LIVE!

Σπάνιες (και απρόσμενες) βυζαντινές εικόνες με θέματα που δεν έχεις ξαναδεί! Facebook Twitter
Ο Μέγας Αλέξανδρος καταδιώκει τριχωτές γυναίκες με σκυλιά. Αλεξάνδρου Βίος (Cod. 5), 14ος αι., Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών

Σπάνιες (και απρόσμενες) βυζαντινές εικόνες με θέματα που δεν έχουμε ξαναδεί

0

— Πώς ξεκίνησες τη σελίδα @byzantinepainting;
Τα τελευταία χρόνια άρχισα να βλέπω όλο και περισσότερα βυζαντινά έργα τέχνης να κυκλοφορούν στο Instagram. Διάφορες χριστιανικές σελίδες (κυρίως ελληνικές και ρωσικές) μοιράζονται βυζαντινές εικόνες, τοιχογραφίες κ.λπ., με πολλές χιλιάδες likes, μάλιστα. Αρχικά σκέφτηκα πως αυτό είναι καλό, απο την άποψη της ορατότητας, αλλά κάτι με προβλημάτιζε και ακόμα με προβληματίζει: όλα αυτά τα έργα δημοσιεύονται εντελώς ανώνυμα. Κανένα στοιχείο γι’ αυτά· oύτε ποιος τα ζωγράφισε, ούτε πότε, ούτε καν πού βρίσκονται. Ουσιαστικά, χρησιμοποιούνται με έναν τρόπο σχεδόν εξαναγκαστικό –αφού το Instagram λειτουργεί με εικόνες– και ο ρόλος τους περιορίζεται στο να συνοδεύσουν το ρητό ενός αγίου που, τις περισσότερες φορές, δεν έχει καν σχέση με το έργο που δημοσιεύεται. Έγραψα σε 3-4 σελίδες, ζητώντας στοιχεία για κάποια από αυτά τα «ανώνυμα» έργα που μου άρεσαν, αλλά κανείς δεν απάντησε.

Ως καλλιτέχνης ο ίδιος, αλλά και ως κάποιος που αναγνωρίζει και θαυμάζει το μεγαλείο της βυζαντινής τέχνης, άρχισε να με ενοχλεί η σχεδόν υποτιμητική αντιμετώπισή της. Αλλά τι μπορούσα να κάνω γι’ αυτό;

Τα ίδια τα έργα τέχνης αποδεικνύουν πως δεν τέθηκε ποτέ θέμα θρησκευτικής αποκλειστικότητας στη βυζαντινή τέχνη. Δίπλα σε εικόνες αγίων θα βρούμε απεικονίσεις αρχαίων ελληνικών θεοτήτων, αγροτικών εργασιών, ζωδιακών κύκλων, προσωποποιήσεων στοιχείων της φύσης, εικονογραφήσεις επιστημονικών συγγραμάτων και πολλών άλλων θεμάτων.

Τον προηγούμενο Μάρτιο διαγνώστηκα με ένα πολύ σπάνιο και επιθετικό είδος κακοήθη όγκου στις φωνητικές χορδές. Μεταξύ επεμβάσεων στην Κύπρο και τη Γερμανία (όπου με τις νοσηλείες έκατσα πάνω από έναν μήνα), αναγκαστικά έριξα κάπως τον ρυθμό της ζωής μου, με αποτέλεσμα να έχω περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Τότε αποφάσισα να υλοποιήσω την ιδέα: αφού δεν το κάνουν οι άλλοι, θα το κάνω εγώ! Όσο και όπως μπορέσω, θα προσπαθήσω να προωθήσω τη βυζαντινή ζωγραφική με τρόπο που της αρμόζει! Έτσι κι αλλιώς, ασχολούμαι με αυτήν, πρακτικά και θεωρητικά, 25 χρόνια· είναι η ζωή μου.

Μεγάλη Παρασκευή, 22 Απριλίου 2022, δημοσίευσα μια τοιχογραφία από τη Μονή Βατοπαιδίου, ένα λεπτό πριν μπω στο χειρουργείο.

