Ο Johan Simons από παλιά, από την εποχή του Theatergroep Hollandia, που ίδρυσε μαζί με τον μουσικό Πάουλ Κουκ το 1985, και του ΖΤ Ηollandia, μετά στο NTGent, στο Münchner Kammerspiele, στην Τριενάλε της Ρουρ, τώρα στο Schauspielhaus Bochum, πάντα, αντιμετώπιζε με πολιτική σκέψη και στάση το θεατρικό γεγονός.
Επιμένει να επανέρχεται στις θεμελιώδεις ιδέες του Διαφωτισμού και στα βασικά αιτήματα της Γαλλικής Επανάστασης (Eλευθερία - Ισότητα - Αδελφοσύνη) και να καταγγέλλει όλα αυτά που υπονομεύουν το κοινωνικό συμβόλαιο στη διαφορετική, παγκοσμιοποιημένη πραγματικότητα της εποχής μας. Και πιστεύει βαθιά στη δύναμη που έχουν οι καλλιτέχνες να επικοινωνούν με το μεγάλο κοινό, όπως δεν μπορεί καμία άλλη επαγγελματική κατηγορία.
Γι’ αυτό και ανέκαθεν επιδίωκε οι παραστάσεις του να είναι «φιλικές» σε ανθρώπους που δεν συνηθίζουν να πηγαίνουν στο θέατρο, επιλέγοντας μάλιστα σπουδαία έργα: από το 2018 μέχρι σήμερα έχει σκηνοθετήσει την Πενθεσίλεια του Κλάιστ, το Ένα πάρτι για τον Μακχίθ / Μια pub καντάτα για ζητιάνους, ανθρακωρύχους και μεθυσμένους (πάνω στην Όπερα της Πεντάρας), τον Ιβάνοφ του Τσέχοφ, τους Αριθμημένους του Ελίας Κανέτι, τα Στοιχειώδη Σωματίδια, την Υποταγή και την Πλατφόρμα του Μισέλ Ουελμπέκ, το Κοσμόπολις του Ντελίλο, Οιδίποδα Τύραννο, Άμλετ, Βασιλιά Λιρ, Mακμπέθ.
«Χρειαζόμαστε απαλότητα, που δεν είναι το ίδιο με τη νωθρότητα. Και ενσυναίσθηση. Να νοιαζόμαστε τους άλλους. Να μπαίνουμε στη θέση τους, να προσπαθούμε να νιώθουμε πώς νιώθουν».
Απροσδόκητες συνδέσεις και συνθέσεις επί σκηνής χαρακτηρίζουν τις παραστάσεις του Ολλανδού σκηνοθέτη, συχνά στην κατεύθυνση του γερμανικού μεταμοντερνιστικού ύφους της εικοσαετίας 1990-2010. Στην Αθήνα, στο Ηρώδειο, έχουμε δει τις Βάκχες του ZT Hollandia (2002) και το Καζιμίρ και Καρολίνα του Χόρβατ (2009). Αυτό το καλοκαίρι, στις 1 και 2 Ιουλίου, καταφθάνει στην Επίδαυρο από το Bochum (είναι καλλιτεχνικός διευθυντής του Schauspielhaus του Bochum από το 2018) με την ευριπίδεια Άλκηστη.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Johan Simons ασχολείται με τον μύθο της Άλκηστης. Το 2016, όντας καλλιτεχνικός διευθυντής της Τριενάλε της Ρουρ, σκηνοθέτησε την όπερα του Γκλουκ, Αlceste (1767), με τη B’ Rock Orchestra υπό τη διεύθυνση του ειδικού στη μουσική του δέκατου όγδοου αιώνα Ρενέ Ζακόμπ και με τη χορωδία της ΜusicAeterna του δικού μας Θόδωρου Κουρεντζή. Η Μπριζίτ Κρίνστενσεν ερμήνευσε την Άλκηστη και ο Τόμας Γουόλκερ τον Άδμητο.
Οι κριτικές για εκείνη την παράσταση ήταν πολύ θετικές τόσο για τις μουσικές/τραγουδιστικές ερμηνείες όσο και για τον τρόπο που ο σκηνοθέτης υπηρέτησε τη μουσική, επιτρέποντας, μέσα από τον αρχαίο μύθο, να τεθούν μεγάλα ζητήματα της ύπαρξης. Η μουσική της Άλκηστης του Γκλουκ γίνεται βασικό στοιχείο και στην παράσταση της τραγωδίας του Ευριπίδη που ετοιμάζει ο Simons για το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου. Μάλιστα, αντί Χορού θα έχει στο κέντρο της ορχήστρας τέσσερις λυρικούς τραγουδιστές και ένα εκκλησιαστικό όργανο.
«Χρειαζόμαστε απαλότητα, που δεν είναι το ίδιο με τη νωθρότητα. Και ενσυναίσθηση. Να νοιαζόμαστε τους άλλους. Να μπαίνουμε στη θέση τους, να προσπαθούμε να νιώθουμε πώς νιώθουν», έχει πει. Γι’ αυτό και είμαι περίεργη να δω πώς θα χειριστεί την ευριπίδεια τραγικωμωδία, στην οποία, ως γνωστόν, πρωταγωνιστεί ο Άδμητος – που δεν θέλει να πεθάνει και δέχεται να πεθάνει στη θέση του η γυναίκα του. Εκείνη, πάλι, η Άλκηστη, δέχεται να πεθάνει επειδή η αγάπη για τον άνδρα της είναι πιο δυνατή από τον θάνατο.
Κι όσο για τον γέρο πατέρα του, αυτός αρνείται να θυσιάσει την πολύτιμη, λίγη ζωή που του απομένει για να ζήσει ο γιος του. Οι άνθρωποι εδώ τολμούν να αποφασίσουν για τη ζωή τους πέρα από στερεοτυπικούς ρόλους και αναμενόμενες συμπεριφορές. Κι αυτά που διακυβεύονται είναι τόσο σοβαρά και ανατρέπουν τις συνήθεις βεβαιότητες τόσο ύπουλα (μέσω λογικών επιχειρημάτων!), που δικαιώνουν απολύτως τον Simons όταν επιστρέφει σε έργα που έχει ξανακάνει στο παρελθόν ή όταν η πρώτη συμβουλή που δίνει στους νέους καλλιτέχνες του θεάτρου είναι: «Βρείτε θέματα που να έχουν σημασία».
Schauspielhaus Bochum – Johan Simons
Άλκηστη του Ευριπίδη
Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
1/7-2/7, 21:00
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
σχόλια