O Τζεφ Κουνς ζητά να «θάβονται» οι κριτικές που δεν του αρέσουν

O Τζεφ Κουνς ζητά να «θάβονται» οι κριτικές που δεν του αρέσουν Facebook Twitter
Ο Τζεφ Κουνς στα αποκαλυπτήρια του γλυπτού «Μπουκέτο με τουλίπες» το 2019 στο Παρίσι. Φωτ.: Getty Images/ Ideal Image
0

Η ΡΟΜΙ ΓΚΟΛΑΝ θυμάται τη μέρα που αντίκρισε σε έναν κήπο στο Παρίσι το «Μπουκέτο με τουλίπες» του Τζεφ Κουνς, ένα μνημειώδες γλυπτό που απεικονίζει μια γροθιά να πιάνει 11 μίσχους με πέταλα στην κορυφή που μοιάζουν με μπαλόνια. Αμέσως της ήρθε ως απόηχος στο μυαλό μια τοιχογραφία του 1937 από τους Fernand Léger και Charlotte Perriand που δείχνει τρία χέρια να κρατούν άγρια τριαντάφυλλα.

Και τα δύο έργα αντανακλούν πολιτικά γεγονότα: Καθώς ο φασισμός βρισκόταν τότε σε έξαρση σε όλη την Ευρώπη, οι Léger και Perriand καλωσόριζαν τη νέα σοσιαλιστική γαλλική κυβέρνηση. Το γλυπτό του Κουνς, που παρουσιάστηκε το 2019 στο Petit Palais, προοριζόταν ως σύμβολο μνήμης για τα θύματα των τρομοκρατικών επιθέσεων που είχαν συγκλονίσει τη Γαλλία λίγα χρόνια νωρίτερα.

Με στόχο να διερευνήσει τη χρήση παρόμοιων μοτίβων από καλλιτέχνες διαφορετικών γενεών, η Γκολάν, ιστορικός τέχνης στη Νέα Υόρκη, δέχτηκε την ανάθεση από το Brooklyn Rail, ένα περιοδικό τεχνών της Νέας Υόρκης που δημοσιεύει κριτικά δοκίμια και άρθρα από επιφανείς συγγραφείς όπως ο Πολ Όστερ και ο Τζόναθαν Λέθεμ, να συγκρίνει το «Μπουκέτο με τουλίπες» –έργο που χαρακτηρίστηκε τότε από προσωπικότητες των τεχνών στη Γαλλία ως «καιροσκοπικό, ακόμη και κυνικό»– με την τοιχογραφία του 1937.

Η Γκολάν, καθηγήτρια ιστορίας της τέχνης στο City University of New York Graduate Center, αρνήθηκε και απέσυρε το άρθρο της «για λόγους αρχής», όπως είπε. «Το θεώρησα αξιολύπητο. Υποτίθεται ότι αυτά τα περιοδικά στηρίζουν τις απόψεις και την ελευθερία του λόγου. Πού είναι η ελευθερία του λόγου;».

Αφού παρέδωσε το άρθρο, ο διευθυντής σύνταξης του περιοδικού τη συνεχάρη γράφοντάς της ότι το δοκίμιό της «αποδίδει δικαιοσύνη στο μνημείο και στην ιστορική του σημασία».

Όλα αυτά όμως έδωσαν γρήγορα τη θέση τους σε κατηγορίες και αντεγκλήσεις, μόλις το στούντιο του Κουνς διάβασε ένα αντίγραφο του αδημοσίευτου κειμένου. Η αντίδραση του καλλιτέχνη ήταν σαφής: Θάψτε το. Το στούντιο, το οποίο επικαλέστηκε «τις ανησυχίες του Τζεφ», θεώρησε ότι η Γκολάν είχε παραποιήσει το νόημα του γλυπτού γράφοντας ότι αποτελεί «σύμβολο βίας» και ζήτησε να μη δημοσιευτεί το άρθρο της, το οποίο «δυσφημούσε τον καλλιτέχνη».

O Τζεφ Κουνς ζητά να «θάβονται» οι κριτικές που δεν του αρέσουν Facebook Twitter
Η τοιχογραφία των Fernand Léger και Charlotte Perriand «Νέοι Καιροί, Νέες Απολαύσεις» (1937) στην Tate του Λίβερπουλ.

Τότε, σύμφωνα με την Γκολάν, ο εκδότης και καλλιτεχνικός διευθυντής του Rail, Φονγκ Μπούι, πρότεινε να μετατρέψει το 2.000 λέξεων άρθρο της σε μια σύντομη εισαγωγή σε δοκίμια άλλων συγγραφέων που εξερευνούν την ιστορική συνέχεια στην πολιτική τέχνη. Η Γκολάν, καθηγήτρια ιστορίας της τέχνης στο City University of New York Graduate Center, αρνήθηκε και απέσυρε το άρθρο της «για λόγους αρχής», όπως είπε. «Το θεώρησα αξιολύπητο. Υποτίθεται ότι αυτά τα περιοδικά στηρίζουν τις απόψεις και την ελευθερία του λόγου. Πού είναι η ελευθερία του λόγου;».

Η κριτική της Γκολάν στο Rail για τον χειρισμό του δοκιμίου της είναι μία από τις πολλές πρόσφατες περιπτώσεις στις οποίες συγγραφείς κατηγορούν τους υπεύθυνους ενός μέσου ότι υποκύπτουν στις πιέσεις «θάβοντας» αναλύσεις και κριτικές που κάποιος επιφανής καλλιτέχνης θεωρεί αρνητικές. Σε δηλώσεις και συνεντεύξεις τους, αρκετοί ιστορικοί τέχνης, κριτικοί και δημοσιογράφοι δήλωσαν ότι η εμπειρία της Γκολάν εγείρει ερωτήματα σχετικά με την ανεξαρτησία της κριτικής.

Ο Tai Mitsuji, κριτικός και ιστορικός τέχνης που έχει γράψει για τον Guardian και έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, δήλωσε: «Η αφαίρεση μιας τεκμηριωμένης γνώμης από ένα δοκίμιο, ακόμη και κατόπιν αιτήματος του στούντιο ενός καλλιτέχνη, υποβαθμίζει αυτό το γραπτό στο επίπεδο του μάρκετινγκ».

Και το πιο φοβερό είναι ότι δεν ήταν καν αρνητική η κριτική της Γκολάν για το γλυπτό του Κουνς: «Υπάρχει μια συγκεκριμένη ένταση που διαβάζεται ως το απότοκο της βίας που προκάλεσε τη δημιουργία του μνημείου, λανθάνουσα στον τρόπο με τον οποίο το χέρι του Κουνς προεξέχει διαγώνια από τη βάση του», έγραφε. «Είναι αυτός ο αξιοσημείωτος συνδυασμός καλοσύνης και έντασης στη χειρονομία του Κουνς που αναδεικνύει το "Μπουκέτο" του ως σημαντικό έργο τέχνης».

Αυτή η ένταση όμως βρέθηκε στο επίκεντρο των ενστάσεων του Κουνς. «Αναφέρεστε στην παθητική χειρονομία προσφοράς του Τζεφ ως χειρονομία βίας» έγραφε σε ένα e-mail που έστειλε στην Γκολάν, η εκπρόσωπος του καλλιτέχνη, Lauran Rothstein, προσθέτοντας ότι το δοκίμιό της ευθυγραμμίζει τον Κουνς «με εξαιρετικά αρνητικούς συνειρμούς».

Η Γκολάν, συγγραφέας του βιβλίου Modernity and Nostalgia: Art and Politics in France Between the Wars, το οποίο διερευνά την αλληλεπίδραση τέχνης και ιδεολογίας, δήλωσε έκπληκτη που το στούντιο Koons δεν κατάλαβε ότι το δοκίμιό της αποτελούσε φιλοφρόνηση προς το έργο. «Αυτό που λέω είναι στην πραγματικότητα θετικό…Είναι σαν να προσκαλείς ανθρώπους σε δείπνο και να μην είσαι στο τραπέζι», πρόσθεσε για τη δυσάρεστη περιπέτεια του κειμένου της. «Είναι σαν να ήθελαν να κάνω ghosting στον ίδιο μου τον εαυτό».

Με στοιχεία από The New York Times

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ρόι Λιχτενστάιν: Ο πρωτοπόρος της pop art που έβαλε τον Mίκι Μάους στα μουσεία

Σαν σήμερα / Ρόι Λιχτενστάιν: Ήταν όντως ο «χειρότερος καλλιτέχνης» της εποχής του;

Σαν σήμερα γεννήθηκε ο πρωτοπόρος καλλιτέχνης της pop art που με το γενναίο έργο του ειρωνεύτηκε το κλασικό, έβαλε τον Mίκι Μάους σε μουσεία και γκαλερί και άλλαξε οριστικά τους κανόνες της σύγχρονης τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μόλις τελείωσε το αριστούργημά του, ο Γκογκέν επιχείρησε να αυτοκτονήσει

Εικαστικά / Μόλις τελείωσε το αριστούργημά του, ο Γκογκέν επιχείρησε να αυτοκτονήσει

Ο πίνακας με τίτλο «Από πού ερχόμαστε; Τι είμαστε; Πού πάμε;» θα ήταν η τελευταία του διαθήκη, ένα έργο που θα έλυνε επιτέλους, όπως ο ίδιος έλεγε, το «παράδοξο μεταξύ του κόσμου των συναισθημάτων και του κόσμου του μυαλού».
THE LIFO TEAM
Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Εικαστικά / Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Το πρώτο διεθνές πολυθεματικό φεστιβάλ ποίησης «Σολοικισμός», έρχεται το Σάββατο 25 και την Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2025 στον Ελαφότοπο, στα Ζαγοροχώρια. Ο εμπνευστής και καλλιτεχνικός διευθυντής του μίλησε στη LifO.
M. HULOT
Δυο νέες εκθέσεις στο φθινοπωρινό πρόγραμμα του ΕΜΣΤ

Εικαστικά / Δυο νέες εκθέσεις στο φθινοπωρινό πρόγραμμα του ΕΜΣΤ

Η καλλιτεχνική πρωτοπορία εκτός συνόρων και έργα που ενσωματώνουν και συνάμα απεικονίζουν φυσικά τοπία και τις απροσδιόριστες ανθρώπινες παρεμβάσεις που αυτά προδίδουν, στο νέο πρόγραμμα του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Μαρίνα Ξενοφώντος: «Η μνήμη δεν είναι κάτι που απλώς κουβαλάμε – ενεργεί, αντιδρά και μεταβάλλεται συνεχώς»

Εικαστικά / Μαρίνα Ξενοφώντος: «Η μνήμη δεν είναι κάτι που απλώς κουβαλάμε»

Η εικαστικός μιλάει για την εγκατάσταση με την οποία θα εκπροσωπήσει στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2026 την Κύπρο, για την επιρροή της χώρας στο έργο της και για τη θέση του καλλιτέχνη στη σύγχρονη κοινωνία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το μαγευτικό, υπερβατικό σύμπαν της Yayoi Kusama προσγειώνεται στην Ευρώπη

Εικαστικά / Tα πλοκάμια και οι κολοκύθες της Yayoi Kusama προσγειώνονται στην Ευρώπη

Από τη Βασιλεία ξεκίνησε η ευρωπαϊκή περιοδεία της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης της πιο διάσημης και πιο επιτυχημένης εν ζωή εικαστικού στον κόσμο, με περισσότερα από 300 έργα που καλύπτουν επτά δεκαετίες.
THE LIFO TEAM
Τι μυστήριο κρύβει η ιστορία της αυτοπροσωπογραφίας του Κουρμπέ;

Εικαστικά / «Ο απελπισμένος»: Ο περίφημος πίνακας του Κουρμπέ εκτίθεται ξανά μετά από 20 χρόνια

Ίσως το πιο γνωστό έργο του μεγάλου Γάλλου ζωγράφου, «Ο απελπισμένος» θα εκτεθεί στο Μουσείο Ορσέ αρχικά και έπειτα στο Μουσείο Art Mill στη Ντόχα. Ποια είναι η ιστορία του; Σε ποιον ανήκει τώρα ο πίνακας;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα έκθεση αναδεικνύει τη συμβολή των γυναικών στην τέχνη της γεωμετρικής αφαίρεσης

Εικαστικά / Έξι γυναίκες. Έξι πρωτοποριακές καλλιτέχνιδες της γεωμετρικής αφαίρεσης

