό που ξεκίνησε ως ένα εκτεταμένο δημοσιογραφικό story τελικά εξελίχθηκε σε ένα πολύ μεγαλύτερο πρότζεκτ: το βραβευμένο non fiction βιβλίο της «Nomadland: Surviving America in the Twenty-First Century» που κυκλοφόρησε το 2017 και πλέον είναι διαθέσιμο στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κυψέλη, σε μετάφραση Γιώργου Παπαδημητρίου, έδωσε το υλικό για την καλύτερη ταινία της χρονιάς, έναν προσωπικό θρίαμβο για τη σκηνοθέτιδα Κλόι Ζάο και την παραγωγό και πρωταγωνίστρια Φράνσις ΜακΝτόρμαντ, αμφότερες βραβευμένες στα φετινά Όσκαρ.

Έπρεπε να θυμάμαι διαρκώς ότι είχα ευθύνη περισσότερο προς τους αναγνώστες μου. Είχα καθήκον να δείχνω κατανόηση και δικαιοσύνη προς τις πηγές μου, και πραγματικά αγάπησα στην πορεία πολλές από αυτές, αλλά η δουλειά μου ήταν να καταγράψω τις ζωές τους, όχι να γίνω η καλύτερή τους φίλη.

«Όλα ξεκίνησαν περίπου πριν από δέκα χρόνια» αρχίζει να εξιστορεί στη LiFO η Μπρούντερ. «Τότε άκουσα για πρώτη φορά για το CamperForce, το εποχιακό πρόγραμμα της Amazon για τους πλανόδιους εργάτες, που απασχολούσε, ως επί το πλείστον, ιδιοκτήτες τροχόσπιτων κοντά στην παραδοσιακή ηλικία συνταξιοδότησης.

Όταν το έψαξα περισσότερο, έμαθα ότι πολλές ακόμα εταιρείες στόχευαν στο ίδιο δημογραφικό γκρουπ για χιλιάδες παρόμοιες δουλειές σε όλη τη χώρα. Ήθελα να μάθω ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι. Τι τους τράβηξε μακριά από την παραδοσιακή στέγαση. Γιατί δεν έχουν βγει στη σύνταξη. Τι σημαίνει πρακτικά αυτός ο τρόπος ζωής για εκείνους. Είχα μεγάλη περιέργεια και πολλές ερωτήσεις».

Frances-Chloe-Oscars2021 Facebook Twitter
Η Φράνσις ΜακΝτόρμαντ και η Κλόι Ζάο με τα φετινά βραβεία Όσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου και Σκηνοθεσίας ανά χείρας για το «Nomadland». Φωτο: EPA

Η πρώτη μορφή που πήρε το υλικό που συγκέντρωσε η Μπρούντερ ήταν το cover story στο τεύχος Αυγούστου 2014 του Harper’s Magazine. Όταν κυκλοφόρησε το περιοδικό, η εκδότρια του οίκου W.W. Norton & Co. ζήτησε να τη συναντήσει. «Με ρώτησε αν θα με ενδιέφερε να το επεκτείνω για να γίνει βιβλίο. Ήθελα πολύ να το κάνω, αφού είχα ήδη μάθει τόσα πολλά και δεν μπορούσα να τα χωρέσω στις 6.000 λέξεις του άρθρου για το περιοδικό. Ήθελα να ξαναβγώ στον δρόμο και να μάθω περισσότερα.

harpers-mag
Το εξώφυλλο του Harper's Magazine για το τεύχος Αυγούστου 2014.

Αποφάσισα, λοιπόν, ότι θα ακολουθούσα τους ανθρώπους που γνώρισα για τις ανάγκες του άρθρου, θα γινόμουν η σκιά τους καθώς δούλευαν και συγχρωτίζονταν μεταξύ τους. Αποφάσισα επίσης να βρεθώ undercover σε δύο από τα σχετικά προγράμματα που είχα ακούσει: το CamperForce της Amazon και το αντίστοιχο ετήσιο πρόγραμμα της American Crystal Sugar – δεν υπήρχε άλλος τρόπος να ενημερωθώ από κοντά, από το να βρεθώ μέσα σε αυτά».

