Ο Πάνος Γιαννικόπουλος εξηγεί τι είναι το «Ξηρόμερο» που θα μας εκπροσωπήσει στην Μπιενάλε της Βενετίας

Πάνος Γιαννικόπουλος: Ξηρόμερο Facebook Twitter
«Είναι ένα χρονικό του καιρού μας, με τις εντάσεις και τις τραγωδίες του. Ο κόσμος έρμαιο της φύσης;»
0

«ΣΕ ΕΝΑ ΚΤΙΡΙΟ ΠΟΥ ΚΑΙΓΕΤΑΙ θα έσωζα μια γάτα, πριν από τον Ρέμπραντ», είπε ο Αλμπέρτο Τζιακομέτι τον προηγούμενο αιώνα.

Σήμερα αισθάνομαι ότι δεν μπορούμε να σκεφτούμε την τέχνη με όρους ακτιβισμού μόνο, αλλά «παράλληλα με», δηλαδή σαν εργαλείο που εστιάζει κριτικά αλλά σκέφτεται με όρους που διατηρούν παράλληλα έναν χαρακτήρα συναισθηματικό.

Τώρα, ποια είναι η προτεραιότητα της τέχνης σήμερα και πώς εμπλέκεται με την κοινωνική πραγματικότητα; Είναι μια ερώτηση που επανέρχεται σαν εσωτερική κινητοποίηση σχετικά με το προς τα πού και πώς κοιτάζουμε και δημιουργούμε. Η περιβαλλοντική καταστροφή, η καταστροφή κάθε μορφής ζωής, η ανισότητα και η βία γίνονται μέρος της καθημερινότητάς μας.

Κάτι έχει αλλάξει… Από τη μεγάλη έκθεση που έγινε στο εγκαταλειμμένο εργοστάσιο της ΔΕΗ στο Νέο Φάληρο, με τίτλο «This Current Between Us», τον Δεκέμβριο του 2022 με συνεπιμέλεια της Γεωργίας Λιάπη, μέχρι σήμερα, υπάρχει μια αντίφαση. Τότε η έκθεση απευθυνόταν στους ελκυστικούς μηχανισμούς της νέας ανακάλυψης και επικεντρώνονταν στο όφελος που είχε η ανθρωπότητα από την ηλεκτρική ενέργεια, που μας έκανε όχι μόνο να φανταστούμε ένα θαύμα, αλλά και να το ζήσουμε. Η νέα ανακάλυψη σαν αφετηρία για έναν κόσμο που αλλάζει ήταν δικαιωματικά ένας πολύ καλός λόγος για να πραγματοποιηθεί η έκθεση. Από την άλλη, ο χώρος ήταν που μου έδωσε μεγάλη δύναμη, με έκανε να φανταστώ τέχνη και ομορφιά, σαν θεματική, σαν διάθεση.

Το «ΞΗΡΟΜΕΡΟ/DRYLAND» εξερευνά την εμπειρία του πανηγυριού από το κέντρο ενός επαρχιακού οικισμού έως τις παρυφές του γεωργικού τοπίου που τον περιβάλλουν. Ξεκινά από τα πανηγύρια της Θεσσαλίας για να καταλήξει σε αυτά της περιοχής του Ξηρόμερου, που δανείζει τον τίτλο στο έργο, μια υπόρρητη αναφορά στο νερό, την έλλειψη ή το πλεόνασμα και τη σπατάλη του.

Σήμερα όμως τα γεγονότα που δημιουργούν μια γλώσσα έχουν αλλάξει. Το έργο συγκροτείται σε μια χρονική συνθήκη που το βλέμμα στρέφεται αναγκαστικά προς τις περιοχές τις οποίες οι καλλιτέχνες επισκέφθηκαν, και πάνω στις οποίες χτίζεται η αφήγησή του. Η καταστροφική νεροποντή, η πλημμύρα του θεσσαλικού κάμπου, αλλάζουν τον τρόπο που βλέπουμε τις ίδιες εικόνες, νοηματοδοτούν διαφορετικά ακόμα και τους ήχους, και η συγκινησιακή φόρτιση που υπήρχε γίνεται επικίνδυνα επίκαιρη.

