Σκληρός ρεαλισμός και όνειρο στην παράξενη άνοιξη του αθηναϊκού θεάτρου

Σκληρός ρεαλισμός και όνειρο στην παράξενη άνοιξη του αθηναϊκού θεάτρου Facebook Twitter
Κεντρική θέση στον θεατρικό ορίζοντα έχει κατακτήσει, το «οικοσύστημα» που έχει χτίσει μεθοδικά ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης με παραστάσεις όπως το φετινό «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ». Φωτο: Ελίνα Γιουνανλή
0

Συνεχίζεται και φέτος η μικρή θεατρική άνοιξη της Αθήνας που είχε ανιχνευθεί τα δύο προηγούμενα χρόνια. Πάνω από 1.500 παραστάσεις(!) και έργα για όλα τα γούστα, για ευρύ και πιο περιορισμένο κοινό, με αφορμή κλασικούς συγγραφείς ή εγχειρήματα θεατρικών ομάδων και πειραματικών σκηνών, αλλά και με φρέσκα έργα που προώθησαν οι αναζητήσεις ενός επίμονου κοινού το οποίο έμεινε πιστό τη 10ετία της κρίσης.


Σε αυτό τον θεατρικό ορίζοντα έχει βρει τη θέση του ο Σταμάτης Φασουλής, ο οποίος, μετά από πολύχρονη πορεία και εμπειρία στις θεατρικές σκηνές της πρωτεύουσας, φέτος μας έδωσε τον τόσο φιλόδοξο «Ωνάση». Κεντρική θέση έχει κατακτήσει, επίσης, το «οικοσύστημα» που έχει χτίσει μεθοδικά ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης με τον «Πουπουλένιο», τον «Αύγουστο» και το φετινό «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ». Ακόμα, φαίνεται ότι υπάρχει και ένα κοινό που περιμένει την ιδιαίτερη ματιά της Κατερίνας Ευαγγελάτου. Φέτος, με τον «Άμλετ», έχει την ευκαιρία να μοιραστεί αυτά που νιώθει ότι πήρε από τον πατέρα της, Σπύρο Ευαγγελάτο, στο Αμφι-θέατρο που άνοιξε ξανά στην Πλάκα ‒ το σημείο και ο χώρος είναι εξόχως συμβολικά για τη θεατρική ζωή της Αθήνας. Ο φετινός «Άμλετ» είναι ένας φόρος τιμής στην παράσταση του σαιξπηρικού έργου που είχε ανεβάσει ο πατέρας της στον ίδιο χώρο το 1991 ‒ και το υπενθυμίζει με κάποιες βιντεο-παρεμβάσεις.

Μοιάζει με αντίδοτο στα χρόνια της κρίσης και των μνημονίων η νέα ορμή του ρεαλισμού μέσα από κείμενα φρέσκα, που γράφτηκαν ειδικά για αθηναϊκές παραστάσεις. Το «Στέλλα κοιμήσου» του Γιάννη Οικονομίδη, ο «Άγριος Σπόρος» , το «Άνθρωποι και Ποντίκια» και φέτος ο ξεχωριστός «Πατέρας» είναι από τις επιλογές που βρήκαν γόνιμο έδαφος.


Η Κατερίνα Ευαγγελάτου, με προτάσεις όπως το δυστοπικό «1984», η δροσερή «Κωμωδία των Παρεξηγήσεων» και τώρα ο «Άμλετ», είδε με μια φρέσκια ματιά κλασικά κείμενα που προορίζονται για απαιτητικό κοινό. Στα νέα της καθήκοντα ως διευθύντριας του Φεστιβάλ Αθηνών θα έχει την ευκαιρία να μπολιάσει με αυτό το πνεύμα τον σημαντικό θεσμό.


(Στο νέο σκηνικό της Αθήνας συμβάλλει η σοβαρότητα του Εθνικού, σε σχέση με παλιότερες δεκαετίες, οπότε αποτελούσε μόνιμο θέμα συζήτησης, όπως και η προσήλωση της Στέγης σε εγχειρήματα που ξεχωρίζουν).

