Από το ακατάστατο κρησφύγετο του Φράνσις Μπέϊκον στον χώρο εργασίας του Κονσταντίν Μπρανκούζι, τον οποίο κοσμούσαν τα δικά του χειροποίητα έπιπλα, τα εργαστήρια των σπουδαιότερων καλλιτεχνών αποτελούν ένα παράθυρο που επιτρέπει να ρίξουμε μια κλεφτή ματιά στην δημιουργική τους διαδικασία και την προσωπικότητα τους. Είτε ως μουσεία, είτε διαχειριζόμενα από κληροδοτήματα (όπως το Ίδρυμα Easton, που προετοιμάζει το στούντιο της Λουίζ Μπουρζουά στη Νέα Υόρκη ώστε να είναι επισκέψιμο), οι προσπάθειες να αποκατασταθούν οι χώροι αυτοί ώστε να συντηρηθούν και να παραμείνουν ανοιχτοί πολύ μετά τον θάνατο του καλλιτέχνη. Εδώ παρουσιάζονται εννέα στούντιο από το Κέιπ Τάουν στην Κορνουάλη, τα οποία μπορείτε να επισκεφθείτε.
Ζουάν Μιρό
Μαγιόρκα, Ισπανία
Ο Ισπανός ζωγράφος, γλύπτης και χαράκτης Μιρό, γνωστός για τα βιομορφικά γλυπτά και τις αφαιρετικές συνθέσεις που εμπνέονταν από τους Ντανταϊστές με τους οποίους είχε συναγελασθεί στο Παρίσι και την ιαπωνική καλλιγραφία, μικρός περνούσε μεγάλα χρονικά διαστήματα στην Μαγιόρκα με την γιαγιά του. Όταν μετακόμισε μόνιμα εκεί από την Βαρκελώνη κοντά στα εξήντα, κατέστρεψε πολλά από τα προηγούμενα έργα του ολοσχερώς, κάνοντας χώρο σε μία νέα δημιουργική φάση που οφειλόταν στο ότι είχε ολοδικό του στούντιο για πρώτη φορά.
Το ίδρυμα Fundació Pilar i Joan Miró, το οποίο ίδρυσε προκειμένου να συντηρηθούν τα στούντιο του, εν μέρει ως πηγή έμπνευσης για μελλοντικούς καλλιτέχνες, δεν διαχειρίζεται μόνο το πρώτο στούντιο του Μιρό και ένα μουσείο με έργα του, αλλά και το Son Boter, ένα εξοχικό οίκημα του 18ου αιώνα στην Μαγιόρκα, το οποίο βρίσκεται πίσω από το σπίτι του και είχε αγοραστεί ως χώρος για την δημιουργία έργων μεγάλης κλίμακας. Σήμερα το γκαράζ του στεγάζει ένα πλήρως λειτουργικό εργαστήριο χαρακτικής που έχει ανανεωθεί από την εποχή του Μιρό.
Μπάρμπαρα Χέπγουρθ
Κορνουάλη, Αγγλία
Στην αρχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η Βρετανίδα γλύπτρια Χέπγουορθ εγκαταστάθηκε στην πόλη Σεντ Άιβς της Κορνουάλης με τον δεύτερο σύζυγο της, τον καλλιτέχνη Μπεν Νικολσον. Ίδρυσε το στούντιο Τρούην μία δεκαετία αργότερα και έζησε και εργάστηκε εκεί επί μία εικοσιπεντατία. Η Χέπγουορθ δημιουργούσε τα γλυπτά της, τα χαρακτηριστικά λίθινα και ξύλινα έργα της, καθώς και τα γύψινα προπλάσματα για τα χάλκινα, στην αυλή του σπιτιού, σε δύο εξωτερικά στούντιο και μέσα στο ίδιο το σπίτι.
Σύμφωνα με τις οδηγίες της, το οίκημα -συμπεριλαμβανομένου του κήπου όπου είχε επιμεληθεί μία υπαίθρια έκθεση των γλυπτών της- μετετράπη σε μουσείο μετά τον θάνατο της και λειτουργεί υπό την αιγίδα της Tate από το 1980. Το εργαστήριο γλυπτικής της έχει παραμείνει ουσιαστικά άθικτο έκτοτε, ενώ το στούντιο των γύψινων προπλασμάτων πλέον συμπεριλαμβάνει εργαλεία και ανολοκλήρωτα έργα προκειμένου να προσδώσουν στον χώρο μια εκπαιδευτική και αφηγηματική διάσταση. Το μουσείο είναι έκλεισε στις 29 Οκτωβρίου για εργασίες αποκατάστασης και θα ανοίξει ξανά τις πύλες του την άνοιξη του 2018.
Κονσταντίν Μπρανκούζι
Παρίσι, Γαλλία
Ο Ρουμανικής καταγωγής γλύπτης Μπρανκούζι ζούσε και εργαζόταν στο Παρίσι για πάνω από 50 χρόνια. Το σπίτι και το εργαστήριο του, που αρχικά βρίσκονταν στο Αδιέξοδο Ρονσέν, ήταν πόλος έλξης για διακεκριμένους καλλιτέχνες όπως ο Ιβ Κλάιν, ο Ζαν Τινγκελί, ο Μαξ Ερνστ και η Νικί ντε Σεν Φαλ στις δεκαετίες 1950 και 1960. Όσο ζουσε εκεί, ο Μπρανκούζι όχι μόνο δημιουργούσε τα γλυπτά του αλλά έστησε και ένα ιδιότυπο προσωπικό μουσείο προκειμένυ να τα εκθέτει. Φανταζόταν τα έργα του σε ομάδες και τα επανατοποθετούσε μέσα στον χώρο ώστε να προκύπτει μία αίσθηση απόλυτης αρμονίας, ώσπου στο τέλος έπαψε να δημιουργεί νέα έργα και αντικαθιστούσε τον κενό χώρο με ένα γύψινο πρόπλασμα όταν πουλούσε κάποιο γλυπτό.
Όταν πέθανε, ο Μπρανκούζι κληροδότησε ότι υπήρχε στο στούντιο του στο γαλλικό κράτος, και όρισε ότι ο χώρος όφειλε να αποκατασταθεί πλήρως. Το ανακατασκευασμένο και μετεγκατεστημένο εργαστήρι του βρίσκεται εντός ενός μουσειακού τύπου χώρου σχεδιασμένου από τον Ρέντσο Πιάνο, δίπλα από το Κέντρο Πομπιντού, και εκεί εκτίθενται 137 από τα γλυπτά του Μπρανκούζι.
Τζώρτζια Ο'Κιφ
Αμπικιού, Νέο Μεξικό
Το 1949, πολύ καιρό αφού είχε ξεκινήσει να ζωγραφίζει τα εμβληματικά αφαιρετικά της έργα με λουλούδια, η Ο'Κιφ εγκατέλειψε την Νέα Υόρκη και διέσχισε τις Ηνωμένες Πολιτείες για να εγκατασταθεί στις ερημικές πεδιάδες του Νέου Μεξικού, όπου και μπορούσε να συνεχίσει να παρατηρεί τον φυσικό κόσμο. Εκεί λοιπόν, στο Αμπικιού, αγόρασε το 1945 το σπίτι και το στούντιο απ' όπου εργαζόταν, εναλλάξ με τον χώρο του Μουσείου Τζώρτζια Ο'Κιφ στην Σάντα Φε. Ζώντας και δημιουργώντας εκεί για περίπου 30 χρόνια, η Ο'Κιφ βάσισε δεκάδες έργα της στο σπίτι και το τοπίο που το περιέβαλλε, συμπεριλαμβανομένης της θεας του Ποταμού Τσάμα. Οι επισκέπτες μπορούν να κλείνουν ξεναγήσεις μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου, οπότε και το κτήριο κλείνει ως τον Μάρτιο.
Φράνσις Μπέικον
Δουβλίνο, Ιρλανδία
Έξι χρόνια μετά τον θάνατο του Μπέικον το 1992, μία ομάδα αρχαιολόγων, επιμελητών και συντηρητών μετέφεραν ολόκληρο το στούντιο του από το Λονδίνο στην δημοτική γκαλερί The Hugh Lane, στο Δουβλίνο, την γενέτειρα του καλλιτέχνη. Ο χώρος έχει επαναδημιουργηθεί ώστε να αντικατοπτρίζει την ακριβή κατάσταση στην οποία τον άφησε ο Μπέικον: ακατάστατο. Σπίτι και εργαστήριο του καλλιτέχνη επί τρεις δεκαετίες, η μετεγκατεστημένη εκδοχή του Δουβλίνου συμπεριλαμβάνει όχι μόνο το ίδιο το κτίσμα που μεταφέρθηκε αλλά ακόμα και την σκόνη που είχε συσσωρευθεί στον χώρο. Η διαβόητη κραιπάλη και η κατανάλωση αλκοόλ από τον Μπέικον αποτυπώνονται στο χάος από μπογιές και πινέλα, όλα βρίσκονται εκεί: τα ρούχα που χρησιμοποιούσε για να αποδίδει υφές στους πίνακες του, φωτογραφίες με τον ίδιο και γνωστούς του, κατεστραμμένα ή ανολοκλήρωτα έργα, σκίτσα σε χαρτί, η πόρτα και οι τοίχοι όπου αναμείγνυε τα χρώματα αντί για παλέτες, σελίδες βιβλίων που αποτελούσαν υλικό για έργα κι ένα γύψινο αντίγραφο της κεφαλής του Γουίλιαμ Μπλέϊκ. Τόσο η προσπάθεια της μεταφοράς, όσο και ο κόπος της καταλογογράφησης χιλιάδων αντικειμένων που είχαν παρατηθεί στο στούντιο υπήρξαν καινοφανείς για την μουσειακή αρχειοθέτηση.
Ίρμα Στερν
Κέιπ Τάουν, Νότιος Αφρική
Γεννημένη στην Νότιο Αφρική από Γερμανούς γονείς, και με σπουδές τέχνης στη Γερμανία με μέντορα τον Μαξ Πεχστάιν, η Στερν εμπνεύστηκε από τα ταξίδια της στην Αφρική και την Ευρώπη. Ζωγράφιζε εξπρεσιονιστικά, ψυχολογικά πορτραίτα καθώς και νεκρές φύσεις και τοπία, ενώ έκανε και γλυπτά. Το πρωτοποριακό έργο της αντιμετωπίστηκε αρχικά με σκεπτικισμό στην Νότιο Αφρική παρά την πρώιμη θετική υποδοχή της στην Ευρώπη. Μάλιστα στην Ν. Αφρική κλήθηκε ακόμα και η αστυνομία για την πρώτη ατομική της έκθεση, με την κατηγορία της ανηθικότητας.
Εν ευθέτω χρόνω όμως αναδείχθηκε ως μία από τους κορυφαίους Νοτιοαφρικανούς καλλιτέχνες. Το οίκημα του 1830 στο οποίο ζούσε και εργαζόταν είναι εδώ και δεκαετίες ανοιχτό στους επισκέπτες με την ονομασία Μουσείο Ίρμα Στερν. Το εργαστήρι της Στερν, καθώς και η τραπεζαρία και το καθιστικό είναι επιπλωμένα όπως εκείνη τα διαμόρφωσε, με εκλεκτικιστικά αντικείμενα και τεχνουργήματα από τα ταξίδια της, καθώς και με επιλεγμένα έργα της που το μουσείο έχει αναρτήσει στους τοίχους. Ο δεύτερος όροφος, ο οποίος προστέθηκε αργότερα στο κτήριο, στεγάζει μία γκαλερί που είναι αφιερωμένη στη σύγχρονη νοτιοαφρικανική τέχνη.
Τζάκσον Πόλοκ και Λη Κράσνερ
Ηστ Χάμπτον, Νέα Υόρκη
Ο Πόλοκ και η Κράσνερ συναντήθηκαν το 1941, πριν από μία ομαδική έκθεση στην οποία συμμετείχαν πολλοί νεαροί εκφραστές του αφαιρετικού εξπρεσιονισμού. Παντρεύτηκαν το 1945 και μέσα σε δύο εβδομάδες μόνο μετακόμισαν στο σπίτι τους στο Ηστ Χάμπτον. Ο Πόλοκ ανακαίνισε και χρησιμοποιούσε έναν αχυρώνα στο κτήμα τους, όπου συνέχισε να εργάζεται η Κράσνερ μετά τον θάνατο του Πόλοκ το 1956. Τα σανίδια του πατώματος είναι γεμάτα πιτσιλιές από την action painting τεχνοτροπία του Πόλοκ, λεπτομέρεια που οι συντηρητές ανακάλυψαν και διατήρησαν ως έχει.
Στους τοίχους, οι οποίοι φέρουν ίχνη από τους πίνακες της Κράσνερ, εκτίθενται φωτογραφίες και κείμενα που αναφέρονται στο έργο και των δύο καλλιτεχνών. Η διαθήκη της Κράσνερ όριζε ότι το σπίτι (όπου ζωγράφιζε εκέινη κατ' εξοχήν) καθώς και το στούντιο, πρέπει να αποτελέσουν χώρο αφιερωμένο στις ζωγραφικές πρακτικές και των δύο τους και να λειτουργήσουν ως ευρύτερος εκπαιδευτικός φορέας για σπουδαστές σύγχρονης τέχνης στις ΗΠΑ. Πλέον ο χώρος φιλοξενεί και ένα κέντρο μελέτης που συμπεριλαμβάνει αρχεία και συνεντεύξεις. Αυτό το Εθνικό Ιστορικό Τοπόσημο είναι επισκέψιμο από Μάιο έως Οκτώβριο.
Ρενέ Μαγκρίτ
Βρυξέλλες, Βέλγιο
Στην οικία του επί της 135 Rue Esseghem στις Βρυξέλλες, ο υπερρεαλιστής καλλιτέχνης Μαγκρίτ διοργάνωνε συχνά εσπερίδες για τους συμπατριώτες του. Τόσο συχνά ώστε ο χώρος να αποτελέσει την βάση των Βέλγων υπερρεαλιστών. Εκεί επίσης ζωγράφισε περίπου τα μισά από τα παράδοξα έργα του, συχνά χρησιμοποιώντας δικά του οικιακά αντικείμενα ως πηγή έμπνευσης.
Ο Μαγκρίτ και η οικογένεια του μετακόμισαν από εκεί το 1954, και το σπίτι πέρασε από τα χέρια πολλών επόμενων ενοίκων ώσπου να αγοραστεί και να αποκατασταθεί ως μουσείο την δεκαετία του 1990. Βάσει ιστορικών εγγράφων, συμπεριλαμβανομένων αρχείων δημοπρασιών, φωτογραφίες και συνεντεύξεις, το Μουσείο Οικίας Ρενέ Μαγκρίτ αναβίωσε το στούντιο του όπως ήταν επί των ημερών του καλλιτέχνη. Στο επάνω μέρος του σπιτιού εκτίθενται πίνακες και αρχειακό υλικό ενώ φιλοξενούνται και περιοδικές εκθέσεις παρεμφερών καλλιτεχνών. Αυτή την στιγμή βρίσκονται σε διαδικασία επέκτασης στο διπλανό κτήριο προκειμένου να υπάρξει αρκετός χώρος για την συλλογή των περίπου 650 έργων σύγχρονης τέχνης.
Ντέιβιντ Άιρλαντ
Σαν Φρανσίσκο, Καλιφόρνια
Όταν ο Άιρλαντ αγόρασε ένα σπίτι του 1886 στο Mission District του Σαν Φρανσίσκο, ο καλλιτέχνης είχε φανταστεί την δημιουργία ενός συνδυασμένου χώρου εργασίας και διαβίωσης. Κατά τις τρεις περίπου δεκαετίες που έζησε και εργάστηκε εδώ, μεταμόρφωσε το οίκημα σε αυτούσιο έργο τέχνης. Ως κάποιου είδους καλλιτεχνική δράση -"δράση συντήρησης" οπως το αποκαλούσε, όχι μόνο καθάρισε το σπίτι αλλά επίσης αφαίρεσε διακοσμητικά στοιχεία από τα παράθυρα και τα σοβατεπί, πέρασε με γυαλόχαρτα τα πατώματα και συντήρησε τις ρωγμές και τους αποχρωματισμούς στους τοίχους με πολυουρεθάνη, προκειμένου να εκθέσει την ραχοκοκκαλιά του κτηρίου και να ανασκάψει την ιστορία του.
Επίσης δημιούργησε γλυπτά και εγκαταστάσεις από υλικά που απομόνωσε καθώς καθάριζε, όπως λάστιχα, σκούπες και απορρίματα, Έπειτα από μία περίοδο συντήρησης, το οίκημα άνοιξε ξανά πέρυσι για το κοινό, ενώ το κληροδότημα "500 Capp Street Foundation" που το διαχειρίζεται προσέθεσε στον υπάρχοντα διατηρημένο χώρο νέα τετραγωνικά ώστε να εκτίθενται πρόσθετα έργα και να αρχειοθετούνται. Το σπίτι και το γκαράζ φιλοξενούν περιοδικές εκθέσεις του έργου του Άιρλαντ καθώς και άλλων φιλοξενούμενων καλλιτεχνών.
