Η νέα μεγάλη καλοκαιρινή παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, το σκοτεινό αριστούργημα του Τζουζέπε Βέρντι Ριγολέττος, σε μουσική διεύθυνση Λουκά Καρυτινού και σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου, θα παρουσιαστεί στις 2, 5, 8 και 11 Ιουνίου 2022 στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου. Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) [www.SNF.org] για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Ο Ριγολέττος θεωρείται μια από τις δημοφιλέστερες όπερες του ρεπερτορίου. Στο έργο αυτό, το οποίο πρωτοπαρουσιάστηκε πριν από 171 χρόνια στη Βενετία, ο Βέρντι αλλάζει σελίδα στη συνθετική του διαδρομή και παρουσιάζει μια σύνθεση με ξεκάθαρο στίγμα και αυξημένη διάθεση για πειραματισμό, καθώς οι μεταπτώσεις ανάμεσα σε λυρικές και δραματικές σκηνές εξασφαλίζουν τη διαρκή ροή της υπόθεσης με μεγάλη ταχύτητα. "Καινοτομία της μουσικής, του ύφους, της μορφής των κομματιών.
Θαυμαστή δουλειά της ενορχήστρωσης: αυτή η ορχήστρα μιλά, δακρύζει, συγκινεί", γράφει με ενθουσιασμό την επομένη της παγκόσμιας πρώτης του Ριγολέττου, στις 12 Μαρτίου 1851, ο Ιταλός κριτικός Τομμάζο Λοκατέλλι.
Η ιστορία μιλά για τον έρωτα της Τζίλντας, κόρης του καμπούρη αυλικού γελωτοποιού Ριγολέττου, για τον έκλυτο Δούκα της Μάντοβας, ο οποίος της παρουσιάζεται ως φτωχός φοιτητής. Προκειμένου να εκδικηθεί για τη χαμένη τιμή της κόρης του, ο Ριγολέττος καταστρώνει τη δολοφονία του Δούκα. Ανακαλύπτοντας τα σχέδια του πατέρα της, η Τζίλντα αποφασίζει να σώσει τον αγαπημένο της και να θυσιαστεί, παίρνοντας τη θέση του.
Για τη νέα παραγωγή του Ριγολέττου, η Εθνική Λυρική Σκηνή ανέθεσε τη σκηνοθεσία στη διακεκριμένη σκηνοθέτρια και καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου Κατερίνα Ευαγγελάτου.
Μετά από την πολύ επιτυχημένη της πρώτη συνεργασία με την ΕΛΣ στη σύγχρονη όπερα Ζ, η Ευαγγελάτου έρχεται να αναμετρηθεί με το σπουδαίο αυτό έργο του οπερατικού ρεπερτορίου στην ιδιαιτέρων απαιτήσεων σκηνή του Ωδείου Ηρώδου Αττικού.
Εξελίσσοντας την αναγνωρίσιμη σκηνοθετική της ταυτότητα, η Κατερίνα Ευαγγελάτου θα επιχειρήσει να φωτίσει την αντιφατική, σκοτεινή προσωπικότητα του χαρακτήρα του Ριγολέττου, μεταφέροντας την ιστορία του έργου στη διεφθαρμένη κοινωνία της ιταλικής επαρχίας της δεκαετίας του 1980.
Η σκηνοθέτρια σημειώνει για τη σκηνοθετική της προσέγγιση: «Ο κύκλος βίας που περιγράφει ο Βέρντι στον Ριγολέττο μεταφέρεται στον μικρόκοσμο της ιταλικής επαρχίας της δεκαετίας του 1980, όπου το οργανωμένο έγκλημα κυριαρχεί. Η διαφθορά, τα εγκλήματα και οι βιασμοί είναι το πραγματικό πρόσωπο μιας κοινωνίας θρησκόληπτης, συντηρητικής και προληπτικής. Το σκηνικό της Εύας Μανιδάκη –ένα φθαρμένο από τον χρόνο αρχοντικό της ιταλικής επαρχίας, που κρύβει μέσα του την ωμότητα και τη σκοτεινιά των ηρώων του έργου–, είναι απολύτως ενταγμένο στον φυσικό σκηνικό χώρο του Ηρωδείου, ενώ τα κοστούμια του Άλαν Χράνιτελ συμπληρώνουν την εικόνα μιας κοινωνίας σε παρακμή».
Το σκηνικό υπογράφει η Εύα Μανιδάκη, τα κοστούμια ο Άλαν Χράνιτελ, τη χορογραφία, κινησιολογία η Πατρίσια Απέργη και τους φωτισμούς η Ελευθερία Ντεκώ.
Διευθύνει ο διακεκριμένος αρχιμουσικός και καλλιτεχνικός διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών Λουκάς Καρυτινός.
Στο αμιγώς ελληνικό καστ, συναντούμε πρωταγωνιστές διεθνούς ακτινοβολίας όπως τους Δημήτρη Τηλιακό –στον ομώνυμο ρόλο–, Χριστίνα Πουλίτση, Δημήτρη Πακσόγλου, Πέτρο Μαγουλά και Μαίρη-Έλεν Νέζη. Μαζί τους νεότεροι και διακεκριμένοι μονωδοί όπως οι Μαργαρίτα Συγγενιώτου, Δημήτρης Κασιούμης, Νίκος Κοτενίδης, Γιάννης Καλύβας, Γιώργος Ματθαιακάκης, Διαμάντη Κριτσωτάκη, Πέτρος Σαλάτας και Εβίτα Χιώτη.
Ο «Ριγολέττος» με μια ματιά
Ο Τζουζέπε Βέρντι, ο διασημότερος συνθέτης του ιταλικού ρομαντισμού, γεννήθηκε στο Λε Ρόνκολε της βόρειας Ιταλίας το 1813 και πέθανε στο Μιλάνο το 1901. Σπούδασε μουσική στο επαρχιακό Μπουσσέτο και στη συνέχεια στο Μιλάνο. Τα πρώτα του έργα γράφηκαν μέσα στο επαναστατικό κλίμα της εποχής, απηχώντας ιδεολογικά τον αγώνα για την απελευθέρωση των ιταλικών κρατιδίων από τους Αυστριακούς και την ενοποίησή τους σε κυρίαρχη χώρα.
Η ενασχόληση του Βέρντι με την πολιτική τον ανέδειξε σε εθνικό σύμβολο. Ως ακροστιχίδα το σύνθημα Viva Verdi σήμαινε Ζήτω ο Βίκτωρ Εμμανουήλ βασιλιάς της Ιταλίας-Viva Vittorio Emanuele Re D’ Italia.
Το 1861 ο συνθέτης εξελέγη μέλος του πρώτου ιταλικού κοινοβουλίου. Διασημότερες όπερές του είναι οι Ναμπούκκο (1842), Ριγολέττος (1851), Ο τροβαδούρος (1853), Τραβιάτα (1853), Η δύναμη του πεπρωμένου (1862), Αΐντα (1871), Οθέλλος (1887) και Φάλσταφ (1893).
Με τη μουσική του ο Βέρντι εξέφρασε σε αισθητικό επίπεδο το πνεύμα του ώριμου ρομαντισμού και σε πολιτικό επίπεδο την επιθυμία των συμπατριωτών του να δουν την Ιταλία ελεύθερη και ενωμένη. Αγαπήθηκε από ιδιαίτερα πλατύ κοινό και απέκτησε εξαρχής δημοτικότητα που παραμένει αμείωτη μέχρι σήμερα. Στις ιστορικές, πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες του 19ου αιώνα, ο Βέρντι υπήρξε ο συνθέτης που έζησε εκείνη την μοναδική στιγμή στην Ιστορία της μουσικής, κατά την οποία η υψηλή τέχνη έγινε ταυτόχρονα και λαϊκή.
Το τρίπρακτο μελόδραμα Ριγολέττος είναι εμπνευσμένο από το θεατρικό Ο βασιλιάς διασκεδάζει (1832) του Βικτόρ Ουγκό (1802-1885). Το ποιητικό κείμενο υπογράφει ο Φραντσέσκο Μαρία Πιάβε (1810-1876).
Ο Ριγολέττος πρωτοπαρουσιάστηκε στο Θέατρο Ο Φοίνικας της Βενετίας στις 11 Μαρτίου 1851. Στην Ελλάδα αναφέρεται παράσταση της όπερας το 1852 στην υπό βρετανική προστασία Κέρκυρα και στις 28 Οκτωβρίου 1853 στην Αθήνα, σε ιταλική γλώσσα. Στο ρεπερτόριο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ο Ριγολέττος περιλήφθηκε τον Ιανουάριο του 1948, όταν δόθηκε σε μουσική διεύθυνση του Λεωνίδα Ζώρα και σε σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Πέρση, με τον Ευάγγελο Μαγκλιβέρα στον κεντρικό ρόλο, τον Αντώνη Δελένδα ως Δούκα και τη Φραντσέσκα Νικήτα ως Τζίλντα.
Ριγολέττος
Τζουζέπε Βέρντι
2, 5, 8, 11 Ιουνίου 2022
Ώρα έναρξης: 21.00
Ωδείου Ηρώδου Αττικού
Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου
Μουσική διεύθυνση Λουκάς Καρυτινός
Μουσική διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός
Σκηνοθεσία: Κατερίνα Ευαγγελάτου
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Άλαν Χράνιτελ
Χορογραφία, κινησιολογία: Πατρίσια Απέργη
Φωτισμοί: Ελευθερία Ντεκώ
Διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος
Δούκας της Μάντοβας: Δημήτρης Πακσόγλου
Ριγολέττος: Δημήτρης Τηλιακός
Τζίλντα: Χριστίνα Πουλίτση
Σπαραφουτσίλε: Πέτρος Μαγουλάς
Μανταλένα: Μαίρη-Έλεν Νέζη
Τζοβάννα: Μαργαρίτα Συγγενιώτου
Κόμης του Μοντερόνε: Δημήτρης Κασιούμης
Μαρούλλο: Νίκος Κοτενίδης
Ματτέο Μπόρσα: Γιάννης Καλύβας
Κόμης του Τσεπράνο: Γιώργος Ματθαιακάκης
Κόμησσα του Τσεπράνο: Διαμάντη Κριτσωτάκη
Δεσμοφύλακας: Πέτρος Σαλάτας
Ακόλουθος: Εβίτα Χιώτη
Με την Ορχήστρα και τη Χορωδία της ΕΛΣ
Η προπώληση των εισιτηρίων πραγματοποιείται στα Ταμεία της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ, στα εκδοτήρια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου και online στα aefestival.gr και viva.gr.
σχόλια