«Η βία επιστρέφει πάντοτε σ’ αυτόν που την ξεκίνησε»

«Η βία επιστρέφει πάντοτε σ’ αυτόν που την ξεκίνησε» Facebook Twitter
Η Σόνια, που την υποδύεται η Θεοδώρα Τζήμου, καθηγήτρια Λογοτεχνίας και Θεάτρου, θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι μια “ευρωπαϊστρια”. Φωτ.: AlexKat
0

Η Σόνια, καθηγήτρια Λογοτεχνίας σε ένα δημόσιο λύκειο με παραβατικούς μαθητές, στοχοποιείται γιατί δεν συμμορφώνεται με τις υποδείξεις του διευθυντή προς τις καθηγήτριες και τις μαθήτριες να μην προσέρχονται στο σχολείο φορώντας φούστα. Ένα πρωί ένα τυχαίο συμβάν κατά τη διάρκεια του μαθήματος θέτει σε κίνηση μια χιονοστιβάδα απρόβλεπτων εξελίξεων. Η Σόνια, σε κατάσταση ακραίας σύγχυσης, ή ακραίας διαύγειας, κρατά ομήρους τους μαθητές της τάξης και τους κάνει μάθημα θεάτρου διά της βίας. Η κατάσταση ξεφεύγει από τον έλεγχό της και καταλήγει σε ένα μεταδραματικό φινάλε. 

Το Δίπυλον ανοίγει ξανά τις πόρτες τους μετά από εννέα χρόνια με τη «Μέρα της Φούστας», μια ιστορία που μας μεταφέρει σε μια σχολική τάξη, μια μικρογραφία της κοινωνίας μας.

Η Ζωή Χατζηαντωνίου, δουλεύοντας τη δραματουργία του έργου, βασίστηκε στην ομώνυμη ταινία του Ζ.Π. Λίλιενφελντ και τη γερμανική θεατρική διασκευή της με τίτλο «Τρελό αίμα» του Γ. Χίλιε, και δημιούργησε μια πιο ανοιχτή εκδοχή, βάζοντας διάφορα στοιχεία και ανοίγοντας το έργο σε νέους προβληματισμούς.

Στο έργο μάς απασχολούν η ηθική της βίας και τα όρια της ελευθερίας. Στη δική μας προσέγγιση κάθε μορφή βίας θα σημάνει βία. Η βία είναι μέσο, δεν είναι αυτοσκοπός, είναι απεριόριστη και είναι αναγκαστική. Δεν υπάρχει «πολλή ή λίγη βία» και άπαξ και ξεκινήσει δεν θα σταματήσει ποτέ.

Το έργο, σαν ένα ψυχολογικό θρίλερ με δομή αρχαίου δράματος και στοιχεία επικού θεάτρου, αποτελείται από μια σειρά κωμικοτραγικών επεισοδίων όπου θύτες και θύματα εναλλάσσουν ρόλους διαρκώς, γεννώντας ερωτήματα που αφορούν τη δύναμη της βίας και τη διαχείριση της ανθρώπινης ελευθερίας. Μπορεί να αντιμετωπιστεί χωρίς βία η βαναυσότητα του ανθρώπου; Είναι απαραίτητη η βία προκειμένου να «μορφωθεί» κάποιος; Πρέπει η κοινότητα να αναζητήσει τον θύτη εντός της ή είμαστε όλοι θύματα ενός έξωθεν βίαιου μηχανισμού που μας διαμορφώνει και μας εξαναγκάζει σε έναν διαρκή καθημερινό πόλεμο αλληλοεξόντωσης μέχρι τελικής πτώσης; 

«Η βία επιστρέφει πάντοτε σ’ αυτόν που την ξεκίνησε» Facebook Twitter
Το έργο διαδραματίζεται σε ένα δημόσιο πολυπολιτισμικό σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, προφανώς σε μια περιοχή της πόλης που δεν κατοικείται από προνομιούχους. Φωτ.: AlexKat

Η Ζωή Χατζηαντωνίου μου εξηγεί τι σημαίνει «Μέρα της Φούστας»: «Η Μέρα της Φούστας γιορτάζεται στα σχολεία της Γαλλίας και του Καναδά ως μέρα κατά του σεξισμού και της βίας που απορρέει από αυτόν. Εκείνη τη μέρα στη Γαλλία και στον Καναδά μαθητές και καθηγητές πηγαίνουν στο σχολείο φορώντας φούστα.