Σκληρός ρεαλισμός και όνειρο στην παράξενη άνοιξη του αθηναϊκού θεάτρου Facebook Twitter
Φαίνεται ότι υπάρχει και ένα κοινό που περιμένει την ιδιαίτερη ματιά της Κατερίνας Ευαγγελάτου που φέτος, με τον «Άμλετ», έχει την ευκαιρία να μοιραστεί αυτά που νιώθει ότι πήρε από τον πατέρα της, Σπύρο Ευαγγελάτο.

Ρεαλισμός σε γερές δόσεις

Μοιάζει με αντίδοτο στα χρόνια της κρίσης και των μνημονίων η νέα ορμή του ρεαλισμού (πείτε τον νεορεαλισμό, αν θέλετε) μέσα από κείμενα φρέσκα, που γράφτηκαν ειδικά για αθηναϊκές παραστάσεις (ακόμα και αν η αρχική ιδέα κάποιων βασίστηκε σε έργα του Ξενόπουλου ή του Στρίντμπεργκ). Το «Στέλλα κοιμήσου» του Γιάννη Οικονομίδη, ο «Άγριος Σπόρος» (τελευταίος πρωταγωνιστικός ρόλος του Τάκη Σπυριδάκη ‒ συνεχίζει για 5η χρονιά με τον Στάθη Σταμουλακάτο), το «Άνθρωποι και Ποντίκια» και φέτος ο ξεχωριστός «Πατέρας» είναι από τις επιλογές που βρήκαν γόνιμο έδαφος. Το επιβεβαίωσε και το κοινό με κατηγορηματικό τρόπο, που έδειξε αντοχή και επιμονή, μια ευχάριστη όαση όλα αυτά τα χρόνια της αναστάτωσης και της λιτότητας. Δεν είναι ομοιογενές, αλλά οι επιλογές του δείχνουν πως ένα μεγάλο μέρος του αντιστέκεται στην κατιούσα της TV και στην ολοένα αυξανόμενη εξάρτηση από τις σειρές τύπου Netflix.

Σε αυτή την περιοχή κινήθηκαν κι άλλα έργα όπως ο «Αρίστος» (η υπόθεση του δράκου του Σέιχ Σου), ο «Εθνικός Ελληνορώσων» κ.λπ. Το κέρδος απ' όλες αυτές τις παραστάσεις ελληνικού «νεορεαλισμού» είναι τριπλό. Πρώτον, αναδεικνύουν κάτι που έχει ανάγκη το νεοελληνικό θέατρο, μια νέα γενιά συγγραφέων που γράφουν δικά τους έργα ή διασκευάζουν «επιθετικά» κάποιο γνωστό. Δεύτερον, δίνουν την ευκαιρία σε ηθοποιούς που έχουν δώσει μάχη με το ταλέντο τους για να παραμείνουν στον χώρο της υποκριτικής (ο Σταμουλακάτος δουλεύοντας ως κούριερ, ο Βασίλης Μπισμπίκης περνώντας από πολλά και διάφορα και καταλήγοντας, όπως ο ίδιος μου έχει πει, σε μια κολεκτίβα). Τρίτον, διαμορφώνεται ένα κοινό που ενδιαφέρεται για τον ρεαλισμό, γιατί μέσα από αυτήν τη διάσταση ζει ή ξορκίζει πολλά από αυτά που βίωσε τα προηγούμενα χρόνια.

 
Α, υπάρχει και ένα τέταρτο σημείο. Παρά τα πενιχρά μέσα, τις λιτές σκηνές και τη σκληρή ανεργία που έχει περάσει το σινάφι των ηθοποιών, πάντα βρίσκεται τρόπος να εντοπίζονται τα στοιχειώδη μέσα που επιτρέπουν να μη χάνεται ούτε το ταλέντο ούτε το κοινό που ψάχνεται. Η μαζική προαγορά εισιτηρίων από το Viva ήταν και είναι βασικός αιμοδότης. Η επί της ουσίας αυτοχρηματοδότηση πολλών ομάδων που φτιάχνουν μια παράσταση ως αντίδοτο στην ανεργία μοιάζει με λότο: κάποια από αυτά τα εγχειρήματα τόλμης ή ανάγκης κερδίζουν το στοίχημα.

