Ποιος είναι ο Ουίλιαμ Τέρνερ; Facebook Twitter
Ουίλιαμ Τέρνερ, Αυτοπροσωπογραφία, περ. 1799. Tate.

«Ο Τέρνερ είχε το πάθος του τοπίου»

0

Ο Τζόζεφ Μάλορντ Ουίλιαμ Τέρνερ (1775-1851) θεωρείται ο τελευταίος και σημαντικότερος εκπρόσωπος της αγγλικής ρομαντικής τοπιογραφίας. Γεννήθηκε στο Λονδίνο, στο Μέιντεν Λέιν του Κόβεντ Γκάρντεν, αλλά καθώς η μητέρα του ήταν ψυχικά άρρωστη και ως εκ τούτου νοσηλευόταν σε ψυχιατρικές κλινικές, μεγάλωσε σε συγγενικό του σπίτι στο Μπρέντφορντ, στις όχθες του Τάμεση, δυτικά του Λονδίνου. Ο πατέρας του ήταν μπαρμπέρης και διατηρούσε μαγαζί κοντά στο Κόβεντ Γκάρντεν, όπου είχε πελάτες καλλιτέχνες και ηθοποιούς. Διαπίστωσε το ταλέντο του γιου του στη ζωγραφική από πολύ νωρίς και ήταν ο πρώτος που τον ενθάρρυνε να ακολουθήσει το επάγγελμα του ζωγράφου ή, έστω, του σχεδιαστή. Στην πορεία της ζωής του ο πατέρας Τέρνερ θα έμενε δίπλα του ως ο έμπιστος βοηθός του, ζώντας μαζί του στο ίδιο σπίτι, μέχρι το τέλος του.

Η διδάκτωρ Ιστορίας της Τέχνης και πρώην επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης κ. Μαριλένα Κασιμάτη, από την οποία ζητήσαμε μας μιλήσει για τη ζωή και το έργο του μεγάλου ζωγράφου, λέει: «Οι ζωγράφοι που μπαινόβγαιναν στο μπαρμπέρικο όντως αναγνώρισαν την ιδιοφυΐα του νεαρού ζωγράφου. Θεωρήθηκε αμέσως παιδί-θαύμα, γεννημένο για ζωγραφική, που με αυτήν θα μπορούσε να επιβιώσει. Ο πατέρας του, μάλιστα, έκανε συνεχώς μικροεκθεσούλες μέσα στο μαγαζί και πουλούσε τα έργα του γιου του. Από την αρχή, λοιπόν, ο πατέρας είχε δύο στόχους: να κάνει τον γιο του καλλιτέχνη και να βγάζει λεφτά. Έτσι κι έγινε. Ως το τέλος της ζωής του ο Τέρνερ ζούσε για να ζωγραφίζει και να βγάζει λεφτά από αυτό. Ήταν πάρα πολύ τσιγκούνης και παραδόπιστος. Δεν παντρεύτηκε ποτέ, συγκατοικούσε με τον πατέρα του και, όταν αυτός πέθανε, ξεκίνησε κάποιες περίεργες σχέσεις με δύο γυναίκες, τις οποίες δεν παντρεύτηκε ποτέ, κι έκανε και δύο κόρες εκτός γάμου. Ήταν πάρα πολύ μοναχικός και μυστικοπαθής και δεν αποκάλυψε ποτέ τα φοβερά μυστικά της δουλειάς του». 

