Η λαχτάρα για το ανήκειν στα ζωγραφικά έργα της Νικόλ Οικονομίδου

Ένας κόσμος μνήμης αποκτά πανανθρώπινες διαστάσεις στο έργο της Νικόλ Οικονομίδου Facebook Twitter
Nicole Economides, Birthday blue, 2024, Οil on canvas, 35 x 35 cm (in 12 parts), courtesy the artist and Callirrhoë, Athens. Φωτ.: © Frank Holbein 2024
0

Μια νεαρή εικαστικός, μέσα από τις αποχρώσεις του κίτρινου και του ροζ δυο μεγάλων πινάκων στην γκαλερί Callirrhoë φτιάχνει συναισθηματικές άγκυρες για να αφηγηθεί τη σύνδεση και την οικογενειακή της ιστορία. Η σειρά έργων που έχει παρουσιάσει ήδη με τίτλο «Illusion of a home, as a memory» αναφέρεται στις οικογενειακές αναμνήσεις από το εστιατόριο που διατηρούσε η οικογένειά της στις ΗΠΑ, κάτι στο οποίο δίνει νέα διάσταση με τη νέα της έκθεση «Sunday Afternoon».

Η 32χρονη Ελληνοαμερικανίδα Νικόλ Οικονομίδου διερευνά στο έργο της ζητήματα μνήμης, μετανάστευσης και ταυτότητας, ξεπερνώντας το προσωπικό επίπεδο και αγγίζοντας πανανθρώπινα θέματα. Με αυτόν τον τρόπο προκαλεί το αίσθημα της λαχτάρας αλλά και την ανάμνηση, προσκαλώντας τους επισκέπτες να στοχαστούν πάνω σε αυτά τα θέματα. 

Η Νικόλ γεννήθηκε στο Μανχάταν και όταν ήταν 9 ετών η οικογένειά της μετακόμισε στην Αθήνα. Έκανε προπτυχιακές σπουδές στη Σχολή Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης στα Γιάννενα και επέστρεψε στη Νέα Υόρκη για να συνεχίσει με μεταπτυχιακές σπουδές στο Parsons. Στην Ελλάδα επέστρεψε μετά την πανδημία, έχοντας βιώσει την έντονη αποξένωση αυτής της περιόδου στη Νέα Υόρκη.

«Σκοπός μου δεν είναι να προκαλέσω απλώς νοσταλγία για τις όμορφες οικογενειακές στιγμές του παρελθόντος. Αντιθέτως, χρησιμοποιώ τις εικόνες αυτές για να θέσω ουσιαστικά ερωτήματα γύρω από το πώς διαχειριζόμαστε τη μνήμη και πώς αυτή επηρεάζει την αντίληψή μας για το παρόν και το μέλλον».

Η ιστορία της με τη ζωγραφική ξεκινά από το δημοτικό, όταν η Ms. Mata, η δασκάλα των καλλιτεχνικών, έστειλε μια ζωγραφιά της σε έναν διαγωνισμό στην Ιαπωνία που κέρδισε το βραβείο. «Έτσι, μαζί με τα άλλα επαγγέλματα που ονειρεύονταν όλα τα παιδιά, εγώ ήθελα να γίνω και ζωγράφος», λέει. Στη σχολή κατάλαβε ότι η τέχνη ήταν κάτι πολύ βαθύ που τη βοηθούσε να ανακαλύψει και να κατανοήσει ένα κομμάτι του εαυτού της. «Το να μάθω να ζωγραφίζω δεν άλλαξε μόνο τον τρόπο που δημιουργώ αλλά και τον τρόπο που σκέφτομαι. Μου έδωσε έναν τρόπο να βλέπω τον κόσμο πολυδιάστατα και με βοήθησε να προσεγγίζω τις ιδέες και τις προκλήσεις με μια νέα προοπτική, η οποία συνεχίζει να διαμορφώνει τη δουλειά μου».

