«Ξηρόμερο»: Από τα πανηγύρια της Αιτωλοακαρνανίας στην Μπιενάλε της Βενετίας

«Ξηρόμερο/Dryland» Facebook Twitter
Στο πρόσωπο της Κικής Μαργαρώνη βλέπουμε όλους εκείνους που από κλαρινατζίδικο σε πανηγύρι και από πανηγύρι σε γάμο φτιάχνουν τη δημοτική μουσική που εμείς δεν τη βλέπουμε λαογραφικά αλλά σαν έναν ζωντανό οργανισμό που δεν εμπίπτει σε καμία κατηγορία. Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου
0

Η γυναίκα τραγουδίστρια, η εργατική συνθήκη των μουσικών και των αγροτών στους ρυθμούς κάθε εποχής, το αγροτικό τοπίο, η  πλατεία, το τρακτέρ, το πότισμα, το καρούλι, το χωράφι, η αφίσα, η κασέτα, το φαγητό, ο χορός, το δέντρο, η μετακίνηση, τα παιδιά, η βροχή, το ηλεκτρικό ρεύμα, η ενίσχυση του ήχου, το χώμα, το βαμβάκι, το τσιμέντο, η οικονομία του πανηγυριού. Ποια είναι η νοηματική αφετηρία και πώς από την προσωπική σύλληψη οργανώθηκε και αναπτύχθηκε μια συλλογική παραγωγή; 

Ο Θανάσης Δεληγιάννης ήταν αυτός που έφερε τον Νοέμβριο του 2021 με τη site specific εγκατάσταση-παράσταση «ΕΝΑ – ΕΝΑ» τα κλαρίνα και τη συνθήκη των πανηγυριών της υπαίθρου στο -1 της Στέγης. Πλαστικές καρέκλες, μπίρες, κλαρίνα και ταμπούρλα, κορίτσια στο πάλκο, μουσικές που ξεσηκώνουν την αγροτιά, οι μουσικές μνήμες που αποζητούν όσοι έχουν μεταναστεύσει στην πρωτεύουσα.

Όλη αυτή η έρευνα έγινε από έναν καλλιτέχνη, δημιουργό διαμεσικών έργων και συνθέτη, που ζει εκτός Ελλάδας, αλλά οι μνήμες του από τη γενέθλια πόλη της Λάρισας, όπου μεγάλωσε, μέσα σε μια μουσική οικογένεια, τον έκαναν να επιστρέψει και να ξεκινήσει μια έρευνα για τη μουσική παράδοση του τόπου του. 

Η περίπτωση της Μαργαρώνη έγινε η αφετηρία για ένα πρότζεκτ που ξεπερνούσε τη μουσική και το τραγούδι, ένα σύμπαν που άξιζε να το ανακαλύψουν και να διεισδύσουν σε αυτό, αποκωδικοποιώντας τη ζωή στην ύπαιθρο, στο χωράφι, στην ελληνική επαρχία· ονομάστηκε Margaroni Residency.

Στο νέο του πρότζεκτ-ανάθεση του Onassis Culture, που μετράει ήδη κάποια χρόνια, έχει συνοδοιπόρο του τον φιλόλογο και δραματουργό Γιάννη Μιχαλόπουλο. Στην πορεία προστέθηκαν κι άλλοι συνεργάτες, φτιάχνοντας ένα δημιουργικό team. Αυτό που τους ενεργοποίησε ήταν η μορφή και η ιδιαίτερη φωνή μιας τραγουδίστριας των πανηγυριών παλιότερων δεκαετιών, της Κικής Μαργαρώνη. Όταν ξεκινούσαν το φιλόδοξο σχέδιό τους δεν ήξεραν καν αν ζούσε.

«Ξεκινήσαμε ένα ψάξιμο για εκείνη από τη δεκαετία του ’70 και μετά, πού τραγούδησε, πώς τη θυμάται ο κόσμος. Αρκετοί θυμήθηκαν πώς ένιωθαν όταν την άκουγαν στα πανηγύρια», εξηγεί ο Δεληγιάννης σήμερα. «Ήταν πολύ επαγγελματίας, δεν ανεχόταν πειράγματα. Μαζί με τους οργανοπαίκτες, επί οκτώ ώρες, έκανε σοβαρά τη δουλειά της στο πατάρι. Όπου πήγαμε όλοι μας είπαν πόσο ξεχωριστή ήταν και ότι τη θυμούνται δίδυμο με τον «πατριάρχη του κλαρίνου», τον Βαγγέλη Σούκα. Συνεργάστηκε και με τον Κώστα Ζαφειρόπουλο. Ήταν ενεργή περί τα 30 χρόνια, μέχρι και το 2000», συμπληρώνει.

«Ξηρόμερο/Dryland» Facebook Twitter
Αυτό που τους ενεργοποίησε ήταν η μορφή και η ιδιαίτερη φωνή μιας τραγουδίστριας των πανηγυριών παλιότερων δεκαετιών, της Κικής Μαργαρώνη. Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου

Δεν πέρασε πολύς καιρός και ανακάλυψαν ότι εξακολουθεί να ζει, αλλά μια σειρά από παράγοντες δεν τους επέτρεψαν να τη συναντήσουν από κοντά· δεν το έβαλαν κάτω. Η περίπτωσή της έγινε η αφετηρία για ένα πρότζεκτ που ξεπερνούσε τη μουσική και το τραγούδι, ένα σύμπαν που άξιζε να το ανακαλύψουν και να διεισδύσουν σε αυτό, αποκωδικοποιώντας τη ζωή στην ύπαιθρο, στο χωράφι, στην ελληνική επαρχία· ονομάστηκε Margaroni Residency. Τόπος εκκίνησης η περιοχή Ξηρόμερο Αιτωλοακαρνανίας, όπου ακόμα και σήμερα πραγματοποιούνται άπειρα πανηγύρια και ο κόσμος έχει μια σχεδόν τελετουργική σχέση με τη μουσική και τον χορό – αυτά παίρνουν μυθικές διαστάσεις για τον επισκέπτη λόγω της ιδιαίτερης σχέσης των ντόπιων με αυτά. 

Η πρώτη επαφή των δημοσιογράφων και φίλων των συντελεστών με το όλο εγχείρημα έγινε έναν χρόνο πριν. Η πρόσκληση ήταν στο παλιό παροπλισμένο εργοστάσιο της οδού Λεγάκη στον Άγιο Ιωάννη Ρέντη, μια Κυριακή βράδυ. Ο αχανής χώρος θύμιζε λίγο κινηματογραφικό στούντιο. Διάσπαρτες μικρές «σκηνογραφίες» εδώ κι εκεί μέσα στο σκοτάδι, με υποφωτισμένη τη «σκηνή», δημιουργούσαν απρόσμενη ατμόσφαιρα. Μια ορχήστρα που αποτελούνταν από ένα βιολί, ένα μπάσο και ένα κλαρίνο επάνω σε μια πλατφόρμα-πατάρι, ένα ντεκ ήχου, ένα τεράστιο ποτιστικό καρούλι, από αυτά που χρησιμοποιούν οι αγρότες για να ποτίσουν τα χωράφια, μια κορνίζα στολισμένη με γαρίφαλα σαν «αγιογραφία» της θρυλικής τραγουδίστριας. Και μια οθόνη όπου προβάλλονταν φλουταρισμένες εικόνες, περισσότερο κάποια φωτεινά χρώματα αρχικά, και αποσπασματικές εικόνες από τη ζωή στην ύπαιθρο αργότερα.  

Πρώτα μας ζητήθηκε να επισκεφθούμε τον χώρο των παλιών γραφείων, όπου επάνω σε έναν πάγκο εργασίας εξέθεταν το υλικό της εκτενούς έρευνας που η ομάδα είχε κάνει για το παραδοσιακό τραγούδι της Κεντρικής Ελλάδας. Φωτογραφίες καλλιτεχνών που ανήκουν στην πρόσφατη  ιστορία της δημοτικής μουσικής, αφίσες που διαφημίζουν συναυλίες και πανηγύρια, άλμπουμ βινυλίου παλιότερων δεκαετιών, κασέτες, βιβλία και άλλα τεκμήρια μιας ερευνητικής εργασίας που όριζε το πλαίσιο αυτού που επρόκειτο να δούμε. 