Έργα των Όπυ Ζούνη, Etel Adnan, Samia Halaby, Saloua Raouda Choucair, Ebtisam Abdulaziz και Lubna Chowdhary, αποτελούν το υλικό της έκθεσης του Ιδρύματος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη που ξεκίνησε μόλις.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Όταν ο Αντώνης Μπενάκης απέδειξε ότι οι Ελληνικές ενδυμασίες είναι Υψηλή Ραπτική

Εικαστικά / Όταν ο Αντώνης Μπενάκης απέδειξε ότι οι Ελληνικές ενδυμασίες είναι Υψηλή Ραπτική

Αμέτρητες είναι οι ιστορίες που κρύβονται πίσω από την έκδοση «Ελληνικαί Εθνικαί Ενδυμασίαι», φέρνοντας στο φως την επίδραση που άσκησε η ενδυμασία στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης και στην κυρίαρχη μόδα του Μεσοπολέμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Και λοιπόν τι;»: Μία έκθεση στον Ταύρο «φωτίζει» το θρυλικό άλμπουμ των Εν Πλω

Εικαστικά / «Οι Εν πλω άφησαν πίσω τραγούδια που συνδέουν όσους ονειρεύονται με παρόμοιο τρόπο»

Έγιναν θρύλοι της εγχώριας μουσικής σκηνής με την κυκλοφορία ενός μόνο άλμπουμ. Μετά, εξαφανίστηκαν. Ο Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου, ο Απόστολος Βασιλόπουλος και η Μαρία-Θάλεια Καρρά επιμελήθηκαν, μετά από δεκαετή έρευνα, μια έκθεση για ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της ελληνικής δισκογραφίας. Mίλησαν στη LifO.
M. HULOT
Με Chryssa και Iannis Xenakis η μεγάλη έκθεση για τον μινιμαλισμό στο Παρίσι

Εικαστικά / Με Chryssa και Ιάννη Ξενάκη η μεγάλη έκθεση για τον μινιμαλισμό στο Παρίσι

Μέσα από 100 έργα και 40 καλλιτέχνες επιχειρείται η διερεύνηση της διεθνούς εξέλιξης του κινήματος το οποίο από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 επαναπροσδιόρισε ριζικά την έννοια του καλλιτεχνικού έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πολλές, πάρα πολλές εκθέσεις τον Οκτώβριο στην Αθήνα. Και καλές μάλιστα

Εικαστικά / Πολλές, πάρα πολλές εκθέσεις τον Οκτώβριο στην Αθήνα. Και καλές μάλιστα

Από την έκθεση του Juergen Teller στο ολοκαίνουργιο Onassis Ready, στην ποιητική αρχιτεκτονική του Πικιώνη και στις έξι πρωτοποριακές γυναικείες φωνές της γεωμετρικής αφαίρεσης. Αυτόν τον μήνα οι λέξεις «μουσείο» και «γκαλερί» θα ακούγονται πολύ συχνά.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

Εικαστικά / Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

H έκθεση στο Μουσείο Ορσέ συγκεντρώνει 90 έργα του Αμερικανού στυλίστα ζωγράφου, εστιάζοντας στην πιο καθοριστική περίοδο του έργου του. Aνάμεσά τους και η περίφημη «Madame X», το πιο διάσημο έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Εικαστικά / Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Η έκθεση «Beato Angelico», συγκεντρώνει στο Palazzo Strozzi και στο Mουσείο του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία περισσότερα από 140 έργα με δάνεια από 70 συλλογές ιδιωτών και μουσείων και φιλοδοξεί να εδραιώσει τη φήμη του Φρα Αντζέλικο ως κορυφαίου δασκάλου της Αναγέννησης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Εικαστικά / Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1669 ο φλαμανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αυτός ο πίνακας υπήρξε η πραγματική αιτία της οικονομικής καταστροφής του καλλιτέχνη ή πρόκειται περί θεωρίας συνωμοσίας;
THE LIFO TEAM
«Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Εικαστικά / «Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, χαρτογραφεί την πορεία έντεκα Ελλήνων και Ελληνίδων εικαστικών και θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Σε μια πορεία πλούσια, γεμάτη ανατροπές αλλά και επαναλήψεις, ποιες ήταν οι πρωτόλειες αναζητήσεις τους, στις οποίες επέτρεψαν ακολούθως να εισχωρήσουν στις ώριμες αποφάσεις τους»
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