Η Μέρα της Φούστας στις Κάτω Χώρες είναι η πρώτη ηλιόλουστη και ζεστή μέρα του χρόνου, η μέρα που μπορεί να φορεθεί φούστα. Η "Μέρα της Φούστας" για μένα ήταν μια σκέψη και μια αναμονή 23 χρόνων, έως ότου προέκυψαν οι κατάλληλες συνθήκες για να ανέβει ως θεατρικό έργο στην Αθήνα», λέει. «Για την ομάδα της "Φούστας" είναι δυόμισι μήνες καθημερινών προβών, αλλεπάλληλων εμποδίων και τεράστιων δυσκολιών που τελικά όλοι μαζί καταφέραμε να ξεπεράσουμε, όχι χωρίς κόπο ή τριγμούς, για να φτάσουμε να χαρούμε, μαζί με τους θεατές πια, τις παραστάσεις μας που μόλις ξεκίνησαν στο θέατρο Δίπυλον. Ελπίζουμε να τους μεταδώσουμε τον ενθουσιασμό και το πάθος μας για το έργο».

Το έργο διαδραματίζεται σε ένα δημόσιο πολυπολιτισμικό σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, προφανώς σε μια περιοχή της πόλης που δεν κατοικείται από προνομιούχους. Η Σόνια, που την υποδύεται η Θεοδώρα Τζήμου, καθηγήτρια Λογοτεχνίας και Θεάτρου, θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι μια «ευρωπαΐστρια» και επιπλέον ένα θύμα της βίας που προκαλεί η οικονομική και κοινωνική ανισότητα του καπιταλιστικού συστήματος, πιο συγκεκριμένα της διαστρεβλωμένης ηθικής και λειτουργίας του σε χώρες όπως η Ελλάδα. Όταν της παρουσιάζεται η ευκαιρία, την αρπάζει για να δώσει ένα ωραίο μάθημα στους οργισμένους και ανυπάκουους μαθητές της.

«Η βία επιστρέφει πάντοτε σ’ αυτόν που την ξεκίνησε» Facebook Twitter
Η Σόνια, σε κατάσταση ακραίας σύγχυσης, ή ακραίας διαύγειας, κρατά ομήρους τους μαθητές της τάξης και τους κάνει μάθημα θεάτρου διά της βίας. Φωτ.: AlexKat
«Η βία επιστρέφει πάντοτε σ’ αυτόν που την ξεκίνησε» Facebook Twitter
Μπορεί να αντιμετωπιστεί χωρίς βία η βαναυσότητα του ανθρώπου; Φωτ.: AlexKat
«Η βία επιστρέφει πάντοτε σ’ αυτόν που την ξεκίνησε» Facebook Twitter
Ένα τυχαίο συμβάν κατά τη διάρκεια του μαθήματος θέτει σε κίνηση μια χιονοστιβάδα απρόβλεπτων εξελίξεων. Φωτ.: AlexKat

Η τάξη στην ελληνική εκδοχή του έργου είναι έφηβοι 17-18 χρονών, στην τελευταία τάξη του δημόσιου λυκείου γενικής εκπαίδευσης. Αντιπροσωπεύουν μια σημερινή γενιά εφήβων πανευρωπαϊκά. Πρόκειται για Έλληνες, παιδιά μεταναστών ή αλλοδαπών που έχουν πολιτογραφηθεί Έλληνες, παιδιά που οι οικογένειές τους βρίσκονται προσωρινά στη χώρα, ελπίζοντας να βρεθούν κάπου αλλού στην Ευρώπη ή και να γυρίσουν στις χώρες προέλευσής τους. 