Ένας κόσμος μνήμης αποκτά πανανθρώπινες διαστάσεις στο έργο της Νικόλ Οικονομίδου Facebook Twitter
Η 32χρονη Ελληνοαμερικανίδα Νικόλ Οικονομίδου διερευνά στο έργο της ζητήματα μνήμης, μετανάστευσης και ταυτότητας, ξεπερνώντας το προσωπικό επίπεδο και αγγίζοντας πανανθρώπινα θέματα. Φωτ.: via instagram

Στο Μουσείο Pompidou είδε για πρώτη φορά πίνακα του Cy Twombly. «Θυμάμαι να κάθομαι μπροστά του και να τον κοιτάζω για τουλάχιστον μισή ώρα, να φαντάζομαι τις κινήσεις του πινέλου. Ήταν μια κομβική στιγμή για τη σχέση μου την πρακτική μου», λέει. «Τα έργα μου ξεκινούν από μια ζωγραφική αντίληψη. Είναι μια συνεχής εξερεύνηση της μνήμης, της μετανάστευσης και της ταυτότητας, πώς αυτά τα θέματα διασταυρώνονται τόσο σε προσωπικό όσο και σε καθολικό επίπεδο. Μέσα από την ενσωμάτωση φωτογραφιών και σημειωτικών στοιχείων διερευνώ έννοιες όπως η νοσταλγία, το ανήκειν και η ρευστότητα της ταυτότητας. Η δουλειά μου εκφράζει την προσωπική αναζήτηση για νοήματα και συναισθήματα που διαρκώς εξελίσσονται και προσαρμόζονται σε μια συνεχιζόμενη διαδικασία ανακάλυψης».

Στο έργο της έρχονται στο προσκήνιο έννοιες όπως η νοσταλγία, η μνήμη, οι εικόνες και τα οικογενειακά αρχεία. Τις σκέψεις της αποτυπώνει ένα απόσπασμα από το βιβλίο της Lucy Lippard, «The lure of the local»: «Το σπίτι αλλάζει. Οι ψευδαισθήσεις αλλάζουν. Οι άνθρωποι αλλάζουν. Ο χρόνος προχωρά. Ένα μέρος μπορεί να κατοικείται περισσότερο από φαντάσματα παρά από πραγματικούς κατοίκους. Το δέλεαρ του ντόπιου δεν αφορά πάντα το σπίτι ως εκφραστικό μέρος, τόπο καταγωγής και επιστροφής. (…) Αν ένας τόπος ορίζεται από τη μνήμη, αλλά κανείς δεν μένει να φέρει αυτές τις αναμνήσεις στην επιφάνεια, τι συμβαίνει; Είναι ένας μη-τόπος ή μόνο ένα τοπίο;». 

Ένας κόσμος μνήμης αποκτά πανανθρώπινες διαστάσεις στο έργο της Νικόλ Οικονομίδου Facebook Twitter
Nicole Economides, Detail, Birthday Confetti, 2024, Oil on canvas, 180 × 180 cm, Courtesy the artist and Callirrhoë, Athens, Φωτ.: © Frank Holbein 2024

Το πολύ προσωπικό οικογενειακό αρχείο από το οποίο εμπνέεται το ανακάλυψε σε μια μετακόμιση. Εκεί βρήκε φωτογραφίες που η γιαγιά της έστελνε από την Αμερική στους συγγενείς της στην Ελλάδα. Αν και η ίδια δεν εμφανίζεται σε καμία από αυτές, το συναίσθημα που της προκάλεσαν ήταν εκείνο μιας οικείας αλλά και γλυκόπικρης λησμονιάς. «Αυτές οι φωτογραφίες πέρασαν τον Ατλαντικό, κουβαλώντας μαζί τους ένα κομμάτι του σπιτιού που είχε πλέον μετατοπιστεί. Ενώ συνεχίζω να αναζητώ πού ανήκω, αυτές οι εικόνες παραμένουν στο εργαστήριό μου, με προσκαλούν να τις παρατηρώ και να τις επεξεργάζομαι. Σαν να προσπαθούν να μου ψιθυρίσουν την ιστορία που κουβαλούν», λέει.

Από το προσωπικό βίωμα οδηγείται στο καθολικό. Εξηγεί ότι «οι άνθρωποι συχνά αναρωτιούνται: ποιος είμαι, πώς βρέθηκα εδώ, πώς συνδέομαι με το παρελθόν; Αυτά τα ερωτήματα αποτελούν τον πυρήνα της αναζήτησης της ταυτότητας. Στη σειρά “Mother Tongue” έχω ζωγραφίσει σε μεγάλους καμβάδες το πίσω μέρος των φωτογραφιών της γιαγιάς μου, στις οποίες έγραφε αφιερώσεις για συγγενείς στην Ελλάδα. Σκοπός μου δεν είναι να προκαλέσω απλώς νοσταλγία για τις όμορφες οικογενειακές στιγμές του παρελθόντος. Αντιθέτως, χρησιμοποιώ τις εικόνες αυτές για να θέσω ουσιαστικά ερωτήματα γύρω από το πώς διαχειριζόμαστε τη μνήμη και πώς αυτή επηρεάζει την αντίληψή μας για το παρόν και το μέλλον. Είτε μεταναστεύουμε είτε όχι, όλοι μας κάποια στιγμή ερχόμαστε αντιμέτωποι με την απουσία και το αίσθημα του ανήκειν. Η Ελλάδα, με τη διπλή της φύση ως χώρα εξόδου και υποδοχής, προσφέρει έναν συναρπαστικό καμβά για την εξερεύνηση αυτών των ζητημάτων. Οι φωτογραφίες που με ενέπνευσαν απεικονίζουν την οικογένειά μου, όμως τα πρόσωπα που διακρίνονται σε αυτές θα μπορούσαν να είναι η οικογένεια οποιουδήποτε από εμάς, γι’ αυτό και λειτουργούν ως πανανθρώπινα σύμβολα».

Ένας κόσμος μνήμης αποκτά πανανθρώπινες διαστάσεις στο έργο της Νικόλ Οικονομίδου Facebook Twitter
Nicole Economides, Birthday Βlue, 2024, Οil on canvas, 35 × 35 cm each (12 parts), Courtesy the artist and Callirrhoë, Athens, Φωτ.: © Frank Holbein 2024

Στη νέα της σειρά έργων δείχνει την άλλη πλευρά της φωτογραφίας με έναν πιο ονειρικό τρόπο. Οι φιγούρες δρουν σαν «φαντάσματα» αναμνήσεων, άλλοτε χάνονται στο χρώμα και άλλοτε εκρήγνυνται μέσα από αυτό, σαν να έχουν περάσει από το φίλτρο των ονείρων. Όσο ζωγραφίζει, ισορροπεί μεταξύ αυτού που βλέπει και αυτού που θυμάται – ένα παιχνίδι μεταξύ πραγματικότητας και συναισθήματος.

Για τη Νικόλ Οικονομίδου η νοσταλγία είναι ένα λεπτό ζήτημα, γιατί τείνει να ωραιοποιεί τα πράγματα και η ζωγραφική μπορεί εύκολα να πέσει στην ίδια παγίδα. Για εκείνη, η πιο σωστή λέξη για να περιγράψει αυτή την ψευδεπίγραφη πραγματικότητα είναι η εξιδανίκευση. «Όταν απομακρύνεσαι από έναν τόπο, αυτός χάνει τις απειλές του και μοιάζει πιο όμορφος. Η πατρίδα μετατρέπεται σε μια έννοια ζεστή, σαν το σπίτι, γιατί υπάρχει στη μνήμη μας όπως ακριβώς θέλουμε να τη βλέπουμε. Όμως, εμένα δεν μου αρκεί αυτό. Η διπλή ταυτότητα που προσπαθώ να αποτυπώσω στη δουλειά μου δεν είναι ποτέ ολοκληρωμένη. Είναι πάντα μισή-μισή. Υπάρχει πάντα ένα κομμάτι που βρίσκεται αλλού και πρέπει να το αναζητήσεις, θυσιάζοντας παράλληλα κάτι άλλο. Μέσα από τη ζωγραφική, για παράδειγμα, αντιγράφοντας (ή “πλαστογραφώντας”) τα γράμματα της γιαγιάς μου, προσπαθώ να αλλάξω ταυτότητα. Η δουλειά μου είναι μια διαρκής μετατόπιση, όχι μόνο χωρική και χρονική αλλά και ψυχική. Ο στόχος μου δεν είναι απλώς να αποτυπώσω μνήμες αλλά να τις εξερευνήσω, να τις αμφισβητήσω και τελικά να φέρω τον θεατή σε επαφή με τις δικές του ερωτήσεις για τη μνήμη, την ταυτότητα και το ανήκειν», λέει.