Σπάνιες (και απρόσμενες) βυζαντινές εικόνες με θέματα που δεν έχεις ξαναδεί! Facebook Twitter
Επιτάφιος Θρήνος, 1312, Μονή Βατοπαιδίου.

— Ποιο είναι το concept της σελίδας; Είναι κάτι σαν μαθήματα αγιογραφίας;
Δεν το βλέπω ως διδασκαλία, παρόλο που έχει και εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Γενικά, θα έλεγα ότι αυτή η σελίδα εξυπηρετεί διάφορους σκοπούς. Μερικοί απο αυτούς είναι:

• Αποτελεί ένα κανάλι μέσω του οποίου μοιράζομαι το πάθος και την αγάπη μου γι’ αυτή την τέχνη.

• Παρουσιάζει όμορφα, σπουδαία, ενδιαφέροντα και άγνωστα έργα βυζαντινής τέχνης, όπως σπάνια ψηφιδωτά και χειρόγραφα.

• Αναδεικνύει τη δυναμική της εξέλιξη μέσα στον χρόνο καθώς και τις διάφορες τεχνοτροπίες/«σχολές» της.

• Εξετάζει τη βυζαντινή ζωγραφική μέσα στο ιστορικό της πλαίσιο και καταδεικνύει την επιρροή της στην τέχνη μακρινών τόπων, όπως το Νόβγκοροντ και η Γεωργία.

• Αναλύει με απλό τρόπο διάφορα έργα και εξηγεί πώς λειτουργεί το εικαστικό της σύστημα.

• Φέρνει στο προσκήνιο κάποιους επώνυμους Βυζαντινούς ζωγράφους (ναι, δεν ήταν όλοι «ανώνυμοι ταπεινοί τεχνίτες»!).

• Επιχειρεί να καταρρίψει τους μύθους που επικρατούν σχετικά με αυτήν.

Σπάνιες (και απρόσμενες) βυζαντινές εικόνες με θέματα που δεν έχεις ξαναδεί! Facebook Twitter
Ένας Βυζαντινός καλλιτέχνης ζωγραφίζει πάντα με Λόγο, δηλαδή με λογική· με έναν συγκεκριμένο τρόπο σκέψης και δράσης που διέπει κάθε πτυχή του έργου του. Αυτό σημαίνει πως δεν κάνει πράγματα επειδή «έτσι του αρέσει» -όπως ένας σύγχρονος καλλιτέχνης-, αλλά υπηρετεί πάντοτε την Ενότητα του έργου τέχνης, η οποία με τη σειρά της υπηρετεί την κοινωνία μεταξύ του ίδιου και του θεατή. Σε ένα βυζαντινό έργο τέχνης, επομένως, ο ίδιος ρυθμός και βαθμός αφαίρεσης διέπει τα πάντα –από τη γενικότερη σύνθεση έως τις μικρότερες λεπτομέρειες- με τέτοια συνέπεια ώστε, αν γνωρίζεις πώς να το «διαβάσεις», το έργο τέχνης μοιάζει σχεδόν σαν ένα μαθηματικό ή επιστημονικό εγχείρημα. Ένα απλό παράδειγμα: σε αυτή την εικόνα, το σώμα, το κεφάλι, τα υπερόφρυα τόξα, τα ζυγωματικά, τα μάτια, η ίριδα, ακόμα και η κόρη των ματιών, σχεδόν τα πάντα έχουν σχεδιαστεί με βάση ένα συγκεκριμένο επιμήκες οβάλ σχήμα. Εάν η κόρη του ματιού είχε ζωγραφιστεί στρογγυλή (το οποίο είναι “σωστό” στη φύση), αυτό θα ήταν “λάθος” για το συγκεκριμένο έργο τέχνης, αφού θα ερχόταν σε ασυμφωνία με τον Λόγο με τον οποίο είναι φτιαγμένα όλα τα υπόλοιπα στοιχεία και, συνεπώς, θα διατάρασσε την Ενότητα του έργου. Άγιος Αντώνιος, Μιχαήλ Δαμασκήνός, 16ος αι. Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Αθήνα

