Το μυθικό Καρπενήσι

Το μυθικό Καρπενήσι Facebook Twitter
To εσωτερικό της Αγίας Τριάδας, σε φωτογραφία του Σπύρου Μελετζή, μετά την επίθεση των Γερμανών, το 1943
0

Η KATEXOMENH Ελλάδα ζει ένα θαύμα.

 

Ήδη, από το καλοκαίρι του 1943, «μόνο κατά ένα μικρό μέρος» είναι πραγματικά στα χέρια των κατακτητών, αναφέρει σε Έκθεση προς το Βερολίνο στις 5.10.1943, ο Γερμανός Στρατιωτικός Διοικητής, στρατηγός Β. Σπάιντελ. (Sekendorf)

 

 Στις ελευθερωμένες περιοχές, ούτε οι ξένες δυνάμεις κατοχής, ούτε η γερμανόδουλη κυβέρνηση της Αθήνας, ούτε η αγγλόδουλη του Καΐρου έχουν λόγο.

 

Τη διοίκηση στην Ελεύθερη Ελλάδα την ασκούν μόνο Έλληνες, χωρίς την παραμικρή παρέμβαση ξένων.  

 

«Η Ελευθέρα Ελλάς όχι μόνον δεν ξενοκρατείται, αλλά ζει υπό τους πλέον ελεύθερους δημοκρατικούς θεσμούς που εγνώρισε μέχρι τούδε ο ελληνικός λαός. Αυτό το ελεύθερο τμήμα είναι επίσης το πλέον ευνομούμενον τμήμα της Ελλάδος από καταβολής ελληνικού κράτους» (Ηλ. Τσιριμώκος, Ακρόπολις, 28.1.1973).

 

Για πρώτη φορά το κράτος δεν πνίγει το έθνος.

Για πρώτη φορά από το 1830, που η χώρα ανακηρύχθηκε επισήμως ανεξάρτητο κράτος, η ανεξαρτησία της δεν περιορίζεται στα χαρτιά.

 

O αντιστασιακός άνεμος που πνέει στην ελληνική ύπαιθρο σαρώνει φόβους και προκαταλήψεις, γκρεμίζει δομές παγιωμένες από χρόνια. Η ζωή οργανώνεται σε εντελώς νέα βάση, οι προπολεμικές σχέσεις του πολίτη με την εξουσία αλλάζουν ριζικά. 

 

Ο Άγγελος Σικελιανός, συνεπαρμένος, από τα θαυμαστά που συμβαίνουν στα ελληνικά βουνά, υμνεί τη νέα εποποιία:

  

Η Ελλάδα σέρνει το χορό, ψηλά, με τους Αντάρτες

-χιλιάδες δίπλες ο χορός, χιλιάδες τα τραπέζια-

κι είν’ οι νεκροί, στα ξάγναντα, πρωτοπανηγυριώτες.

 

Μεγάλη φήμη είχε αποκτήσει το Καρπενήσι.

Η ορεινή πρωτεύουσα της Ευρυτανίας, ήταν τυλιγμένη στην αχλή του μύθου. Ακόμα κι οι Γερμανοί, με όσα άκουγαν, του πρόσδιναν σημασία, περίπου, πρωτεύουσας κράτους.

 

Ο γερμανικός έλεγχος έφτανε ως τη Μακρακώμη. 

Αποκεί και πάνω η Ελλάδα ανέπνεε ελεύθερη στα βουνά με επίκεντρο το Καρπενήσι.

 

Οι Γερμανοί θεώρησαν ότι αρκετά το ανέχτηκαν.

Μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών, αποφάσισαν στις 6 Οκτωβρίου 1943, να εκστρατεύσουν προς την Ελεύθερη Ελλάδα.

 

Μια επίλεκτη δύναμη 700 Waffen SS (οι πιο φανατισμένοι και σκληροί μαχητές του Ράιχ) με συνοδεία πυροβολικού, ξεκινάει από τη Λαμία για το Καρπενήσι να αποκαταστήσει τη χιτλερική τάξη.

 

O ΕΛΑΣ δεν το επιτρέπει.

Η ΧΙΙΙη Μεραρχία Ρούμελης διαθέτει πλέον το κατασχεθέν πυροβολικό των Ιταλών, και με άλλον αέρα χτυπάει τους Γερμανούς στη Μακρακώμη, την Πύλη προς την Ελεύθερη Ελλάδα. 

 

Την άμυνα της περιοχής είχε αναλαμβάνει το περίφημο Τάγμα Θανάτου του ΕΛΑΣ υπό τον εξαίρετο μόνιμο υπολοχαγό Ντίνο Γιαννακουλόπουλο.

 

Το πρώτο κύμα της γερμανικής επίθεσης διαρκεί έως αργά το μεσημέρι χωρίς να καμφθεί η ελληνική αντίσταση. Το δεύτερο, μετά την άφιξη γερμανικών ενισχύσεων από τη Λαμία, κρατάει έως τη δύση του ήλιου.

 

Οι Έλληνες παραμένουν ακλόνητοι στις θέσεις τους.

