Ανδρέας Καμπάς: ένα καλά κρυμμένο μυστικό της ελληνικής λογοτεχνίας

Ανδρέας Καμπάς: ένα καλά κρυμμένο μυστικό της ελληνικής λογοτεχνίας Facebook Twitter
1

1.

Καλοκρυμμένο μυστικό. Είχαν πει για τον Raymond Carver ότι ήταν το πιο καλοκρυμμένο μυστικό της αμερικανικής λογοτεχνίας. Το ίδιο μπορείς να πεις για τον Γιώργο Β. Μακρή και τον Ανδρέα Καμπά: τα πιο καλοκρυμμένα μυστικά της ελληνικής λογοτεχνίας. Δύο μορφές που ανοίχτηκαν στο πέλαγος του θρύλου, περισσότερο ο Μακρής, ιδίως λόγω της αναρχικής/υπαρξιστικής στάσης του, και, βέβαια, της αυτοκτονίας του, και λιγότερο ο Ανδρέας Καμπάς, λόγω της τελειοθηρίας και της ποιητικής νωχέλειάς του, καθώς και λόγω της επισκίασής του από τους συγκαιρινούς του, και φίλους του, ανάμεσα στους οποίους ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Ανδρέας Εμπειρίκος, και ο Νάνος Βαλαωρίτης. Να, όμως, που τώρα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα ένας πολύτιμος τόμος, επιμελημένος από τον έξοχο Χρήστο Δανιήλ, με τον τίτλο-σιδηρόδρομο Ο μαθητευόμενος εφοπλιστής και παλαίμαχος intellectuel και πολλά υποσχόμενος ποιητής, ανθυπολοχαγός εν εφεδρεία, πολεμιστής Κρήτης και πάντα δικός σου φίλος ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΜΠΑΣ (1919-1965). Είμαι σίγουρος ότι ο τόμος αυτός θα λειτουργήσει όπως είχε λειτουργήσει ο τόμος Γραπτά του Γιώργου Β. Μακρή (εκδ. Εστία) που είχε επιμεληθεί ο αείμνηστος παίκτης/ρέκτης Ε.Χ. Γονατάς, και είχε αναστατώσει θεσπέσια μια γενιά νέων, σχεδόν πιτσιρικάδων, ποιητών. Σπεύδω να απαγγείλω δυνατά το νεανικό ποίημα «Περιμέναμε...», το πρώτο που δημοσίευσε ο Καμπάς: «Περιμέναμε στο Σύνταγμα το βράδυ / ανάμεσα στις αδειανές καρέκλες και στο σβηστό το φως / περιμέναμε τις αγάπες./ Όμως οι αγάπες δεν ήρθανε/ γιατί δεν μπορούσανε να μας δώσουν τ' αληθινό./ Περιμέναμε μες στο βρωμόσπιτο / αγκαλιά με τις γυναίκες μιας βραδιάς / περιμέναμε την ηδονή / όμως ηδονή δεν ήρθε / γιατί δεν μπορούσε να μας δώσει τ' αληθινό./ Περιμέναμε πάνω στις βουνοκορφές / ανάμεσα στα κεραυνωμένα δέντρα / περιμέναμε κάτι από τη φύση / όμως αυτό το κάτι δεν ήρθε / γιατί δεν μπορούσε να μας δώσει τ' αληθινό/ Περιμέναμε με τους σοφούς / Μέσα στ' αργαστήρια σκυμμένοι στις μελέτες / περιμέναμε τη γνώση / όμως η γνώση δεν ήρθε / γιατί δεν μπορούσε να μας δώσει τ' αληθινό./ Περιμέναμε με τις παρέες πάνω απ' τα βουβά ποτήρια./ Περιμέναμε το μεγάλο το ωραίο το ιδανικό./ Περιμέναμε, μα τίποτα δεν ήρθε / τίποτα δεν μπορούσε να 'ρθει.../ Και συρθήκαμε αργά στο σπίτι / γι' άλλη μια βραδιά».

Ανδρέας Καμπάς: ένα καλά κρυμμένο μυστικό της ελληνικής λογοτεχνίας Facebook Twitter
Ο Ανδρέας Καμπάς και η Μόνικα Πέην

2.