Κι αν η ιστορία της Φερν, του χαρακτήρα που υποδύθηκε η Φράνσις ΜακΝτόρμαντ, είναι μυθοπλαστικός, δίπλα της παρέλασαν στην ταινία πολλοί από τους αληθινούς νομάδες που ανακάλυψε η Μπρούντερ, υποδυόμενοι τους εαυτούς τους και μεταφέροντας τις ιστορίες τους στον φακό της Κλόι Ζάο. Άλλωστε, αυτό το μοναδικό μείγμα μυθοπλασίας και ντοκιμαντεριστικής καταγραφής ήταν ένα από τα πιο δυνατά στοιχεία της ταινίας.

Εξίσου μοναδικός ήταν και ο τρόπος με τον οποίο η Μπρούντερ κατάφερε να διατηρήσει τη δημοσιογραφική ουδετερότητα και ψυχραιμία στις καταγραφές της. Όσο συναρπαστικές κι αν είναι οι ιστορίες των ανθρώπων που αφηγείται, δεν καταφεύγει στιγμή στην εύκολη συγκίνηση και το ύφος της παραμένει αμερόληπτο.

«Έπρεπε να θυμάμαι διαρκώς ότι είχα ευθύνη περισσότερο προς τους αναγνώστες μου. Είχα καθήκον να δείχνω κατανόηση και δικαιοσύνη προς τις πηγές μου, και πραγματικά αγάπησα στην πορεία πολλές από αυτές, αλλά η δουλειά μου ήταν να καταγράψω τις ζωές τους, όχι να γίνω η καλύτερή τους φίλη» εξηγεί. 

«Αναφορικά με την ουδετερότητα στο ύφος, πιστεύω περισσότερο στο να “καταδείξεις” παρά στο να “πεις”. Δεν θέλω να λέω στους ανθρώπους πώς να νιώσουν, τι να σκεφτούν, και δεν είχα σκοπό να γράψω μια πολεμική. Προτιμώ να δείχνω στους αναγνώστες αυτό που βλέπω, να μοιράζομαι μαζί τους το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο, και να τους επιτρέπω να εξαγάγουν τα δικά τους συμπεράσματα. Πρέπει όμως να προσθέσω πως είναι φανερό ότι στο βιβλίο δεν είμαι εντελώς ουδέτερη. Έχω άποψη που προκύπτει από το υλικό που μοιράζομαι με τον αναγνώστη και από τον τρόπο που το πλαισιώνω».

Nomadland trailer

«Τα τελευταία δωρεάν μέρη στην Αμερική είναι τα πάρκινγκ»: Με αυτή τη χαρακτηριστική φράση κλείνει τον πρόλογο του «Nomadland» η Μπρούντερ και δείχνει να συνοψίζει σε μερικές μόνο λέξεις όλη την παθογένεια του σύγχρονου αμερικανικού κράτους. Οι άνθρωποι αυτοί, χτυπημένοι από την μεγάλη ύφεση των τελών των ‘00s έκαναν την ανάγκη, επιλογή. Εγκατέλειψαν τον παραδοσιακό τρόπο ζωής και τις αναρίθμητες ευθύνες και υποχρεώσεις που φέρει, για την ελευθερία του δρόμου, των μεγάλων αποστάσεων, για τη μοναξιά που σπάει μόνο από τυχαίες συναντήσεις με ομοϊδεάτες τους.

nomadland-greek-cover
Τζέσικα Μπρούντερ - Nomadland. Μετάφραση: Γιώργος Παπαδημητρίου. Εκδόσεις Κυψέλη

Και οι νύχτες τους βρίσκουν, παρέα με τα βαν-συνοδοιπόρους τους, σε παρκινγκ βενζινάδικων, σουπερμάρκετ, drive-in, εκεί όπου μπορούν να σταθμεύσουν για να ξαποστάσουν. «Δεν ξέρω αν (αυτή η φράση) συνοψίζει τα πάντα –η αμερικανική παθογένεια κυκλοφορεί σε τόσες πολλές γεύσεις!– όμως πιστεύω πως είναι μια καλή αρχή» σχολιάζει σχετικά η Μπρούντερ.

Η ΜακΝτόρμαντ, μαζί με τον Πίτερ Σπίαρς, εξασφάλισαν τα δικαιώματα της κινηματογραφικής μεταφοράς του βιβλίου λίγο μετά την κυκλοφορία του το 2017. Έχοντας δει την προηγούμενη ταινία της Ζάο, το (βραβευμένο με Χρυσή Αθηνά στις Νύχτες Πρεμιέρας) «The Rider», η ΜακΝτόρμαντ αποφάσισε να την προσεγγίσει.

