Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης: Ένας «ποπ σταρ» της χριστιανικής πίστης

Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης: Ένας «ποπ σταρ» της χριστιανικής πίστης Facebook Twitter
"Ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης σε Έκσταση", Καραβάτζιο, 1595. Wadsworth Atheneum Museum of Art
0

Ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης και η ιστορία του ενέπνευσαν πολλούς καλλιτέχνες και δημιουργούς, από τον Καζαντζάκη, που το έργο του «Ο φτωχούλης του Θεού» είναι η μυθιστορηματική βιογραφία του Αγίου Φραγκίσκου, ο οποίος εγκαταλείπει την πλούσια ζωή του, συγκρούεται με τον πατέρα του και, ακολουθώντας τις θεϊκές επιταγές, βγαίνει στον κόσμο για να κηρύξει την αγάπη, το ιδανικό της πενίας και την απάρνηση των υλικών αγαθών, ως τον Καραβάτζιο και τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο που απεικόνισαν με μοναδικό τρόπο τον άγιο και την έκστασή του.

Άγιος της καθολικής εκκλησίας, ιδρυτής του Τάγματος των Φραγκισκανών, γεννήθηκε στην Ασίζη από πλούσια οικογένεια. Κατά τη διάρκεια μιας αρρώστιας του είδε δύο όνειρα τόσο συγκλονιστικά που τον οδήγησαν στην απόφαση να αφιερωθεί ολοκληρωτικά στο έργο της φιλανθρωπίας. Στόχος της φροντίδας του ήταν οι φτωχοί και σε αυτούς έδειχνε έμπρακτα την αγάπη του. Διωγμένος και αποκληρωμένος από τον πατέρα του, κήρυξε την ισότητα, την ειρήνη, την περιφρόνηση του πλούτου και την υπεροχή της φτώχειας, την αγάπη προς όλα τα δημιουργήματα του Θεού, έμψυχα και άψυχα, τη στοργή στους λεπρούς. Κυκλοφορούσε ντυμένος με έναν χιτώνα, δεμένο στη μέση με ένα σκοινί (αυτό το είδος ενδυμασίας έχουν και σήμερα οι μοναχοί του τάγματός του). Η αγάπη του επεκτεινόταν και προς τα ζώα και όλα τα πλάσματα της φύσης, το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του που συγκινεί τον κόσμο ακόμα και σήμερα.

Παρουσιάζοντας τις απεικονίσεις του Αγίου Φραγκίσκου (1182-1226) στην τέχνη από τον 13ο αιώνα έως σήμερα, αυτή η έκθεση εξετάζει γιατί αυτός ο άγιος είναι μια φιγούρα τεράστιας σημασίας για την εποχή μας λόγω του πνευματικού του ριζοσπαστισμού, της αφοσίωσής του στους φτωχούς και της αγάπης του για τον Θεό και τη φύση, καθώς και των ισχυρών εκκλήσεών του για ειρήνη και διάλογο με άλλες θρησκείες.

Είναι γνωστή η ιστορία της ομιλίας του με τα σπουργίτια που αναφέρεται στο «Μικρά Άνθη του Αγίου Φραγκίσκου», αν και βέβαια οι ιστορικοί θεωρούν ότι αυτό το βιβλίο συμπλέκει αξεδιάλυτα τον μύθο και την πραγματικότητα.

Η Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου μας φέρνει πρόσωπο με πρόσωπο με μια από τις πιο εμπνευσμένες και σεβαστές φιγούρες της ιστορίας, στην πρώτη μεγάλη έκθεση τέχνης στο Ηνωμένο Βασίλειο που εξερευνά τη ζωή και την κληρονομιά του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης.

Παρουσιάζοντας τις απεικονίσεις του Αγίου Φραγκίσκου (1182-1226) στην τέχνη από τον 13ο αιώνα έως σήμερα, αυτή η έκθεση εξετάζει γιατί αυτός ο άγιος είναι μια φιγούρα τεράστιας σημασίας για την εποχή μας λόγω του πνευματικού του ριζοσπαστισμού, της αφοσίωσης του στους φτωχούς και της αγάπης του για τον Θεό και τη φύση, καθώς και των ισχυρών εκκλήσεών του για ειρήνη και διάλογο με άλλες θρησκείες.

Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης: Ένας ποπ σταρ της χριστιανικής πίστης Facebook Twitter
Francisco de Zurbarán, "Saint Francis in Meditation", 1635-9. National Gallery

Ξεκινώντας από εικόνες που δημιουργήθηκαν τον μεσαίωνα, κειμήλια, χειρόγραφα, και φτάνοντας μέχρι σύγχρονες ταινίες και ένα κόμικ της Marvel, η έκθεση ρίχνει φως στο πώς ο Άγιος Φραγκίσκος έχει αιχμαλωτίσει τη φαντασία των καλλιτεχνών ανά τους αιώνες και πώς η απήχησή του έχει ξεπεράσει γενιές, ηπείρους και διαφορετικές θρησκευτικές παραδόσεις. Ανάμεσα στα έργα που φιλοξενούνται στην έκθεση φιγουράρουν δημιουργίες των Σασέτα, Μποτιτσέλι και Φρανθίσκο ντε Θουρμπαράν, Καραβάτζιο, Γιοζέφα ντε Ομπίντος, Στάνλεϊ Σπένσερ, Άντονι Γκρόμλεϊ, Τζουζέπε Πενόνε, Άντρεα Μπάτνερ και ένα νέο έργο από τον Ρίτσαρντ Λονγκ.

Ο Τζόναθαν Τζόουνς περιγράφει την περιήγηση στην έκθεση ως μια συναρπαστική εμπειρία. Η ριζοσπαστική, χαρούμενη εκδοχή του Χριστιανισμού του πλούσιου νεαρού που ονομαζόταν Τζιοβάνι ντι Πιέτρο ντι Μπερναρντόνε και ήταν ευτυχισμένος μέσα στη φτώχεια του, επικοινωνώντας με τη φύση, μιλώντας στα πουλιά, δοξάζοντας τον αδελφό Ήλιο και την αδελφή Σελήνη, αμφισβήτησε μια εκκλησία που είχε γίνει σύστημα εξουσίας και πλούτου και δεν έπαψε να εμπνέει καλλιτέχνες, ποιητές και συγγραφείς.

«Δεν χρειάζεται να πιστεύεις για να πιστέψεις στον Άγιο Φραγκίσκο. Ο Φραγκίσκος ήταν αληθινός, τόσο αθώος και ποιητικός όσο και τα πορτρέτα του, αν κρίνουμε από ένα γράμμα που έγραψε στον φίλο του Αδελφό Λέοντα και το οποίο εκτίθεται στην Εθνική Πινακοθήκη. Και το όραμά του είναι τόσο επείγον όσο και πριν από 800 χρόνια, όπως φαίνεται από εκπληκτικά ευρήματα, όπως μια μεσαιωνική φεμινιστική τοιχογραφία του γυναικείου τάγματος των Φραγκισκανών, και ένα ασημένιο κέρας που δόθηκε στον Φραγκίσκο ως σύμβολο ειρήνης από τον σουλτάνο αλ-Μαλίκ αλ-Καμίλ» γράφει ο Τζόουνς.

Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης: Ένας ποπ σταρ της χριστιανικής πίστης Facebook Twitter
El Greco, "Ο Άγιος Φραγκίσκος λαμβάνει τα Στίγματα" (1590-5). Φωτ.: Roy Hewson/National Gallery

Η έκθεση εξυμνεί τον συναισθηματισμό και την καλλιτεχνική ομορφιά που εμπνέει ο Άγιος Φραγκίσκος: σαν να περιπλανιέστε σε μια μπαρόκ εκκλησία στη Νάπολη, όπου η μεγάλη τέχνη αιωρείται ανάμεσα σε κεριά, λιβάνια και φρικιαστικά ομοιώματα. Περιλαμβάνει ένα κόμικ της Marvel με τίτλο «Francis, Brother of the Universe» ανάμεσα σε πίνακες του Ελ Γκρέκο και του Φρα Αντζέλικο.

Στην έκθεση παρουσιάζονται ο καφέ σάκος και η ζώνη που λέγεται ότι φορούσε ο Φραγκίσκος, δανεισμένα από τη Βασιλική της Σάντα Κρότσε στη Φλωρεντία. Το ύφασμα αντιπαραβάλλεται με το αφηρημένο έργο τέχνης «Sacco» του 1953 από τον Αλμπέρτο Μπούρι, εμβληματικό καλλιτέχνη της Arte Povera της δεκαετίας του '60, στο οποίο στρώματα φθαρμένου σάκου είναι διάτρητα από έναν κόκκινο κύκλο που θα μπορούσε να είναι αιματηρά στίγματα.

Στο επίκεντρο αυτής της έκθεσης βρίσκεται το έργο «Door Tree» του 2012 του γλύπτη της Arte Povera Τζουζέπε Πενόνε, ένας παχύς κορμός κέδρου από τον οποίο κόβεται ένα τμήμα για να αποκαλυφθεί κάτι που μοιάζει με νεανικό δεντράκι, ακόμα φρέσκο και ζωντανό βαθιά μέσα στον παλιό, εξαντλημένο φλοιό. Πρόκειται για ένα μήνυμα για την πίστη μας στη φύση που απειλείται.

Σε μια χειρόγραφη εικονογράφηση που έγινε μόλις δύο δεκαετίες μετά τον θάνατό του, ο Άγγλος καλλιτέχνης-χρονογράφος Μάθιου Πάρις απεικονίζει τον Φραγκίσκο σκυμμένο να μιλάει σε μια προσεκτική συγκέντρωση πουλιών. Σε έναν πίνακα από τη Σιένα του 15ου αιώνα του Σασέτα, βλέπουμε πώς διαπραγματεύτηκε την ανακωχή μεταξύ των κατοίκων του Gubbio και ενός λύκου που τους είχε τρομοκρατήσει.

Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης: Ένας ποπ σταρ της χριστιανικής πίστης Facebook Twitter
Giuseppe Penone, "Door Tree", 2012. Φωτ.: © Giuseppe Penone/photo © Josh White: JWPictures.com. Courtesy Gagosian
Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης: Ένας ποπ σταρ της χριστιανικής πίστης Facebook Twitter
Το κέρατο με τις ράβδους πιστεύεται ότι ήταν δώρο στον Φραγκίσκο από τον σουλτάνο αλ-Καμίλ. Φωτογραφικό αρχείο της Ιεράς Μονής του Αγίου Φραγκίσκου στην Ασίζη, Ιταλία

Η έκθεση κάνει συνδέσεις για να αφηγηθεί την ιστορία του Αγίου Φραγκίσκου και της τέχνης με τρόπο που μοιάζει αντισυμβατικός, ωστόσο είναι αρμονικός. 

«Ο Καραβάτζιο ήταν 20 ετών και ζούσε στο σπίτι ενός καρδινάλιου στη Ρώμη όταν ζωγράφισε τον "Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης σε Έκσταση". Ένας όμορφος άγγελος αγκαλιάζει τον άγιο στον πιο ξεκάθαρα ίσως γκέι πίνακα του Καραβάτζιο – και τον πιο τρυφερό του. Το γενειοφόρο πρόσωπο του αγίου, απαλλαγμένο από την κουκούλα του μοναχού, είναι σίγουρα του Καραβάτζιο» γράφει ο Τζόουνς. «Ο Καραβάτζιο ζωγραφίζει μια αγάπη χωρίς όρια, τη λαχτάρα για ανθρώπινη επαφή ενός ανθρώπου που αναγκάστηκε να πολεμήσει, να απειλήσει και να σκοτώσει στους βίαιους δρόμους της Ρώμης».

Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης: Ένας ποπ σταρ της χριστιανικής πίστης Facebook Twitter
Antony Gormley, Άτιτλο (for Francis). Tate / Tate Images
Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης: Ένας ποπ σταρ της χριστιανικής πίστης Facebook Twitter
"Francis, Brother of the Universe", Marvel Comics, 1980 / Disney
Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης: Ένας ποπ σταρ της χριστιανικής πίστης Facebook Twitter
Alberto Burri, "Sacco" (1953). © Fondazione Palazzo Albizzini Collezione Burri, Città di Castello. Φωτ.: Alessandro Sarteanesi

Η έκθεση «Ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης» στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου θα διαρκέσει έως τις 30 Ιουλίου.

Με πληροφορίες από Guardian, National Gallery

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο Ραφαήλ και η λάμψη της Αναγέννησης στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου

Εικαστικά / Ραφαήλ: Αποτύπωσε στην τέχνη του το ανθρώπινο και το θείο, την αγάπη και τη φιλία, τη μάθηση και τη δύναμη

Ποιος ήταν ο Ιταλός ζωγράφος, που μαζί με τους συμπατριώτες του Λεονάρντο Ντα Βίντσι και Μιχαήλ Άγγελο θεωρούνται οι τρεις κορυφαίοι εικαστικοί καλλιτέχνες της Ακμής της Αναγέννησης
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το Fondation Louis Vuitton υποδέχεται 270 έργα του Gerhard Richter σε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση

Εικαστικά / Gerhard Richter: «Τώρα που δεν απέμειναν ιερείς ή φιλόσοφοι, οι καλλιτέχνες είναι οι σημαντικότεροι άνθρωποι στον κόσμο»

270 έργα ενός από τους σημαντικότερους εν ζωή ζωγράφους θα εκτεθούν το φθινόπωρο στο Fondation Louis Vuitton σε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Εικαστικά / Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Μια διεθνής έκθεση με 241 φωτογραφίες, που μέχρι πρόσφατα δεν είχαν δει το φως δημοσιότητας και αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της ζωής της πιο διάσημης ζωγράφου του 20ού αιώνα, κάνει στάση το φθινόπωρο στη συμπρωτεύουσα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Έκθεση αφισών στην Ύδρα μιας Ελλάδας ανόθευτης και ταπεινής

Εικαστικά / Πώς διαφήμιζε η Ελλάδα τον εαυτό της στο εξωτερικό από το ’30 έως το ’60;

Μια σειρά αφισών του ΕΟΤ, σε μια έκθεση που φιλοξενείται στην οικία Λαζάρου Κουντουριώτη, αποκαλύπτει τις πρώτες απόπειρες και τα αρχικά βήματα του ελληνικού τουρισμού, με την υπογραφή σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Εικαστικά / Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Έχει βοσκήσει πρόβατα, έχει πουλήσει κουλούρια και έχει δουλέψει στην οικοδομή, μέχρι που αποφάσισε ότι το μόνο που ήθελε να γίνει είναι καλλιτέχνης. Τελικά, εξελίχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους και διεθνώς αναγνωρισμένους Έλληνες δημιουργούς. Ο πρώην πρύτανης της ΑΣΚΤ είναι άνθρωπος από σπάνια πάστα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Εικαστικά / «Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Μια μεγάλη έκθεση στο Σικάγο εξετάζει την γκέι ταυτότητα ως ιστορικό φαινόμενο μέσα από 300 έργα που δημιουργήθηκαν κυρίως στην περίοδο μεταξύ του 1869, όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά η λέξη «ομοφυλόφιλος», και του 1939
THE LIFO TEAM
Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Εικαστικά / Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Σε μια σειρά έργων που παρουσιάζει το θαύμα της ανθοφορίας των λουλουδιών και των φυτών, μια από τις πιο αξιοσέβαστες καλλιτέχνιδες της Σουηδίας στρέφεται σε έναν κόσμο ομορφιάς, γαλήνης και ισορροπίας για να αποκαλύψει αλήθειες για την ανθρώπινη κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