Σκληρός ρεαλισμός και όνειρο στην παράξενη άνοιξη του αθηναϊκού θεάτρου Facebook Twitter
Το «Στέλλα κοιμήσου» του Γιάννη Οικονομίδη ήταν από τις παραστάσεις του που προτίμησε το αθηναϊκό κοινό. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

Show me the money

Την περσινή, αλλά κυρίως τη φετινή χρονιά φάνηκε ότι, εκτός από τους μοναχικούς ή μικρούς θεατρικούς παραγωγούς, υπάρχουν πλέον περί τους οκτώ παραγωγούς που ανταποκρίνονται στην αυξημένη ζήτηση που παρατηρείται στην Αθήνα. Υπάρχει πια περισσότερη οικονομική ασφάλεια κι έτσι μπορούν να πάρουν μεγαλύτερο ρίσκο, αφού έχουν συγκεντρώσει και την απαραίτητη τεχνογνωσία.


Παράγοντες που ενδιαφέρονται να επεκτείνουν τη σκηνή της πόλης πέρα από το θέατρο πρόζας, που δεν έχει πολλά περιθώρια, σημειώνουν δύο δυσκολίες: στην Ελλάδα δεν υπάρχει επάρκεια ούτε σε χώρους ούτε σε καλλιτέχνες με επιδόσεις και στην υποκριτική, και στον χορό, και στο τραγούδι (τουλάχιστον στο επίπεδο που έχουν γειτονικές χώρες ‒ μέχρι και η Ρουμανία).


Να δούμε αν η καινούργια διοίκηση του (κρατικού πλέον) Μεγάρου Μουσικής θα βρει τον τρόπο ώστε οι χώροι του να είναι πιο ανοιχτοί σε παραστάσεις, γιατί οι όροι που έθετε μέχρι πρόσφατα ήταν αποτρεπτικοί για πολλές παραγωγές, καθώς στην ουσία το κόστος εκτοξευόταν και δεν υπήρχε καμία ευελιξία σε περίπτωση επιτυχίας μιας παράστασης. Η δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία του το φορτώνει με έλλειμμα και ακυρώνει έναν σημαντικό πολυχώρο παραστάσεων.


Νέα δεκαετία λοιπόν, με ταλέντο που επιβίωσε τα πέτρινα χρόνια, κάποια κεφάλαια που μπορούν να φέρουν πιο φιλόδοξα εγχειρήματα και μια Αθήνα που μπορεί να αναζητήσει κάτι καλύτερο από μια απλή «καλή προσπάθεια».

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, πτώση και η αποθέωση

Αρχαίο Δράμα Explained / «Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, η πτώση και η αποθέωση

Τι μας μαθαίνει η ιστορία του Οιδίποδα, ενός ανθρώπου που έχει τα πάντα και τα χάνει εν ριπή οφθαλμού; Η κριτικός θεάτρου Λουίζα Αρκουμανέα επιχειρεί μια θεωρητική ανάλυση του έργου του Σοφοκλή.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Αλίκη Βουγιουκλάκη: Στη ζωή έσπαγε τα ταμπού, στο θέατρο τα ταμεία

Θέατρο / Αλίκη Βουγιουκλάκη: Πώς έσπαγε τα ταμεία στο θέατρο επί 35 χρόνια

Για δεκαετίες έχτισε, με το αλάνθαστο επιχειρηματικό της ένστικτο, μια σχέση με το θεατρικό κοινό που ακολουθούσε υπνωτισμένο τον μύθο της εθνικής σταρ. Η πορεία της ως θιασάρχισσας μέσα από παραστάσεις-σταθμούς και τις μαρτυρίες συνεργατών της.
THE LIFO TEAM
Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Θέατρο / Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Στον πολυαναμενόμενο «Οιδίποδα» του Γιάννη Χουβαρδά, ο Νίκος Καραθάνος επιστρέφει, 23 χρόνια μετά, στον ομώνυμο ρόλο, ακολουθώντας την ιστορία από το τέλος προς την αρχή και φωτίζοντας το ανθρώπινο βάθος μιας τραγωδίας πιο οικείας απ’ όσο νομίζουμε.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα δώρο που άργησε να φτάσει

Θέατρο / «Κοιτάξτε πώς φέρονταν οι αρχαίοι στους ξένους! Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς»

Ένα δώρο που έφτασε καθυστερημένα, μόλις είκοσι λεπτά πριν το τέλος της παράστασης - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το «ζ-η-θ, ο Ξένος» σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε το φετινό καλοκαίρι

Θέατρο / Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε την «Ορέστεια»

Η «Ορέστεια» του Θεόδωρου Τερζόπουλου συζητήθηκε όσο λίγες παραστάσεις: ενθουσίασε, προκάλεσε ποικίλα σχόλια και ανέδειξε ερμηνείες υψηλής έντασης και ακρίβειας. Ξεχώρισε εκείνη της Έβελυν Ασουάντ, η οποία, ως Κασσάνδρα, ερμήνευσε ένα αραβικό μοιρολόι που έκανε πολλούς να αναζητήσουν το όνομά της. Το φετινό καλοκαίρι, η παράσταση επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη, στους Δελφούς και στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων.
M. HULOT
Η Λίνα Νικολακοπούλου υπογράφει και σκηνοθετεί τη μουσικοθεατρική παράσταση «Χορικά Ύδατα»

Θέατρο / «Χορικά Ύδατα»: Ο έμμετρος κόσμος της Λίνας Νικολακοπούλου επιστρέφει στη σκηνή

Τραγούδια που αποσπάστηκαν από το θεατρικό τους περιβάλλον επιστρέφουν στην πηγή τους, σε μια σκηνική τελετουργία γεμάτη εκπλήξεις που φωτίζει την τεράστια καλλιτεχνική παρακαταθήκη της στιχουργού.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

The Review / «Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

Γιατί εξακολουθεί να κερδίζει το σύγχρονο κοινό η διάσημη κωμωδία του Άγγλου βάρδου κάθε φορά που ανεβαίνει στη σκηνή; Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου συζητούν με αφορμή την παράσταση που σκηνοθετεί η Εύα Βλασσοπούλου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Darkest White»: Ένα σύμπαν που εξερευνά την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναίκας 

Θέατρο / «Darkest White»: Ο εμφύλιος από την πλευρά των χαμένων

Το έργο της Δαφίν Αντωνιάδου που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών, εξερευνά μέσω προσωπικών και ιστορικών αναμνήσεων και μέσα από την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναικείας παρουσίας, ιστορίες εκτοπισμού και επιβίωσης. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσια ένα τραπέζι με φίλους

Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας / Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσία ένα τραπέζι με φίλους

Ο σπουδαίος λιβανέζος χορευτής και χορογράφος Omar Rajeh, επιστρέφει με την «Beytna», μια ιδιαίτερη περφόρμανς με κοινωνικό όσο και γαστριμαργικό αποτύπωμα, που θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του φετινού 31ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η νύφη και το «Καληνύχτα, Σταχτοπούτα»

Θέατρο / Η Καρολίνα Μπιάνκι παίρνει το ναρκωτικό του βιασμού επί σκηνής. Τι γίνεται μετά;

Μια παράσταση-περφόρμανς που μέσα από έναν εξαιρετικά πυκνό και γοητευτικό λόγο, ένα κολάζ από εικόνες, αναφορές, εξομολογήσεις, όνειρα και εφιάλτες μάς κάνει κοινωνούς μιας ακραίας εμπειρίας, χωρίς να σοκάρει.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ακούγεσαι Λυδία, Ακούγεσαι ίσαμε το στάδιο

Επίδαυρος / «Ακούγεσαι, Λυδία, ίσαμε το στάδιο ακούγεσαι»

Κορυφαίο πρόσωπο του αρχαίου δράματος, συνδεδεμένη με εμβληματικές παραστάσεις, ανατρέχει σε δεκαπέντε σταθμούς της καλλιτεχνικής της ζωής στην Επίδαυρο και αφηγείται προσωπικές ιστορίες, επιτυχίες και ματαιώσεις, εξαιρετικές συναντήσεις και συνεργασίες, σε μια πορεία που αγγίζει τις πέντε δεκαετίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Ούρλιχ Ράσε και το παρασκήνιο της ιστορίας της Ισμήνης

Θέατρο / Η σκηνή του Ούρλιχ Ράσε στριφογύριζε - και πέταξε έξω την Ισμήνη

Στην παράσταση που άνοιξε την Επίδαυρο, ο Γερμανός σκηνοθέτης επέλεξε να ανεβάσει μια Αντιγόνη χωρίς Ισμήνη. Η απομάκρυνση της Κίττυς Παϊταζόγλου φωτίζει τις λεπτές –και άνισες– ισορροπίες εξουσίας στον χώρο του θεάτρου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μέσα στη γοητεία και στον τρόμο του Δράκουλα

Πρώτες Εικόνες / Dracula: Η υπερπαραγωγή που έρχεται το φθινόπωρο στην Αθήνα

Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μιλά αποκλειστικά στη LiFO για την πιο αναμενόμενη παράσταση της επερχόμενης σεζόν, για τη διαχρονική γοητεία του μύθου που φαντάστηκε ο Μπραμ Στόκερ στα τέλη του 19ου αιώνα, για το απόλυτο και το αιώνιο μιας ιστορίας που, όπως λέει, τον «διαλύει».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ερωτευμένος με τον Κρέοντα

Θέατρο / Ο Rasche αγάπησε τον Κρέοντα περισσότερο από την Αντιγόνη

«Η εκφορά του λόγου παραδίδεται αμαχητί σε μια άκρατη δραματικότητα, σε ένα υπερπαίξιμο, σε μια βεβιασμένη εμφατικότητα, σε έναν στόμφο παλιακό που θα νόμιζε κανείς πως έχει εξαλειφθεί πλέον. Η σοβαροφάνεια σε όλο το (γοερό) μεγαλείο της». Έτσι ξεκίνησε φέτος η Επίδαυρος.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Πολεμικοί Ανταποκριτές: Ψάχνοντας την αλήθεια μέσα στο ζόφο του πολέμου

Θέατρο / Πολεμικοί Ανταποκριτές: Ψάχνοντας την αλήθεια μέσα στον ζόφο του πολέμου

Σε μια περίοδο που ο πόλεμος αποτελεί βασικό συστατικό της καθημερινότητάς μας, μια παράσταση εξετάζει όσα μεσολαβούν μεταξύ γεγονότος και πληροφορίας και πώς διαμορφώνουν την τελική καταγραφή και την ιστορική μνήμη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η τραγική ιστορία και η άγρια δολοφονία μιας θαρραλέας περφόρμερ

Θέατρο / Η τραγική ιστορία και η άγρια δολοφονία μιας θαρραλέας περφόρμερ

Όταν η Πίπα Μπάκα ξεκίνησε να κάνει oτοστόπ από την Ιταλία για να φτάσει στην Ιερουσαλήμ δεν φαντάστηκε ότι αυτό το ταξίδι-μήνυμα ειρήνης θα κατέληγε στον βιασμό και τη δολοφονία της. Mια παράσταση που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών αναφέρεται στην ιστορία της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σίμος Κακάλας ξορκίζει τα χάλια μας με μια κωμωδία γέλιου και αίματος

Θέατρο / Ο Σίμος Κακάλας ξορκίζει τα χάλια μας με μια κωμωδία γέλιου και αίματος

Τα «Κακά σκηνικά» είναι «μια κωμική κόλαση» αφιερωμένη στη ζοφερή ελληνική πραγματικότητα, μια απόδραση από τα χάλια της χώρας, του θεάτρου, του παγκόσμιου γεωπολιτικού γίγνεσθαι, ένα ξόρκι στην κατάθλιψη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