Πώς αντέδρασε όμως η Μπρούντερ όταν έμαθε πως η κοπιώδης μελέτη της θα γινόταν χολιγουντιανή ταινία – και μάλιστα μυθοπλασίας; Φοβήθηκε ότι μπορεί η δουλειά της να χάσει την ουσία της για χάρη της χολιγουντιανής μανιέρας; «Φυσικά και είχα κάποιες από αυτές τις ανησυχίες. Όμως ο θαυμασμός μου για τη δουλειά της Φράνσις και της Κλόι μου επέτρεψε να τις θέσω υπό έλεγχο» απαντά. 

«Το Nomadland δεν ήταν ο προφανής υποψήφιος για το Χόλιγουντ. Είναι μια ιστορία που δεν διαθέτει νιάτα, λεφτά, διασημότητες, σεξ, ντραγκς και ροκ εντ ρολ. Αν υπήρχε ένας άνθρωπος που θα μπορούσε να το κάνει, αυτή ήταν η Φράνσις ΜακΝτόρμαντ. Δεν είχα δει τη δουλειά της Κλόι μέχρι που τη συνάντησα. Το “The Rider” δεν ήταν διαθέσιμο online. Το στούντιό της με προσκάλεσε σε μια δημοσιογραφική προβολή και το λάτρεψα. Βλέποντάς το, ένιωσα μεγάλη εμπιστοσύνη προς εκείνη».

Τελικά της άρεσε το κινηματογραφικό αποτέλεσμα του «Nomadland»; «Μαγεύτηκα βλέποντας τη Λίντα Μέι, τον Μπομπ Γουελς και τη Σουάνκι στην οθόνη. Ήταν απίστευτο να τους βλέπω να λένε εκδοχές των ιστοριών τους σε ένα διαφορετικό μέσο και να επιβραβεύονται γι’ αυτό».

Πρώτα η ύφεση, έπειτα η τετραετία της προεδρίας του Τραμπ, τώρα η πανδημία. Πόσο αισιόδοξη μπορεί να είναι για το μέλλον της Αμερικής; «Χαίρομαι που έχουμε τον Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο. Δίνει προσοχή σε πολλές από τις κοινωνικές προκλήσεις που με απασχολούν. Αλλά είναι δύσκολο να προβλέψω πόσα από τα λόγια του θα μεταφραστούν σε πράξεις. Ταυτόχρονα ανησυχώ ήδη για τις επόμενες προεδρικές εκλογές του 2024, για την πιθανότητα κάποιος εξίσου τοξικός με τον Τραμπ, αλλά ενδεχομένως πιο ικανός, να ανέβει στην εξουσία».

Η Τζέσικα Μπρούντερ διδάσκει αφηγηματική γραφή στη σχολή δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Κολούμπια. Κλείνοντας, τη ρωτώ τι είναι αυτό που θέλει να κρατούν οι φοιτητές από το μάθημά της. «Το καλύτερο ρεπορτάζ δεν προκύπτει πίσω από ένα γραφείο. Πρέπει να βγουν στον κόσμο και να δουν με τα μάτια τους. Τους παρακινώ να ασχοληθούν με ιστορίες που περιλαμβάνουν PDS (people doing stuff): ανθρώπους που κάνουν κάτι».

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Podcast/ Nomaland: η ταινία της χρονιάς!

Pulp Fiction / Podcast/ Nomadland: η ταινία της χρονιάς!

Ο κριτικός της LiFO είδε στις Νύχτες Πρεμιέρας την ταινία Η Χώρα των Νομάδων (Nomadland) της Κλόε Τζάο, που κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα στη Βενετία, ενώ παράλληλα μιλάει για τις δύο ταινίες της εβδομάδας, την Δίκη των 7 του Σικάγο του Άαρον Σόρκι και το Vivarium του Λόρκαν Φίνεγκαν.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ακύλλας Καραζήσης: «Μου αρέσει η λογοτεχνία του Θανάση Βαλτινού γιατί δεν ξέρεις ποτέ τι είναι αλήθεια και τι ψέμα»

The Book Lovers / Ακύλλας Καραζήσης: «Μου αρέσει η λογοτεχνία του Θανάση Βαλτινού γιατί δεν ξέρεις τι είναι αλήθεια και τι ψέμα»

Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Ακύλλα Καραζήση για την αναγνωστική διαδρομή του, που ξεκινάει από τον «Τομ Σόγερ» και τη Θεσσαλονίκη, περνάει από τον ρομαντικό κόσμο της Χαϊδελβέργης και φτάνει στην Αθήνα του θεάτρου και των κειμένων.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Ιωάννα Τσιβάκου: «Δεν έχει χρόνο ο σημερινός άνθρωπος να γνωρίσει τον άλλον κι εδώ βρίσκεται η δυστυχία του»

Βιβλίο / Ιωάννα Τσιβάκου: «Δεν έχει χρόνο ο σημερινός άνθρωπος να γνωρίσει τον άλλον κι εδώ βρίσκεται η δυστυχία του»

Η συγγραφέας και ομότιμη καθηγήτρια Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου μιλά για την εποχή μας, τον χώρο της εκπαίδευσης και την ταυτότητα του νεοέλληνα.   
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Βιβλίο / «Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Ο Ντόναλντ Σασούν, ομότιμος καθηγητής Συγκριτικής Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου και άλλοτε στενός φίλος, συνεργάτης και επιμελητής των βιβλίων του Έρικ Χoμπσμπάουμ, μιλά στη LiFO.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η Κάλλας δεν ήταν τραγική φιγούρα και δεν εγκατέλειψε την καριέρα της για τον Ωνάση

Βιβλίο / Η Κάλλας δεν ήταν τραγική φιγούρα και δεν εγκατέλειψε την καριέρα της για τον Ωνάση

Η συγγραφέας του βιβλίου “Diva”, Ντέζι Γκούντγουιν, τονίζει με άρθρο της στον Guardian ότι το να χαρακτηρίζει κανείς τη ζωή της κορυφαίας τραγουδίστριας τραγική, σημαίνει ότι την αδικεί κατάφωρα.
THE LIFO TEAM
Η Θήβα που δεν ξέρουμε

Βιβλίο / Η Θήβα που δεν ξέρουμε

Ο Βρετανός ιστορικός Πολ Κάρτλετζ αποκαθιστά την ιστορική πόλη της αρχαιότητας που αντιμετώπιζαν υπεροπτικά οι Αθηναίοι. Δείχνει πώς τα θηβαϊκά θέματα επιβιώνουν στη σύγχρονη τέχνη, γράφει για τον Επαμεινώνδα που είχε έναν μόνο τραχύ μανδύα, παρουσιάζει την κοινωνία που δημιουργεί τον Ιερό Λόχο, ένα στρατιωτικό σώμα που αποτελείται αποκλειστικά από εραστές και ερώμενους.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Συζητώντας για ένα θέμα ταμπού της ελληνικής κοινωνίας, τους δωσίλογους της Κατοχής

Βιβλίο / Oι δωσίλογοι, ένα θέμα ταμπού της ελληνικής κοινωνίας

Μέσα από την έρευνά του σε αρχεία που μέχρι σήμερα παραμένουν κλειστά ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης εξετάζει τα γεγονότα και τα πρόσωπα που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς κατακτητές σε μια πολύπαθη και αιματηρή για την Αθήνα περίοδο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το πρώτο μυθιστόρημα της Καλλιρρόης Παρούση μπήκε στα ευπώλητα από στόμα σε στόμα

Βιβλίο / Το πρώτο μυθιστόρημα της Καλλιρρόης Παρούση μπήκε στα ευπώλητα από στόμα σε στόμα

Το Λίγα Λόγια για μένα της Καλλιρρόης Παρούση είναι ένα μυθιστόρημα με ποιητικό λόγο που το νεανικό κοινό το ανακάλυψε μέσω word of mouth. Και όπως λέει και ένας φίλος της «ένα καλό βιβλίο είναι σαν μία νάρκη, δεν ξέρεις σε ποιανού την ψυχή θα σκάσει».
M. HULOT
Γκαζμέντ Καπλάνι «Με λένε Ευρώπη»

Το πίσω ράφι / «Με λένε Ευρώπη»: Το βιβλίο ενός Αλβανού μετανάστη για τις περιπέτειές του στην Ελλάδα

