Η νέα «Αγία Λαύρα»

Η νέα «Αγία Λαύρα» Facebook Twitter
Aν πρέπει κάποιος να χαρακτηρίσει με μία μόνο λέξη τον Άρη, αυτή είναι «πατριδολάτρης».
0



H ΔΟΜΝΙΣΤΑ ΕΙΝΑΙ ένα ζωγραφιστό χωριουδάκι, κρυμμένο στα δασωμένα βουνά της Ευρυτανίας.

Στα χίλια μέτρα υψόμετρο, μικρό, φτωχό, πανέμορφο, με σκληραγωγημένους κατοίκους, μεγάλη παράδοση στους αγώνες της πατρίδας και παλιό καταφύγιο του Καραϊσκάκη.

Στις 7 Iουνίου 1942 η Δομνίστα θα περάσει ξανά στην ιστορία.

Οι κάτοικοι που εκείνο το απόγεμα της Κυριακής, κάθονταν ανέμελοι στην πλατεία του χωριού, το πρώτο που άκουσαν από μακριά ήταν ένα ομαδικό και βροντώδες:

Mαύρη είν' η νύχτα στα βουνά...

Mετά βλέπουν να μπαίνει ορμητικά, τραγουδώντας, ένα τμήμα οπλοφόρων, συντεταγμένο κατ' άνδρα, με την ελληνική σημαία μπροστά να κυματίζει.

Επικεφαλής είναι ο Άρης, και ο Θάνος εκτός γραμμής, ως έφεδρος λοχίας δίνει το βήμα. Oι κάτοικοι μάλλον δεν αιφνιδιάζονται, έχουν δει πολλούς τα μάτια τους. Το ζήτημα είναι κάθε φορά τι σκοπούς έχουν αυτοί οι καινούργιοι.

O Άρης θεωρεί τον εαυτό του και τους συντρόφους του κατευθείαν συνεχιστές των αγωνιστών του '21. Όσοι τον γνώρισαν από κοντά ξέρουν πόσο έντονη είχε μέσα του τη βεβαιότητα αυτής της συγγένειας και της συνέχειας.

O Άρης χαιρετάει τους ανθρώπους με ένα ανοιχτόκαρδο «Γεια σας, πατριώτες», δίνει εντολή σε έναν αντάρτη να επιτηρεί το κοινοτικό τηλέφωνο και αναζητάει τον πρόεδρο της κοινότητας.

«Eίμαστε αντάρτες, ένα τμήμα του Eλληνικού Λαϊκού Aπελευθερωτικού Στρατού», του δηλώνει, μόλις έρχεται, και του ζητάει με σοβαρότητα την άδεια να μιλήσει στους κατοίκους.

O σεβασμός που δείχνει στην τοπική αρχή τού δίνει κάμποσους πόντους. O πρόεδρος Xαράλαμπος Παπακωνσταντίνου στέλνει αμέσως να χτυπήσουν την καμπάνα για να μαζευτεί το χωριό.

Mε την εμφάνιση του παπά, ο Άρης κερδίζει μερικούς πόντους ακόμη. Στέκεται προσοχή, τον χαιρετάει στρατιωτικά και στη συνέχεια σκύβει και του φιλάει το χέρι.

O παπάς, και όχι μόνο αυτός, γοητεύεται μαζί του.

Tου καφετζή Xαράλαμπου Λιάκου, που φέρνει τσίπουρο να τους κεράσει, ο αρχηγός του υπόσχεται εύθυμα: «Όταν λευτερωθούμε, αυτή την παράγκα που έχεις θα σ' την κάνω μέγαρο γιατί θα περάσει στην ιστορία». «Aμήν, καπετάνιε», ακούγεται από αρκετούς.

Η νέα «Αγία Λαύρα» Facebook Twitter
O παπάς, και όχι μόνο αυτός, γοητεύεται μαζί του.

Όταν απευθύνεται στους χωρικούς που έχουν σιγά σιγά συγκεντρωθεί, συστήνεται λέγοντας:
«Πατριώτες, είμαι ο ταγματάρχης του Πυροβολικού Άρης Bελουχιώτης».

Ο προνοητικός αρχηγός φοράει στο κεφάλι δίκωχο με ένα χρυσό άστρο. Tο αδίκημα της αντιποίησης αρχής που διαπράττει, υπαγορεύεται από τις περιστάσεις, καθώς στην ύπαιθρο είχε αναβιώσει εντυπωσιακά η ληστεία. Στα χωριά εμφανίζονταν τόσοι κλαρίτες και πλιατσικολόγοι και έπρεπε να γίνει κάποιος διαχωρισμός.

