Νέρων: Παρεξηγημένος, καλλιτέχνης και καθόλου πυρομανής σύμφωνα με το Βρετανικό μουσείο

Νέρων: Παρεξηγημένος, καλλιτέχνης και καθόλου πυρομανής σύμφωνα με το Βρετανικό μουσείο Facebook Twitter
Φανταστική εικονογράφηση του Νέρωνα, ο οποίος ραψωδεί ενώ καίγεται η Ρώμη.
0

Διώκτης των χριστιανών, παράφρων, πυρομανής, ο διαβόητος Ρωμαίος Αυτοκράτορας Νέρων είναι η ιστορική προσωπικότητα που πρωταγωνιστεί στην έκθεση του Βρετανικού Μουσείου Νέρων: Ο άνθρωπος πίσω από το μύθο που ανοίγει τις πόρτες της στο κοινό στις 27 Μαΐου 2021.

Η έκθεση που συγκεντρώνει περισσότερα από 200 αντικείμενα από όλη την Ευρώπη επιχειρεί όχι να αποκαταστήσει αλλά να φωτίσει την περίπτωση του πιο αμφιλεγόμενου αυτοκράτορα που μπορεί να είχε επιτυχίες στη διπλωματία, το εμπόριο και αγάπη για τις τέχνες αλλά δεν ήταν καθόλου αγαπητός στον λαό του, όπως γράφουν οι ιστορικοί της εποχής του, που σύμφωνα με τον ιστορικό Τάκιτο τον έβλεπε ως ψυχαναγκαστικό και διεφθαρμένο, μια θεωρία που οι σύγχρονοι ιστορικοί αμφισβητούν.

Η εικόνα της φιγούρας του είναι πιο περίπλοκη από αυτό που νομίζουμε γνωρίζοντας μόνο τα αρνητικά γεγονότα που συνέβησαν αφότου ανέβηκε στο θρόνο από το 54, μετά τον θάνατο του Κλαύδιου, παντρεμένος ήδη από 16 ετών με την κόρη του Κλαυδία Οκταβία την οποία δολοφόνησε για να παντρευτεί την Ποππαία Σαβίνα που δολοφόνησε και αυτή για μια τρίτη που ήθελε να παντρευτεί και με ένα συνολικό οικογενειακό απολογισμό με δολοφονίες της μητέρας του, του αδερφού του, δυο συζύγων και δυο ερωμένων να έχουν πάει στον άλλο κόσμο από το φονικό χέρι του νεαρού αυτοκράτορα.

Ο Νέρων δεν είχε καμία επιθυμία όπως οι προκάτοχοί του να κάνει νικηφόρους αγώνες και εκστρατείες που έφερναν έσοδα στην αυτοκρατορία και εδραίωναν την κυριαρχία της.

Αυτά, όπως και οι παροξυσμοί θυμού που τον οδηγούσαν σε μαζικές εξοντώσεις των αντιπάλων του, έχουν επισκιάσει οποιοδήποτε έργο άφησε πίσω τους όταν πέθανε στα 31 του χρόνια, με τους χριστιανούς των επόμενων αιώνων να μην έχουν καμία διάθεση να αποκαταστήσουν την φήμη του. Η ποπ κουλτούρα όπως λένε οι επιμελητές της έκθεσης, παρουσιάζει όχι μόνο τον ίδιο αλλά και τις γυναίκες που τον περιέβαλλαν στη διάρκεια της 14χρονης θητείας του στον αυτοκρατορικό θρόνο ως εξωφρενικά φιλόδοξες, μοιχαλίδες, αιμομίκτριες, σεξουαλικά αχόρταγες και το μόνο που έχουν να παρατηρήσουν οι ειδικοί σήμερα είναι ο μισογυνισμός πίσω από αυτούς τους χαρακτηρισμούς, η προκατάληψη και το απόλυτο ψέμα.

Νέρων: Παρεξηγημένος, καλλιτέχνης και καθόλου πυρομανής σύμφωνα με το Βρετανικό μουσείο Facebook Twitter
Στην έκθεση θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά ο θησαυρός Fenwick, που ανακαλύφθηκε στο Κόλτσεστερ το 2014. Τα ευρήματα χρονολογούνται στην εποχή του Νέρωνα και συγκεκριμένο στο 61 μ.Χ. | British Museum/Colchester Museums/PA

Ως απόδειξη, οι ιστορικοί παρουσιάζουν το παράδειγμα των ευρημάτων στην Πομπηία που αποκαλύπτουν ότι στην πραγματικότητα ο Νέρων ήταν απρόσμενα δημοφιλής στον απλό λαό, παρά τα όσα γράφουν οι Ρωμαίοι ιστορικοί όπως ο Σουητώνιος που περιγράφει αναλυτικά τις ακόρεστες σεξουαλικές του ορέξεις που δεν περιορίζονταν μόνο στο να κακοποιεί αγόρια, να αποπλανεί παντρεμένες και παρθένες εστιάδες, αλλά και να έχει σχέσεις με την ίδια του τη μητέρα.

Ο ίδιος γράφει ότι η αυτοκτονία του άφησε μια αυτοκρατορία σε χάος εξαιτίας της σπάταλης και της ασυλλόγιστης διακυβέρνησής του. Οι μελετητές της εποχής του αναφέρουν, ότι αν είχε ασχοληθεί μόνο με τις τέχνες αντί για την πολιτική, θα είχε αφήσει μια αυτοκρατορία σε καλύτερη κατάσταση.

Αν όντως τα τελευταία του λόγια ήταν «τι καλλιτέχνης πεθαίνει με μένα», αυτή και μόνο η φράση συνοψίζει όλη την κατάσταση αλλά και τις επιθυμίες του.

Ο Νέρων δεν είχε καμία επιθυμία όπως οι προκάτοχοί του να κάνει νικηφόρους αγώνες και εκστρατείες που έφερναν έσοδα στην αυτοκρατορία και εδραίωναν την κυριαρχία της.

Νέρων: Παρεξηγημένος, καλλιτέχνης και καθόλου πυρομανής σύμφωνα με μια νέα έκθεση Facebook Twitter
Ο Νέρων παίζει μουσική ενώ η Ρώμη καίγεται | Bettmann Archive

Ο ιστορικός Τάκιτος αποδίδει στον Νέρωνα την πιο γνωστή ειδεχθή πράξη του, την πυρπόληση και καταστροφή της Ρώμης, με τον ίδιο όχι μόνο να απολαμβάνει το θέαμα αλλά και να παίζει μουσική τις έξι ημέρες που μαινόταν η πυρκαγιά που κατέστρεψε τα 2/3 της πόλης, με την πράξη του να έχει οργανωθεί για να του δώσει τη δυνατότητα να χτίσει ένα νέο ανακτορικό συγκρότημα πάνω στα ερείπια. Πρακτικά, δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι ο Νέρων είχε σχέση με την πυρκαγιά, αλλά η δυσαρέσκεια της αριστοκρατίας απέναντι στο φιλόδοξο εγχείρημα της κτίσης νέων ανακτόρων πιθανότατα να διευκόλυνε την εξάπλωση αυτής της φήμης. Ο Κρίστιαν Βίτσελ από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, υποστηρίζει πως «όλα δείχνουν ότι ο Νέρωνας δεν είχε σχέση με αυτή την πυρκαγιά. Εκείνη την εποχή υπήρξαν πολλές πυρκαγιές στην πόλη και η φωτιά εξαπλωνόταν γρήγορα. Επιπλέον ο Νέρων δεν βρισκόταν εκείνο το διάστημα στη Ρώμη ενώ έχασε και μια πολύ αγαπημένη του συλλογή τέχνης στη συγκεκριμένη πυρκαγιά».

Πάντως όλοι δείχνουν να συμφωνούν ότι το μεγάλο πάθος του Νέρωνα ήταν η μουσική με τον ίδιο να δίνει «συναυλίες» που κρατούσαν ώρες μπροστά σε ένα κοινό που τον παρακολουθούσε υποχρεωτικά και δε μπορούσε να κινηθεί κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης των μουσικών έργων, μάλιστα σε μια περίπτωση κάλεσε – ή διέταξε καλύτερα - το κοινό που αποτελείτο από 5.000 νέους να τον επευφημεί ενώ τραγουδούσε όπως αναφέρεται το De Vita Caesarum του Σουητώνιου. Μάλιστα όπως αναφέρει ο ίδιος ιστορικός, κάποιες γυναίκες γεννούσαν εκεί, ενώ πολλοί που είχαν κουραστεί να ακούν και να χειροκροτούν πηδούσαν κρυφά τους τοίχους και κάποιοι άλλοι υποδύονταν τους νεκρούς για να τους μεταφέρουν έξω από το χώρο της αυτοκρατορικής εκδήλωσης.

Νέρων: Παρεξηγημένος, καλλιτέχνης και καθόλου πυρομανής σύμφωνα με το Βρετανικό μουσείο Facebook Twitter
Η Ρωμαϊκή αγορά. Μελέτη για θεατρική σκηνή στο "Κοριολανός" του Σαίξπηρ. Χόντκιν, 1800-1860.

Ο Νέρων δεν ήταν μόνο μουσικός, ήταν και συλλέκτης και ποιητής. Στο Χρυσό Ανάκτορο (Domus Aurea) στο οποίο διέμενε εγκατέστησε έναν περιστρεφόμενο θόλο από τον οποίο άφηνε να πέφτουν ροδοπέταλα στους καλεσμένους του κατά τη διάρκεια γευμάτων. Η δημιουργική πλευρά του Νέρωνα και οι εμφανίσεις του ως ηθοποιού και τραγουδιστή τον έφεραν σε μεγάλη αντίθεση με τη ρωμαϊκή ελίτ που έβλεπε λίγο-πολύ τα εκκεντρικά του γούστα ανάρμοστα για έναν αυτοκράτορα. Τον αντιμετώπιζαν υπεροπτικά και όλο και περισσότεροι είναι σήμερα πεπεισμένοι ότι οι ιστορικοί μάλλον έκαναν το χατίρι της ελίτ που τον περιφρονούσε κατάφωρα.

