«Το αίνιγμα του δάσους», έκθεση-έρευνα του φωτογράφου Τάσου Βρεττού στο κτίριο «Νόμπελ» στο Χαλάνδρι Facebook Twitter
«Δέρματα» δέντρων που μοιάζουν με τεράστια ερπετά, ζωόμορφοι -ίσως και ανθρωπόμορφοι- κορμοί, τρισδιάστατοι φλοιοί, κουφάρια που νομίζεις ότι μετρούν χρόνια και χρόνια ανυπαρξίας: Η φωτογραφική έκθεση του Τάσου Βρεττού απαθανατίζει μια φύση «βιασμένη». Φωτ.: Τάσος Βρεττός

«Το αίνιγμα του δάσους»: Η υποβλητική έκθεση του φωτογράφου Τάσου Βρεττού

0

Το ραντεβού μου με τον Τάσο Βρεττό και τη Νάντια Αργυροπούλου είχε οριστεί για αργά το απόγευμα, λίγες ώρες πριν από την αλλαγή του χρόνου, καθώς η τελευταία, η οποία είναι και η επιμελήτρια της έκθεσης (από κοινού με τον Γιώργο Τζιρτζιλάκη), με είχε συμβουλέψει ότι όσο πλησιάζει η ώρα που το φως της μέρας πέφτει τόσο ο χώρος παίρνει τη διάσταση που ταιριάζει περισσότερο στα εκθέματα.

Η έκθεση «Το αίνιγμα του δάσους» ευτυχώς πήρε παράταση και επιτέλους προλαβαίνουμε να τη δούμε όσοι δεν είχαμε προλάβει ως τώρα. Είχα ακούσει πολλά και θετικά σχόλια, αλλά ομολογώ ότι, πλησιάζοντας το αινιγματικό κτίριο «Νόμπελ» της οδού Ήβης στο Χαλάνδρι, άρχισα να νιώθω περιέργεια γι’ αυτήν τη νέα δουλειά του εικαστικού φωτογράφου Βρεττού, του οποίου οι «Τ(ρ)όποι λατρείας» στο Μπενάκη πριν από μερικά χρόνια αποτέλεσε μια αδιαμφισβήτητα σημαντική έκθεση που αγκαλιάστηκε από χιλιάδες επισκέπτες.

Πλησιάζοντας, λοιπόν, καταρχάς αναρωτιέσαι τι είναι αυτό το άγνωστο και τόσο αλλόκοτο οικοδόμημα ανάμεσα στις πολυκατοικίες: ένας όγκος από μπετόν που μάλλον για πρώτη φορά ο δήμος Χαλανδρίου αποφάσισε να εκμεταλλευτεί, καθώς το προορίζει για πολιτιστικό κέντρο.

Αδιαμόρφωτο και δαιδαλώδες, θυμίζει κάπως την περίπτωση του Ωδείου Αθηνών του Δεσποτόπουλου (ιδιαίτερα το αμφιθέατρο που φέρει το όνομά του, καθώς υπάρχει ένα πανομοιότυπο όπου μπορείς να παρακολουθήσεις το πρότζεκτ σε βιντεοπροβολή) και όντως μοιάζει, έτσι αφημένο όπως ήταν κι εκείνο για χρόνια – στην προκειμένη περίπτωση αποτελεί ιδανικό χώρο για την έκθεση του Τάσου Βρεττού.

Μια σειρά φωτογραφιών που συγχρόνως αποτελούν και έρευνα για τη ζωή των δασών, οικολογικού και όχι μόνο ενδιαφέροντος, εκτεθειμένη στους ψυχρούς μπετονένιους τοίχους του «Νόμπελ» και συνοδευμένη από την ηχητική εγκατάσταση του Μάκη Φάρου, δημιουργεί μια μοναδική αίσθηση μυστηρίου και υπαρξιακής αγωνίας.

Την ύποπτη ιστορία σχετικά με το πώς το κτίριο έμεινε ανολοκλήρωτο τη γνωρίζουν λίγοι, κάποιες πλευρές μου τις αφηγήθηκε η Νάντια Αργυροπούλου: πως κάποτε ανατέθηκε στον Χαλανδριώτη Γιώργο Μάρκου, έναν ιδιοφυή Έλληνα που εργαζόταν στο Βατικανό, να δημιουργήσει ένα μουσείο όπου θα φυλασσόταν το αρχείο του ελληνιστή εφευρέτη Άλφρεντ Νόμπελ (που έδωσε το όνομά του στο διεθνές βραβείο) και πως δεν πρόλαβε να το δει να ολοκληρώνεται γιατί πέθανε – μέρος του αρχείου μυστηριωδώς εξαφανίστηκε ή, τέλος πάντων, αγνοείται.