Ο Γκαζμέντ Καπλάνι εναλλάσσει την εμπειρία του στην Ελλάδα με τις μικρές οδύσσειες ανθρώπων που άφησαν πίσω την πατρίδα τους, σε ένα βιβλίο που κινείται διαρκώς μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας και καταπιάνεται με το ανεξάντλητο θέμα της μετανάστευσης και της ταυτότητας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ο Larry Gus διάβασε τον «Οδυσσέα» του Τζόις περπατώντας τους δρόμους της Αθήνας

The Book Lovers / Ο Larry Gus διάβασε τον «Οδυσσέα» του Τζόις περπατώντας τους δρόμους της Αθήνας

O Νίκος Μπακουνάκης συζητά με τον μουσικό και συνθέτη Larry Gus, aka Παναγιώτη Μελίδη, για τα βιβλία που επηρέασαν τη μουσική του. Πρόκειται για έναν εντελώς ιδιοσυγκρασιακό αναγνώστη.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
«Μέχρι τον Αύγουστο»: Το ‘χαμένο’ μυθιστόρημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έπρεπε να παραμείνει χαμένο

Βιβλίο / «Μέχρι τον Αύγουστο»: Το «χαμένο» μυθιστόρημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έπρεπε να παραμείνει χαμένο

Το βιβλίο προσφέρει στιγμιαίες απολαύσεις, αλλά είναι ολοφάνερα ημιτελές και πολλά σημεία του μοιάζουν τόσο κακογραμμένα που καθιστούν απολύτως κατανοητή την επιθυμία του συγγραφέα να μην εκδοθεί ποτέ.
THE LIFO TEAM
Ο σουρεαλιστικός «συντε(λο)γοτεχνικός» κόσμος του Αχιλλέα ΙΙΙ

Βιβλίο / Ο σουρεαλιστικός «συντε(λο)γοτεχνικός» κόσμος του Αχιλλέα ΙΙΙ

Ο βραβευμένος συγγραφέας που μόλις κυκλοφόρησε τη συλλογή διηγημάτων του με τον διφορούμενο τίτλο «Τέλος Πάντων» εξηγεί, μεταξύ πολλών άλλων, γιατί τον απασχολούσε συνέχεια το τέλος του κόσμου, σε σημείο που του έγινε εμμονή.
M. HULOT
Πέρα από τις Ακυβέρνητες πολιτείες: O Τσίρκας, ο Σεφέρης, ο Κοτζιάς και η Χούντα του 1967

Lifo Mini – Series / Πέρα από τις Ακυβέρνητες Πολιτείες: O Τσίρκας, ο Σεφέρης, ο Κοτζιάς και η Χούντα του '67

H Κωνσταντίνα Βούλγαρη σκιαγραφεί την προσωπικότητα του Στρατή Τσίρκα, μιλά για τη φιλία του με τον Σεφέρη, την πολιτική του δράση μέσα στη Δικτατορία, αλλά και για το πώς έπεισε τον Παύλο Ζάννα να μεταφράσει Προυστ, μέσα στη φυλακή. Στο podcast ακούγονται για πρώτη φορά αποσπάσματα από διάλεξη που είχε δώσει ο Σ. Τσίρκας μαζί με τον Α. Kοτζιά.
THE LIFO TEAM
Σέρχιο Πιτόλ «Συζυγική ζωή»

Το Πίσω Ράφι / «Η συζυγική ζωή»: Η απολαυστική σάτιρα του Σέρχιο Πιτόλ για τις δηλητηριασμένες σχέσεις

Μέσα από τις απέλπιδες προσπάθειες μιας γυναίκας ν’ απαλλαγεί οριστικά από τον άπιστο σύζυγό της, με τη λοξή και ειρωνική ματιά του, ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους Λατινοαμερικανούς συγγραφείς μεταμορφώνει σε φάρσα αυτό που άλλοι θα έβλεπαν ως τραγωδία.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Paul Lynch

Βιβλίο / Paul Lynch: «Υπάρχουν συγγραφείς που παίζουν στο κέντρο του γηπέδου, εγώ παίζω στα άκρα»

Ο πέμπτος Ιρλανδός συγγραφέας που παίρνει το Booker εξηγεί στη Βένα Γεωργακοπούλου γιατί στην Ιρλανδία βγαίνουν τόσο σημαντικά βιβλία, περιγράφει πως σε μια λαϊκή σχολίασαν το βραβευμένο βιβλίο του ως «πολύ μαύρο» και πως αν καθόταν να γράψει κάτι για να κερδίσει, αυτό δεν θα ήταν το «Τραγούδι του προφήτη».
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