Νέρων: Παρεξηγημένος, καλλιτέχνης και καθόλου πυρομανής σύμφωνα με μια νέα έκθεση Facebook Twitter
Μαρμάρινη κεφαλή του Νέρωνα | British Museum
Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ρήνεια: Το νησί των νεκρών απέναντι από τη Δήλο

Ιστορία μιας πόλης / Ρήνεια, η άλλη Δήλος

Ένα νησί που δεν προοριζόταν για ζωή αλλά για θάνατο. Απέναντι από τη λαμπρή Δήλο, η Ρήνεια κουβαλά τα πιο σιωπηλά –και ίσως πιο ανθρώπινα– μυστικά του Αιγαίου. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την αρχαιολόγο Ζώζη Παπαδοπούλου.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Δήλος: H καρδιά των Κυκλάδων

Ιστορία μιας πόλης / Δήλος: H καρδιά των Κυκλάδων

Στη μέση των Κυκλάδων, σ’ ένα νησί χωρίς μόνιμους κατοίκους, η γη κρύβει ακόμη φωνές. Αν ξέρεις πού να κοιτάξεις, η Δήλος αρχίζει να σου μιλά για θεούς που λατρεύτηκαν, εμπορικές αυτοκρατορίες που γεννήθηκαν, λαούς που ήρθαν και έφυγαν, και τελετές που παραμένουν μυστήριο. Το νησί αυτό υπήρξε κάποτε το κέντρο του κόσμου – και ακόμη κρατά μυστικά. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την αρχαιολόγο Ζώζη Παπαδοπούλου.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Αρχαιολογία & Ιστορία / Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Η συγγραφέας, δημοσιογράφος και φεμινίστρια Λιλίκα Νάκου επισκέφθηκε το –υπό κρατική διαχείριση– πορνείο των Βούρλων τον Φλεβάρη του 1936, συνομίλησε με τις «γυναίκες της αμαρτίας» και μετέφερε τις εντυπώσεις της.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Τόσο οι γραπτές πηγές όσο και η εικονογραφία της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας αποκαλύπτουν ότι οι θεοί και οι ήρωες ήταν μάλλον εκλεκτικότεροι των θνητών ως προς τη διατροφή τους. Και τα φαγητά τους έκρυβαν κίνητρα πέρα από την πείνα...
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Το βράδυ της 28ης Μαΐου 1987 ο 18χρονος Γερμανός προσγειώνεται με ένα Cessna στην Κόκκινη Πλατεία για να αποδείξει ότι «αν κάποιος σαν εμένα μπορεί να περάσει σώος και αβλαβής στην άλλη πλευρά, τότε δεν υπάρχει τόσο μεγάλος κίνδυνος, και ίσως να μπορούμε να τα βρούμε όλοι μεταξύ μας».
ΜΑΚΗΣ ΜΑΛΑΦΕΚΑΣ
Η Μεγαλόχαρη ως αστυνομικό λαγωνικό 

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τα «αντιλωποδυτικά θαύματα» της Παναγίας

Μια δημοσιογραφική έρευνα που έκανε το 1933 ο αστυνομικός ρεπόρτερ Ευστάθιος Θωμόπουλος κατέγραψε τους άθλους της Παναγίας· από την Κρήτη μέχρι τη Ροδόπη, οι πιστοί «έβλεπαν» τη δράση της, ένιωθαν ευγνώμονες και τη μαρτυρούσαν.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Ιστορία μιας πόλης / Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Τι το ιδιαίτερο συμβαίνει στο Βαθύ της Αστυπάλαιας και τι συνεχίζει να αποκαλύπτει η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
«ΒΙΑΣ»: Τα αρχαιολογικά τοπία ως ζωντανά οικοσυστήματα

Αρχαιολογία & Ιστορία / Καμπανούλες στους Δελφούς, Πέρδικες στο Σούνιο. Ό,τι φυτρώνει και ζει στους αρχαιολογικούς χώρους

Μια πρωτοποριακή επιστημονική προσέγγιση του πολιτιστικού τοπίου αποκαλύπτει έναν άγνωστο κόσμο χιλιάδων ζώων και φυτών σε είκοσι εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους της χώρας. 
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Οι Αθηναίοι / Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Από τις ανασκαφές στην Επίδαυρο και τη Νάξο, ο ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας αφηγείται μια ζωή αφιερωμένη στην ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Και όπως λέει, το πιο πολύτιμο εύρημα δεν ήταν αρχαιολογικό – ήταν η γυναίκα του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