Ωστόσο, άφησε παρακαταθήκη στον τόπο του ένα αχανές κτίριο 3.000 τετραγωνικών, σχεδιασμένο από τους σπουδαίους αρχιτέκτονες Kenzō Tange και Edward Larrabee Barnes, με στοιχεία ιαπωνικού ζεν και βυζαντινής αρχιτεκτονικής.

Αρκετά χρόνια ο δήμος Χαλανδρίου δεν ήξερε τι να κάνει με αυτό, καθώς κληρονόμοι δεν υπάρχουν, αλλά, απ’ ό,τι φαίνεται, θα γίνει πολιτιστικό κέντρο κι έτσι θα βγουν κερδισμένοι οι Χαλανδριώτες, όπως και οι υπόλοιποι Αθηναίοι, από τις μελλοντικές δραστηριότητες.

«Το αίνιγμα του δάσους», έκθεση-έρευνα του φωτογράφου Τάσου Βρεττού στο κτίριο «Νόμπελ» στο Χαλάνδρι Facebook Twitter
Ο Βρεττός επισκέφτηκε τη Βαρυμπόμπη λίγο μετά την πυρκαγιά του 2021, μια βροχερή μέρα, για να δει σε τι κατάσταση είχε περιέλθει ένα από τα πιο αγαπημένα του φυσικά τοπία. Βρήκε αποκαΐδια, μαυρίλα, λάσπη. Φωτ.: Τάσος Βρεττός

Ο Τάσος Βρεττός έχει επίσης μεγαλώσει στην περιοχή, μάλιστα, όπως μου εξήγησε, εκεί έκανε στα νιάτα του και την πρώτη του έκθεση, στο Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο, οπότε ήταν ο πρώτος στον οποίο σκέφτηκαν να παραχωρήσουν το «Νόμπελ» για να εκθέσει – και αποδείχτηκε η πιο κατάλληλη στιγμή. Είχε στα σκαριά ένα πρότζεκτ με αδημοσίευτο υλικό, για το οποίο ο συγκεκριμένος χώρος είναι ιδανικός: φωτογραφίες ενός απόκοσμου σύμπαντος, ένα «σώμα» που ζει και αναπνέει στο περιθώριο της ζωής των ανθρώπων, ο κόσμος των δασών.

Ο Βρεττός επισκέφτηκε τη Βαρυμπόμπη λίγο μετά την πυρκαγιά του 2021, μια βροχερή μέρα, για να δει σε τι κατάσταση είχε περιέλθει ένα από τα πιο αγαπημένα του φυσικά τοπία. Βρήκε αποκαΐδια, μαυρίλα, λάσπη. Έβγαλε τις πρώτες φωτογραφίες, αποτυπώνοντας εικόνες που σχεδόν τον στοίχειωσαν, και άρχισε να επιστρέφει, ξανά και ξανά, μέσα στη νύχτα, όταν το σκοτάδι έδινε μια ανησυχητική, αλλά συνάμα υπερφυσική διάσταση στους όγκους των δασών, καθιστώντας τα μια αυθύπαρκτη οντότητα.

Παράξενοι ήχοι ζώων και πουλιών, ύποπτοι θόρυβοι μέσα στη νύχτα δεν τον πτόησαν, οπότε έβγαλε φωτογραφίες χωρίς καμία απολύτως πηγής φωτός, μόνο με τυχαίες, π.χ. από το πέρασμα ενός αυτοκινήτου.

Δεν περιορίστηκε στη Βαρυμπόμπη και στην Αττική όμως, ταξίδεψε και μέχρι τη νότια Κρήτη, αναζητώντας τα δέντρα, αυτούς τους αιώνιους μάρτυρες, τους υπερήλικες συγκατοίκους μας πάνω στη γη.

Και το αποτέλεσμα; Μια σειρά φωτογραφιών που συγχρόνως αποτελούν και έρευνα για τη ζωή των δασών, οικολογικού και όχι μόνο ενδιαφέροντος, εκτεθειμένη στους ψυχρούς μπετονένιους τοίχους του «Νόμπελ» και συνοδευμένη από την ηχητική εγκατάσταση του Μάκη Φάρου, δημιουργεί μια μοναδική αίσθηση μυστηρίου και υπαρξιακής αγωνίας. Δεν έχουν υποστεί καμία ψηφιακή επέμβαση, όσο δύσκολο κι αν είναι να το πιστέψεις βλέποντας τη συνολική δουλειά – τα έργα αναδίδουν αυτό το μαγικό που ο Βρεττός εμπνεύστηκε.

Μάλιστα, στο συνοδευτικό έντυπο υλικό γίνεται και μια αναφορά στο εμβληματικό βιβλίο του Χένρι Ντ. Θορό, «Γουόλντεν ή η ζωή στο δάσος», καθώς οι ευμεγέθεις αίθουσες που φιλοξενούν την έκθεση αυτή, με τα κρυφά, αδιέξοδα δωμάτια και τα «ξέφωτα», θυμίζουν «μια παράδοξη επίσκεψη και αντιστροφή της περίφημης καλύβας» του βιβλίου.

«Το αίνιγμα του δάσους», έκθεση-έρευνα του φωτογράφου Τάσου Βρεττού στο κτίριο «Νόμπελ» στο Χαλάνδρι Facebook Twitter
Μια σειρά φωτογραφιών που συγχρόνως αποτελούν και έρευνα για τη ζωή των δασών, οικολογικού και όχι μόνο ενδιαφέροντος, εκτεθειμένη στους ψυχρούς μπετονένιους τοίχους του «Νόμπελ» και συνοδευμένη από την ηχητική εγκατάσταση του Μάκη Φάρου. Φωτ.: Τάσος Βρεττός

Εικόνες ομαδοποιημένες αλλά και μεμονωμένες, άλλοτε ονειρικές, συχνότερα εφιαλτικές, τοποθετημένες σε νυχτερινά τοπία, και όχι μόνο, με φόντο τον χειμερινό γκρίζο ουρανό, που με έναν περίεργο τρόπο παραπέμπουν συγχρόνως στον θάνατο και τη ζωή.

«Δέρματα» δέντρων που μοιάζουν με τεράστια ερπετά, ζωόμορφοι –ίσως και ανθρωπόμορφοι– κορμοί, τρισδιάστατοι φλοιοί, κουφάρια που νομίζεις ότι μετρούν χρόνια και χρόνια ανυπαρξίας ή είναι σαν να έπεσαν από τον ουρανό –μετεωρίτες ή ξεκοιλιασμένα διαστημόπλοια–, μπλεγμένα μεταξύ τους πλοκάμια νεκρών θαλάσσιων τεράτων, απολιθωμένων στο πέρασμα των αιώνων, συχνά με μια αίσθηση κίνησης, αλλά συχνότερα απόλυτα νεκρωμένα.

Ωστόσο κάπου κάπου δείχνουν σημεία ζωής, όλο και ξεπετάγεται λίγο πράσινο εδώ, περισσότερη βλάστηση αλλού, άνθη, αν και το χρώμα είναι ουσιαστικά ανύπαρκτο, ένα γαλάζιο παγωμένης νύχτας του Βορρά.

«Το αίνιγμα του δάσους», έκθεση-έρευνα του φωτογράφου Τάσου Βρεττού στο κτίριο «Νόμπελ» στο Χαλάνδρι Facebook Twitter
Φωτ.: Τάσος Βρεττός
«Το αίνιγμα του δάσους», έκθεση-έρευνα του φωτογράφου Τάσου Βρεττού στο κτίριο «Νόμπελ» στο Χαλάνδρι Facebook Twitter
Φωτ.: Τάσος Βρεττός
«Το αίνιγμα του δάσους», έκθεση-έρευνα του φωτογράφου Τάσου Βρεττού στο κτίριο «Νόμπελ» στο Χαλάνδρι Facebook Twitter
Φωτ.: Τάσος Βρεττός

Ξεχώρισε περισσότερες από 4.000 λήψεις μέχρι να καταλήξει στα έργα της έκθεσης. Όταν όλα ήταν έτοιμα, οι εικόνες ξάφνιασαν, οι ερμηνείες ήταν πολλαπλές, μεταφυσικές στην πλειονότητά τους – φαίνεται ότι το σκοτάδι και η ηλικία των δέντρων ξυπνάνε στον άνθρωπο αισθήματα υπαρξιακής απόγνωσης και ενδοσκόπησης. Μίλησαν για κβαντική, για ψυχικές ιδιότητες των δέντρων, οι ημερίδες που συμπλήρωσαν το εικαστικό γεγονός συγκέντρωσε ακαδημαϊκούς και διανοητές απ’ όλους τους χώρους που μίλησαν για την αρχιτεκτονική, τη γλώσσα, το βίωμα και την τέχνη που συνδέονται με το «αίνιγμα» του δάσους.

Άλλωστε, η επιρροή του έργου του ανθρωπολόγου Eduardo Kohn με τίτλο «Πώς σκέφτονται τα δάση - Προς μια ανθρωπολογία πέρα από το ανθρώπινο» στο όλο πρότζεκτ ήταν καθοριστική για τη σύγχρονη προσέγγιση της σχέσης του ανθρώπου με την ανεξερεύνητη, αλλά συχνά αγρίως «βιασμένη» φύση.

Η εμπειρία ήταν υποβλητική, στις λίγες ώρες που απέμεναν μέχρι την αλλαγή του έτους μού δημιουργήθηκε μια αίσθηση ματαιότητας - αλήθεια, αυτές οι εικόνες για αρκετή ώρα δεν φεύγουν από το μυαλό σου. Πρόκειται για μια άκρως βιωματική συνθήκη, εντελώς απρόσμενη και πρωτότυπη σε σχέση με οποιαδήποτε εικαστική φωτογραφική έκθεση έχουμε επισκεφθεί το τελευταίο διάστημα.

«Το αίνιγμα του δάσους», έκθεση-έρευνα του φωτογράφου Τάσου Βρεττού στο κτίριο «Νόμπελ» στο Χαλάνδρι Facebook Twitter
Φωτ.: Τάσος Βρεττός
«Το αίνιγμα του δάσους», έκθεση-έρευνα του φωτογράφου Τάσου Βρεττού στο κτίριο «Νόμπελ» στο Χαλάνδρι Facebook Twitter
Φωτ.: Τάσος Βρεττός
«Το αίνιγμα του δάσους», έκθεση-έρευνα του φωτογράφου Τάσου Βρεττού στο κτίριο «Νόμπελ» στο Χαλάνδρι Facebook Twitter
Φωτ.: Τάσος Βρεττός
«Το αίνιγμα του δάσους», έκθεση-έρευνα του φωτογράφου Τάσου Βρεττού στο κτίριο «Νόμπελ» στο Χαλάνδρι Facebook Twitter
Φωτ.: Τάσος Βρεττός
«Το αίνιγμα του δάσους», έκθεση-έρευνα του φωτογράφου Τάσου Βρεττού στο κτίριο «Νόμπελ» στο Χαλάνδρι Facebook Twitter
Φωτ.: Τάσος Βρεττός
«Το αίνιγμα του δάσους», έκθεση-έρευνα του φωτογράφου Τάσου Βρεττού στο κτίριο «Νόμπελ» στο Χαλάνδρι Facebook Twitter
Φωτ.: Τάσος Βρεττός

Η έκθεση «Το αίνιγμα του δάσους» του Τάσου Βρεττού συνεχίζεται μέχρι τις 15 Ιανουαρίου 2023.
Κτίριο «Νόμπελ», Ήβης 30 & Τυμφρηστού, Χαλάνδρι

Φωτογραφία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπερτ Χάρντι: Μια έκθεση για έναν σπουδαίο λησμονημένο φωτορεπόρτερ

Φωτογραφία / Μπερτ Χάρντι: Μια έκθεση για έναν σπουδαίο, λησμονημένο φωτορεπόρτερ

Χάρη στην αυτοπεποίθηση και το θάρρος του, δημιούργησε κάποιες από τις πιο εμβληματικές εικόνες πολέμου του 20ού αιώνα αλλά και σουρεαλιστικές, πνευματώδεις φωτογραφίες δρόμου. Είναι περισσότερο γνωστός για τη ζεστή και ανθρώπινη αποτύπωση της καθημερινής Βρετανίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πηνελόπη Γερασίμου

Οι Αθηναίοι / Πηνελόπη Γερασίμου: «Βαρεθήκαμε στα υπόγεια, η διασκέδαση πρέπει να στραφεί προς το φως»

Η μουσική είναι απόλυτα συνδεδεμένη με τη δουλειά της, τα τελευταία χρόνια καταγράφει με τον φακό της μερικά από τα πιο σημαντικά events της Aθήνας. Η φωτογράφος που γνωρίζει καλά πώς κινείται η νύχτα της πόλης ξέρει πως πια παίζουν και πάρτι στα οποία δεν «χωράει», γιατί εκείνοι που τα διοργανώνουν δεν θέλουν να τα μάθει.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
PhotoΒiennale 2023: 13 επιλογές από τη μεγάλη φωτογραφική διοργάνωση της Θεσσαλονίκης

Φωτογραφία / 13 εκθέσεις που ξεχωρίζουν στη PhotoΒiennale 2023 της Θεσσαλονίκης

Τα γυμνά του Man Ray, τα αυτοπορτρέτα του Martin Parr, μια μεγάλη κεντρική έκθεση με τίτλο «Το φάντασμα του λαού» και πλήθος ακόμα ατομικών και ομαδικών φωτογραφικών εκθέσεων περιλαμβάνονται σε μια καλλιτεχνική πρόταση διάρκειας τεσσάρων μηνών που διοργανώνει το MOMus.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Δεν έχω πολλά χρόνια ακόμα»: Η Nan Goldin για την τελευταία, ίσως, αναδρομική της έκθεση

Φωτογραφία / «Δεν έχω πολλά χρόνια ακόμα»: Η Nan Goldin για την τελευταία, ίσως, αναδρομική της έκθεση

Εγκαινιάστηκε στο Άμστερνταμ η μεγάλη αναδρομική έκθεση της σπουδαίας φωτογράφου, εικαστικού και ακτιβίστριας με τον σαρκαστικά μοιρολατρικό τίτλο «This Will Not End Well».
THE LIFO TEAM