Ένας κόσμος μνήμης αποκτά πανανθρώπινες διαστάσεις στο έργο της Νικόλ Οικονομίδου Facebook Twitter
Nicole Economides, Detail, Fruit agora, 2024, Oil on canvas 180 × 180 cm, Courtesy the artist and Callirrhoë, Athens. Φωτ.: © Frank Holbein 2024
Ένας κόσμος μνήμης αποκτά πανανθρώπινες διαστάσεις στο έργο της Νικόλ Οικονομίδου Facebook Twitter
Nicole Economides, Detail, Sunday Afternoon, 2023, Oil on unprimed canvas, 180 × 180 cm, Courtesy the artist and Callirrhoë, Athens. Φωτ.: © Frank Holbein 2024
Ένας κόσμος μνήμης αποκτά πανανθρώπινες διαστάσεις στο έργο της Νικόλ Οικονομίδου Facebook Twitter
Nicole Economides, fruit agora, 2024, Oil on canvas, 180 x 180 cm, courtesy the artist and Callirrhoë, Athens. Φωτ.: © Frank Holbein 2024
Ένας κόσμος μνήμης αποκτά πανανθρώπινες διαστάσεις στο έργο της Νικόλ Οικονομίδου Facebook Twitter
Nicole Economides, llusion of home, as a memory (Η κουζίνα του μαγαζιού / The kitchen of the restaurant), 2022, Oil on canvas & two tin feta barrels, 170 × 220 × 13 cm 2, Courtesy the artist and Callirrhoë, Athens. Φωτ.: © Frank Holbein 2024
Ένας κόσμος μνήμης αποκτά πανανθρώπινες διαστάσεις στο έργο της Νικόλ Οικονομίδου Facebook Twitter
Nicole Economides, Birthday Confetti, 2024, Oil on canvas, 180 × 180 cm, Courtesy the artist and Callirrhoë, Athens. Φωτ.: © Frank Holbein 2024
Ένας κόσμος μνήμης αποκτά πανανθρώπινες διαστάσεις στο έργο της Νικόλ Οικονομίδου Facebook Twitter
'Αποψη της έκθεσης στην γκαλερί Callirrhoë. Φωτ.: © Frank Holbein 2024
Ένας κόσμος μνήμης αποκτά πανανθρώπινες διαστάσεις στο έργο της Νικόλ Οικονομίδου Facebook Twitter
'Αποψη της έκθεσης στην γκαλερί Callirrhoë. Φωτ.: © Frank Holbein 2024

Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση εδώ.

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μια έκθεση με πρωτότυπα έργα του σημαντικού Γερμανού καλλιτέχνη Thomas Schütte στην Αθήνα 

Εικαστικά / Τραχύτητα και χιούμορ: Μια έκθεση με πρωτότυπα έργα του Thomas Schütte στην Αθήνα 

Μνημειακού τύπου γλυπτά, επιτοίχια κεραμικά, παραμορφωμένα πρόσωπα, λουλούδια και άγγελοι, μια έκρηξη χρωμάτων: Το μικροσύμπαν του σπουδαίου καλλιτέχνη στην γκαλερί Bernier/ Eliades.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Λεονάρντο, Μικελάντζελο, Ραφαήλ: Αριστουργήματα και καλλιτεχνικές μονομαχίες 

Εικαστικά / Λεονάρντο, Μικελάντζελο, Ραφαήλ: Αριστουργήματα και καλλιτεχνικές μονομαχίες 

Μια έκθεση στη Royal Academy of Arts του Λονδίνου φέρνει στο προσκήνιο μετά από έξι αιώνες τη θρυλική καλλιτεχνική «μονομαχία» μεταξύ Ντα Βίντσι και Μικελάντζελο με δυο έργα που δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο ζωοπλάστης γλύπτης Ευριπίδης Βαβούρης (1911-1987) 