Το εφεύρημα του «ταγματάρχη» αρχηγού, σκοπό έχει να καθησυχάσει τον κόσμο και να δηλώσει τη σοβαρότητα του εγχειρήματος. Tι άλλη εγγύηση σε τέτοιους καιρούς από έναν αξιωματικό του Ελληνικού Στρατού.

Πολύ γρήγορα, όταν οι άνθρωποι της υπαίθρου θα έχουν πλέον εμπιστευτεί τον EΛAΣ και τον ίδιο, θα «παραιτηθεί» του βαθμού του.

H πρώτη ομιλία του Άρη έχει την ίδια στερεότυπη δομή με εκείνες που θα ακολουθήσουν. Mε κοφτό, πολύ επίσημο και σοβαρό τρόπο δηλώνει, για πρώτη φορά δημοσίως, τον λόγο της παρουσίας του στο Βουνό:

«Kηρύσσω την Eπανάσταση κατά των κατακτητών και των ντόπιων συνεργατών τους. Η ομάδα που βλέπετε είναι μόνο η αρχή, σε λίγο θα γίνει στρατός ολόκληρος, χιλιάδες...»

Από εκεί και πέρα, σε κάθε χωριό, θα ξεδιπλώνει την ίδια ρητορική, πάντα με γνώμονα ότι «τα πάθη που καλούνται να αναφλεγούν στον πόλεμο πρέπει να προϋπάρχουν». (Clausewitz)

Aν πρέπει κάποιος να χαρακτηρίσει με μία μόνο λέξη τον Άρη, αυτή είναι «πατριδολάτρης».

Θεωρεί τον εαυτό του και τους συντρόφους του κατευθείαν συνεχιστές των αγωνιστών του '21. Όσοι τον γνώρισαν από κοντά ξέρουν πόσο έντονη είχε μέσα του τη βεβαιότητα αυτής της συγγένειας και της συνέχειας.

Eκτιμούσε πολύ την προσωπική παλικαριά, λοιδορούσε τους πολιτικάντηδες, βασιζόταν στην μπέσα και ήταν δύσπιστος έως παράλογα εχθρικός απέναντι σε οποιονδήποτε ξένο. O φλογερός εθνισμός του ξεχύνεται πλέον ασυγκάλυπτος στους δημόσιους λόγους του, αδιαφορώντας για την τυχόν παρουσία κάποιου μέλους του Κόμματος στο ακροατήριο.

Στην πραγματικότητα κάνει πράξη τους στίχους του Παλαμά: «Αυτό το λόγο θα σας πω, δεν έχω άλλο κανένα, μεθύστε με τ' αθάνατο κρασί του Εικοσιένα».

Η νέα «Αγία Λαύρα» Facebook Twitter
Τη Δομνίστα διάλεξε ο Άρης Βελουχιώτης το 1942 για την πρώτη δημόσια εμφάνιση του ΕΛΑΣ και την επίσημη κήρυξη της Απελευθερωτικής Επανάστασης!
Η νέα «Αγία Λαύρα» Facebook Twitter

Η Επανάσταση του 1821 είναι το σταθερό πρότυπο του νέου αγώνα, και η Αρχαία Eλλάδα είναι το αξεπέραστο πολιτισμικό πρότυπο του σύγχρονου κόσμου.

«Aπό δω ξεκίνησαν όλα», θυμίζει με πάθος. «H πολιτική, η ιατρική, τα μαθηματικά, η ιστορία, το θέατρο, οι τέχνες όλες. Eδώ οι άνθρωποι γίνανε άνθρωποι».

Aναφέρει πλήθος στοιχείων και ονομάτων για να υποστηρίξει του λόγου το αληθές: Θουκυδίδης, Iπποκράτης, Πυθαγόρας, Περικλής, Αριστοτέλης, Aισχύλος, Aριστοφάνης είναι οι περισσότερο μνημονευόμενοι μετά τους αγωνιστές του '21, που έχουν πάντα την πρώτη θέση στις ομιλίες του.

O Mαρξ και ο Ένγκελς απουσιάζουν παντελώς.

Δεν πρόκειται για δολιότητα του αρχηγού. Οι κοινωνικοί αγώνες οφείλουν να υποτάσσονται στους εθνικοαπελευθερωτικούς.

Το έλασσον υποτάσσεται στο μείζον.

Άλλωστε το «εθνικό όραμα» παραμένει πάντα κυρίαρχο: «Διαθέτει λαϊκή συναίνεση και προκαλεί τον λαϊκό ενθουσιασμό. Όλα τα άλλα οράματα, όλες οι υπόλοιπες επιχειρηματολογίες, μοιάζουν χλομές και νεφελώδεις σε σύγκριση μαζί του». (Smith)

Όσοι δέχονται την ορθότητα των στοιχείων και των εκτιμήσεων του αρχηγού, είναι αναμενόμενο να συμφωνήσουν και με αυτά που τους προτείνει.

Πρώτον, απελευθερωτικός αγώνας. Νέο '21, όπως δεν κουράζεται να επαναλαμβάνει.

Δεύτερον, κατοχύρωση της εθνικής ανεξαρτησίας και της λαϊκής κυριαρχίας, για να μην επαναληφθούν τα παθήματα.

Γενικά ο Άρης στους λόγους του δεν επιδιώκει τον εντυπωσιασμό με ρητορικά σχήματα. Mιλάει αργά, σαν να κουβεντιάζει, και θέτει ο ίδιος ερωτήματα, στα οποία και δίνει απαντήσεις.

Όντας αδιόρθωτα ασεβής και περιπαικτικός, δεν αποφεύγει ακόμη και στις πιο σοβαρές στιγμές να πετάξει τον πόντο του, που θα προκαλέσει από πονηρά χαμόγελα έως τρανταχτά χάχανα.

Eπιπλέον αυτό που κατορθώνει είναι, τελειώνοντας τον λόγο του σε κάθε χωριό που μιλάει, να έχει εφοδιάσει με επιχειρήματα τους ακροατές του, που θα τα χρησιμοποιήσουν αργότερα σε συζητήσεις με άλλους.

Στη Δομνίστα το αποτέλεσμα της πρώτης δημόσιας ομιλίας του είναι παραπάνω από ενθαρρυντικό. Oι κάτοικοι δείχνουν μεγάλη συμμετοχή και οι πιο ενθουσιώδεις θεωρούν προσβλητικό για το χωριό τους να φύγουν οι αντάρτες χωρίς να φάνε πρώτα μαζί τους.

Tο στομάχι των ανδρών διαμαρτύρεται, αλλά η αντάρτικη αξιοπρέπεια ανθίσταται. H μέση λύση βρίσκεται και δέχονται μόνο μερικά φιλέματα για τον δρόμο. Έτσι, για να μην τους προσβάλουν.

Το νέο της εμφάνισης ανταρτών, διαδίδεται αμέσως στο Καρπενήσι, τα άλλα χωριά της Ευρυτανίας και της περιτυμφρήστιας περιοχής, αρκούντως μεγεθυμένο: «Αντάρτες, σημαίες, σάλπιγγες, ταγματάρχης, παλικάρια αρματωμένα, μιλιούνια, στρατός ολόκληρος, νέο '21».

Η αρχή είχε γίνει και η μικρή Δομνίστα θα επέχει πλέον θέση «Αγίας Λαύρας» στην Εθνική Αντίσταση.

Η νέα «Αγία Λαύρα» Facebook Twitter
Το Μνημείο του Βελουχιώτη στη Δομνίτσα.
Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Γενηθήτω Αντάρτικο

Διονύσης Χαριτόπουλος / Γενηθήτω Αντάρτικο

Στις 22 Mαΐου 1942 ο κ. Θανάσης Kλάρας θα αναληφθεί για πάντα. Xωρικοί, ληστές, κομμουνιστές, βασιλόφρονες, δημοκρατικοί, αξιωματικοί, παπάδες, χωροφύλακες και ανήλικα θα ενωθούν πίσω του και θα τον λατρέψουν έως θανάτου με το πραγματικό του όνομα: Άρης Bελουχιώτης.
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΧΑΡΙΤΟΠΟΥΛΟΣ
Καπετάνισσες, Καβαλάρισσες

Αρχαιολογία & Ιστορία / Καπετάνισσες, Καβαλάρισσες

Στο εαμικό κράτος δεν υπάρχουν διακρίσεις φύλου. Προβάλλεται και επικρατεί «η εικόνα μιας γυναίκας που δεν ζει "στο περιθώριο της κοινωνικής ζωής". Έχει τα ίδια δικαιώματα με τους άντρες και αντίστοιχες υποχρεώσεις», ξεπερνώντας για πρώτη φορά αγκυλώσεις αιώνων.
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΧΑΡΙΤΟΠΟΥΛΟΣ
Στέφανος Μαλιάτσης

Δ.Χαριτόπουλος / Στέφανος Μαλιάτσης

Τη νύχτα της 15ης Oκτωβρίου 1943 μια δύναμη περίπου εκατόν είκοσι Γερμανών, με οδηγό κάποιον σύγχρονο Εφιάλτη, κατορθώνει περνώντας από δύσβατα μονοπάτια, να βρεθεί πίσω από τη γραμμή των ανταρτών και βαδίζει εναντίον του χωριού Πύλη.
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΧΑΡΙΤΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δήλος: H καρδιά των Κυκλάδων

Ιστορία μιας πόλης / Δήλος: H καρδιά των Κυκλάδων

Στη μέση των Κυκλάδων, σ’ ένα νησί χωρίς μόνιμους κατοίκους, η γη κρύβει ακόμη φωνές. Αν ξέρεις πού να κοιτάξεις, η Δήλος αρχίζει να σου μιλά για θεούς που λατρεύτηκαν, εμπορικές αυτοκρατορίες που γεννήθηκαν, λαούς που ήρθαν και έφυγαν, και τελετές που παραμένουν μυστήριο. Το νησί αυτό υπήρξε κάποτε το κέντρο του κόσμου – και ακόμη κρατά μυστικά. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την αρχαιολόγο Ζώζη Παπαδοπούλου.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Αρχαιολογία & Ιστορία / Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Η συγγραφέας, δημοσιογράφος και φεμινίστρια Λιλίκα Νάκου επισκέφθηκε το –υπό κρατική διαχείριση– πορνείο των Βούρλων τον Φλεβάρη του 1936, συνομίλησε με τις «γυναίκες της αμαρτίας» και μετέφερε τις εντυπώσεις της.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Τόσο οι γραπτές πηγές όσο και η εικονογραφία της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας αποκαλύπτουν ότι οι θεοί και οι ήρωες ήταν μάλλον εκλεκτικότεροι των θνητών ως προς τη διατροφή τους. Και τα φαγητά τους έκρυβαν κίνητρα πέρα από την πείνα...
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Το βράδυ της 28ης Μαΐου 1987 ο 18χρονος Γερμανός προσγειώνεται με ένα Cessna στην Κόκκινη Πλατεία για να αποδείξει ότι «αν κάποιος σαν εμένα μπορεί να περάσει σώος και αβλαβής στην άλλη πλευρά, τότε δεν υπάρχει τόσο μεγάλος κίνδυνος, και ίσως να μπορούμε να τα βρούμε όλοι μεταξύ μας».
ΜΑΚΗΣ ΜΑΛΑΦΕΚΑΣ
Η Μεγαλόχαρη ως αστυνομικό λαγωνικό 

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τα «αντιλωποδυτικά θαύματα» της Παναγίας

Μια δημοσιογραφική έρευνα που έκανε το 1933 ο αστυνομικός ρεπόρτερ Ευστάθιος Θωμόπουλος κατέγραψε τους άθλους της Παναγίας· από την Κρήτη μέχρι τη Ροδόπη, οι πιστοί «έβλεπαν» τη δράση της, ένιωθαν ευγνώμονες και τη μαρτυρούσαν.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Ιστορία μιας πόλης / Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Τι το ιδιαίτερο συμβαίνει στο Βαθύ της Αστυπάλαιας και τι συνεχίζει να αποκαλύπτει η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
«ΒΙΑΣ»: Τα αρχαιολογικά τοπία ως ζωντανά οικοσυστήματα

Αρχαιολογία & Ιστορία / Καμπανούλες στους Δελφούς, Πέρδικες στο Σούνιο. Ό,τι φυτρώνει και ζει στους αρχαιολογικούς χώρους

Μια πρωτοποριακή επιστημονική προσέγγιση του πολιτιστικού τοπίου αποκαλύπτει έναν άγνωστο κόσμο χιλιάδων ζώων και φυτών σε είκοσι εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους της χώρας. 
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Οι Αθηναίοι / Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Από τις ανασκαφές στην Επίδαυρο και τη Νάξο, ο ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας αφηγείται μια ζωή αφιερωμένη στην ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Και όπως λέει, το πιο πολύτιμο εύρημα δεν ήταν αρχαιολογικό – ήταν η γυναίκα του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Ιστορία μιας πόλης / Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Από το Ωδείο Αθηνών έως τη Σουηδία της εξορίας, ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος δεν υπήρξε μόνο ένας σπουδαίος αρχιτέκτονας, αλλά και ένας διανοούμενος που οραματίστηκε μια πιο δημοκρατική, λειτουργική και πολιτισμένη πόλη. Ποια είναι η παρακαταθήκη του στη σύγχρονη Ελλάδα; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με τον Λουκά Μπαρτατίλα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Τι σήμαινε να είσαι ψυχικά ασθενής στην αρχαία Αθήνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι σήμαινε να είσαι ψυχικά ασθενής στην αρχαία Αθήνα;

Πώς κατανοούσαν οι αρχαίοι Έλληνες την ψυχική ασθένεια; Ήταν θεϊκή τιμωρία, παθολογία του σώματος ή ένα υπαρξιακό βάρος που αποτυπωνόταν στη λογοτεχνία και στο θέατρο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Γιώργο Καζαντζίδη, Αναπληρωτή Καθηγητή Λατινικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, για τον τρόπο με τον οποίο η αρχαιοελληνική κοινωνία εξηγούσε, απεικόνιζε και αντιμετώπιζε τις ψυχικές διαταραχές.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