«Ξηρόμερο/Dryland» Facebook Twitter
Ανάμεσα στο πανηγύρι και το χωράφι, την αγροτική αποθήκη και την εκκλησία, βρίσκονται οι ζωές, οι φωνές και η φαντασία των δημοτικών μουσικών αλλά και ενός ολόκληρου κόσμου που συμπορεύεται μαζί τους. Φωτ.: Θανάσης Δεληγιάννης

Οι Δεληγιάννης και Μιχαλόπουλος ήδη εργάζονταν από τον Ιούνιο του 2022 με άξονα το Margaroni Residency, του οποίου στόχος είναι η μελέτη του μουσικού πολιτισμού στην ελληνική περιφέρεια αλλά και μια νέα κατανόηση της εξέλιξης και της πρόσληψής του τις δεκαετίες του '70 και του '80, εστιάζοντας στη ζωή της παραδοσιακής τραγουδίστριας Κικής Μαργαρώνη ως case study, και κάνοντας μια αναδρομή στην πορεία της μέσα στα χρόνια κυρίως στη Θεσσαλία, στην Αιτωλοακαρνανία και στην Πρέβεζα. Έτσι, απ’ ό,τι φαίνεται, κατάφεραν να ολοκληρώσουν μια συλλογή πολυμεσικών υλικών.

Έκαναν μια σειρά από ταξίδια στο Ξηρόμερο και στη Θεσσαλία, όπου ηχογράφησαν, κινηματογράφησαν και έψαξαν να βρουν απαντήσεις σε ερωτήματα σχετικά με τη γυναίκα, την εργασία σε ρυθμούς εποχικούς, το αγροτικό τοπίο της επαρχίας. «Στο πρόσωπό της βλέπουμε όλους αυτούς τους μουσικούς που το πλατύ κοινό δεν τους ξέρει, που εργάστηκαν πολύ σκληρά όλα αυτά τα χρόνια για να κάνουν όλους να γλεντάνε, να κλαίνε, να διασκεδάζουν. Εξαιρετικοί μουσικοί που η κυρίαρχη ιδεολογία τούς βύθισε σε μια άγνοια και τους υποτίμησε. Στο πρόσωπο της Κικής Μαργαρώνη βλέπουμε όλους εκείνους που από κλαρινατζίδικο σε πανηγύρι και από πανηγύρι σε γάμο φτιάχνουν τη δημοτική μουσική που εμείς δεν βλέπουμε λαογραφικά αλλά ως έναν ζωντανό οργανισμό που δεν εμπίπτει σε καμία κατηγορία», λένε σήμερα σχετικά με όσα είχαμε δει σε εκείνη την πρώτη παρουσίαση, και συνεχίζονται σε ένα in progress πρότζεκτ. 

Η δημιουργική τους ομάδα μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε δουλέψει μεθοδικά μέσα στο αχανές κτίριο της Λεγάκη, προσπαθώντας να κατατάξει και να εξερευνήσει το υλικό που είχε συλλέξει. Όταν τελικά καθίσαμε στον κεντρικό χώρο για να παρακολουθήσουμε τη δράση, μια «παράσταση» κάπως αλλόκοτη και ίσως όχι τόσο σαφή ακόμα σ’ αυτά που ήθελε να πει, στη μνήμη όσων είχαμε τη τύχη να παρευρεθούμε σ' εκείνη τη βραδιά εντυπώθηκε μια σειρά από δυνατές εικόνες. Μια νέα γυναίκα καθισμένη να ραντίζει, με τη μεγάλη κουλούρα να προχωράει και να ξετυλίγεται μέσα από τα χέρια των ερμηνευτών απ' άκρη σ' άκρη, η περιφορά του πορτρέτου-«αγιογραφίας» της τραγουδίστριας, και όλα αυτά να συνοδεύονται από λαϊκά τραγούδια που ερμήνευε μια νεαρή τραγουδίστρια. Ήταν σαν να ξεπετάγονταν μέσα στο σκοτάδι, σαν κινηματογραφικά φλασμπάκ στον χρόνο και στον τόπο – μια αδιόρατη νοσταλγία. Η δράση ολοκληρώθηκε με τη φωταγώγηση των εκφάνσεων της σκληρής ζωής και επιβίωσης του τόπου ενός νέον γαλακτερού χρώματος των εκφάνσεων της σκληρής ζωής και επιβίωσης του τόπου. 

«Ξηρόμερο/Dryland» Facebook Twitter
Η πρόσκληση ήταν στο παλιό παροπλισμένο εργοστάσιο της οδού Λεγάκη στον Άγιο Ιωάννη Ρέντη, μια Κυριακή βράδυ. Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου

Στη συνέχεια οδηγηθήκαμε στον επόμενο όροφο, έναν ακόμα μεγαλύτερο άδειο χώρο, όπου απλώνονταν βίντεο συνεντεύξεων, φωτογραφίες, ηχογραφήσεις πεδίου, χάρτες, βιβλία, δίσκοι, κασέτες, δομικά υλικά, μεγάλες βιντεο-εγκαταστάσεις, οι οποίες προβάλλονταν σε γιγαντοοθόνες, αποκαλύπτοντας τη ζωή στον αγροτικό κόσμο, π.χ. μετανάστες-εργάτες γης να πλένονται με νερό ημίγυμνοι μέσα στο κατακαλόκαιρο, στατικές  φωτογραφίες σε streaming από πανηγύρια, π.χ. παιδιά και γυναίκες Ρομά να πουλάνε λουλούδια, σκηνογραφική ανάπλαση χώρων της υπαίθρου, μια εικαστική εγκατάσταση με γαρίφαλα και γενικότερες εικόνες από πανηγύρια.  

Στο υπόγειο του κτιρίου υπήρχε μία ακόμα τεραστίων διαστάσεων εγκατάσταση: χίλιες πλαστικές μολυβί καρέκλες στραμμένες προς ένα βίντεο που έδειχνε μια διαδρομή σε κάποιο επαρχιακό τοπίο της Ελλάδας. Πληροφορήθηκα πως αναφερόταν σε μια συναυλία του ΛεΠα, η οποία δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ και έμειναν όλα όπως είχαν στηθεί. Κάπου στο βάθος, πίσω από την οθόνη, ένας νεαρός άντρας καθισμένος στο ημίφως έπαιζε κλαρίνο. Υποβλητική στιγμή. 

«Έχει ενδιαφέρον που δεν μπορεί να υπαχθεί σε καμία κατηγορία, γιατί ούτε παράσταση ήταν, ούτε ντοκιμαντέρ, ούτε συναυλία, ούτε παρουσίαση. Είχε πολλές μουσικές, πολλά βίντεο, πολλές απαντήσεις και πολλές ερωτήσεις», λέει ο Θανάσης για την αρχική εκδοχή. Η έρευνα συνεχίστηκε και μετά την πρώτη παρουσίαση της Λεκάκη σε ένα παροπλισμένο εργοστάσιο παπουτσιών στην Καλλιθέα, πρώην εργασιακό χώρο με 130 εργάτριες και ως εκ τούτου τόπο συνάντησης επί δεκαετίες του λαϊκού πολιτισμού της υπαίθρου με την πόλη. Πρόκειται για μια εξελικτική διεργασία της οποίας οι δημιουργοί εξακολουθούν να μην μπορούν να την κατατάξουν σε κάποια κατηγορία. 

Εν τέλει η συνολική έρευνα, μαζί με τις διάφορες μουσικές, εικαστικές και σκηνικές δράσεις του Margaroni Residency που αποτέλεσαν τα βασικά υλικά για την ανάπτυξη εκείνης της υβριδικής εικαστικής εγκατάστασης, πήρε τον τίτλο «Ξηρόμερο/Dryland» και θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην 60ή Μπιενάλε της Βενετίας. Μια μεγάλης κλίμακας  εγκατάσταση που θα καλύψει τα 250 τ.μ. του ελληνικού περιπτέρου τον Απρίλιο του 2024. Εθνικός επίτροπος είναι το ΕΜΣΤ και επιμελητής της ελληνικής συμμετοχής ο Πάνος Γιαννικόπουλος  

«Ξηρόμερο/Dryland» Facebook Twitter
Στο υπόγειο του κτιρίου μία ακόμα τεραστίων διαστάσεων εγκατάσταση. Χίλιες πλαστικές μολυβί καρέκλες, στραμμένες προς ένα βίντεο όπου παρακολουθούμε μια διαδρομή σε κάποιο επαρχιακό τοπίο της Ελλάδας. Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου

Παρόλο το δημιουργικό όραμα όλων, που ακόμα δεν είναι βέβαιο ποια θα είναι η τελική του μορφή –θα τη μάθουμε μόνο όταν ανοίξει τις πύλες του στη Βενετία–, υπάρχει ένα ουσιαστικό στοιχείο που συνδέει την πραγματικότητα της υπαίθρου και της ζωής στα χωράφια και στα πανηγύρια με το «Ξηρόμερο/Dryland», κι αυτό είναι το νερό! Και είναι λογικό, αφού το ποτιστικό είναι το πιο χαρακτηριστικό εργαλείο στον Θεσσαλικό Κάμπο, αυτό που επέτρεψε την ανάπτυξη της μονοκαλλιέργειας, όλων των εκφάνσεων της σκληρής ζωής και επιβίωσης του τόπου, και την οικονομική ανάπτυξη των αγροτών – σήμερα η πλειονότητα των εργασιών γίνεται από οικονομικούς μετανάστες. Ωστόσο το νερό ακολουθεί τον δικό του κύκλο, καθώς με το πότισμα επιστρέφει στο χώμα.

Μια εικόνα που μας μετέφερε ο Δεληγιάννης κατά την παρουσίαση εν όψει της Μπιενάλε ήταν το πώς ακούγεται μέσα στο σκοτάδι το ποτιστικό που αφήνουν ανοιχτό να δουλεύει όταν πάνε να χορέψουν στο πανηγύρι. Αν καταφέρουν να μεταφέρουν αυτή την Ελλάδα στη Βενετία, τη σχέση των ανθρώπων με τη γη και τη μουσική, θα έχουν συνθέσει ένα αυθεντικό έργο τέχνης που θα κρύβει όλη την ελληνική ψυχή από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Λίγα λόγια για το Margaroni Residency

Ανάμεσα στο πανηγύρι και το χωράφι, την αγροτική αποθήκη και την εκκλησία, βρίσκονται οι ζωές, οι φωνές και η φαντασία των δημοτικών μουσικών αλλά και ενός ολόκληρου κόσμου που συμπορεύεται μαζί τους.

Ο δημιουργός διαμεσικών έργων και συνθέτης Θανάσης Δεληγιάννης και ο δραματουργός και φιλόλογος Γιάννης Μιχαλόπουλος, μετά την καλλιτεχνική τους έρευνα με τίτλο Margaroni Residency, ανάθεση του Onassis Culture, που μπαίνει στον τρίτο χρόνο της, παρουσιάζουν την πορεία της δουλειάς τους. Υστέρα από δύο μεγάλου μεγέθους υβριδικές site specific εγκαταστάσεις σε βιομηχανικά κτίρια της Αττικής ετοιμάζουν τα νέα στάδια μιας μεγάλης κλίμακας παραγωγής στην Αθήνα. 

«Ξηρόμερο/Dryland» Facebook Twitter
Margaroni Residency. Φωτ.: Γιώργος Κυβερνήτης

Ποια είναι η νοηματική αφετηρία και πώς από την προσωπική σύλληψη οργανώθηκε και αναπτύχθηκε μια συλλογική παραγωγή; Από τη συγκρότηση της ομάδας που συνεχώς διευρύνεται και τις αποστολές για επιτόπια έρευνα μέχρι τις σκηνικές δοκιμές, τις ανοιχτές συζητήσεις, τα εργαστήρια, και τη διαμεσική σύνθεση μοιράζονται πρακτικές, συμπεράσματα και ερωτήματα γύρω από το πανηγύρι και την εξέλιξή του, τον αγροτικό χώρο και την παρουσία της γεωργικής μηχανής, τους τρόπους με τους οποίους αυτή η έρευνα γεννά υλικά που οδηγούν σε in-progress καλλιτεχνικά αποτελέσματα.