Πάνος Γιαννικόπουλος: Ξηρόμερο Facebook Twitter
Ο Πάνος Γιαννικόπουλος, η Ελένη Καλαρά και η Γεωργία Λιάπη στην έκθεση «This Current Between Us» που έγινε στο εγκαταλειμμένο εργοστάσιο της ΔΕΗ στο Νέο Φάληρο. Φωτο: Πηνελόπη Γερασίμου

Έπειτα από πρόσκληση των καλλιτεχνών, ανέλαβα την επιμέλεια του έργου, το οποίο προέρχεται από μια έρευνα που έχει ήδη πορεία τριών χρόνων. Η έρευνα ξεκινάει από την προσωπική εμπειρία των καλλιτεχνών, την άμεση εμπλοκή τους με τη θεματική που καταπιάνονται. Αυτή τη συναισθηματική σχέση καλούμαστε να διατηρήσουμε και στη σύνθεση του έργου για την Μπιενάλε.

Το έργο για το ελληνικό περίπτερο της Βενετίας με τίτλο «ΞΗΡΟΜΕΡΟ/DRYLAND», είναι μια διακαλλιτεχνική, υβριδική εικαστική εγκατάσταση που έρχεται να ενώσει ένα σύνολο καλλιτεχνικών φωνών. Το πρότζεκτ δίνει έμφαση στη συλλογική παραγωγή με σχέσεις ισοτιμίας, με άτομα να προέρχονται από διαφορετικά επαγγελματικά πεδία. Το «ΞΗΡΟΜΕΡΟ/DRYLAND» εξερευνά την εμπειρία του πανηγυριού από το κέντρο ενός επαρχιακού οικισμού έως τις παρυφές του γεωργικού τοπίου που τον περιβάλλουν. Ξεκινά από τα πανηγύρια της Θεσσαλίας για να καταλήξει σε αυτά της περιοχής του Ξηρόμερου, που δανείζει τον τίτλο στο έργο, μια υπόρρητη αναφορά στο νερό, την έλλειψη ή το πλεόνασμα και τη σπατάλη του. Ένα χρηστικό ποτιστικό μηχάνημα μοιάζει να ενεργοποιεί το οπτικοακουστικό περιβάλλον, ενώ το φως, ο ήχος και η κινούμενη εικόνα βάζουν τον θεατή σε μια διαδικασία καταβυθισης.

Η αρχή της δημιουργίας του πρότζεκτ ξεκινάει με έρευνα, προσωπικές εμμονές, που πάντα είναι ο καταλύτης για τη δημιουργία, και οδηγείται σε ένα residency που υποστήριξε δυναμικά το Ίδρυμα Ωνάση. Τα μέλη της ομάδας συσχετίζονται με την παράδοση, τον επαγγελματισμό, την τέχνη.

Ο Θανάσης Δεληγιάννης μεγάλωσε σε οικογένεια παραδοσιακών μουσικών και μέσα σε συνθήκες πανηγυριών. Ο ίδιος ασχολείται με τον ήχο και το πανηγύρι επανέρχεται ως θεματική στα διαμεσικά έργα που παρουσιάζει. Ο Γιάννης Μιχαλόπουλος επικεντρώνεται στην τοπική ιστορία, την πολιτιστική ανάπτυξη της περιφέρειας, τη μελέτη του δημοτικού τραγουδιού, καθώς και την ιστορία και πρακτική του συνδικαλιστικού κινήματος. 

Στα πρώτα βήματα της έρευνας συμμετείχαν η Έλια Καλογιάννη, ο Γιώργος Κυβερνήτης και ο Κώστας Χαϊκάλης. Η Έλια Καλογιάννη, η οποία δραστηριοποιείται ως κινηματογραφίστρια, συνδυάζει στο έργο της φιλμ, εγκαταστάσεις και video essays. Ο Γιώργος Κυβερνήτης, φωτογράφος και κινηματογραφιστής, ενεργοποιεί τα εργαλεία του κινηματογράφου και της παρατήρησης. Ο Κώστας Χαϊκάλης επικεντρώνεται επίσης στον ήχο που είναι βασικό στοιχείο της εγκατάστασης. Στη συνέχεια, στην ομάδα ήρθαν ο Φώτης Σαγώνας, αρχιτέκτων, με το έργο του να επικεντρώνεται στον χώρο και στην ιδέα της περιπλάνησης, καθώς και η Φωτεινή Παπαχριστοπούλου με σκηνικές δράσεις και την επιτελεστική διάσταση του έργου.  

Είναι ένα χρονικό του καιρού μας, με τις εντάσεις και τις τραγωδίες του. Ο κόσμος έρμαιο της φύσης;

Το «ΞΗΡΟΜΕΡΟ/DRYLAND» είναι η ελληνική συμμετοχή στην Μπιενάλε Βενετίας 2024, με την υποστήριξη του Onassis Culture. Επιμελητής: Πάνος Γιαννικόπουλος

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τίλντα Σουίντον, Πάτι Σμιθ, Γιάννης Αγγελάκας και όσα θα δούμε φέτος στη Στέγη

Πολιτισμός / Τίλντα Σουίντον, Πάτι Σμιθ, Γιάννης Αγγελάκας στη Στέγη: Τα highlights του νέου προγράμματος

Ο καλλιτεχνικός προγραμματισμός της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για τη σεζόν 2023-2024 περιλαμβάνει μεγάλα ονόματα, αναπάντεχες συμπράξεις και τολμηρά πρότζεκτ που θα συζητηθούν.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Σπίτι Ανθουλάκης Γιαννικόπουλος Ανακύκλωση πέραν του αναμενόμενου

Design / Ανακύκλωση πέραν του αναμενόμενου σ' ένα σπίτι της Δροσοπούλου

Σε μια πολυκατοικία που χτίστηκε σε οικόπεδο ιδιοκτησίας του Βατικανού τη δεκαετία του ‘70, οι νέοι ιδιοκτήτες φρόντισαν από τα υλικά που σε άλλους φαίνονται άχρηστα να δημιουργήσουν μια νέα κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Έκθεση αφισών στην Ύδρα μιας Ελλάδας ανόθευτης και ταπεινής

Εικαστικά / Πώς διαφήμιζε η Ελλάδα τον εαυτό της στο εξωτερικό από το ’30 έως το ’60;

Μια σειρά αφισών του ΕΟΤ, σε μια έκθεση που φιλοξενείται στην οικία Λαζάρου Κουντουριώτη, αποκαλύπτει τις πρώτες απόπειρες και τα αρχικά βήματα του ελληνικού τουρισμού, με την υπογραφή σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Εικαστικά / Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Έχει βοσκήσει πρόβατα, έχει πουλήσει κουλούρια και έχει δουλέψει στην οικοδομή, μέχρι που αποφάσισε ότι το μόνο που ήθελε να γίνει είναι καλλιτέχνης. Τελικά, εξελίχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους και διεθνώς αναγνωρισμένους Έλληνες δημιουργούς. Ο πρώην πρύτανης της ΑΣΚΤ είναι άνθρωπος από σπάνια πάστα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Εικαστικά / «Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Μια μεγάλη έκθεση στο Σικάγο εξετάζει την γκέι ταυτότητα ως ιστορικό φαινόμενο μέσα από 300 έργα που δημιουργήθηκαν κυρίως στην περίοδο μεταξύ του 1869, όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά η λέξη «ομοφυλόφιλος», και του 1939
THE LIFO TEAM
Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Εικαστικά / Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Σε μια σειρά έργων που παρουσιάζει το θαύμα της ανθοφορίας των λουλουδιών και των φυτών, μια από τις πιο αξιοσέβαστες καλλιτέχνιδες της Σουηδίας στρέφεται σε έναν κόσμο ομορφιάς, γαλήνης και ισορροπίας για να αποκαλύψει αλήθειες για την ανθρώπινη κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο ζωοπλάστης γλύπτης Ευριπίδης Βαβούρης (1911-1987) 

Εικαστικά / Ευριπίδης Βαβούρης: Πέρα από το «Λαγωνικό» της Φωκίωνος Νέγρη

Ο δημιουργός του γνωστού αγάλματος της Κυψέλης υπήρξε ένας στοχαστικός γλύπτης της Αθήνας με αξιόλογη πορεία, που απέδιδε πειστικά και με μεγάλη ευαισθησία τα κατοικίδια ζώα. Μια επίσκεψη στο ατελιέ του, που έχει διατηρηθεί σε άψογη κατάσταση, αποτέλεσε το ερέθισμα για να τον ανακαλύψουμε και να τον επανεκτιμήσουμε. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