Εικαστικά / Ευριπίδης Βαβούρης: Πέρα από το «Λαγωνικό» της Φωκίωνος Νέγρη

Ο δημιουργός του γνωστού αγάλματος της Κυψέλης υπήρξε ένας στοχαστικός γλύπτης της Αθήνας με αξιόλογη πορεία, που απέδιδε πειστικά και με μεγάλη ευαισθησία τα κατοικίδια ζώα. Μια επίσκεψη στο ατελιέ του, που έχει διατηρηθεί σε άψογη κατάσταση, αποτέλεσε το ερέθισμα για να τον ανακαλύψουμε και να τον επανεκτιμήσουμε. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Εικαστικά / Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Μια σειρά από εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών χαρακτηρίζουν την έναρξη του καλοκαιριού. Από τα Plásmata 3 της Στεγης έως την αναδρομική έκθεση του Takis κι από τη Marlene Dumas έως την Charline von Heyl.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πρόδρομος Τσιαβός: «Στην παρουσία μας στον δημόσιο χώρο ο στόχος μας δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση αλλά να ακούσουμε, να συζητήσουμε, να αφήσουμε κάτι πίσω μας»

Plāsmata 3 / Πρόδρομος Τσιαβός: «Στόχος μας δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση, αλλά να αφήσουμε κάτι πίσω μας»

Ο επικεφαλής Ψηφιακής Ανάπτυξης και Καινοτομίας του Ιδρύματος Ωνάση μιλά με υπόκρουση τα ασταμάτητα τιτιβίσματα των πουλιών που έρχονται από τα σκιερά δέντρα του Πεδίου του Άρεως.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Ραλλού Μάνου, ο Γρηγόρης Σεμιτέκολο και η Ναυσικά Πάστρα σε μια συνάντηση με τη σύγχρονη τέχνη σε ένα εργοστάσιο στον Πειραιά

Εικαστικά / Η Ραλλού Μάνου, ο Γρηγόρης Σεμιτέκολο και η Ναυσικά Πάστρα «συνομιλούν» με τη σύγχρονη τέχνη

Οι τρεις Έλληνες πρωτοπόροι καλλιτέχνες που στιγμάτισαν την ελληνική δημιουργία, σε μια απρόσμενη διαγενεακή συνάντηση με τη Sagg Napoli και τον Mungo Thomson, σε ένα εργοστάσιο στον Πειραιά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
PLASMATA 3 TOPIC

Plāsmata 3 / Plāsmata 3: «Ο πιο σύντομος δρόμος είναι πάντα ο λιγότερο ενδιαφέρων»

Η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, καλλιτεχνική διευθύντρια του Ιδρύματος Ωνάση, επιμελείται μαζί με την ομάδα της Στέγης μια έντυπη «ξενάγηση» στην έκθεση «Plāsmata 3: We’ve met before, haven’t we?», που παρουσιάζεται στο Πεδίον του Άρεως.
THE LIFO TEAM
O Jean Tinguely σατίριζε την εξάρτησή μας από την τεχνολογία πολύ πριν το AI

Εικαστικά / O Jean Tinguely σατίριζε την εξάρτησή μας από την τεχνολογία πολύ πριν το AI

Τα παράξενα μηχανικά γλυπτά του πρωτοποριακού καλλιτέχνη –του οποίου φέτος γιορτάζονται τα 100 χρόνια από τη γέννησή του με εκθέσεις σε όλο τον κόσμο– αποτελούν ένα σαρδόνιο σχόλιο και για τη σύγχρονη κοινωνία.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
2ο κομμάτι Αφροδίτη

Onassis Stegi / Ξενάγηση στα Plāsmata: Κεφάλαιο 2

«Μας αρέσει η παρέκκλιση και η απόκλιση. Στη ζωή, γενικά. Στους ανθρώπους. Και στην τέχνη. Και εδώ. Από τον Ροδώνα στη Γαρδένια, από τις Αριές στο θέατρο Αλίκη. Οι σπείρες έχουν φτιαχτεί για να τις περπατήσεις και τα παρτέρια για να σταθείς».
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΥ
Αφροδίτη 5.

Onassis Stegi / Ξενάγηση στα Plāsmata: Κεφάλαιο 5

«Και έχεις τόσα να πεις με τα έργα που θα συναντήσεις. Σαν τα ταξίδια. Τα αληθινά ταξίδια, όχι αυτά που κάνεις για δουλειά. Τα άλλα. Εκείνα που κάνεις με παρέα και πιάνετε κουβέντα με αγνώστους χωρίς βιασύνη. Εκείνα που παίρνεις τον χρόνο σου για να χορτάσεις τις λεπτομέρειες».
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΥ