Πριν από λίγες ημέρες το «Pitchfork» έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στη δεκαετία του ’90. Εντάξει, όχι ακριβώς αφιέρωμα, απλά οι συντάκτες και συνεργάτες του αμερικανικού online μουσικού περιοδικού ψήφισαν όσα θεωρούσαν τα καλύτερα άλμπουμ και τραγούδια της συγκεκριμένης δεκαετίας.
Κοιτάζοντας τις δυο λίστες, τα αποτελέσματα κάθε άλλο παρά αμφιλεγόμενα είναι, αν θέλουμε να είμαστε αντικειμενικοί. Αντικατοπτρίζουν εντελώς τα ’90s. Αυτά πάνω-κάνω ακούγαμε όλοι τότε, μεγαλώνοντας εκείνη τη δεκαετία. Ενημερωνόμασταν για ξένη μουσική από το ραδιόφωνο, που έπαιζε κυρίως ροκ, υπήρχαν τα δισκοπωλεία, υπήρχε και το MTV, ενώ το πρώτο κύμα φοιτητών που μετανάστευαν για σπουδές στην Αγγλία έφερνε μαζί του και όποια μουσική μεσουρανούσε τότε εκεί.
Στην Αμερική, όμως, τις τάσεις τότε τις διαμόρφωνε το MTV και ανεβοκατέβαζε καλλιτέχνες στα τσαρτ με απίστευτη ευκολία. Στην Ελλάδα καλλιτέχνες και συγκροτήματα σαν την Bjork, τους Massive Attack και τους Nirvana ή τους Radiohead δεν θα είχαν τόσο μεγάλη ανταπόκριση από το νεανικό κοινό αν αυτό το κοινό δεν παρακολουθούσε ευλαβικά το διάσημο κανάλι.
Οι λίστες του «Pitchfork» είναι καθαρά αμερικανικές και δεν έχουν καμιά σχέση με την Ελλάδα. Ως ροκ ακροάτρια τότε, απορώ γιατί το «Fuck and Run» (1993) της Liz Phair βρίσκεται στη θέση 4. Το ήξερα, αλλά δεν μου είχε αποτυπωθεί στο μυαλό, όπως π.χ. το «No Scrubs» των TLC. Αμφιβάλλω αν το έπαιζε καθόλου ακόμη και ο Ρόδον FM, που έθρεψε μια μεγάλη μερίδα του ροκ κοινού τότε – αν κάνω λάθος, ας μας το θυμίσει κανείς.
Δεν πρέπει να κάνει εντύπωση επειδή, βασικά, οι λίστες του «Pitchfork» είναι καθαρά αμερικανικές και δεν έχουν καμιά σχέση με την Ελλάδα. Ως ροκ ακροάτρια τότε, απορώ γιατί το «Fuck and Run» (1993) της Liz Phair βρίσκεται στη θέση 4. Το ήξερα, αλλά δεν μου είχε αποτυπωθεί στο μυαλό, όπως π.χ. το «No Scrubs» των TLC. Αμφιβάλλω αν το έπαιζε καθόλου ακόμη και ο Ρόδον FM, που έθρεψε μια μεγάλη μερίδα του ροκ κοινού τότε – αν κάνω λάθος, ας μας το θυμίσει κανείς.
Τέλος πάντων, οι μουσικές λίστες γενικότερα μπορεί να σε ενοχλήσουν μόνο όσον αφορά το σε ποια θέση βρίσκεται το αγαπημένο σου άλμπουμ επειδή, κακά τα ψέματα, το να κρίνεις τα best of οποιασδήποτε εποχής έχει να κάνει κυρίως με το μουσικό σου γούστο και όχι τόσο με το τι ισχύει στην πραγματικότητα. Εν ολίγοις, είναι και κάπως ανώφελο επειδή, κυρίως, έχουν να κάνουν με τη μουσική βιομηχανία της χώρας και την εποχή από όπου προέρχονται. Ανάλογη συζήτηση είχε δημιουργηθεί όταν το «Rolling Stone» δημοσίευσε τη λίστα με τα καλύτερα άλμπουμ όλων των εποχών πριν από μερικά χρόνια. Από την άλλη, τα ‘90s είναι πιο πρόσφατα στο συλλογικό υποσυνείδητο, κι ας έχουν περάσει 30 χρόνια από τότε.
Για να γυρίσουμε όμως στα τωρινά και στο γιατί οι επιλογές του «Pitchfork» έχουν προκαλέσει τόσον ντόρο (σχετικό κι αυτό), έβαλαν στο νούμερο 1 των άλμπουμ το «Loveless» των My Bloody Valentine και για κορυφαίο τραγούδι της συγκεκριμένης δεκαετίας ψήφισαν το «Fantasy» της Mariah Carey - και μάλιστα την remix εκδοχή του με τον Ol' Dirty Bastard. Και τα δύο βρέθηκαν σε αυτή τη θέση επειδή ήταν ψηλά στις προτιμήσεις της πλειοψηφίας όσων συμμετείχαν στην ψηφοφορία - όσο πιο ψηλά βάζεις ένα άλμπουμ ή κομμάτι τόσους περισσότερους πόντους παίρνει στο τελικό αποτέλεσμα.
Tricky - 'Hell Is Round the Corner' (Official Video)
Δυο βασικές παρατηρήσεις: το να είσαι στη θέση 64 και να είσαι ο Tricky δεν σημαίνει ότι το «Maxinquaye» δεν είναι αριστούργημα. Επιπλέον, επειδή οι Pulp και οι Oasis είναι τόσο αγαπημένοι στη Βρετανία δεν σημαίνει ότι τους προσκυνά και η Αμερική, ούτε ότι έχουν τόση απήχηση όση εδώ.
Πριν περάσουμε, όμως, στα άλμπουμ, στα τραγούδια δεν πρέπει να κάνει και πολύ μεγάλη εντύπωση ο λόγος για τον οποίο οι συντάκτες του «Pitchfork» έβαλαν στην κορυφή τη Mariah Carey.
Θα περίμενε κανείς ότι εκεί θα βρισκόταν το «Smells Like Teen Spirit» των Nirvana, το οποίο ακουγόταν παντού στον κόσμο εκείνη την εποχή. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι όσοι έζησαν τα ξένα ‘90s με αυτό τον τρόπο δεν γίνεται να μη θυμούνται ότι το MTV –το ευρωπαϊκό μάλιστα– έπαιζε συστηματικά το «Fantasy» και τους ύμνους για τη Mariah Carey, η οποία ήταν huge και τη θεωρούσαν την επόμενη μεγάλη ποπ ντίβα μετά τη Whitney Houston πριν προλάβει να κλείσει τα 26 της. Το βίντεο κλιπ με το τρενάκι στο λούνα παρκ και τα ξανθά μαλλιά της Mariah να ανεμίζουν ήταν μια από τις πιο αξιομνημόνευτες σκηνές των ‘90s. Δεν έχει σημασία αν σου άρεσε το κομμάτι ή όχι. Ακόμη το σιχαίνομαι, αλλά μπορώ να καταλάβω για ποιον λόγο είναι εκεί.
Mariah Carey - Fantasy
Όσον αφορά και τα άλμπουμ και τα κομμάτια, με μια γενική ματιά η λίστα είναι περισσότερο «μαύρη» και φολκ παρά grunge.
Και πάμε στους My Bloody Valentine και το «Loveless». Σπουδαία ροκ βρετανικά συγκροτήματα υπήρξαν πολλά στα ‘90s – οι Radiohead, καλή ώρα, που είναι στην τρίτη θέση με το «ΟΚ Computer», οι Massive Attack, που είναι πολύ πιο κάτω, και ήταν οι πατέρες του trip hop.
Κανένα, όμως, βρετανικό συγκρότημα δεν είχε τόσο σεβασμό στην Αμερική όσο οι MBV. Ο ήχος τους ήταν ένα σοκ, ήταν το μέλλον, και δεν είχε καμία σχέση με τίποτα άλλο όταν πρωτοβγήκαν. Ήταν εντελώς ανδρόγυνοι σαν στυλ και με μια παρανοϊκή προσέγγιση στη σύνθεση, και το «Loveless» ήταν ένα ροκ άλμπουμ φτιαγμένο με δικά τους samples και στοιχεία που πατούσαν στην dream-pop, το acid-house και το χιπ-χοπ. Δεν έφτιαξαν μόνο ένα δικό τους είδος, το shoegaze, επηρέασαν όλη την αμερικανική noise και την πειραματική σκηνή του Y2K, και όχι μόνο. Ακόμη το κάνουν στο deconstructed club και είναι το μόνο συγκρότημα με το οποίο η αμερικανική νεολαία του σήμερα μπορεί να ταυτιστεί απόλυτα. Γι’ αυτό είναι εκείνοι το νούμερο 1 στη λίστα του «Pitchfork» και όχι οι Radiohead. Αν έκαναν τα ίδια άτομα την ίδια λίστα 10 χρόνια πριν, ίσως να ήταν διαφορετικό το αποτέλεσμα και να μην μας απασχολούσε καν.
My Bloody Valentine - when you sleep
