O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό. Facebook Twitter
Πολ Γκογκέν, «Η Τεχαμάνα έχει πολλούς γονείς» (ή «Οι πρόγονοι της Τεχαμάνα»),1893.

O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό.

26

«Μήπως έφτασε η ώρα να σταματήσουμε να βλέπουμε τα έργα του Γκογκέν;». Δεν πρόκειται για ρητορικό ερώτημα αλλά για την εισαγωγική ατάκα του audio guide που ακούνε έκπληκτοι στα ακουστικά τους οι επισκέπτες της έκθεσης «Πορτραίτα του Γκογκέν» που θα διαρκέσει μέχρι τις 26 Ιουνίου στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου και περιλαμβάνει πολλούς από τους πίνακες του που απεικονίζουν τις ανήλικες ερωμένες του στην Ταϊτή, όπως το πορτραίτο «Η Τεχαμάνα έχει πολλούς γονείς» (ή «Οι πρόγονοι της Τεχαμάνα») του 1893.

Όσοι επισκέπτες δεν προμηθεύονται audio guide, μπορούν απλά να διαβάσουν το κείμενο που δεσπόζει στην είσοδο της έκθεσης και αναφέρει μεταξύ άλλων ότι ο διάσημος καλλιτέχνης «σύναψε κατ' επανάληψη σεξουαλικές σχέσεις με νεαρά κορίτσια, "παντρεύτηκε" μάλιστα δύο από αυτά ενώ έκανε και διάφορα παιδιά κατά την παραμονή του στην Ταϊτή, εκμεταλλευόμενος αναμφίβολα την θέση του για να απολαύσει τις σεξουαλικές ελευθερίες που του διατέθηκαν...».



O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό. Facebook Twitter
Ο Γκογκέν γύρω στα 1890

Σύναψε κατ' επανάληψη σεξουαλικές σχέσεις με νεαρά κορίτσια, "παντρεύτηκε" μάλιστα δύο από αυτά ενώ έκανε και διάφορα παιδιά κατά την παραμονή του στην Ταϊτή, εκμεταλλευόμενος αναμφίβολα την θέση του για να απολαύσει τις σεξουαλικές ελευθερίες που του διατέθηκαν...

Γιος ριζοσπάστη δημοσιογράφου, ο Πολ Γκογκέν γεννήθηκε στο Παρίσι αλλά πέρασε τα πρώτα χρόνια του στο Περού πριν επιστρέψει γύρω στα είκοσι του στη Γαλλία, όπου ξεκίνησε να αφοσιώνεται στη ζωγραφική ενώ παράλληλα εργαζόταν ως χρηματιστής, εργασία που σύντομα εγκατέλειψε μαζί με την σύζυγο και τα παιδιά του. Ήταν ήδη 43 ετών όταν έβαλε πλώρη για την Ταϊτή το 1891, αναζητώντας εξωτικά σκηνικά αντίστοιχα με αυτά που είχε γνωρίσει παιδί στη Λατινική Αμερική. Εκεί, στο νησί Χίβα Όε της Γαλλικής Πολυνησίας, πέρασε τα δώδεκα τελευταία χρόνια της ζωής του, συζώντας με διάφορα κορίτσια στην (πρώιμη συχνά) εφηβεία και ζωγραφίζοντας τα πιο γνωστά έργα του.

O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό. Facebook Twitter
“Contes Barbares” («Ιστορίες βαρβάρων»), 1902
O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό. Facebook Twitter
«Εξωτική Εύα», 1890

Σε μια εποχή όμως υψηλής δημόσιας ευαισθησίας σε ζητήματα φύλου, φυλής και αποικιοκρατίας, αυτά εισέρχονται αναπόφευκτα σε μια διαδικασία αναθεώρησης (ή και ακύρωσης ακόμα) ενώ τα μεγάλα μουσεία υποχρεώνονται να επαναξιολογήσουν την κληρονομιά του.

Η έκθεση αποτελεί μια συμπαραγωγή με την Εθνική Πινακοθήκη του Καναδά στην Οτάβα, όπου έγιναν τα εγκαίνια στα τέλη του περασμένου Μαΐου, με κάποιες καίριες επεμβάσεις και υποσημειώσεις στους τίτλους και την περιγραφή των έργων. Κάτω από τον τίτλο του έργου «Κεφάλι αγρίου, μάσκα» υπήρχε μια εκτεταμένη ταμπέλα που εξηγούσε ότι λέξεις όπως 'άγριος' και 'βάρβαρος' που θεωρούνται προσβλητικές σήμερα, αντανακλούν κοινές αντιλήψεις στην εποχή του Γκογκέν». Αλλού, η φράση «η σχέση του με μια νεαρή Ταϊτινή γυναίκα» άλλαξε σε «η σχέση του με ένα Ταϊτινό κορίτσι 13 ή 14 χρονών».

O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό. Facebook Twitter
«Το βασιλικό τέλος», 1892

Σύμφωνα με άλλους επιμελητές ή στελέχη μουσείων πάντως, η επανεξέταση της ζωής καλλιτεχνών του παρελθόντος υπό το πρίσμα του 21ου αιώνα, εμπεριέχει κινδύνους και ενδέχεται να οδηγήσει σε μποϊκοτάρισμα, λογοκρισία ή και ακύρωση σημαντικών έργων τέχνης.

«Μπορώ να αντιπαθώ και να καταδικάζω το άτομο, αλλά το έργο είναι έργο», δηλώνει στους New York Times ο Vicente Todoli, ο οποίος ήταν διευθυντής της Tate Modern όταν φιλοξενήθηκε εκεί μια μεγάλη έκθεση του Γκογκέν το 2010 και τώρα είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Pirelli HangarBicocca art foundation στο Μιλάνο. «Από τη στιγμή που ένας καλλιτέχνης δημιουργήσει ένα έργο, αυτό δεν ανήκει πλέον στον ίδιο, αλλά σε όλο τον κόσμο».

O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό. Facebook Twitter
Αυτοπροσωπογραφία του Γκογκέν

Με στοιχεία από τους New York Times

Εικαστικά
26

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Έκθεση αφισών στην Ύδρα μιας Ελλάδας ανόθευτης και ταπεινής

Εικαστικά / Πώς διαφήμιζε η Ελλάδα τον εαυτό της στο εξωτερικό από το ’30 έως το ’60;

Μια σειρά αφισών του ΕΟΤ, σε μια έκθεση που φιλοξενείται στην οικία Λαζάρου Κουντουριώτη, αποκαλύπτει τις πρώτες απόπειρες και τα αρχικά βήματα του ελληνικού τουρισμού, με την υπογραφή σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Εικαστικά / Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Έχει βοσκήσει πρόβατα, έχει πουλήσει κουλούρια και έχει δουλέψει στην οικοδομή, μέχρι που αποφάσισε ότι το μόνο που ήθελε να γίνει είναι καλλιτέχνης. Τελικά, εξελίχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους και διεθνώς αναγνωρισμένους Έλληνες δημιουργούς. Ο πρώην πρύτανης της ΑΣΚΤ είναι άνθρωπος από σπάνια πάστα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Εικαστικά / «Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Μια μεγάλη έκθεση στο Σικάγο εξετάζει την γκέι ταυτότητα ως ιστορικό φαινόμενο μέσα από 300 έργα που δημιουργήθηκαν κυρίως στην περίοδο μεταξύ του 1869, όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά η λέξη «ομοφυλόφιλος», και του 1939
THE LIFO TEAM
Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Εικαστικά / Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Σε μια σειρά έργων που παρουσιάζει το θαύμα της ανθοφορίας των λουλουδιών και των φυτών, μια από τις πιο αξιοσέβαστες καλλιτέχνιδες της Σουηδίας στρέφεται σε έναν κόσμο ομορφιάς, γαλήνης και ισορροπίας για να αποκαλύψει αλήθειες για την ανθρώπινη κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο ζωοπλάστης γλύπτης Ευριπίδης Βαβούρης (1911-1987) 

Εικαστικά / Ευριπίδης Βαβούρης: Πέρα από το «Λαγωνικό» της Φωκίωνος Νέγρη

Ο δημιουργός του γνωστού αγάλματος της Κυψέλης υπήρξε ένας στοχαστικός γλύπτης της Αθήνας με αξιόλογη πορεία, που απέδιδε πειστικά και με μεγάλη ευαισθησία τα κατοικίδια ζώα. Μια επίσκεψη στο ατελιέ του, που έχει διατηρηθεί σε άψογη κατάσταση, αποτέλεσε το ερέθισμα για να τον ανακαλύψουμε και να τον επανεκτιμήσουμε. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