— Είναι παρεξηγημένη η βυζαντινή τέχνη;
Σε υπερβολικό βαθμό. Οι μύθοι που την περιβάλλουν είναι τόσοι πολλοί ώστε ελάχιστα απ’ όσα γράφονται και λέγονται γι’ αυτήν ισχύουν τελικά. Και το πρόβλημα είναι πως δεν υπάρχει μια έγκυρη πηγή που να μπορούμε να εμπιστευτούμε. Για να καταλάβεις, μου έτυχε δύο φορές πρόσφατα να διαβάσω περιγραφές έργων από «επίσημες» πηγές που σε κάποια σημεία όχι μόνο δεν ήταν σωστές, αλλά στην πραγματικότητα ίσχυε το ακριβώς αντίθετο από αυτό που ισχυρίζονταν.

— Ποιες είναι οι πιο κοινές παρανοήσεις γι’ αυτήν;
Επειδή είναι πολλές, θα αναφέρω μόνο μια –την πιο σημαντική, κατά την άποψή μου–, και αυτή δεν είναι άλλη από την πεποίθηση πως η βυζαντινή τέχνη είναι μια αποκλειστικά θρησκευτική τέχνη και, ως τέτοια, δύναται και πρέπει να εκφράζει μόνο το ορθόδοξο χριστιανικό δόγμα. Κάτι τέτοιο όχι μόνο δεν ισχύει, αλλά δεν θα μπορούσε να ισχύει. Η βυζαντινή ζωγραφική είναι ένα μέσο, μια εικαστική γλώσσα, και ως γλώσσα δεν μπορεί να είναι «ιερή», για τον ίδιο λόγο που δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί πως τα ελληνικά είναι μια «ιερή γλώσσα» επειδή, π.χ., σε αυτήν γράφτηκαν τα Ευαγγέλια· στην ίδια γλώσσα γράφτηκαν κι άλλα πράγματα και στην ίδια γλώσσα βρίζουμε τον μπροστινό που μας έκλεισε τον δρόμο. Αλλά ας μη μιλάμε θεωρητικά. Τα ίδια τα έργα τέχνης αποδεικνύουν πως δεν τέθηκε ποτέ θέμα θρησκευτικής αποκλειστικότητας στη βυζαντινή τέχνη. Δίπλα σε εικόνες αγίων θα βρούμε απεικονίσεις αρχαίων ελληνικών θεοτήτων, αγροτικών εργασιών, ζωδιακών κύκλων, προσωποποιήσεων στοιχείων της φύσης, εικονογραφήσεις επιστημονικών συγγραμάτων και πολλών άλλων θεμάτων.

Σπάνιες (και απρόσμενες) βυζαντινές εικόνες με θέματα που δεν έχεις ξαναδεί! Facebook Twitter
Γεωργός καίει κέρατα ελαφιού ως φιδοαπωθητικό. Νικάνδρου Θηριακά (Suppl. gr. 247), 10ος αι., Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, Παρίσι
Σπάνιες (και απρόσμενες) βυζαντινές εικόνες με θέματα που δεν έχεις ξαναδεί! Facebook Twitter
Είδη πτηνών. "Περὶ ὕλης ἰατρικῆς" του Διοσκουρίδη, π. 512, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας, Βιέννη