Το μάθημα που διδάσκει η καθηγήτριά τους αφορά το λογοτεχνικό κίνημα «Θύελλα και Ορμή» που σάρωσε την κεντρική Ευρώπη τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου και τις αρχές του 19ου ως αντίδραση των νέων στην καθεστηκυία τάξη, στο οικονομικό σύστημα των φεουδαρχών, στους κανόνες που διδάσκονταν στις σχολές και στις ακαδημίες και τελικά εναντίον της κυριαρχίας της Λογικής και της Ηθικής. Οι άγριοι νέοι έδωσαν προτεραιότητα στην καρδιά και στο συναίσθημα, στην ιδιοφυΐα και στη μοναδικότητα του ατόμου, στην έξαρση και στη βαίαιη αντίδραση που προκύπτει από την κοινωνική και ηθική αδικία. Η δραματική ποίηση με θέμα την αισθητική εκπαίδευση του ανθρώπου είναι το κύριο είδος που εκφράζει αυτό το νεανικό κίνημα.

«Στο έργο που κάνουμε μας απασχολεί η ηθική της βίας και τα όρια της ελευθερίας. Στη δική μας προσέγγιση κάθε μορφή βίας θα σημάνει βία. Η βία είναι μέσο, δεν είναι αυτοσκοπός, είναι απεριόριστη και είναι αναγκαστική. Δεν υπάρχει “πολλή ή λίγη βία” και άπαξ και ξεκινήσει δεν θα σταματήσει ποτέ. Η βία όχι μόνο παράγει βία αλλά, νομοτελειακά, επιστρέφει πάντοτε σ’ αυτόν που την ξεκίνησε. Οπότε ο κύκλος, ο μηχανισμός της βίας, δεν έχει όρια», λέει η Ζωή Χατζηαντωνίου. Ανατρέχει στο μότο του διανοούμενου και αυτόχειρα Βάλτερ Μπένγιαμιν «κάθε μνημείο πολιτισμού είναι και ένα τεκμήριο βαρβαρότητας» και λέει ότι χωρίς εξαίρεση «ό,τι θεωρείται φορέας εκ-πολιτισμού έχει καταγωγή που δεν μπορεί να τη σκεφτεί κανείς χωρίς αποτροπιασμό». 

«Η βία επιστρέφει πάντοτε σ’ αυτόν που την ξεκίνησε» Facebook Twitter
Το έργο, σαν ένα ψυχολογικό θρίλερ με δομή αρχαίου δράματος και στοιχεία επικού θεάτρου, αποτελείται από μια σειρά κωμικοτραγικών επεισοδίων όπου θύτες και θύματα εναλλάσσουν ρόλους διαρκώς. Φωτ.: AlexKat

Τα έργα του ανθρώπινου πολιτισμού, αναφέρει ο Μπένγιαμιν, «χρωστάνε την ύπαρξή τους όχι μόνο στον κόπο των μεγαλοφυών που τα δημιούργησαν αλλά και στην ανώνυμη βαριά δουλική εργασία των σύγχρονών τους. Δεν έχει υπάρξει ποτέ τεκμήριο πολιτισμού που να μην είναι ταυτόχρονα τεκμήριο βαρβαρότητας. Κι όπως ένα τέτοιο τεκμήριο δεν στερείται βαρβαρότητας, το ίδιο ισχύει και για τη διαδικασία μεταβίβασής του, με την οποία πέφτει από το ένα χέρι στο άλλο». Ο σουρεαλισμός μόνο πλησιάζει στην επαναστατική απάντηση του ερωτήματος για τη σχέση ηθικής και εξουσίας (άρα της βίας). Κι αυτό είναι πεσιμισμός σε όλα τα μέτωπα. Ασφαλώς και απολύτως. Δυσπιστία στη μοίρα της λογοτεχνίας. Δυσπιστία στη μοίρα της ελευθερίας, δυσπιστία στη μοίρα των Ευρωπαίων ανθρώπων, αλλά προπάντων δυσπιστία, δυσπιστία και πάλι δυσπιστία σε κάθε είδους συνεννόηση, μεταξύ των τάξεων, μεταξύ των λαών, μεταξύ των ατόμων». 

Μέσα σε έναν κόσμο που είναι ένα ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί ανά πάσα στιγμή, σε μια μικρή τάξη, γεννιέται ένα έργο που περικλείει τον κόσμο μας και τη ζωή των ανθρώπων, γεμάτη αντιφάσεις που γεννούν βία στο όνομα μιας διαστρεβλωμένης ευημερίας.