Περιπετειώδης βίος. Η ζωή του Ανδρέα Καμπά είναι μια τεθλασμένη τζαζ, γεμάτη έρωτες, πάθη, ταξίδια, ένταση, ρεμβασμό, ποίηση. Στον πατέρα του, τον Παναγιώτη, και στον θείο του, τον Άγγελο, οφείλουμε την παραγωγή ποικιλιών κρασιού όπως η Μαντίνεια, καθώς και του «σαββατιανού», του πρώτου ελληνικού κρασιού παλαίωσης. Ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν συμμαθητής του στο Αμερικανικό Κολέγιο και απευθύνθηκε γραπτώς στον Καμπά με την προμεταμοντέρνα προσφώνηση «Γεια σου, φιλάρα»! Ο Οδυσσέας Ελύτης στους Προσανατολισμούς (1943) ένα μόνον ποίημα αφιερώνει, την «Πορτοκαλένια», και το αφιερώνει στον Ανδρέα Καμπά. Λαμβάνει μέρος στη Μάχη της Κρήτης, συλλαμβάνεται από τους Γερμανούς, υφίσταται σωματικά και ψυχικά βασανιστήρια, ανάμεσα στα οποία και το οδυνηρότερο όλων, η εικονική εκτέλεση. Δημοσιεύει ποιήματα που αμέσως εξάπτουν το ενδιαφέρον των πιο ανήσυχων διανοούμενων και ποιητών. Ο Αντώνης Καραντώνης τον εγκωμιάζει. Συνάπτει σχέσεις με δυναμικές γυναίκες όπως η Ναταλία Μελά, η Μάτση Χατζηλαζάρου, η Μαργαρίτα Λυμπεράκη και, ενδεχομένως, η Σιμόν ντε Μποβουάρ. Ταξιδεύει με το θρυλικό οπλιταγωγό Ματαρόα για το Παρίσι, όπου συναντά προσωπικότητες όπως ο ιδρυτής του ντανταϊσμού Τριστάν Τζαρά. Παίρνει συνέντευξη από τον Ζαν-Πολ Σαρτρ και γράφει για τους υπαρξιστές, τους οποίους αποκαλεί «υποστασιακούς». Μεταβαίνει στο Λονδίνο. Γράφει. Δημοσιεύει, όμως, σπανίως. Μόνο μετά τον θάνατό του θα τυπωθεί ολοκληρωμένη ποιητική του συλλογή με τίτλο Δέκα Ποιήματα από τις εκδόσεις Ίκαρος. Σχεδιάζει ένα πεζογράφημα με ήρωα τον Θανάση Πέλλο, που είναι βασισμένος στον ίδιο τον Καμπά, και με κεντρικό άξονα την περιπέτεια της ζωής. Παντρεύεται μια Αγγλίδα, ονόματι Σήλα-Μάργκαρετ. Όλος του ο βίος μοιάζει να αντηχεί το ποίημα του Γιώργου Μακρή «Δαπανήθηκα στις λόχμες»: «Δαπανήθηκα στις λόχμες / μες στην επιθυμία να μυρίσω δυνατά / έτσι που να ξεκαθαριστεί το αμάρτημα./ Έσπειρα πράσινα γυαλιά στους τάφους του χόρτου / και θέρισα ολοχρονίς θέρισα / ματιές από μάτια μισούς ήχους στον αγέρα / λαχανικά της λησμονιάς στο αναψυκτήριο / ένα παλιό εικόνισμα τους ναπολεοντείους πολέμους / και την αγάπη μου αγάπη μου του πυρετού / στην καρδιά μου στο ξενοδοχείο στο φως στο χιόνι στον πλυμένο μου σταυρό./ Τράλαριαλό τουλίτ λο./ Πότε θα μαζέψω τον εαυτό μου κομματάκι-κομματάκι;/ Ποτέ δεν θα μαζέψω τον εαυτό μου κομματάκι-κομματάκι».

3.

Μέθα και σπάσ' τα. Δύο ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα του 1965, ο Ανδρέας Καμπάς θα αφήσει την τελευταία του πνοή στο Μόντε Κάρλο, όπου εργάζεται για τον Ωνάση. Επεξεργαζόταν, εκείνη την εποχή, πεζογραφήματα και θεατρικά έργα. Γράφει: «Η περιπέτεια, η περιπέτεια, η περιπέτεια, σαν και του κοζάκου, πώς θα παρομοιάσω τη ζωή μου με περιπέτεια; Και να 'χει και μεθύσια και να 'χει και γυναίκες, και να 'χει και αμαρτία, και να 'χει και μεγαλείο και θέαση». Γράφει: «Η ζωή να είναι περιπέτεια, βέβαια και η φαντασία να προστεθεί και να μπει και να γίνουν όλα μαλλιά κουβάρια». Γράφει: «Μέθα και σπάσ' τα. Μη βάνεις τίποτα σε pedestal. Μην κάνεις ίνδαλμα, τα ινδάλματα πέφτουν και σπάνε, και σπας και συ μαζί των».

Info
Ανδρέας Καμπάς
Ποιήματα και Πεζά
Εκδόσεις Άγρα
Σελίδες: 320

http://radiobookspotting.blogspot.gr/

1

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
ΕΠΕΞ Γυναικείες φωνές από διαφορετικά μέρη του κόσμου

Βιβλίο / Από τη Μαλαισία μέχρι το Μεξικό: 5 νέα βιλία που αξίζει να διαβάσετε

5 συγγραφείς από διαφορετικά σημεία του πλανήτη χαράζουν νέους δρόμους στη λογοτεχνία. Ανάμεσά τους, η Τζόχα Αλχάρθι που κέρδισε το Booker και η βραβευμένη με Πούλιτζερ Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Αρχαιολογία / Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Η διακεκριμένη ιστορικός Mary Beard στο βιβλίο της «Οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες. Οι ηγεμόνες του αρχαίου ρωμαϊκού κόσμου», παρουσιάζει τη ζωή και το έργο των αυτοκρατόρων μέσα από ανεκδοτολογικές αφηγήσεις και συναρπαστικές λεπτομέρειες, που θυμίζουν απολαυστικό μυθιστόρημα. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια εστιάζει στον ρόλο των δούλων, τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και στη σεξουαλική ζωή των Ρωμαίων αυτοκρατόρων.
M. HULOT
Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Βιβλίο / Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Από την Αμοργό ως την Αλεξανδρούπολη και από την Ξάνθη ως τη Μυτιλήνη, τα μικρά βιβλιοπωλεία αποκτούν για πρώτη φορά συλλογική φωνή. Βιβλιοπώλες και βιβλιοπώλισσες αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

1 σχόλια