Νέρων: Παρεξηγημένος, καλλιτέχνης και καθόλου πυρομανής σύμφωνα με το Βρετανικό μουσείο

Νέρων: Παρεξηγημένος, καλλιτέχνης και καθόλου πυρομανής σύμφωνα με το Βρετανικό μουσείο Facebook Twitter
Φανταστική εικονογράφηση του Νέρωνα, ο οποίος ραψωδεί ενώ καίγεται η Ρώμη.
0

Διώκτης των χριστιανών, παράφρων, πυρομανής, ο διαβόητος Ρωμαίος Αυτοκράτορας Νέρων είναι η ιστορική προσωπικότητα που πρωταγωνιστεί στην έκθεση του Βρετανικού Μουσείου Νέρων: Ο άνθρωπος πίσω από το μύθο που ανοίγει τις πόρτες της στο κοινό στις 27 Μαΐου 2021.

Η έκθεση που συγκεντρώνει περισσότερα από 200 αντικείμενα από όλη την Ευρώπη επιχειρεί όχι να αποκαταστήσει αλλά να φωτίσει την περίπτωση του πιο αμφιλεγόμενου αυτοκράτορα που μπορεί να είχε επιτυχίες στη διπλωματία, το εμπόριο και αγάπη για τις τέχνες αλλά δεν ήταν καθόλου αγαπητός στον λαό του, όπως γράφουν οι ιστορικοί της εποχής του, που σύμφωνα με τον ιστορικό Τάκιτο τον έβλεπε ως ψυχαναγκαστικό και διεφθαρμένο, μια θεωρία που οι σύγχρονοι ιστορικοί αμφισβητούν.

Η εικόνα της φιγούρας του είναι πιο περίπλοκη από αυτό που νομίζουμε γνωρίζοντας μόνο τα αρνητικά γεγονότα που συνέβησαν αφότου ανέβηκε στο θρόνο από το 54, μετά τον θάνατο του Κλαύδιου, παντρεμένος ήδη από 16 ετών με την κόρη του Κλαυδία Οκταβία την οποία δολοφόνησε για να παντρευτεί την Ποππαία Σαβίνα που δολοφόνησε και αυτή για μια τρίτη που ήθελε να παντρευτεί και με ένα συνολικό οικογενειακό απολογισμό με δολοφονίες της μητέρας του, του αδερφού του, δυο συζύγων και δυο ερωμένων να έχουν πάει στον άλλο κόσμο από το φονικό χέρι του νεαρού αυτοκράτορα.

Ο Νέρων δεν είχε καμία επιθυμία όπως οι προκάτοχοί του να κάνει νικηφόρους αγώνες και εκστρατείες που έφερναν έσοδα στην αυτοκρατορία και εδραίωναν την κυριαρχία της.

Αυτά, όπως και οι παροξυσμοί θυμού που τον οδηγούσαν σε μαζικές εξοντώσεις των αντιπάλων του, έχουν επισκιάσει οποιοδήποτε έργο άφησε πίσω τους όταν πέθανε στα 31 του χρόνια, με τους χριστιανούς των επόμενων αιώνων να μην έχουν καμία διάθεση να αποκαταστήσουν την φήμη του. Η ποπ κουλτούρα όπως λένε οι επιμελητές της έκθεσης, παρουσιάζει όχι μόνο τον ίδιο αλλά και τις γυναίκες που τον περιέβαλλαν στη διάρκεια της 14χρονης θητείας του στον αυτοκρατορικό θρόνο ως εξωφρενικά φιλόδοξες, μοιχαλίδες, αιμομίκτριες, σεξουαλικά αχόρταγες και το μόνο που έχουν να παρατηρήσουν οι ειδικοί σήμερα είναι ο μισογυνισμός πίσω από αυτούς τους χαρακτηρισμούς, η προκατάληψη και το απόλυτο ψέμα.

Νέρων: Παρεξηγημένος, καλλιτέχνης και καθόλου πυρομανής σύμφωνα με το Βρετανικό μουσείο Facebook Twitter
Στην έκθεση θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά ο θησαυρός Fenwick, που ανακαλύφθηκε στο Κόλτσεστερ το 2014. Τα ευρήματα χρονολογούνται στην εποχή του Νέρωνα και συγκεκριμένο στο 61 μ.Χ. | British Museum/Colchester Museums/PA

Ως απόδειξη, οι ιστορικοί παρουσιάζουν το παράδειγμα των ευρημάτων στην Πομπηία που αποκαλύπτουν ότι στην πραγματικότητα ο Νέρων ήταν απρόσμενα δημοφιλής στον απλό λαό, παρά τα όσα γράφουν οι Ρωμαίοι ιστορικοί όπως ο Σουητώνιος που περιγράφει αναλυτικά τις ακόρεστες σεξουαλικές του ορέξεις που δεν περιορίζονταν μόνο στο να κακοποιεί αγόρια, να αποπλανεί παντρεμένες και παρθένες εστιάδες, αλλά και να έχει σχέσεις με την ίδια του τη μητέρα.

Ο ίδιος γράφει ότι η αυτοκτονία του άφησε μια αυτοκρατορία σε χάος εξαιτίας της σπάταλης και της ασυλλόγιστης διακυβέρνησής του. Οι μελετητές της εποχής του αναφέρουν, ότι αν είχε ασχοληθεί μόνο με τις τέχνες αντί για την πολιτική, θα είχε αφήσει μια αυτοκρατορία σε καλύτερη κατάσταση.

Αν όντως τα τελευταία του λόγια ήταν «τι καλλιτέχνης πεθαίνει με μένα», αυτή και μόνο η φράση συνοψίζει όλη την κατάσταση αλλά και τις επιθυμίες του.

Ο Νέρων δεν είχε καμία επιθυμία όπως οι προκάτοχοί του να κάνει νικηφόρους αγώνες και εκστρατείες που έφερναν έσοδα στην αυτοκρατορία και εδραίωναν την κυριαρχία της.

Νέρων: Παρεξηγημένος, καλλιτέχνης και καθόλου πυρομανής σύμφωνα με μια νέα έκθεση Facebook Twitter
Ο Νέρων παίζει μουσική ενώ η Ρώμη καίγεται | Bettmann Archive

Ο ιστορικός Τάκιτος αποδίδει στον Νέρωνα την πιο γνωστή ειδεχθή πράξη του, την πυρπόληση και καταστροφή της Ρώμης, με τον ίδιο όχι μόνο να απολαμβάνει το θέαμα αλλά και να παίζει μουσική τις έξι ημέρες που μαινόταν η πυρκαγιά που κατέστρεψε τα 2/3 της πόλης, με την πράξη του να έχει οργανωθεί για να του δώσει τη δυνατότητα να χτίσει ένα νέο ανακτορικό συγκρότημα πάνω στα ερείπια. Πρακτικά, δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι ο Νέρων είχε σχέση με την πυρκαγιά, αλλά η δυσαρέσκεια της αριστοκρατίας απέναντι στο φιλόδοξο εγχείρημα της κτίσης νέων ανακτόρων πιθανότατα να διευκόλυνε την εξάπλωση αυτής της φήμης. Ο Κρίστιαν Βίτσελ από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, υποστηρίζει πως «όλα δείχνουν ότι ο Νέρωνας δεν είχε σχέση με αυτή την πυρκαγιά. Εκείνη την εποχή υπήρξαν πολλές πυρκαγιές στην πόλη και η φωτιά εξαπλωνόταν γρήγορα. Επιπλέον ο Νέρων δεν βρισκόταν εκείνο το διάστημα στη Ρώμη ενώ έχασε και μια πολύ αγαπημένη του συλλογή τέχνης στη συγκεκριμένη πυρκαγιά».