Το έργο συνυπογράφουν η video artist και εικαστικός Έλια Καλογιάννη, ο φωτογράφος και κινηματογραφιστής Γιώργος Κυβερνήτης, ο ηχολήπτης και sound designer Κώστας Χαϊκάλης και ο εικαστικός και αρχιτέκτονας Φώτης Σαγώνας. Καλλιτεχνικοί συνεργάτες του πρότζεκτ είναι η ηθοποιός Φωτεινή Παπαχριστοπούλου και το Studio Precarity (Βασιλική-Mαρία Πλαβού και Μάριος Σταμάτης).

Θανάσης Δεληγιάννης και Γιάννης Μιχαλόπουλος: Margaroni Residency | Ίδρυμα Ωνάση (onassis.org



 

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πιο εύκολα θα έρθουν οι Ρομά κοντά στην ελληνική κοινωνία παρά η κοινωνία σε αυτούς»

Θέατρο / «Πιο εύκολα θα έρθουν οι Ρομά κοντά στην ελληνική κοινωνία παρά η κοινωνία σε αυτούς»

Οι Ανέστης Αζάς και Πρόδρομος Τσινικόρης ανεβάζουν Έλληνες Ρομά στη σκηνή της Στέγης και μας καλούν να ακούσουμε προσεκτικά τις ιστορίες τους στην παράσταση «Romáland».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Mediterranean Futures: Live event από το Stegi Radi

Πολιτισμός / Mediterranean Futures: Ποιος είναι ο ηλεκτρονικός ήχος της Μεσογείου;

Εμπνευσμένο από το παρελθόν και συντονισμένο στο μέλλον, το φεστιβάλ Mediterranean Futures βγάζει το Stegi Radio από το studio και το μεταφέρει στην Κυψέλη για να δυναμώσει την ένταση της ηλεκτρονικής μουσικής σκηνής της περιοχής της Μεσογείου.
LIFO NEWSROOM
Τίλντα Σουίντον, Πάτι Σμιθ, Γιάννης Αγγελάκας και όσα θα δούμε φέτος στη Στέγη

Πολιτισμός / Τίλντα Σουίντον, Πάτι Σμιθ, Γιάννης Αγγελάκας στη Στέγη: Τα highlights του νέου προγράμματος

Ο καλλιτεχνικός προγραμματισμός της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για τη σεζόν 2023-2024 περιλαμβάνει μεγάλα ονόματα, αναπάντεχες συμπράξεις και τολμηρά πρότζεκτ που θα συζητηθούν.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Άνοιξε το πολυαναμενόμενο πρώτο μουσείο μετανάστευσης

Εικαστικά / Fenix: Το πρώτο μουσείο μετανάστευσης άνοιξε στο Ρότερνταμ

Τι κοινό έχουν ένα πλοίο που κατασχέθηκε από τη Λαμπεντούζα, ένα κομμάτι του Τείχους του Βερολίνου και δύο γιγάντιες φωτεινές μπλε παντόφλες; Όλα βρίσκουν τη θέση τους στο νέο μουσείο της Ολλανδίας που επικεντρώνεται εξ ολοκλήρου στη μετανάστευση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

Εικαστικά / O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος είναι δυο νεαροί ζωγράφοι και δυο πολύ καλοί φίλοι. Τους έφερε κοντά η αγάπη για τη μυθολογία, την τέχνη και μια ανεξήγητη εμμονή με την Τζένη Χειλουδάκη. Τα έργα τους πραγματεύονται το τραύμα με τρόπο ωμό και βαθύ. Παρά τα όσα θα πίστευαν πολλοί, διαψεύδουν τις φήμες που τους θέλουν ζευγάρι…
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Εικαστικά / Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Η έκθεση με τίτλο «Κοσμική Σκόνη/Άγνωστες Γαίες» αντλεί έμπνευση από την προσωπικότητα και το έργο του Γερμανού αστρονόμου Ιούλιου Σμιτ, διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κατά τον 19ο αι., και μας προσκαλεί να περιηγηθούμε ανάμεσα σε μακρινούς πλανήτες και σε γήινα, απτά υλικά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Guest Editors / Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Η έκθεση «Caravaggio 2025» αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία για τους λάτρεις της τέχνης να έρθουν σε επαφή με τον ρεαλισμό και τη συναισθηματική δύναμη του ανυπέρβλητου καλλιτέχνη του μπαρόκ, ο οποίος επαναπροσδιόρισε την εικαστική αφήγηση και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ζωγραφικής.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ο Άγγελος Παπαδημητρίου ανάγει το κοινό γούστο σε καλλιτεχνική χειρονομία μεγάλης δυναμικής 

Εικαστικά / Το νέο έργο του Άγγελου Παπαδημητρίου είναι ένα εικονοστάσι για τα όνειρά μας

Ο αγαπημένος καλλιτέχνης επιστρέφει με ένα νέο έργο-εγκατάσταση στην Πινακοθήκη του Μουσείου Βορρέ, έναν χαιρετισμό στην Ελλάδα της Κάλλας και του Καβάφη, του Αττίκ και της Στέλλας Γκρέκα· μιας εποχής μεγάλης ευαισθησίας που έχει πια χαθεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να κοιτάμε τα ζώα; Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή

Εικαστικά / Η πρώτη μεγάλη έκθεση για τα δικαιώματα των ζώων στο ΕΜΣΤ

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει το ΕΜΣΤ και για την πρώτη μεγάλη έκθεση με θέμα την ευημερία των ζώων διεθνώς, στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 60 καλλιτέχνες από 25 χώρες (από Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αμερική) – πάνω από 200 έργα καταλαμβάνουν όλους τους ορόφους του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής

Εικαστικά / Romaine Brooks: Η ζωγράφος με το ανδρόγυνο στυλ που έσπασε όλα τα ταμπού της εποχής της

Μια πρωτοπόρος καλλιτέχνιδα που έζησε μια συναρπαστική και αντισυμβατική ζωή, μέσα στη δίνη των «Roaring Twenties», δημιουργώντας τέχνη πέρα από τα κυρίαρχα ρεύματα του καιρού της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Εικαστικά / «Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Ο Michael Rakowitz, χρησιμοποιώντας αντισυμβατικές προσεγγίσεις, ανοίγει έναν διάλογο με έργα συγκινητικά, φανερά πολιτικά, υπενθυμίζοντάς μας την επανάληψη οδυνηρών γεγονότων της Ιστορίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατερίνα Βαγενά: «Δεν καταλαβαίνω γιατί φερόμαστε λες και το να μεγαλώνεις είναι αρρώστια»

Οι Αθηναίοι / «Δεν έκανα την Κιμωλία για τα λεφτά αλλά για να δείξω αυτό που είμαι»

Eίναι η ιδιοκτήτρια της Κιμωλίας, του art café που έγινε σημείο αναφοράς στην Πλάκα. Δηλώνει αυτοδίδακτη στα πάντα και πιστεύει στη δύναμη των ανθρώπων να ξαναγεννιούνται. Η Κατερίνα Βαγενά είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
CHECK ANTISOCIAL

Εικαστικά / Antisocial: Η Φρόσω Πίνη έφερε την τέχνη σε ένα θρυλικό αθηναϊκό αφτεράδικο

Στη στοά της Λεωκορίου, στου Ψυρρή, η Φρόσω με αφοσίωση δίνει ζωή σε έναν χώρο τέχνης που κάνει τους Αθηναίους να φτάνουν στην Cantina Social πιο νωρίς απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει — και έτσι, τουλάχιστον, έχουν μαζί τους τα γυαλιά ηλίου· just in case.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT