Το τελευταίο δείπνο στην Πομπηία: Η κουλτούρα της απόλαυσης που χάθηκε στη λάβα

Ο θρίαμβος του Βάκχου σε μια έκθεση για το τελευταίο δείπνο στην Πομπηία Facebook Twitter
Ένας κόκορας και ένα ρόδι σε τοιχογραφία | courtesy Fine Arts Museums of San Francisco.
0

Με τον χρόνο να έχει παγώσει στο 79 μ.Χ, όταν η πόλη θάφτηκε κάτω από την ηφαιστειακή λάβα του Βεζούβιου, η Πομπηία που ανακαλύφθηκε ξανά το 1748, εξακολουθεί μέχρι σήμερα να συναρπάζει το κοινό.

Η περιέργεια του κόσμου για κάθε νέα ανακάλυψη, για τα νέα ευρήματα και τη ζωή των κατοίκων της Πομπηίας, μπορεί να ικανοποιηθεί στην έκθεση «Τελευταίο Δείπνο στην Πομπηία: Από το τραπέζι στον τάφο», στο Legion of Honor των Μουσείων Καλών Τεχνών του Σαν Φρανσίσκο, που θα διαρκέσει μέχρι έως τις 29 Αυγούστου.

Με περίπου 150 αντικείμενα, από μαρμάρινα γλυπτά σε φυσικό μέγεθος ζωής και τοιχογραφίες σε μέγεθος δωματίου έως οδοντογλυφίδες από οστά και φακές που έγιναν άνθρακας από τη θερμότητα της έκρηξης των 550 βαθμών του ηφαιστείου, η έκθεση εξερευνά την κουλτούρα της κατανάλωσης της Πομπηίας.

Θριαμβευτής της έκθεσης είναι ο Βάκχος, ο θεός του κρασιού και της γονιμότητας, με το πνεύμα του να αιωρείται πάνω από αυτήν την έκθεση, σαν σημάδι της σημασίας του στην καθημερινή ζωή των κατοίκων της πόλης. Υπάρχει σε τοιχογραφίες και παρουσιάζεται συμβολικά και ως πάνθηρας σε ένα μαρμάρινο τραπέζι με ένα πόδι, που πιθανότατα κοσμούσε το αίθριο ενός πλούσιου σπιτιού της Πομπηίας.

Και όπου ο Βάκχος δεν είναι εμφανής, κυριαρχεί το πνεύμα του: Τα αντικείμενα που βρίσκονται στις βιτρίνες προβάλλουν μια αίσθηση ευχαρίστησης που βασίζεται σε άφθονο φαγητό και ποτό.

Και όπου ο Βάκχος δεν είναι εμφανής, κυριαρχεί το πνεύμα του: Τα αντικείμενα που βρίσκονται στις βιτρίνες προβάλλουν μια αίσθηση ευχαρίστησης που βασίζεται σε άφθονο φαγητό και ποτό. Γυναίκες και άντρες ξαπλώνουν σε καναπέδες για να δειπνήσουν και να πιουν εξαίσια κρασιά, να τραγουδήσουν και να ζήσουν τη χαρά της ζωής για ακόμα μια μέρα.

Μέσα στον ηλιόλουστο παράδεισο της Πομπηίας ανάμεσα σε καταπράσινους αμπελώνες και εύφορες πεδιάδες από τη μία πλευρά και τα άφθονα νερά του κόλπου της Νάπολης στην άλλη, όταν ο Βεζούβιος άρχισε να βρέχει την πόλη με την απειλητική του τέφρα, οι άνθρωποι ασχολούνταν με τυπικές καθημερινές δραστηριότητες: παραγωγή, αγορά και πώληση τροφίμων και, κυρίως, φαγητό και ποτό.

Τα πάντα, από τα υπέροχα ψηφιδωτά και τις τοιχογραφίες στις βίλες των πλούσιων μέχρι τα ευρήματα που βρέθηκαν σε αποχετεύσεις, δείχνουν τι λάτρευαν οι κάτοικοι να τρώνε και να πίνουν και παρουσιάζουν μια εξαιρετική εικόνα της καθημερινής τους ζωής.

Ο θρίαμβος του Βάκχου σε μια έκθεση για το τελευταίο δείπνο στην Πομπηία Facebook Twitter
Ένα ασημένιο κύπελλο διακοσμημένο με φύλλα ελιάς | courtesy Ashmolean Museum of Art and Archaeology και Fine Arts Museums of San Francisco

«Όπως για εμάς σήμερα, το φαγητό και το ποτό ήταν πραγματικά μια μεγάλη απόλαυση για τους ανθρώπους της Πομπηίας» δήλωσε η επιμελήτρια Ρενέ Ντρέιφους. Η αγάπη τους για τη γαστρονομία βρίσκεται ακόμα και στα σκεύη που χρησιμοποιούσαν. Μικροσκοπικά διακοσμημένα βάζα για οδοντογλυφίδες, περίτεχνα βάζα για τη διατήρηση τροφίμων, ασημένια κύπελα.

Υπάρχουν σύκα, δαμάσκηνα, ελιές, φακές, φασόλια, καρύδια, αμύγδαλα, ακόμη και ένα καρβέλι ψωμί στα τραπέζια και μάλιστα αυτό το τελευταίο ταιριάζει με μια τοιχογραφία που δείχνει έναν υποψήφιο να μοιράζει ψωμί σε υποψήφιους ψηφοφόρους.

Και δεν είναι μόνο οι περίεργες διατροφικές συνήθειες που μπορεί να εκπλήξουν τους σύγχρονους θεατές. Οι πλούσιοι και η ανώτερη τάξη της πόλης έτρωγαν στα σπίτια τους, σε βίλες που φρόντιζαν οι σκλάβοι. Οι φτωχοί δεν είχαν σκλάβους για να ετοιμάσουν το φαγητό τους, οπότε έτρωγαν σε φαστ φουντ της εποχής και ταβέρνες, κάτι εντελώς αντίθετο από αυτό που συμβαίνει σήμερα.

Μερικές τοιχογραφίες είναι αφιερωμένες σε δημοφιλή πιάτα, όπως ένας ζωντανός κόκορας ζωγραφισμένος με το ρόδι με το οποίο αργότερα θα μαγειρευόταν. Ένα πανέμορφο μωσαϊκό στο πάτωμα της τραπεζαρίας παρουσιάζει μια σειρά θαλασσινών που μπορεί να εμφανίζονται στο τραπέζι – και οι επισκέπτες μπορεί να προσπαθήσουν να τα αναγνωρίσουν ως παιχνίδι κατά τη διάρκεια του γεύματος.

Όμως, το φάντασμα του θανάτου βρίσκεται πάνω από την έκθεση – και όχι μόνο επειδή οι θεατές γνωρίζουν τη μοίρα της πόλης. Ένα ιδιαίτερα εντυπωσιακό μωσαϊκό που εμφανιζόταν σε ένα πάτωμα τραπεζαρίας δείχνει ένα χαμογελαστό σκελετό που κρατά δύο κανάτες κρασιού. Σημαίνει ότι υπάρχει ευτυχισμένη μετά θάνατον ζωή όπου θα συνεχιστεί το συμπόσιο και θα υπάρχει καλό φαγητό και κρασί και ο νεκρός θα περιβάλλεται από φίλους και συντρόφους.

Ο θρίαμβος του Βάκχου σε μια έκθεση για το τελευταίο δείπνο στην Πομπηία Facebook Twitter
Carpe Diem | Naples Museum | courtesy Fine Arts Museums of San Francisco.
Ο θρίαμβος του Βάκχου σε μια έκθεση για το τελευταίο δείπνο στην Πομπηία Facebook Twitter
Πολύχρωμα ψάρια σε ένα εντυπωσιακό μωσαϊκό | Collection of the Museo Archeologico Nazionale di Napoli | courtesy Fine Arts Museums of San Francisco.
Ο θρίαμβος του Βάκχου σε μια έκθεση για το τελευταίο δείπνο στην Πομπηία Facebook Twitter
Μια γυναίκα ετοιμάζεται να τραγουδήσει σε ένα συμπόσιο | courtesy Museo Archeologico Nazionale di Napoli.
Ο θρίαμβος του Βάκχου σε μια έκθεση για το τελευταίο δείπνο στην Πομπηία Facebook Twitter
Πολιτικός μοιράζει ψωμιά σε υποψήφιους ψηφοφόρους του | courtesy Fine Arts Museums of San Francisco.
Ο θρίαμβος του Βάκχου σε μια έκθεση για το τελευταίο δείπνο στην Πομπηία Facebook Twitter
Λεπτομέρεια από μωσαϊκό στην έκθεση «Last Supper in Pompeii: From the Table to the Grave» | courtesy Fine Arts Museums of San Francisco.
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Νέρων: Παρεξηγημένος, καλλιτέχνης και καθόλου πυρομανής σύμφωνα με το Βρετανικό μουσείο

Αρχαιολογία & Ιστορία / Νέρων: Παρεξηγημένος, καλλιτέχνης και καθόλου πυρομανής σύμφωνα με το Βρετανικό μουσείο

Η έκθεση στο Βρετανικό Μουσείο επιχειρεί να διορθώσει την εικόνα του πιο αμφιλεγόμενου Ρωμαίου αυτοκράτορα που σιχαινόταν η ελίτ και αγαπούσε ο λαός.
THE LIFO TEAM
«Σειρήνια δείπνα»: Τι έτρωγαν κι έπιναν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι;

Λέσχη Ανάγνωσης: Γαστρονομία / «Σειρήνια δείπνα»: Τι έτρωγαν κι έπιναν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι;

Ο Βρετανός ιστορικός Andrew Dalby μάς προσκαλεί σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στην ιστορία των τροφών και όλη τη γαστρονομική κουλτούρα στον ελλαδικό χώρο, από τη μακρινή αρχαιότητα μέχρι σήμερα, στο βιβλίο του που κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η λαχτάρα για το ανήκειν στα ζωγραφικά έργα της Νικόλ Οικονομίδου

Εικαστικά / Η λαχτάρα για το ανήκειν στα ζωγραφικά έργα της Νικόλ Οικονομίδου

Ένας κόσμος μνήμης ξεφεύγει από το προσωπικό επίπεδο και αποκτά πανανθρώπινες διαστάσεις στο έργο της τριαντάχρονης εικαστικού, το οποίο είναι εμπνευσμένο από μια μετακόμιση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Silvina Der Meguerditchian και ο κόσμος της ανθεκτικής μνήμης

Εικαστικά / Τα «χαλιά μνήμης» της Silvina Der Meguerditchian στην γκαλερί Kalfayan

«Εστιάζω σε μέρη με ταραχώδη ιστορία. Με τα χρόνια, η δουλειά μου με τη μνήμη με έκανε να δίνω μεγάλη προσοχή σε μικρές λεπτομέρειες που συχνά η επίσημη ιστορία παραβλέπει»: Στα έργα της νέας της έκθεσης η διεθνούς φήμης καλλιτέχνις ενσωματώνει φωτογραφίες που έχει τραβήξει η ίδια από πόλεις όπως το Χαλέπι και η Βηρυτός.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ονειρεύονται τα ηλεκτρικά πρόβατα;

Εικαστικά / Τα ερωτήματα του Homo sapiens σε μια έκθεση για την τεχνητή νοημοσύνη

Σε τέσσερα ιστορικά αθηναϊκά κτίρια εικαστικοί και ακαδημαϊκοί επιχειρούν να απαντήσουν στα μεγάλα ερωτήματα της ψηφιακής εποχής για τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το μέλλον του σύγχρονου ανθρώπου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μια έκθεση με πρωτότυπα έργα του σημαντικού Γερμανού καλλιτέχνη Thomas Schütte στην Αθήνα 

Εικαστικά / Τραχύτητα και χιούμορ: Μια έκθεση με πρωτότυπα έργα του Thomas Schütte στην Αθήνα 

Μνημειακού τύπου γλυπτά, επιτοίχια κεραμικά, παραμορφωμένα πρόσωπα, λουλούδια και άγγελοι, μια έκρηξη χρωμάτων: Το μικροσύμπαν του σπουδαίου καλλιτέχνη στην γκαλερί Bernier/ Eliades.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Νάκης Παναγιωτίδης μάς ζητά να νιώσουμε τα έργα του ακόμα και με κλειστά τα μάτια

Εικαστικά / Ο Νάκης Παναγιωτίδης μάς ζητά να νιώσουμε τα έργα του ακόμα και με κλειστά τα μάτια

Το Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή υποδέχεται την αναδρομική έκθεση ενός διεθνούς φήμης ανένταχτου Έλληνα καλλιτέχνη της διασποράς, γνωστού για το πολύπλευρο και στοχαστικό έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ογκίστ Ροντέν: Αυτή είναι η ζωή του καλλιτέχνη που δημιούργησε το γλυπτό ο «Σκεπτόμενος»

Γεννήθηκε Σαν Σήμερα / Ογκίστ Ροντέν: Αυτή είναι η ζωή του καλλιτέχνη που δημιούργησε το γλυπτό ο «Σκεπτόμενος»

Τα ρεαλιστικά γλυπτά του, που εκφράζουν τα ανθρώπινα συναισθήματα αλλά και τις αδυναμίες, εξακολουθούν να είναι σήμερα ιδιαίτερα δημοφιλή και να συγκεντρώνουν πλήθη φιλότεχνων όπου και αν εκτίθενται.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Λεονάρντο, Μικελάντζελο, Ραφαήλ: Αριστουργήματα και καλλιτεχνικές μονομαχίες 

Εικαστικά / Λεονάρντο, Μικελάντζελο, Ραφαήλ: Αριστουργήματα και καλλιτεχνικές μονομαχίες 

Μια έκθεση στη Royal Academy of Arts του Λονδίνου φέρνει στο προσκήνιο μετά από έξι αιώνες τη θρυλική καλλιτεχνική «μονομαχία» μεταξύ Ντα Βίντσι και Μικελάντζελο με δυο έργα που δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Φωτογραφία / Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Πορτρέτα διάσημων και σκηνές δρόμου περιλαμβάνονται στην έκθεση «Irving Penn: Centennial» που διοργανώνεται από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης και παρουσιάζεται στην Ισπανία
LIFO NEWSROOM