Πάντως όλοι δείχνουν να συμφωνούν ότι το μεγάλο πάθος του Νέρωνα ήταν η μουσική με τον ίδιο να δίνει «συναυλίες» που κρατούσαν ώρες μπροστά σε ένα κοινό που τον παρακολουθούσε υποχρεωτικά και δε μπορούσε να κινηθεί κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης των μουσικών έργων, μάλιστα σε μια περίπτωση κάλεσε – ή διέταξε καλύτερα - το κοινό που αποτελείτο από 5.000 νέους να τον επευφημεί ενώ τραγουδούσε όπως αναφέρεται το De Vita Caesarum του Σουητώνιου. Μάλιστα όπως αναφέρει ο ίδιος ιστορικός, κάποιες γυναίκες γεννούσαν εκεί, ενώ πολλοί που είχαν κουραστεί να ακούν και να χειροκροτούν πηδούσαν κρυφά τους τοίχους και κάποιοι άλλοι υποδύονταν τους νεκρούς για να τους μεταφέρουν έξω από το χώρο της αυτοκρατορικής εκδήλωσης.

Νέρων: Παρεξηγημένος, καλλιτέχνης και καθόλου πυρομανής σύμφωνα με το Βρετανικό μουσείο Facebook Twitter
Η Ρωμαϊκή αγορά. Μελέτη για θεατρική σκηνή στο "Κοριολανός" του Σαίξπηρ. Χόντκιν, 1800-1860.

Ο Νέρων δεν ήταν μόνο μουσικός, ήταν και συλλέκτης και ποιητής. Στο Χρυσό Ανάκτορο (Domus Aurea) στο οποίο διέμενε εγκατέστησε έναν περιστρεφόμενο θόλο από τον οποίο άφηνε να πέφτουν ροδοπέταλα στους καλεσμένους του κατά τη διάρκεια γευμάτων. Η δημιουργική πλευρά του Νέρωνα και οι εμφανίσεις του ως ηθοποιού και τραγουδιστή τον έφεραν σε μεγάλη αντίθεση με τη ρωμαϊκή ελίτ που έβλεπε λίγο-πολύ τα εκκεντρικά του γούστα ανάρμοστα για έναν αυτοκράτορα. Τον αντιμετώπιζαν υπεροπτικά και όλο και περισσότεροι είναι σήμερα πεπεισμένοι ότι οι ιστορικοί μάλλον έκαναν το χατίρι της ελίτ που τον περιφρονούσε κατάφωρα.

Νέρων: Παρεξηγημένος, καλλιτέχνης και καθόλου πυρομανής σύμφωνα με μια νέα έκθεση Facebook Twitter
Μαρμάρινη κεφαλή του Νέρωνα | British Museum
Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Τόσο οι γραπτές πηγές όσο και η εικονογραφία της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας αποκαλύπτουν ότι οι θεοί και οι ήρωες ήταν μάλλον εκλεκτικότεροι των θνητών ως προς τη διατροφή τους. Και τα φαγητά τους έκρυβαν κίνητρα πέρα από την πείνα...
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Το βράδυ της 28ης Μαΐου 1987 ο 18χρονος Γερμανός προσγειώνεται με ένα Cessna στην Κόκκινη Πλατεία για να αποδείξει ότι «αν κάποιος σαν εμένα μπορεί να περάσει σώος και αβλαβής στην άλλη πλευρά, τότε δεν υπάρχει τόσο μεγάλος κίνδυνος, και ίσως να μπορούμε να τα βρούμε όλοι μεταξύ μας».
ΜΑΚΗΣ ΜΑΛΑΦΕΚΑΣ
Η Μεγαλόχαρη ως αστυνομικό λαγωνικό 

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τα «αντιλωποδυτικά θαύματα» της Παναγίας

Μια δημοσιογραφική έρευνα που έκανε το 1933 ο αστυνομικός ρεπόρτερ Ευστάθιος Θωμόπουλος κατέγραψε τους άθλους της Παναγίας· από την Κρήτη μέχρι τη Ροδόπη, οι πιστοί «έβλεπαν» τη δράση της, ένιωθαν ευγνώμονες και τη μαρτυρούσαν.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Ιστορία μιας πόλης / Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Τι το ιδιαίτερο συμβαίνει στο Βαθύ της Αστυπάλαιας και τι συνεχίζει να αποκαλύπτει η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
«ΒΙΑΣ»: Τα αρχαιολογικά τοπία ως ζωντανά οικοσυστήματα