— Είναι δηλαδή η εσφαλμένη αντίληψη πως η βυζαντινή τέχνη έχει να κάνει μόνο με τη θρησκεία; Είναι ο λόγος που σήμερα είναι τόσο παραγκωνισμένη;
Είναι σύνθετο το θέμα, αλλά σίγουρα η αποκλειστική σύνδεσή της με τη θρησκεία είναι ένας από τους κύριους λόγους. Ένας άλλος είναι πως ζούμε σε έναν κόσμο όπου ο κυρίαρχος πολιτισμός είναι η –εχθρική προς το Βυζάντιο– Δύση. Πάρε ένα βιβλίο τέχνης· σχεδόν πάντα ξεκινάει από την Αναγέννηση – της οποίας, παρεμπιπτόντως, το όνομα υπονοεί ότι μεταξύ της ίδιας και της αρχαίας ελληνορωμαϊκής τέχνης δεν υπήρξε τίποτα. Είναι πραγματικά θλιβερό μια παράδοση 1.500 χρόνων (4ος-19ος αι.) να απορρίπτεται με τέτοιον «αναπολογητικό» τρόπο (για να χρησιμοποιήσω και μια λέξη της εποχής).

Φυσικά, το ίδιο ισχύει και για ολόκληρο τον πολιτισμό της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (αυτού που αποκαλούμε «Βυζάντιο», δηλαδή), ο οποίος έχει γίνει εξαρχής «cancel» από την ποπ κουλτούρα και τη δημόσια σφαίρα γενικότερα. Για παράδειγμα, τη στιγμή που το Netflix έχει γεμίσει με σειρές για την «ισχυρή» αρχαία Ρώμη, τους «μεγαλοπρεπείς» Οθωμανούς Τούρκους, και τους «θρυλικούς» Βίκινγκς, μια χιλιετία –και πλέον– βυζαντινού πολιτισμού είναι σαν να μην υπήρξε ποτέ! Και το ακόμα πιο θλιβερό είναι ότι το πιστέψαμε κι εμείς οι Έλληνες αυτό, που κανονικά εμείς θα έπρεπε να κάνουμε ό,τι μπορούμε για την ανάδειξή του. Μέχρι και τη δεκαετία του ’60-’70, κάτι γινόταν. Υπήρχε ένας Νίκος Φώσκολος που σκηνοθετούσε τη ζωή του Βυζαντινού βασιλέα Ρωμανού Διογένη στη (χαμένη πλέον) σειρά «Αίμα και Πορφύρα». Ένας Φώτης Κόντογλου που ζωγράφιζε με βυζαντινό ύφος ολόκληρη την ιστορία του ελληνισμού στο δημαρχείο Αθηνών. Ένας Ελύτης που έγραφε το «Θάνατος και Ανάστασις του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου». Αλλά πάνε αυτά. Τώρα γίναμε «Ευρώπη»! Βλέπουμε όποιον ασχολείται με το Βυζάντιο ως έναν γραφικό, έναν «βυζαντινοτέτοιο».

Όμως, υπάρχει ελπίδα! Έχει κανα-δυο δεκαετίες που το παγκόσμιο ενδιαφέρον για το Βυζάντιο και την τέχνη του ανεβαίνει με γοργό ρυθμό! Και, αργά ή γρήγορα, θα ακολουθήσει και η Ελλάδα – όπως κάνει πάντα, άλλωστε.

Σπάνιες (και απρόσμενες) βυζαντινές εικόνες με θέματα που δεν έχεις ξαναδεί! Facebook Twitter
Ιπποκράτης. (Gr. 2144), 1341-1345, Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, Παρίσι

— Ποια είναι η ανταπόκριση του κόσμου; Για ποιον λόγο έγινε τόσο δημοφιλής η σελίδα;
Δεν μπορώ να περιγράψω το πόσο θερμή είναι η ανταπόκριση του κόσμου. Αρχικά πίστευα πως η σελίδα θα ενδιέφερε ελάχιστα μόνο άτομα με ειδικό ενδιαφέρον για το Βυζάντιο, αλλά γρήγορα έφτασε να έχει ένα ποικίλο και ενθουσιώδες κοινό, από το Μεξικό έως την Ιαπωνία. Από τις πρώτες εβδομάδες μέχρι και σήμερα λαμβάνω διαρκώς μηνύματα υποστήριξης και ευγνωμοσύνης.