Ήταν πάρα πολύ τσιγκούνης και παραδόπιστος. Δεν παντρεύτηκε ποτέ, συγκατοικούσε με τον πατέρα του και, όταν αυτός πέθανε, ξεκίνησε κάποιες περίεργες σχέσεις με δύο γυναίκες, τις οποίες δεν παντρεύτηκε ποτέ, κι έκανε και δύο κόρες εκτός γάμου. Ήταν πάρα πολύ μοναχικός και μυστικοπαθής και δεν αποκάλυψε ποτέ τα φοβερά μυστικά της δουλειάς του

Ο Τέρνερ ξεκίνησε μαθήματα σχεδίου δίπλα στον τοπιογράφο Τόμας Μάλτον στα τέλη του 1789 κι αμέσως πέρασε στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών του Λονδίνου σε ηλικία 14 ετών ως πρώιμο ταλέντο. Ο κραταιός τότε σερ Τζόσουα Ρέινολντς, διευθυντής της σχολής, που ήταν ήδη αρκετά γερασμένος αλλά όριζε ακόμα το πνεύμα της εποχής, πήρε αμέσως τον έφηβο υπό την προστασία του. Η άποψη που επικρατούσε τότε ήταν ότι όσοι είχαν έφεση στο σχέδιο έπρεπε να στρέφονται στην αρχιτεκτονική, πράγμα που έκανε και τον ίδιο να ενδιαφερθεί για το επάγγελμα του αρχιτέκτονα. Αυτό το απέτρεψε ο Τόμας Χάρντγουικ, αρχιτέκτονας δίπλα στον οποίο εργάστηκε ένα διάστημα, ο οποίος αναγνώρισε τη ζωγραφική του ιδιοφυΐα και τον ενθάρρυνε κι αυτός με τη σειρά του να παραμείνει ζωγράφος. Ο Τέρνερ άρχισε από πολύ νωρίς να ταξιδεύει στο εσωτερικό της χώρας, κυρίως στην Ουαλία, σχεδιάζοντας τοπία τα οποία ολοκλήρωνε στο ατελιέ του στο Λονδίνο. Συνήθιζε να πραγματοποιεί αυτά τα ταξίδια το καλοκαίρι και να δουλεύει τους χειμώνες.

Ποιος είναι ο Ουίλιαμ Τέρνερ; Facebook Twitter
Ουίλιαμ Τέρνερ, Το κάστρο του Νόρχαμ, Ανατολή, περ.1845. Tate.

Η κ. Κασιμάτη εξηγεί: «Ο Τέρνερ, μαζί με τους άλλους ρομαντικούς τοπιογράφους της εποχής του, όπως ο Κόνσταμπλ, είχε το πάθος του τοπίου. Μέσα στην κατηγοριοποίηση των τεχνών της εποχής υπήρχαν πάρα πολύ σαφείς διαχωρισμοί των ειδών της ζωγραφικής. Ανάλογα με αυτά γινόταν κάποιος ευγενής ζωγράφος ή απλός χειρώνακτας. Αυτά τα είδη ήταν η ιστορία, η ιστορική ζωγραφική, δηλαδή η ζωγραφική που περιλαμβάνει ιστορικές ή θρησκευτικές στιγμές, η ηθογραφία, το πορτρέτο, τα τοπία και η φύση. Ο Τέρνερ μπλέκει πάρα πολύ με τα τοπία και κάνει πάρα πολλές υδατογραφίες.

Η πρώτη του έκφραση είναι η υδατογραφία, γιατί στην Ακαδημία ως επί το πλείστον σχεδιάζανε και αυτό αποτελούσε το κορυφαίο στοιχείο της διδασκαλίας. Αλλά, όπως έλεγε ο Ρέινολντς, “δεν θα ζωγραφίζετε μόνο για να απεικονίζετε αλλά και για να έχει ένα νόημα αυτό που κάνετε”. Αυτό ο Τέρνερ το κράτησε μέχρι το τέλος της ζωής του. Ταξίδεψε πάρα πολύ και όλη του η δουλειά ήταν προσανατολισμένη στο να ανεβάσει αυτό το χαμηλό είδος στο ύψος που νόμιζε ότι του άρμοζε και στην απεικόνιση του “sublime”, όπως αποκαλούν οι ρομαντικοί το μεγαλείο της φύσης. Υιοθετεί αυτήν τη γραφικότητα και ανατρέχει στα ολλανδικά τοπία, σε θαλασσογραφίες, κυρίως για να εμπνευστεί. Ήταν επίσης πατριώτης και το ξέσπασμα του πολέμου μεταξύ της Αγγλίας και της Γαλλίας στα 1793 −ο οποίος διήρκεσε 22 χρόνια− του δημιουργεί την ιδέα ότι η εύθραυστη πολιτική ιστορία της Αγγλίας οφείλει να αναδειχθεί.