Αρχαιολογία & Ιστορία / Καμπανούλες στους Δελφούς, Πέρδικες στο Σούνιο. Ό,τι φυτρώνει και ζει στους αρχαιολογικούς χώρους

Μια πρωτοποριακή επιστημονική προσέγγιση του πολιτιστικού τοπίου αποκαλύπτει έναν άγνωστο κόσμο χιλιάδων ζώων και φυτών σε είκοσι εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους της χώρας. 
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Οι Αθηναίοι / Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Από τις ανασκαφές στην Επίδαυρο και τη Νάξο, ο ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας αφηγείται μια ζωή αφιερωμένη στην ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Και όπως λέει, το πιο πολύτιμο εύρημα δεν ήταν αρχαιολογικό – ήταν η γυναίκα του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Ιστορία μιας πόλης / Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Από το Ωδείο Αθηνών έως τη Σουηδία της εξορίας, ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος δεν υπήρξε μόνο ένας σπουδαίος αρχιτέκτονας, αλλά και ένας διανοούμενος που οραματίστηκε μια πιο δημοκρατική, λειτουργική και πολιτισμένη πόλη. Ποια είναι η παρακαταθήκη του στη σύγχρονη Ελλάδα; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με τον Λουκά Μπαρτατίλα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Τι σήμαινε να είσαι ψυχικά ασθενής στην αρχαία Αθήνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι σήμαινε να είσαι ψυχικά ασθενής στην αρχαία Αθήνα;

Πώς κατανοούσαν οι αρχαίοι Έλληνες την ψυχική ασθένεια; Ήταν θεϊκή τιμωρία, παθολογία του σώματος ή ένα υπαρξιακό βάρος που αποτυπωνόταν στη λογοτεχνία και στο θέατρο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Γιώργο Καζαντζίδη, Αναπληρωτή Καθηγητή Λατινικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, για τον τρόπο με τον οποίο η αρχαιοελληνική κοινωνία εξηγούσε, απεικόνιζε και αντιμετώπιζε τις ψυχικές διαταραχές.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
«Army of Lovers», όπως «Στρατός Εραστών»

Οθόνες / «Army of Lovers»: Μια ταινία για τα ζευγάρια εραστών του Ιερού Λόχου

Ο σκηνοθέτης Λευτέρης Χαρίτος εξηγεί πώς αποφάσισε να θίξει ένα θέμα που για αιώνες θεωρείται ταμπού: τις ερωτικές σχέσεις μεταξύ αντρών στην Αρχαία Ελλάδα, ακόμη και στο πεδίο της μάχης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Μεταλλεία του Λαυρίου: Ένα συναρπαστικό κεφάλαιο της ιστορίας του Λεκανοπεδίου

Ιστορία μιας πόλης / Μεταλλεία του Λαυρίου: Ένα συναρπαστικό κεφάλαιο της ιστορίας του Λεκανοπεδίου

Κάτω από την επιφάνεια της Λαυρεωτικής κρύβεται ένας λαβύρινθος από υπόγειες στοές και μυστικά που συνδέονται με τη δύναμη της αρχαίας Αθήνας. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον γεωλόγο Μάρκο Βαξεβανόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Η Αθήνα της Μαρίας Κάλλας: Η πόλη που την πλήγωσε αλλά και τη διαμόρφωσε

Ιστορία μιας πόλης / Η Αθήνα της Κάλλας: Η πόλη που την πλήγωσε αλλά και τη διαμόρφωσε

Ποιος ήταν ο δεσμός της Μαρίας Κάλλας με την Αθήνα; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Βασίλη Λούρα, δημιουργό του ντοκιμαντέρ «Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία: Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας».
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