 

Τελικά η γερμανική δύναμη αναγκάστηκε σε πλήρη υποχώρηση με σοβαρότατες απώλειες, ενώ οι αντάρτες είχαν τέσσερις νεκρούς και εφτά βαριά τραυματισμένους.

 

Η Πύλη της Ελεύθερης Ελλάδας δεν είχε παραβιαστεί.

Το Καρπενήσι διατήρησε την αίγλη του.

 

Η συντριπτική νίκη, μεγέθυνε κι άλλο τη φήμη και τη σημασία του ελληνικού ένοπλου αγώνα στα μάτια Ελλήνων και ξένων. 

 

O Βρετανός αξιωματικός Άθως (Άρθουρ Έντμοντς), είναι ο επικεφαλής των Βρετανών συνδέσμων στη Ρούμελη, που απεργάζεται διαρκώς σχέδια κατά του ΕΛΑΣ. 

 

Όμως αυτή η νίκη είναι πολύ σημαντική για να αγνοηθεί. 

Έτσι, την επόμενη της μάχης, στέλνει στη ΧΙΙΙη Μεραρχία εκ μέρους της ΣΣΑ το ακόλουθο έγγραφο:

 

«Έχω την τιμήν να συγχαρώ εκ μέρους της εν Ελλάδι Συμμαχικής Στρατιωτικής Αποστολής, εσάς και όλους τους αντάρτες οι οποίοι έλαβον μέρος εις την μάχην, εναντίον των γερμανικών δυνάμεων, εις τα περίχωρα της Μακρακώμης». 

 

 

Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Αθήνα της Πηνελόπης Δέλτα

Ιστορία μιας πόλης / Η Αθήνα της Πηνελόπης Δέλτα

Ποια είναι η σημασία του μυθιστορήματος «Οι Ρωμιοπούλες»; Με ποιο τρόπο αποτυπώθηκε η Αθήνα στη ζωή και το έργο της Πηνελόπης Δέλτα; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον ιστορικό Τάσο Σακελλαρόπουλο, υπεύθυνο των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, για τη σχέση της συγγραφέως με την πόλη που τη σημάδεψε.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Μια επίσκεψη στο Ψυχιατρείο Θεσσαλονίκης το 1932 / «Γέλια καμπάνιζαν σαν καγχασμοί του Σατανά!» / Φρίκη και ανθρώπινα ράκη στο Ψυχιατρείο Θεσσαλονίκης το 1932

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Γέλια καμπάνιζαν σαν καγχασμοί του Σατανά!»: Στο Ψυχιατρείο Θεσσαλονίκης το 1932

Τα dirty '30s & late '20s «ακολουθούν» τον δημοσιογράφο Χρήστο Εμ. Αγγελομάτη στο Ψυχιατρείο Θεσσαλονίκης το 1932 και διασώζουν εικόνες αποτροπιασμού που δύσκολα περιγράφονται. Παρά «τις άναρθρες κραυγές» και «τα στριγκά ξεφωνητά» που άκουσε στην είσοδο, ο ρεπόρτερ πέρασε την πύλη. Τι αντίκρισε;
DIRTY '30S & LATE '20S
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ποιον θεωρούσαν «άσχημο» στην αρχαία Αθήνα;

Ιστορία μιας πόλης / Υπήρχαν και «άσχημα» αγαλματίδια στην αρχαία Αθήνα

Μικρά αγαλματίδια ή γλυπτά λατρευτικού ή θρησκευτικού συνήθως χαρακτήρα, που απεικονίζουν ανθρώπινες ή ζωικές μορφές: τα ειδώλια. Είναι όλα oμοιόμορφα ή υπάρχουν και ενδιαφέρουσες, συχνά αναπάντεχες, διαφοροποιήσεις; H Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την Αναστασία Μεϊντάνη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Η ιστορία του κούρου Αριστοδίκου που στάθηκε ορόσημο της ελληνικής τέχνης

Αρχαιολογία / Κούρος Αριστόδικος: Ένα άγαλμα ορόσημο στην αρχαία ελληνική Τέχνη

Το άγαλμα, λίγο μεγαλύτερο του φυσικού μεγέθους, έχει ύψος 1,95 μ., είναι σμιλεμένο σε παριανό μάρμαρο, χρονολογείται από τους μελετητές γύρω στα 510-500 π.Χ., αποτελεί το τελευταίο δείγμα της μεγάλης σειράς των αττικών κούρων και αποκαλύπτει ποιες ήταν οι ταφικές συνήθειες στην Αθήνα εκείνης της εποχής.
THE LIFO TEAM
Ποιοι ήταν οι μαυραγορίτες της Κατοχής και πώς λειτουργούσαν;

Ιστορία μιας πόλης / Ποιοι ήταν οι μαυραγορίτες της Κατοχής;

Πώς ήταν η καθημερινότητα στην Αθήνα της γερμανικής Κατοχής; Ποιες στρατηγικές ανέπτυξαν οι Αθηναίοι για να επιβιώσουν; Πώς και πού έβρισκαν τρόφιμα; Πώς επηρέασε η παρουσία των κατακτητών τις μετακινήσεις των κατοίκων της πόλης; H Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Μενέλαο Χαραλαμπίδη για την καθημερινή ζωή στην κατοχική Αθήνα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Τι έτρεχε με τους λαγούς στην αρχαία Αθήνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι έτρεχε με τους λαγούς στην αρχαία Αθήνα;

Στην αρχαία Αθήνα, ο λαγός δεν ήταν μόνο θήραμα, αλλά και σύμβολο ερωτικής επιθυμίας και γονιμότητας, ενώ χρησιμοποιούνταν επίσης ως προσφορά στους θεούς. Ο Ξενοφών έγραψε για το κυνήγι του, ενώ εμφανίζεται συχνά στην τέχνη - στα αγγεία, στις παραστάσεις συμποσίων, ακόμη και σε ταφικά μνημεία. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την Κάτια Μαργαρίτη ρίχνοντας φως στο παρελθόν ενός ζώου που είχε πολύ μεγαλύτερη σημασία απ’ ό,τι ίσως φανταζόμαστε.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Μιμάρ Σινάν: Ο αρχιτέκτονας που έχτισε τα πιο σημαντικά κτίρια της οθωμανικής αυτοκρατορίας

Γεννήθηκε σαν σήμερα  / Μιμάρ Σινάν: Ο αρχιτέκτονας που έχτισε τα πιο σημαντικά κτίρια της οθωμανικής αυτοκρατορίας

Στις 15 Απριλίου 1489 γεννήθηκε ο αρχιτέκτονας που έφτιαξε από τριακόσια τριάντα έργα. Ανάμεσα σε αυτά, το Τέμενος του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς (1550 -1557) και το Κουρσούμ Τζαμί ή Τζαμί του Οσμάν Σαχ στα Τρίκαλα, το μοναδικό του έργο που σώζεται στην Ελλάδα.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
«Η ερωμένη της»: Το πιο τολμηρό αθηναϊκό ρομάντζο του Μεσοπολέμου

Ιστορία μιας πόλης / «Η ερωμένη της»: Το πιο τολμηρό αθηναϊκό ρομάντζο του Μεσοπολέμου

Πόσο μπορεί να συμβάλει ένα βιβλίο στη σεξουαλική χειραφέτηση των Ελληνίδων; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με την Παναγιώτα Βογιατζή για την Ντόρα Ρωζέττη και τη γυναικεία ομοφυλοφιλία στην Αθήνα των αρχών του 20ού αώνα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Close up: Η ψηφιακά αποκατεστημένη τοιχογραφία στον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές

Αρχαιολογία & Ιστορία / Close up: Η ψηφιακά αποκατεστημένη τοιχογραφία στον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές

Το σημαντικότερο σωζόμενο έργο της κλασικής ξαναζωντανεύει 23 αιώνες μετά με τη βοήθεια της αρχαιομετρίας, της τεχνητή νοημοσύνη και της καλλιτεχνικής δημιουργίας σε μια καινοτόμο μελέτη αποκατάστασή του που ανοίγει νέους ορίζοντες στην αναβίωση της αρχαίας τέχνης.
THE LIFO TEAM
Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Η αρχαιομετρία, η τεχνητή νοημοσύνη και η καλλιτεχνική δημιουργία συνεργάστηκαν σε μια καινοτόμο μελέτη αποκατάστασης της τοιχογραφίας με το κυνήγι από τον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην αναβίωση της αρχαίας τέχνης.
M. HULOT
Δωσίλογοι: Ποιοι και γιατί συνεργάστηκαν με τους κατακτητές;

Ιστορία μιας πόλης / Δωσίλογοι: Ποιοι και γιατί συνεργάστηκαν με τους κατακτητές;

Πώς επιχειρήθηκε η αναθεώρηση της εικόνας των δωσιλόγων τις δεκαετίες που ακολούθησαν μετά την Κατοχή και τα Δεκεμβριανά, και ποια ήταν η επίδραση αυτής της αναθεώρησης στη δημόσια ιστορική μνήμη; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Μενέλαο Χαραλαμπίδη για ένα θέμα ταμπού που ακόμα απασχολεί τους ιστορικούς αλλά και την κοινωνία.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Από τι πέθαναν δεκάδες χιλιάδες Αθηναίοι το 430 π.Χ.;

Ιστορία μιας πόλης / Από τι πέθαναν δεκάδες χιλιάδες Αθηναίοι το 430 π.Χ.;

Ο Θουκυδίδης ισχυρίζεται ότι ήταν μια ασθένεια εισαγόμενη, η οποία ξεκίνησε από την Αιθιοπία και προτού φθάσει στην Αθήνα, εξαπλώθηκε στην Αίγυπτο και την Περσική αυτοκρατορία. H Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με τον Στέφανο Παρασκευαΐδη για τον λοιμό των Αθηνών με την πρωτοφανή θνησιμότητα, καθώς υπολογίζεται ότι χάθηκε το 1/3 του πληθυσμού της πόλης.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