Οι ακουαρέλες που κάνει ταξιδεύοντας ανά την Αγγλία αλλά και στο εξωτερικό, κυρίως στην Ελβετία, τον φέρνουν αντιμέτωπο και με την τρομακτική διάσταση του τοπίου: χαράδρες, καταιγίδες, θύελλες μες στο νερό. Όλα αυτά τα ζωγραφίζει αποφεύγοντας τον λυρισμό, θέλοντας να δείξει με έναν τρόπο ότι η διάνοια κυριαρχεί στο συναίσθημα. Από τους θαλασσογράφους, αυτός που τον εμπνέει είναι ο Βαν ντερ Βέλντεν, και από τους τοπιογράφους, ο Κλοντ Λορέν, ο μεγάλος Γάλλος ζωγράφος που είχε μεγάλη απήχηση στην Αγγλία, ο οποίος τοποθετεί νύμφες και θέματα μυθολογικά μέσα σε τόπους όπου κυριαρχεί το φως − σαν σκηνικά με ανοιχτούς ορίζοντες, με ήλιους που περιβάλλονται από ρωμαϊκές κυρίως αρχαιότητες και στοιχεία της φύσης. Αυτό το υιοθετεί πλήρως στα πρώτα του βήματα ο Τέρνερ και αρχίζει να κάνει ένα πολύ γερό όνομα, στήνοντας σιγά-σιγά το αγγλικό ρομαντικό τοπίο που μέχρι τότε δεν υπήρχε. Ριζοσπαστικός κι επαναστατικός, είναι ο πρώτος μεγάλος μάστορας της Αγγλίας που ανεβάζει το άθλιο είδος της τοπιογραφίας σε μέγιστο».

Ποιος είναι ο Ουίλιαμ Τέρνερ; Facebook Twitter
Οι ακουαρέλες που κάνει ταξιδεύοντας ανά την Αγγλία αλλά και στο εξωτερικό, κυρίως στην Ελβετία, τον φέρνουν αντιμέτωπο και με την τρομακτική διάσταση του τοπίου: χαράδρες, καταιγίδες, θύελλες μες στο νερό. Ουίλιαμ Τέρνερ, από τη σειρά Miscellaneous Vignette Studies, Ηλιοβασίλεμα: Ψαραγορά στην παραλία. περ. 1835

Ο Τέρνερ ταξίδεψε πάρα πολύ στην Ευρώπη, επισκέφτηκε το Μουσείο του Λούβρου, όπου μελέτησε τους μεγάλους δασκάλους, και εμπνεύστηκε από το φυσικό στοιχείο και τις μεγάλες καταστροφές. Του έκαναν μεγάλη εντύπωση και αποτύπωσε μοναδικά μεγάλες πυρκαγιές, όπως αυτή του Κοινοβουλίου της Αγγλίας το 1834, μεγάλα λιμάνια, όπως το Γκραν Κανάλε της Βενετίας, διάσημα ναυάγια, θύελλες, καταιγίδες, την ομίχλη, αλλά πρωτίστως τον ήλιο και το δυνατό φως, εφευρίσκοντας έναν ιδιαίτερο τρόπο να χρωματίζει τους πίνακές του, τόσο τις υδατογραφίες όσο και τα λάδια του.

Η κ. Κασιμάτη εξηγεί: «Στήνει αυτό το καταπληκτικό εύρημα ότι η ζωγραφική είναι χρωματιστή. Μέχρι τότε επικρατούσε το σχεδιαστικό κομμάτι, όχι τόσο το χρώμα. Έπαιρνε ένα φύλλο χαρτί, το ύγραινε με ψεκασμό και επάνω του έχυνε αραιωμένα χρώματα, ψυχρά και θερμά μαζί, κάτι που δεν είχε γίνει μέχρι τότε, μια πολύ μοντέρνα κίνηση για την εποχή − αυτό το πήραν πολύ αργότερα οι εξπρεσιονιστές και ενδιαμέσως οι ιμπρεσιονιστές. Τα άπλωνε πάνω στο υγρό υπόβαθρο, γινόντουσαν κάποιοι εκτυφλωτικοί συνδυασμοί και το παιχνίδι αυτό της φυσικής κατάστασης του χρώματος το άφηνε να στεγνώσει. Επάνω σε αυτό άπλωνε μετά το θέμα του. Αυτό είναι το μυστικό των κατοπινών έργων του. Με τον πατέρα του να του τρίβει χρώματα και να μην έχει κανέναν στα πόδια του να αποκαλύψει το μυστικό. Μονοπωλώντας την αγγλική αγορά και κάνοντας μεγάλη περιουσία.

Επίσης, δούλευε πάρα πολύ με ύλες, χτυπούσε από πάνω από το χρώμα κόκκους χρωμάτων. Οι επιφάνειές του έχουν πάρα πολύ πυκνό χρώμα, και όμως η εντύπωση που παίρνουμε είναι του αφράτου, αεράτου κι ανάλαφρου πίνακα, γιατί ακριβώς δεν υπόκειται στις σχεδιαστικές αρχές της εποχής. Το θέμα προκύπτει μέσα από το χρώμα. Το πάθος του ήταν η εξερεύνηση των δυνατοτήτων για νέες απεικονίσεις. Και μέσα σε αυτή την εξερεύνηση τον εντυπωσιάζουν οι επιστημονικές και ερευνητικές επιτυχίες της Royal Society των επιστημόνων. Αυτό τον κάνει πάρα πολύ ενεργό μέτοχο. Μην ξεχνάμε ότι η εποχή του είναι αυτή της Βιομηχανικής Επανάστασης, η εποχή του ατμού, της εξέλιξης και της προόδου, της κυριαρχίας της Αγγλίας. Ως πατριώτης προβάλλει πολύ το στοιχείο αυτό και συμμετέχει σε συζητήσεις επιστημόνων – άλλωστε, η Ακαδημία Τεχνών ήταν δίπλα στην Ακαδημία Επιστημών, μεσοτοιχία στο ίδιο κτίριο!».   

Ποιος είναι ο Ουίλιαμ Τέρνερ; Facebook Twitter
Ουίλιαμ Τέρνερ, Ψαράδες στη θάλασσα, 1796
Ποιος είναι ο Ουίλιαμ Τέρνερ; Facebook Twitter
Ουίλιαμ Τέρνερ, Διδώ και Αινείας, 1814
Ποιος είναι ο Ουίλιαμ Τέρνερ; Facebook Twitter
Ουίλιαμ Τέρνερ, Χιονοθύελλα. Ο Αννίβας διασχίζει τις Άλπεις, 1812

Για τον σπουδαίο ζωγράφο, όσο περνούσαν τα χρόνια και όσο η ωριμότητα γινόταν απόσταγμα γνώσης στη ζωγραφική του, τόσο πιο σημαντικά γινόντουσαν τα έργα του. Αυτό φαίνεται έντονα στην εργογραφία του τα χρόνια μεταξύ του 1830 και του 1850, λίγο πριν από τον θάνατό του. Η κ. Κασιμάτη συνεχίζει: «Με το που τελειώνει με την τοπιογραφία, ζωγραφίζει τα καιρικά φαινόμενα, τη στιγμιαία αλλαγή του καιρού, τον απασχολεί πώς μπορείς να τα απεικονίσεις αυτά, τη δραματική ένταση που κυριαρχεί στα στοιχεία της φύσης, γιατί ο ίδιος κόντεψε να ναυαγήσει κάποιες φορές. Λέγεται ότι για να ζωγραφίσει μια φοβερή καταιγίδα δέθηκε στο κατάρτι σαν Οδυσσέας, κάτι που εντάσσεται στη μυθολογία του. Ενδιαφέρεται πάρα πολύ για το φως. Γιατί; Την ίδια εποχή οι φυσικοί εξέταζαν την κατάσταση του ήλιου. Κατέληξαν ότι ο ήλιος δεν είναι ένα σημείο αλλά ένα άθροισμα από πολύ αιχμηρές απολήξεις, όπως είχε αποκαλυφθεί τότε από έναν ερευνητή αστρονόμο που διαπίστωσε ότι η επιφάνεια του ήλιου δεν είναι ενιαία. Οι απεικονιστικές πρωτοτυπίες του Τέρνερ, λοιπόν, εναρμονίζονταν με τις περί φυσικής αντιλήψεις της εποχής του.

Επίσης, παρακολουθούσε πάρα πολύ στενά τη μετεωρολογία, τις αλλαγές στις μορφές των σύννεφων, μελέτες του ουρανού, είχε έναν θαυμασμό για τον καιρό. Αυτό είναι το “sublime”, το οποίο γίνεται πάθος για την απεικόνιση της δύναμης της φύσης, της τρομακτικής και της εύθραυστης κατάστασης του ανθρώπου. Συνόδευε πάντα τα ταξίδια του με πάρα πολλά μπλοκ ιχνογραφίας, καταγράφοντας τα φαινόμενα της φύσης. Σώζεται ένας τεράστιος όγκος σχεδίων, γύρω στα 40.000. Εκτός από τα μετεωρολογικά και τα της τεχνολογίας, είναι σύγχρονος του Μάικλ Φαραντέι, του πατέρα του ηλεκτρομαγνητισμού. Περνάει τη δημιουργία ρεύματος από μαγνητικά πεδία στο έργο του “Χιoνοθύελλα στη θάλασσα”, όπου απεικονίζει το παιχνίδι των μαγνητικών γραμμών στον Βόρειο και Νότιο Πόλο. Έτσι πρέπει να εξηγήσει κανείς αυτήν τη δίνη που σχηματίζεται.

Ποιος είναι ο Ουίλιαμ Τέρνερ; Facebook Twitter
Ουίλιαμ Τέρνερ, Χιονοθύελλα. Ατμόπλοια έξω από το λιμάνι, 1842. Tate.

Είναι ο τρόπος του να αποτυπώνει τις ανακαλύψεις της φυσικής, παρά το μεγαλείο της φύσης, και η τεχνική του είναι τέτοια που του το επιτρέπει. Είναι ο πρώτος που εφαρμόζει τον λευκό καμβά, που δέχεται το “πασάλειμμα” της βάσης του, που του δίνει αμέσως ένα υπόβαθρο πάρα πολύ συγκεκριμένο για να κάνει το αφαιρετικό του έργο από πάνω. Μετά το επεξεργάζεται με σπάτουλα, δουλεύοντας ελάχιστα με πινέλο, κάτι πολύ μοντέρνο. Έχει κάνει περισσότερα από 400 λάδια και 37.000 υδατογραφίες, πάρα πολλές εκ των οποίων είναι μελέτες. Σε πολλά καταγράφει και την εξέλιξη της τεχνολογίας. Ζωγραφίζει πάρα πολλά ατμόπλοια τα οποία παρακολουθούσε στις παραθαλάσσιες περιοχές όπου ζούσε και στα λιμάνια όπου ταξίδευε. Ήταν μαγεμένος από το θέμα της ταχύτητας στο ταξίδι. Ένας μοναχικός οδοιπόρος που ταξιδεύει για να βιώσει το μεγαλείο και δεν συνομιλεί με κανέναν, παρά βρίσκει τον εαυτό του στο τοπίο − το ίδιο του συμβαίνει και με τα επιτεύγματα της τεχνολογικής επανάστασης, ατμόπλοια και ατμομηχανές. Υπάρχει ένα έργο του με πάρα πολλά βαγόνια κι έναν λαγό, το ζώο που θεωρούνταν το πιο γρήγορο τότε».

Στο πέρασμα των χρόνων, και μετά την απώλεια του πατέρα του, που τον συγκλόνισε, ο Τέρνερ έγινε ένας εκκεντρικός κλοσάρ. Σχεδόν εξαθλιώθηκε, παρ 'όλη τη φήμη και τον πλούτο που συγκέντρωσε. Πέθανε σε ηλικία 76 ετών, το 1851, στα χέρια της δεύτερης συντρόφου του, Σοφίας Μπουθ, και λέγεται ότι τα τελευταία του λόγια ήταν «ο ήλιος είναι θεός». Η τεράστια επιρροή που άσκησε η τεχνοτροπία του στους ιμπρεσιονιστές, κυρίως στον Μονέ, μοιάζει σαν να μετάγγισε όλους του τους νεωτερισμούς στην εξέλιξη της ζωγραφικής. Η πατρίδα του, στην οποία άφησε όλα του τα έργα, τον τιμά ιδιαίτερα και το σημαντικότερο εικαστικό βραβείο φέρει το όνομά του. Μερικά από τα σημαντικότερα έργα του μπορεί να τα δει κανείς στην Tate Gallery του Λονδίνου, αλλά και αλλού. Μια πλευρά ελληνικού ενδιαφέροντος είναι η υπέροχη ακουαρέλα «’T is Greece, but living Greece no more» από τον στίχο του ποιήματος «Γκιαούρ» του λόρδου Βύρωνα. Ο Τέρνερ εμπνεύστηκε ένα τοπίο κατά τη διάρκεια του εθνικοαπελευθερωτικού μας αγώνα, με μια συμβολική γυναικεία φιγούρα που ξεψυχάει κάτω από την Ακρόπολη, αποδίδοντας έτσι τον στίχο του Βύρωνα και το φιλελληνικό πνεύμα του ποιητή. Το έργο παρουσιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη στο πλαίσιο της έκθεσης του 2000 «Αθήνα - Μόναχο. Τέχνη και Πολιτισμός στη Νέα Ελλάδα» σε επιμέλεια της κ. Μαριλένας Κασιμάτη. 

Ποιος είναι ο Ουίλιαμ Τέρνερ; Facebook Twitter
Joseph Mallord William Turner, Ανατολή, Καστρο σε κόλπο: «Μοναξιά» περ.1840–5. Tate.
Ποιος είναι ο Ουίλιαμ Τέρνερ; Facebook Twitter
Ουίλιαμ Τέρνερ, Καταστροφή στη Θαλασσα, περ. 1835
Ποιος είναι ο Ουίλιαμ Τέρνερ; Facebook Twitter
Ουίλιαμ Τέρνερ, Ανατολή ηλίου με θαλάσσια τέρατα, περ. 1845
Ποιος είναι ο Ουίλιαμ Τέρνερ; Facebook Twitter
Ουίλιαμ Τέρνερ, Η άφιξη του Λουδοβίκου-Φίλιππου στο Royal Clarence Yard, Gosport, 8 Οκτωβρίου 1844, περ.1844–5
Ποιος είναι ο Ουίλιαμ Τέρνερ; Facebook Twitter
Ούίλιαμ Τέρνερ, Κατακλυσμός, 1805
Ποιος είναι ο Ουίλιαμ Τέρνερ; Facebook Twitter
Ουίλιαμ Τέρνερ, Βίλα. Φεγγαρόφωτο (Μια βίλα τη νύχτα του Festa di Ballo), για το Rogers’s ‘Italy’, περ. 1826–7
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τα ιστορικά έργα του Κώστα Πανιάρα από βινύλ σε μια νέα έκθεση

Εικαστικά / Τα ιστορικά έργα του Κώστα Πανιάρα από βινύλ σε μια νέα έκθεση

Το βινύλιο υποκαθιστά το χρώμα σε μια σειρά έργων που παρουσιάστηκαν με μεγάλη επιτυχία τη δεκαετία του ’80 στο Παρίσι και στη Νέα Υόρκη από τον Αλέξανδρο Ιόλα. Σαράντα χρόνια μετά, η γκαλερί The Breeder τα επανασυστήνει στο κοινό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Άνσελμ Κίφερ αποτίνει φόρο τιμής στον Βαν Γκογκ

Εικαστικά / Ο Άνσελμ Κίφερ αποτίνει φόρο τιμής στον Βαν Γκογκ

Μια νέα έκθεση στο Άμστερνταμ με πρόσφατα έργα του Κίφερ αναδεικνύει τη σύνδεσή του με τον Βαν Γκογκ και προκαλεί ήδη πολλές συζητήσεις. Ο σπουδαίος Γερμανός καλλιτέχνης εμπνέεται σταθερά, εδώ και 60 χρόνια, από τον Ολλανδό ζωγράφο. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Καμία σύμβαση δεν μπορούσε να περιορίσει τον Leigh Bowery

Εικαστικά / Καμία σύμβαση δεν μπορούσε να περιορίσει τον Leigh Bowery

Η Tate Modern φέρνει στις αίθουσές της μια έκθεση για έναν «larger than life» περφόρμερ. Η πορεία του νεαρού αγοριού από το ήσυχο προάστιο Sunshine της Μελβούρνης που έγινε παγκοσμίως διάσημη προσωπικότητα στον χώρο του πολιτισμού, χάρη στον εξωφρενικό, πολύπλοκο και δημιουργικό χαρακτήρα του και άφησε ανεξίτηλο και αδιαμφισβήτητο αποτύπωμα στη σύγχρονη τέχνη και πέρα από αυτήν. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μέσα στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη 

Εικαστικά / Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης αναδεικνύει το άχρηστο σε τέχνη

Το εργαστήριο του χαράκτη, όπου ξεδιπλώνεται ένα σύμπαν βγαλμένο από κάποιο σκοτεινό παραμύθι, μεταφέρεται προσωρινά σε μια σχεδόν κρυμμένη αίθουσα του μουσείου Μπενάκη, στην οδό Πειραιώς.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Άνοιξε το πολυαναμενόμενο πρώτο μουσείο μετανάστευσης

Εικαστικά / Fenix: Το πρώτο μουσείο μετανάστευσης άνοιξε στο Ρότερνταμ

Τι κοινό έχουν ένα πλοίο που κατασχέθηκε από τη Λαμπεντούζα, ένα κομμάτι του Τείχους του Βερολίνου και δύο γιγάντιες φωτεινές μπλε παντόφλες; Όλα βρίσκουν τη θέση τους στο νέο μουσείο της Ολλανδίας που επικεντρώνεται εξ ολοκλήρου στη μετανάστευση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

Εικαστικά / O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος είναι δυο νεαροί ζωγράφοι και δυο πολύ καλοί φίλοι. Τους έφερε κοντά η αγάπη για τη μυθολογία, την τέχνη και μια ανεξήγητη εμμονή με την Τζένη Χειλουδάκη. Τα έργα τους πραγματεύονται το τραύμα με τρόπο ωμό και βαθύ. Παρά τα όσα θα πίστευαν πολλοί, διαψεύδουν τις φήμες που τους θέλουν ζευγάρι…
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Εικαστικά / Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Η έκθεση με τίτλο «Κοσμική Σκόνη/Άγνωστες Γαίες» αντλεί έμπνευση από την προσωπικότητα και το έργο του Γερμανού αστρονόμου Ιούλιου Σμιτ, διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κατά τον 19ο αι., και μας προσκαλεί να περιηγηθούμε ανάμεσα σε μακρινούς πλανήτες και σε γήινα, απτά υλικά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Guest Editors / Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Η έκθεση «Caravaggio 2025» αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία για τους λάτρεις της τέχνης να έρθουν σε επαφή με τον ρεαλισμό και τη συναισθηματική δύναμη του ανυπέρβλητου καλλιτέχνη του μπαρόκ, ο οποίος επαναπροσδιόρισε την εικαστική αφήγηση και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ζωγραφικής.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ο Άγγελος Παπαδημητρίου ανάγει το κοινό γούστο σε καλλιτεχνική χειρονομία μεγάλης δυναμικής 

Εικαστικά / Το νέο έργο του Άγγελου Παπαδημητρίου είναι ένα εικονοστάσι για τα όνειρά μας

Ο αγαπημένος καλλιτέχνης επιστρέφει με ένα νέο έργο-εγκατάσταση στην Πινακοθήκη του Μουσείου Βορρέ, έναν χαιρετισμό στην Ελλάδα της Κάλλας και του Καβάφη, του Αττίκ και της Στέλλας Γκρέκα· μιας εποχής μεγάλης ευαισθησίας που έχει πια χαθεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να κοιτάμε τα ζώα; Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή

Εικαστικά / Η πρώτη μεγάλη έκθεση για τα δικαιώματα των ζώων στο ΕΜΣΤ

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει το ΕΜΣΤ και για την πρώτη μεγάλη έκθεση με θέμα την ευημερία των ζώων διεθνώς, στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 60 καλλιτέχνες από 25 χώρες (από Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αμερική) – πάνω από 200 έργα καταλαμβάνουν όλους τους ορόφους του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής

Εικαστικά / Romaine Brooks: Η ζωγράφος με το ανδρόγυνο στυλ που έσπασε όλα τα ταμπού της εποχής της

Μια πρωτοπόρος καλλιτέχνιδα που έζησε μια συναρπαστική και αντισυμβατική ζωή, μέσα στη δίνη των «Roaring Twenties», δημιουργώντας τέχνη πέρα από τα κυρίαρχα ρεύματα του καιρού της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Εικαστικά / «Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Ο Michael Rakowitz, χρησιμοποιώντας αντισυμβατικές προσεγγίσεις, ανοίγει έναν διάλογο με έργα συγκινητικά, φανερά πολιτικά, υπενθυμίζοντάς μας την επανάληψη οδυνηρών γεγονότων της Ιστορίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατερίνα Βαγενά: «Δεν καταλαβαίνω γιατί φερόμαστε λες και το να μεγαλώνεις είναι αρρώστια»

Οι Αθηναίοι / «Δεν έκανα την Κιμωλία για τα λεφτά αλλά για να δείξω αυτό που είμαι»

Eίναι η ιδιοκτήτρια της Κιμωλίας, του art café που έγινε σημείο αναφοράς στην Πλάκα. Δηλώνει αυτοδίδακτη στα πάντα και πιστεύει στη δύναμη των ανθρώπων να ξαναγεννιούνται. Η Κατερίνα Βαγενά είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
CHECK ANTISOCIAL

Εικαστικά / Antisocial: Η Φρόσω Πίνη έφερε την τέχνη σε ένα θρυλικό αθηναϊκό αφτεράδικο

Στη στοά της Λεωκορίου, στου Ψυρρή, η Φρόσω με αφοσίωση δίνει ζωή σε έναν χώρο τέχνης που κάνει τους Αθηναίους να φτάνουν στην Cantina Social πιο νωρίς απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει — και έτσι, τουλάχιστον, έχουν μαζί τους τα γυαλιά ηλίου· just in case.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