«Η βία επιστρέφει πάντοτε σ’ αυτόν που την ξεκίνησε» Facebook Twitter
Η«Μέρα της Φούστας», είναι μια ιστορία που μας μεταφέρει σε μια σχολική τάξη, μια μικρογραφία της κοινωνίας μας. Φωτ.: AlexKat

Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση εδώ

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Παραστάσεις για κάθε γούστο που θα συγκινήσουν, θα διασκεδάσουν και θα προβληματίσουν

Θέατρο / Πού οφείλεται τόση δίψα για το θέατρο;

Το θέατρο εξακολουθεί να προκαλεί debates και ζωηρές συζητήσεις, παρά τις κρίσεις και τις οικονομικές περικοπές που έχει υποστεί, και φέτος ανεβαίνουν στην Αθήνα παραστάσεις για κάθε γούστο που θα συγκινήσουν, θα διασκεδάσουν και θα προβληματίσουν.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μεγάλες παραγωγές, γυναίκες στη σκηνοθεσία - Η θεατρική σεζόν ανοίγει δυναμικά

Θέατρο / Μεγάλες παραγωγές, γυναίκες στη σκηνοθεσία - Η θεατρική σεζόν ανοίγει δυναμικά

Διεθνείς σκηνοθέτες και σχήματα, δυνατά καστ, κλασικά και σύγχρονα έργα Ελλήνων και ξένων συγγραφέων: Το φθινοπωρινό ρεπερτόριο των αθηναϊκών σκηνών το λες και φιλόδοξο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Βέντερς, Σουίντον, Ροντρίγκες, Λάνθιμος και Αγγελάκας: Αυτό είναι το φετινό πρόγραμμα της Στέγης

Θέατρο / Σουίντον, Λάνθιμος, Βέντερς, Ροντρίγκες και Αγγελάκας: Το φετινό πρόγραμμα της Στέγης

Η Στέγη γιορτάζει τα 15 χρόνια της με ένα πρόγραμμα άκρως οικογενειακό, δημιουργικό και, όπως πάντα, με πολλές εκπλήξεις και απρόσμενες συναντήσεις δημιουργών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Όταν ο Χίτλερ (σχεδόν) συνάντησε τον Φρόιντ

Θέατρο / Όταν ο Χίτλερ (σχεδόν) συνάντησε τον Φρόιντ

Τέσσερις φορές βρέθηκαν στο ίδιο μέρος ο Χίτλερ και ο Φρόιντ. Τι θα γινόταν αν είχαν συναντηθεί; Αυτό επιχειρεί να διανοηθεί το θεατρικό έργο «Ο δρ Φρόιντ θα σας δει τώρα, κυρία Χίτλερ» που ανεβαίνει αυτές τις μέρες στο Λονδίνο.
THE LIFO TEAM
Ελένη Ερήμου: «Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τίποτα πια»

Θέατρο / Ελένη Ερήμου: «Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τίποτα πια»

Παραμένει μέχρι σήμερα μία από τις ομορφότερες γυναίκες που πέρασαν από το ελληνικό θέατρο και το σινεμά. Από νωρίς επέλεξε να ζει και έξω από το θεατρικό συνάφι. «Δεν μπορώ να ξυπνάω κάθε πρωί και να αναρωτιέμαι τι θα παίξω ή που θα παίξω» δηλώνει ενώ θεωρεί τη μοναχικότητα πηγή δημιουργικότητας. Η Ελένη Ερήμου αφηγείται τη ζωή της στη LifO.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Αλεξάνδρα Λαδικού: «Δεν νοσταλγώ τίποτα. Πέρασα και ωραία και καλά»

Οι Αθηναίοι / Αλεξάνδρα Λαδικού: «Δεν νοσταλγώ τίποτα. Πέρασα και ωραία και καλά»

Ξεκίνησε από τα καλλιστεία, για μία ψήφο δεν στέφθηκε Μις Κόσμος, έπαιξε δίπλα στον Κουν, υπήρξε μούσα του Τάκη Κανελλόπουλου, αλλά κυρίως του Ανδρέα Βουτσινά. Στα 92 της ακόμα οδηγεί και παρακολουθεί θέατρο, ελπίζοντας πάντα να βρει καλά στοιχεία, ακόμα και σε κακές παραστάσεις.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπομπ Γουίλσον

Απώλειες / Μπομπ Γουίλσον (1941-2025): Το προκλητικό του σύμπαν ήταν ένα και μοναδικό

Μεγάλωσε σε μια κοινότητα όπου το θέατρο θεωρούνταν ανήθικο. Κι όμως, με το ριζοσπαστικό του έργο σφράγισε τη σύγχρονη τέχνη του 20ού αιώνα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Υποκλίθηκε πολλές φορές στο αθηναϊκό κοινό – και εκείνο, κάθε φορά, του ανταπέδιδε την τιμή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Θέατρο / H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Ο «Οιδίποδας» του Γιάννη Χουβαρδά συνενώνει τον «Τύραννο» και τον «Επί Κολωνώ» σε μια παράσταση, παίρνοντας τη μορφή μιας πυρετώδους ανασκαφής στο πεδίο του ασυνείδητου - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Θέατρο / Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός προσπαθεί να παραμείνει συγκεντρωμένη μέχρι την κάθοδό της στο αργολικό θέατρο. Παρ’ όλα αυτά, βρήκε τον χρόνο να μας μιλήσει για τους γυναικείους ρόλους που τη συνδέουν με την Ελλάδα και για τη σημασία της σιωπής.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν: από το «La Distance» του Ροντρίγκες έως τη μεγάλη επιτυχία του Μπανούσι

Θέατρο / Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν

Οι θερμές κριτικές της «Liberation» και της «Le Monde» για το «ΜΑΜΙ» του Μπανούσι σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση είναι απλώς μια λεπτομέρεια μέσα στις απανωτές εκπλήξεις που έκρυβε το πιο γνωστό θεατρικό φεστιβάλ στον κόσμο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Ο «Ορέστης» του Τερζόπουλου

Θέατρο / Κωνσταντίνος Ζωγράφος: «Ο Τερζόπουλος σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό»

Ο νεαρός ηθοποιός που πέρυσι ενσάρκωσε τον Πυλάδη επιστρέφει φέτος ως Ορέστης. Με μια ήδη πλούσια διαδρομή στο θέατρο δίπλα σε σημαντικούς δημιουργούς, ετοιμάζει ένα νέο έργο εμπνευσμένο από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

The Review / «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

Με αφορμή την παράσταση γι’ αυτόν τον αυθεντικό δημιουργό που τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 μεσουρανούσε, ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου σχολιάζουν τον αντίκτυπό του στο κοινό σήμερα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, πτώση και η αποθέωση

Αρχαίο Δράμα Explained / «Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, η πτώση και η αποθέωση

Τι μας μαθαίνει η ιστορία του Οιδίποδα, ενός ανθρώπου που έχει τα πάντα και τα χάνει εν ριπή οφθαλμού; Η κριτικός θεάτρου Λουίζα Αρκουμανέα επιχειρεί μια θεωρητική ανάλυση του έργου του Σοφοκλή.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Αλίκη Βουγιουκλάκη: Στη ζωή έσπαγε τα ταμπού, στο θέατρο τα ταμεία

Θέατρο / Αλίκη Βουγιουκλάκη: Πώς έσπαγε τα ταμεία στο θέατρο επί 35 χρόνια

Για δεκαετίες έχτισε, με το αλάνθαστο επιχειρηματικό της ένστικτο, μια σχέση με το θεατρικό κοινό που ακολουθούσε υπνωτισμένο τον μύθο της εθνικής σταρ. Η πορεία της ως θιασάρχισσας μέσα από παραστάσεις-σταθμούς και τις μαρτυρίες συνεργατών της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Θέατρο / Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Στον πολυαναμενόμενο «Οιδίποδα» του Γιάννη Χουβαρδά, ο Νίκος Καραθάνος επιστρέφει, 23 χρόνια μετά, στον ομώνυμο ρόλο, ακολουθώντας την ιστορία από το τέλος προς την αρχή και φωτίζοντας το ανθρώπινο βάθος μιας τραγωδίας πιο οικείας απ’ όσο νομίζουμε.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα δώρο που άργησε να φτάσει

Θέατρο / «Κοιτάξτε πώς φέρονταν οι αρχαίοι στους ξένους! Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς»

Ένα δώρο που έφτασε καθυστερημένα, μόλις είκοσι λεπτά πριν το τέλος της παράστασης - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το «ζ-η-θ, ο Ξένος» σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