"Πόθος οὖν λαμβάνει αὐτὸν τοῦ ἔργου" - η ίδρυση της Αλεξάνδρειας με τα λόγια του Αρριανού

"Πόθος οὖν λαμβάνει αὐτὸν τοῦ ἔργου" - η ίδρυση της Αλεξάνδρειας με τα λόγια του Αρριανού Facebook Twitter
27

Γλώσσα νεκρή είναι η γλώσσα που δεν ομιλείται στη σύγχρονη εποχή και δεν είναι εύκολο να την κατανοήσει κανείς παρά μόνο αν την μελετήσει επισταμένως και την διδαχθεί συστηματικά.

 

Τα αρχαία ελληνικά θεωρούνται από τους γλωσσολόγους "νεκρή γλώσσα" και με βάση το γεγονός αυτό η βουλευτής κα Μ. Ρεπούση εισηγήθηκε τον περιορισμό της διδασκαλίας τους στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

 

Δεν είμαι γλωσσολόγος, αλλά λόγω επαγγέλματος ασχολούμαι συχνά με την αρχαία γραμματεία. Οφείλω να ομολογήσω καταρχήν ότι μετά την αποφοίτηση από το σχολείο αγάπησα τα αρχαία ελληνικά πολύ περισσότερο, κι αυτό γιατί αφενός δεν χρειαζόταν πια να τα φοβάμαι (ως μάθημα στο οποίο θα εξεταστώ) και αφετέρου ανακάλυψα ένα σωρό συναρπαστικά κείμενα που η γλώσσα δεν με εμπόδιζε να κατανοήσω. Βαθμηδόν διαπίστωσα ότι πολλά κείμενα είναι προσπελάσιμα με μεγάλη ευκολία από εκείνον που γνωρίζει την νέα ελληνική, ώστε ειλικρινά προβληματίζομαι αν πρέπει να χαρακτηρίζουμε τα αρχαία ελληνικά ως "νεκρή γλώσσα". 

 

Με αφορμή λοιπόν αυτή την επίκαιρη συζήτηση, σκέφτηκα να δούμε ένα ωραίο μικρό απόσπασμα του Αρριανού που αφηγείται την άφιξη του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Αίγυπτο το 331 π.Χ. και την ίδρυση της Αλεξάνδρειας. Ο Λεύκιος Φλάβιος Αρριανός έζησε το 2ο αι. μ.Χ. και κατέγραψε τα κατορθώματα του Αλέξανδρου σε ένα πολύτομο έργο, το "Αλεξάνδρου Ανάβασις", γραμμένο στην Αττική διάλεκτο. 

 

Αντί να παραθέσω κάποια απόδοση του κειμένου στη νέα ελληνική, θα αντιγράψω απλώς εδώ το αρχικό κείμενο του Αρριανού. Διαβάστε το και αν θέλετε γράψτε τη γνώμη σας στα σχόλια.

Για να διατυπώσω καλύτερα το ερώτημα: πόσο ζωντανή γλώσσα είναι τα αρχαία ελληνικά; 

 

Ἀλέξανδρος δὲ ἐπ' Αἰγύπτου, ἵναπερ τὸ πρῶτον ὡρμήθη, ἐστέλλετο, καὶ ἑβδόμῃ ἡμέρᾳ ἀπὸ τῆς Γάζης ἐλαύνων ἧκεν εἰς Πηλούσιον τῆς Αἰγύπτου. ὁ δὲ ναυτικὸς στρατὸς παρέπλει αὐτῷ ἐκ Φοινίκης ὡς ἐπ' Αἴγυπτον. καὶ καταλαμβάνει τὰς ναῦς ἐν Πηλουσίᾳ ὁρμούσας.

Μαζάκης δὲ ὁ Πέρσης, ὃς ἦν σατράπης Αἰγύπτου ἐκ Δαρείου καθεστηκώς, τήν τε ἐν Ἰσσῷ μάχην ὅπως συνέβη πεπυσμένος καὶ Δαρεῖον ὅτι αἰσχρᾷ φυγῇ ἔφυγεν, καὶ Φοινίκην τε καὶ Συρίαν καὶ τῆς Ἀραβίας τὰ πολλὰ ὑπὸ Ἀλεξάνδρου ἐχόμενα, αὐτῷ τε οὐκ οὔσης δυνάμεως Περσικῆς, ἐδέχετο ταῖς τε πόλεσι φιλίως καὶ τῇ χώρᾳ Ἀλέξανδρον.

ὁ δὲ εἰς μὲν Πηλούσιον φυλακὴν εἰσήγαγε, τοὺς δὲ ἐπὶ τῶν νεῶν ἀναπλεῖν κατὰ τὸν ποταμὸν κελεύσας ἔστε ἐπὶ Μέμφιν πόλιν αὐτὸς ἐφ' Ἡλιουπόλεως ἤει, ἐν δεξιᾷ ἔχων τὸν ποταμὸν τὸν Νεῖλον, καὶ ὅσα καθ' ὁδὸν χωρία ἐνδιδόντων τῶν ἐνοικούντων κατασχὼν διὰ τῆς ἐρήμου ἀφίκετο ἐς Ἡλιούπολιν.

ἐκεῖθεν δὲ διαβὰς τὸν πόρον ἧκεν ἐς Μέμφιν. καὶ θύει ἐκεῖ τοῖς τε ἄλλοις θεοῖς καὶ τῷ Ἄπιδι καὶ ἀγῶνα ἐποίησε γυμνικόν τε καὶ μουσικόν. ἧκον δὲ αὐτῷ οἱ ἀμφὶ ταῦτα τεχνῖται ἐκ τῆς Ἑλλάδος οἱ δοκιμώτατοι. ἐκ δὲ Μέμφιος κατέπλει κατὰ τὸν ποταμὸν ὡς ἐπὶ θάλασσαν τούς τε ὑπασπιστὰς ἐπὶ τῶν νεῶν λαβὼν καὶ τοὺς τοξότας καὶ τοὺς Ἀγριᾶνας καὶ τῶν ἱππέων τὴν βασιλικὴν ἴλην τὴν τῶν ἑταίρων.

ἐλθὼν δὲ ἐς Κάνωβον καὶ κατὰ τὴν λίμνην τὴν Μαρίαν περιπλεύσας ἀποβαίνει, ὅπου νῦν Ἀλεξάνδρεια πόλις ὤκισται, Ἀλεξάνδρου ἐπώνυμος. καὶ ἔδοξεν αὐτῷ ὁ χῶρος κάλλιστος κτίσαι ἐν αὐτῷ πόλιν καὶ γενέσθαι ἂν εὐδαίμονα τὴν πόλιν. πόθος οὖν λαμβάνει αὐτὸν τοῦ ἔργου, καὶ αὐτὸς τὰ σημεῖα τῇ πόλει ἔθηκεν, ἵνα τε ἀγορὰν ἐν αὐτῇ δείμασθαι ἔδει καὶ ἱερὰ ὅσα καὶ θεῶν ὧντινων, τῶν μὲν Ἑλληνικῶν, Ἴσιδος δὲ Αἰγυπτίας, καὶ τὸ τεῖχος ἧ περιβεβλῆσθαι. καὶ ἐπὶ τούτοις ἐθύετο, καὶ τὰ ἱερὰ καλὰ ἐφαίνετο.

 

Κολοσσιαίο άγαλμα του Πτολεμαίου Β΄ του Φιλάδελφου (309-246 π.Χ.) τη στιγμή που ανελκείται στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας από τη γαλλική αρχαιολογική ομάδα του Jean-Yves Empereur. 

Αρχαιολογία & Ιστορία
27

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο βράχος, η θάλασσα και το τελεφερίκ στη Μονεμβασιά

Guest Editors / Ο βράχος, η θάλασσα και το τελεφερίκ στη Μονεμβασιά

Το σχέδιο για την εγκαθίδρυση τελεφερίκ εκπλήσσει καθώς φανερώνει μια μεταστροφή του υπουργείου Πολιτισμού από πολιτικές ήπιας παρέμβασης και χαμηλού φωτισμού τις οποίες ακολούθησε για δεκαετίες. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επέμβαση που έχει γίνει στον βράχο εδώ και πάνω από δύο αιώνες και ίσως τη μεγαλύτερη που έχει γίνει ποτέ μετά την ανοικοδόμηση των τειχών.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΟΤΣΩΝΑΣ
Τι σήμαινε να είσαι ασθενής στο Αιγινήτειο στις αρχές του 20ου αιώνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι σήμαινε να είσαι ασθενής στο Αιγινήτειο στις αρχές του 20ού αιώνα;

Χάρη σε ένα κληροδότημα, ιδρύεται στις αρχές του 20ου αιώνα επί της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας ένα νοσοκομείο το οποίο στεγάζει την έδρα της Νευροψυχιατρικής του ΕΚΠΑ. Ένα νοσοκομείο του οποίου η σχέση με το Πανεπιστήμιο Αθηνών αλλά και με τις κοινωνικές μεταβολές στην πόλη και στη χώρα είναι άρρηκτες. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά για την ιστορία του Αιγινητείου με την ιστορικό Δέσπω Κριτσωτάκη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Αθηναