Ποιητής σε κρίση

Ποιητής σε κρίση Facebook Twitter
0

Aφού για χρόνια πολλά περιπλανήθηκε στα πεδία της κοινωνιολογίας, της φιλοσοφίας, της θεωρίας της επικοινωνίας, της γραφής και της αποδόμησης, στον ανθηρό, μ’ άλλα λόγια, χώρο μιας σκέψης όπου ο πολιτικός διάλογος κι η προσωπική αγωνία ψάχνουν απεγνωσμένα ένα διανοητικό μοντέλο που να ταιριάζει στη μεταμοντέρνα συνθήκη, ο Γιώργος Βέλτσος επέστρεψε για ν’ αφοσιωθεί στη σαφώς πιο φιλόξενη περιοχή της τέχνης. Της τέχνης του λόγου, εννοείται. Και δη της ποίησης, που αποτελεί τα τελευταία χρόνια, αν όχι την αποκλειστική ασχολία του, οπωσδήποτε το μείζον έργο του.

Στην αρχή, οι άλλοι της συντεχνίας, του κύκλου των «χαμένων ποιητών», αντιμετώπισαν την ποίηση του Γιώργου Βέλτσου με δυσπιστία - πιθανόν δικαιολογημένη, απ’ τη στιγμή που αυτός, ένας παθιασμένος αναγνώστης, πανεπιστημιακός καθηγητής και συνομιλητής σπουδαίων διανοούμενων και καλλιτεχνών, θα μπορούσε να γράψει πρόζα ή ποίηση με την ευκολία που του επιτρέπει το παθιασμένο, πληθωρικό ταμπεραμέντο του.

Ήταν το 1993 όταν πρωτοκυκλοφόρησε το πρώτο θεατρικό του (Camera degli Sposi) κι η πρώτη ποιητική συλλογή του (Σύμβολα). Στα χρόνια που ακολούθησαν, η ομολογημένη αγάπη του για τον κόσμο του θεάτρου και τις επικοινωνιακές δυνατότητες του σκηνικού γεγονότος οδήγησε σε δυο σπουδαία έργα (Χώματα και Αναγγελία) και σε 2-3 ακόμη κείμενα, στα οποία η δυνατότητα σκηνικής αναπαράστασή τους εμπεριέχεται εν είδει γενετικής πληροφορίας. Σ’ αυτά τα τελευταία περιλαμβάνω τον Θάλαμο του 2010, κείμενο κατάλληλο για τον τολμηρό σκηνοθέτη που θα θελήσει ν’ αναμετρηθεί με το μη παραστάσιμο ενός κειμένου-διακειμένου, ενός «έργου πολλών γραφών και υπογραφών» (Χάρης Ράπτης), που ωστόσο αναπνέει επειδή το βίωμα (άλλως, η πλούσια ζωή που έζησε ο συγγραφέας, όχι μόνο με το πνεύμα αλλά και με το σώμα του) εμβολιάζει τις λέξεις με το υγρό πυρ του πάθους του - και με τις δύο έννοιες της λέξης. Ένα ακόμη μονόπρακτο με τρία πρόσωπα είναι σχεδόν έτοιμο, που σημαίνει ότι το θέατρο παραμένει ένας χώρος υποδοχής που ενδιαφέρει τον Γιώργο Βέλτσο, που τον ψάχνει, αβέβαιος ακόμη για τις ισορροπίες που απαιτεί.

Με την ποίηση τα πράγματα υπήρξαν διαφορετικά. Όταν κατάλαβε ότι, ναι, ένας στίχος μπορεί να χωρέσει εξίσου τα βιωμένα και τα γραμμένα και να σηκώσει το αδιέξοδο της θεωρίας σε μια γραμμή, ο Γιώργος Βέλτσος «αποποιήθηκε» χωρίς πολλή σκέψη τις άλλες ιδιότητές του, για να διεκδικήσει αυτήν του ποιητή. Και, περιέργως πώς, στον ποιητικό του λόγο είναι πιο καίριος, πιο ανοιχτός, πιο οικείος στο δυνάμει κοινό του απ’ ό,τι υπήρξε ποτέ στον υπόλοιπο, συγγραφικό του βίο. Η μικρή φόρμα έχει ανάγκη την αλήθεια κι αυτό ο Γ.Β. το ξέρει καλά και το τιμά.

Η ποίησή του παίζει με μορφές και δομές, με την εκπληκτική ευελιξία του ανθρώπου που γνωρίζει τόσο καλά τη γλώσσα, ώστε να μπορεί να τη χρησιμοποιεί από την καλή κι από την ανάποδη, και με τη διανοητική ελευθερία που του επιτρέπει να ζευγαρώνει τους πιο (φαινομενικά) αντίθετους χώρους και τρόπους. Τους κλασικούς με τους εκπροσώπους της πιο πρόσφατης πρωτοπορίας, την κυριολεξία με τη συνειρμική ελευθερία - ο ίδιος πάντα μοντερνιστής, ωστόσο.

Πλην όμως, η περίοδος που ζούμε είναι πολύ σκληρή για ποιητές. Και γι’ αναγνώστες ποίησης, επίσης. Οπότε, το παλιό ερώτημα του Φρειδερίκου Χαίλντερλιν «Τι χρειάζονται οι ποιητές σε χαλεπούς καιρούς;» («Κι οι ποιητές τι χρειάζονται σ’ έναν μικρόψυχο καιρό;», αν προτιμάτε την απόδοση του Σεφέρη) επανέρχεται πιο κρίσιμο από ποτέ. Δεν αφήνει τον ποιητή Γιώργο Βέλτσο να ησυχάσει.

Στις 20 Οκτωβρίου, λοιπόν, στο Μέγαρο Μουσικής (αίθουσα Δημήτρης Μητρόποπουλος), ο Γ.Β. θα επιχειρήσει μια απάντηση. Θα σταθεί στη σκηνή και θα διαβάσει μέρος από την ποιητική σύνθεσή του «Ρημάζει», υπό την «προστασία» ενός μεγάλου έργου του φίλου του Χρόνη Μπότσογλου και με συνοδεία πρωτότυπης μουσικής του Γιώργου Κουμεντάκη (σε σκηνοθετική φροντίδα Ρούλας Πατεράκη).

Η ουδέτερη διατύπωση του τίτλου, «Ρημάζει», δηλώνει αυτό που ζει-από-το ρήμα (ρημα-ζει), από τον λόγο και συγχρόνως μια κατάσταση κατάρρευσης. Του ποιητή; Μπορεί. Της χώρας; Σίγουρα. Γι’ αυτό και ο Γ.Β. θα μιλήσει στη συνέχεια για το πολιτικό συμφραζομενο της ποίησής του, επιχειρώντας να εξηγήσει τον ρόλο του ποιητή σε «μικρόψυχο καιρό». Στις 19:00, είσοδος ελεύθερη.

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ελένη Ερήμου: «Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τίποτα πια»

Θέατρο / Ελένη Ερήμου: «Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τίποτα πια»

Παραμένει μέχρι σήμερα μία από τις ομορφότερες γυναίκες που πέρασαν από το ελληνικό θέατρο και το σινεμά. Από νωρίς επέλεξε να ζει και έξω από το θεατρικό συνάφι. «Δεν μπορώ να ξυπνάω κάθε πρωί και να αναρωτιέμαι τι θα παίξω ή που θα παίξω» δηλώνει ενώ θεωρεί τη μοναχικότητα πηγή δημιουργικότητας. Η Ελένη Ερήμου αφηγείται τη ζωή της στη LifO.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Αλεξάνδρα Λαδικού: «Δεν νοσταλγώ τίποτα. Πέρασα και ωραία και καλά»

Οι Αθηναίοι / Αλεξάνδρα Λαδικού: «Δεν νοσταλγώ τίποτα. Πέρασα και ωραία και καλά»

Ξεκίνησε από τα καλλιστεία, για μία ψήφο δεν στέφθηκε Μις Κόσμος, έπαιξε δίπλα στον Κουν, υπήρξε μούσα του Τάκη Κανελλόπουλου, αλλά κυρίως του Ανδρέα Βουτσινά. Στα 92 της ακόμα οδηγεί και παρακολουθεί θέατρο, ελπίζοντας πάντα να βρει καλά στοιχεία, ακόμα και σε κακές παραστάσεις.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπομπ Γουίλσον

Απώλειες / Μπομπ Γουίλσον (1941-2025): Το προκλητικό του σύμπαν ήταν ένα και μοναδικό

Μεγάλωσε σε μια κοινότητα όπου το θέατρο θεωρούνταν ανήθικο. Κι όμως, με το ριζοσπαστικό του έργο σφράγισε τη σύγχρονη τέχνη του 20ού αιώνα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Υποκλίθηκε πολλές φορές στο αθηναϊκό κοινό – και εκείνο, κάθε φορά, του ανταπέδιδε την τιμή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Θέατρο / H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Ο «Οιδίποδας» του Γιάννη Χουβαρδά συνενώνει τον «Τύραννο» και τον «Επί Κολωνώ» σε μια παράσταση, παίρνοντας τη μορφή μιας πυρετώδους ανασκαφής στο πεδίο του ασυνείδητου - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Θέατρο / Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός προσπαθεί να παραμείνει συγκεντρωμένη μέχρι την κάθοδό της στο αργολικό θέατρο. Παρ’ όλα αυτά, βρήκε τον χρόνο να μας μιλήσει για τους γυναικείους ρόλους που τη συνδέουν με την Ελλάδα και για τη σημασία της σιωπής.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν: από το «La Distance» του Ροντρίγκες έως τη μεγάλη επιτυχία του Μπανούσι

Θέατρο / Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν

Οι θερμές κριτικές της «Liberation» και της «Le Monde» για το «ΜΑΜΙ» του Μπανούσι σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση είναι απλώς μια λεπτομέρεια μέσα στις απανωτές εκπλήξεις που έκρυβε το πιο γνωστό θεατρικό φεστιβάλ στον κόσμο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Ο «Ορέστης» του Τερζόπουλου

Θέατρο / Κωνσταντίνος Ζωγράφος: «Ο Τερζόπουλος σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό»

Ο νεαρός ηθοποιός που πέρυσι ενσάρκωσε τον Πυλάδη επιστρέφει φέτος ως Ορέστης. Με μια ήδη πλούσια διαδρομή στο θέατρο δίπλα σε σημαντικούς δημιουργούς, ετοιμάζει ένα νέο έργο εμπνευσμένο από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

The Review / «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

Με αφορμή την παράσταση γι’ αυτόν τον αυθεντικό δημιουργό που τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 μεσουρανούσε, ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου σχολιάζουν τον αντίκτυπό του στο κοινό σήμερα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, πτώση και η αποθέωση

Αρχαίο Δράμα Explained / «Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, η πτώση και η αποθέωση

Τι μας μαθαίνει η ιστορία του Οιδίποδα, ενός ανθρώπου που έχει τα πάντα και τα χάνει εν ριπή οφθαλμού; Η κριτικός θεάτρου Λουίζα Αρκουμανέα επιχειρεί μια θεωρητική ανάλυση του έργου του Σοφοκλή.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Αλίκη Βουγιουκλάκη: Στη ζωή έσπαγε τα ταμπού, στο θέατρο τα ταμεία

Θέατρο / Αλίκη Βουγιουκλάκη: Πώς έσπαγε τα ταμεία στο θέατρο επί 35 χρόνια

Για δεκαετίες έχτισε, με το αλάνθαστο επιχειρηματικό της ένστικτο, μια σχέση με το θεατρικό κοινό που ακολουθούσε υπνωτισμένο τον μύθο της εθνικής σταρ. Η πορεία της ως θιασάρχισσας μέσα από παραστάσεις-σταθμούς και τις μαρτυρίες συνεργατών της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Θέατρο / Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Στον πολυαναμενόμενο «Οιδίποδα» του Γιάννη Χουβαρδά, ο Νίκος Καραθάνος επιστρέφει, 23 χρόνια μετά, στον ομώνυμο ρόλο, ακολουθώντας την ιστορία από το τέλος προς την αρχή και φωτίζοντας το ανθρώπινο βάθος μιας τραγωδίας πιο οικείας απ’ όσο νομίζουμε.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα δώρο που άργησε να φτάσει

Θέατρο / «Κοιτάξτε πώς φέρονταν οι αρχαίοι στους ξένους! Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς»

Ένα δώρο που έφτασε καθυστερημένα, μόλις είκοσι λεπτά πριν το τέλος της παράστασης - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το «ζ-η-θ, ο Ξένος» σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε το φετινό καλοκαίρι

Θέατρο / Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε την «Ορέστεια»

Η «Ορέστεια» του Θεόδωρου Τερζόπουλου συζητήθηκε όσο λίγες παραστάσεις: ενθουσίασε, προκάλεσε ποικίλα σχόλια και ανέδειξε ερμηνείες υψηλής έντασης και ακρίβειας. Ξεχώρισε εκείνη της Έβελυν Ασουάντ, η οποία, ως Κασσάνδρα, ερμήνευσε ένα αραβικό μοιρολόι που έκανε πολλούς να αναζητήσουν το όνομά της. Το φετινό καλοκαίρι, η παράσταση επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη, στους Δελφούς και στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων.
M. HULOT
Η Λίνα Νικολακοπούλου υπογράφει και σκηνοθετεί τη μουσικοθεατρική παράσταση «Χορικά Ύδατα»

Θέατρο / «Χορικά Ύδατα»: Ο έμμετρος κόσμος της Λίνας Νικολακοπούλου επιστρέφει στη σκηνή

Τραγούδια που αποσπάστηκαν από το θεατρικό τους περιβάλλον επιστρέφουν στην πηγή τους, σε μια σκηνική τελετουργία γεμάτη εκπλήξεις που φωτίζει την τεράστια καλλιτεχνική παρακαταθήκη της στιχουργού.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

The Review / «Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

Γιατί εξακολουθεί να κερδίζει το σύγχρονο κοινό η διάσημη κωμωδία του Άγγλου βάρδου κάθε φορά που ανεβαίνει στη σκηνή; Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου συζητούν με αφορμή την παράσταση που σκηνοθετεί η Εύα Βλασσοπούλου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