Κάποιοι μου εξηγούν ότι δεν περίμεναν ποτέ πως η βυζαντινή τέχνη είχε τέτοιο καλλιτεχνικό βάθος, ενώ άλλοι πως, επισκεπτόμενοι το τάδε μνημείο, θυμήθηκαν αυτά που διάβασαν στη σελίδα και έτσι κατάλαβαν κάποια πράγματα που αλλιώς θα προσπερνούσαν. Κάποιοι, μάλιστα, μου έστειλαν με έκπληξη πως, ενώ σπούδασαν βυζαντινολογία, δεν διδάχθηκαν ποτέ για όσα γράφονται στη σελίδα.

Για να μιλήσω και με αριθμούς, που καμιά φορά είναι ενδεικτικοί, μέσα σε λίγους μόλις μήνες από τη στιγμή που ξεκίνησε, και χωρίς πληρωμένη διαφήμιση, δημοσίευση της σελίδας έφτασε να διαβαστεί από περίπου 80.000 άτομα, σύμφωνα με τα στατιστικά του Instagram.

Τα παραπάνω νομίζω πως αποδεικνύουν ότι, αν αξιολογηθεί σωστά, η βυζαντινή τέχνη έχει πολλά να πει ακόμα. Τώρα, για ποιον λόγο έγινε τόσο δημοφιλής η σελίδα, μπορώ μόνο να υποθέσω.

Σπάνιες (και απρόσμενες) βυζαντινές εικόνες με θέματα που δεν έχεις ξαναδεί! Facebook Twitter
Προσωποποίηση του Ήλιου. Χριστιανική Τοπογραφία του Κοσμά Ινδικοπλεύστη (Vat. gr. 699), 9ος αι., Βιβλιοθήκη του Βατικανού
Σπάνιες (και απρόσμενες) βυζαντινές εικόνες με θέματα που δεν έχεις ξαναδεί! Facebook Twitter
Κύκλος με μήνες, ημέρες και ώρες κατα τις οποίες αλλάζει το κάθε ζώδιο. Μαθηματική Σύνταξις του Πτολεμαίου (Vat. gr. 1291), 9ος αι., Βιβλιοθήκη του Βατικανού

Όπως εξήγησα, αυτό που, μεταξύ άλλων, προσπαθώ να κάνω είναι να αναδείξω και την καλλιτεχνική της πλευρά, πράγμα που δεν κάνει κανένας άλλος.

Επίσης, στα σύντομα κειμενάκια που φέρει η κάθε δημοσίευση, δεν θα δεις πομπώδεις –και στην ουσία κενές– εκφράσεις όπως «το φως του ενδύματος εξαϋλώνει τη μορφή προσδίδοντάς της μια ανυπέρβλητη πνευματικότητα». Εκτός του ότι αποστρέφομαι αυτό το ύφος, ο στόχος μου είναι να πω κάτι που πραγματικά ισχύει, και θα ήθελα αυτό το κάτι να το καταλάβει ο αναγνώστης (αλλιώς, σε ποιον απευθύνομαι;)· συνεπώς, γράφω σαν φυσιολογικός άνθρωπος. Οι μόνοι που ίσως συναντήσουν μια δυσκολία στην κατανόηση είναι όσοι δεν γνωρίζουν καθόλου αγγλικά – αν και αυτοί θα μπορούσαν να πατήσουν το κουμπάκι «μετάφραση», και φυσικά να απολαμβάνουν τις εικόνες. Επέλεξα να κρατήσω τη σελίδα στα αγγλικά καθώς, δυστυχώς, υπάρχει θέμα περιορισμένου χρόνου (και χώρου στο Instagram) και δεν θα μπορούσα να γράφω τα πάντα σε δύο γλώσσες, αλλά ο πιο σημαντικός λόγος είναι ότι πιστεύω πως το Βυζάντιο και η τέχνη του αποτελούν παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά, δεν αφορούν αποκλειστικά την Ελλάδα.

Σπάνιες (και απρόσμενες) βυζαντινές εικόνες με θέματα που δεν έχεις ξαναδεί! Facebook Twitter
Προσωποποίηση του χειμώνα. 5ος αι., αρχαία λουτρά κοντά στους Αγίους Ταξιάρχες, Άργος
Σπάνιες (και απρόσμενες) βυζαντινές εικόνες με θέματα που δεν έχεις ξαναδεί! Facebook Twitter
Το φυτό μανδραγόρα. "Περὶ ὕλης ἰατρικῆς" του Διοσκουρίδη (MS M.652), π. 950, Morgan Library, Νέα Υόρκη
Σπάνιες (και απρόσμενες) βυζαντινές εικόνες με θέματα που δεν έχεις ξαναδεί! Facebook Twitter
Προσωποποίηση της θάλασσας. Μιχαήλ Αστραπάς, 1321, Μονή Gracanica, Κόσοβο
Σπάνιες (και απρόσμενες) βυζαντινές εικόνες με θέματα που δεν έχεις ξαναδεί! Facebook Twitter
Ψηφιδωτή απεικόνιση θεραπαινίδας που βοηθάει στον στολισμό της κυρίας της. Dominus Julius mosaic, π. 400, Εθνικό Μουσείο Τυνησίας, Μπαρντό
Σπάνιες (και απρόσμενες) βυζαντινές εικόνες με θέματα που δεν έχεις ξαναδεί! Facebook Twitter
Ιπποκράτεια χειροπρακτική. Κώδικας του Νικήτα (Cod. Plut. 74.7), 10ος αι., Λαυρεντιανή Βιβλιοθήκη, Φλωρεντία
Σπάνιες (και απρόσμενες) βυζαντινές εικόνες με θέματα που δεν έχεις ξαναδεί! Facebook Twitter
Η γέννηση του θεού Διονύσου απο τον μηρό του Δία. 12ος αι., Μονή Παντελεήμονος, Άγιον Όρος (Credit - Antonio Guiomar)
Σπάνιες (και απρόσμενες) βυζαντινές εικόνες με θέματα που δεν έχεις ξαναδεί! Facebook Twitter
Ο μήνας Απρίλιος με το ζώδιο του Κριού. Τυπικόν (Cod. 1199), 1346, Μονή Βατοπαιδίου

https://www.instagram.com/byzantinepainting/

Εικαστικά
0

LIVE!

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πώς οι χριστιανοί κατέστρεψαν τον κλασικό κόσμο

Βιβλίο / Πώς οι χριστιανοί κατέστρεψαν τον κλασικό κόσμο

Την καταστροφή του κλασικού κόσμου από τον χριστιανισμό περιγράφει η Κάθριν Nίξι στην «Εποχή του Λυκόφωτος», προσφέροντας ένα απολαυστικό πολεμικό δοκίμιο και προκαλώντας ταυτόχρονα εύλογες αντιδράσεις.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Άνοιξε το πολυαναμενόμενο πρώτο μουσείο μετανάστευσης

Εικαστικά / Fenix: Το πρώτο μουσείο μετανάστευσης άνοιξε στο Ρότερνταμ

Τι κοινό έχουν ένα πλοίο που κατασχέθηκε από τη Λαμπεντούζα, ένα κομμάτι του Τείχους του Βερολίνου και δύο γιγάντιες φωτεινές μπλε παντόφλες; Όλα βρίσκουν τη θέση τους στο νέο μουσείο της Ολλανδίας που επικεντρώνεται εξ ολοκλήρου στη μετανάστευση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

Εικαστικά / O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος είναι δυο νεαροί ζωγράφοι και δυο πολύ καλοί φίλοι. Τους έφερε κοντά η αγάπη για τη μυθολογία, την τέχνη και μια ανεξήγητη εμμονή με την Τζένη Χειλουδάκη. Τα έργα τους πραγματεύονται το τραύμα με τρόπο ωμό και βαθύ. Παρά τα όσα θα πίστευαν πολλοί, διαψεύδουν τις φήμες που τους θέλουν ζευγάρι…
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Εικαστικά / Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Η έκθεση με τίτλο «Κοσμική Σκόνη/Άγνωστες Γαίες» αντλεί έμπνευση από την προσωπικότητα και το έργο του Γερμανού αστρονόμου Ιούλιου Σμιτ, διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κατά τον 19ο αι., και μας προσκαλεί να περιηγηθούμε ανάμεσα σε μακρινούς πλανήτες και σε γήινα, απτά υλικά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Guest Editors / Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Η έκθεση «Caravaggio 2025» αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία για τους λάτρεις της τέχνης να έρθουν σε επαφή με τον ρεαλισμό και τη συναισθηματική δύναμη του ανυπέρβλητου καλλιτέχνη του μπαρόκ, ο οποίος επαναπροσδιόρισε την εικαστική αφήγηση και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ζωγραφικής.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ο Άγγελος Παπαδημητρίου ανάγει το κοινό γούστο σε καλλιτεχνική χειρονομία μεγάλης δυναμικής 

Εικαστικά / Το νέο έργο του Άγγελου Παπαδημητρίου είναι ένα εικονοστάσι για τα όνειρά μας

Ο αγαπημένος καλλιτέχνης επιστρέφει με ένα νέο έργο-εγκατάσταση στην Πινακοθήκη του Μουσείου Βορρέ, έναν χαιρετισμό στην Ελλάδα της Κάλλας και του Καβάφη, του Αττίκ και της Στέλλας Γκρέκα· μιας εποχής μεγάλης ευαισθησίας που έχει πια χαθεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να κοιτάμε τα ζώα; Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή

Εικαστικά / Η πρώτη μεγάλη έκθεση για τα δικαιώματα των ζώων στο ΕΜΣΤ

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει το ΕΜΣΤ και για την πρώτη μεγάλη έκθεση με θέμα την ευημερία των ζώων διεθνώς, στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 60 καλλιτέχνες από 25 χώρες (από Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αμερική) – πάνω από 200 έργα καταλαμβάνουν όλους τους ορόφους του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής

Εικαστικά / Romaine Brooks: Η ζωγράφος με το ανδρόγυνο στυλ που έσπασε όλα τα ταμπού της εποχής της

Μια πρωτοπόρος καλλιτέχνιδα που έζησε μια συναρπαστική και αντισυμβατική ζωή, μέσα στη δίνη των «Roaring Twenties», δημιουργώντας τέχνη πέρα από τα κυρίαρχα ρεύματα του καιρού της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Εικαστικά / «Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Ο Michael Rakowitz, χρησιμοποιώντας αντισυμβατικές προσεγγίσεις, ανοίγει έναν διάλογο με έργα συγκινητικά, φανερά πολιτικά, υπενθυμίζοντάς μας την επανάληψη οδυνηρών γεγονότων της Ιστορίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατερίνα Βαγενά: «Δεν καταλαβαίνω γιατί φερόμαστε λες και το να μεγαλώνεις είναι αρρώστια»

Οι Αθηναίοι / «Δεν έκανα την Κιμωλία για τα λεφτά αλλά για να δείξω αυτό που είμαι»

Eίναι η ιδιοκτήτρια της Κιμωλίας, του art café που έγινε σημείο αναφοράς στην Πλάκα. Δηλώνει αυτοδίδακτη στα πάντα και πιστεύει στη δύναμη των ανθρώπων να ξαναγεννιούνται. Η Κατερίνα Βαγενά είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
CHECK ANTISOCIAL

Εικαστικά / Antisocial: Η Φρόσω Πίνη έφερε την τέχνη σε ένα θρυλικό αθηναϊκό αφτεράδικο

Στη στοά της Λεωκορίου, στου Ψυρρή, η Φρόσω με αφοσίωση δίνει ζωή σε έναν χώρο τέχνης που κάνει τους Αθηναίους να φτάνουν στην Cantina Social πιο νωρίς απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει — και έτσι, τουλάχιστον, έχουν μαζί τους τα γυαλιά ηλίου· just in case.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT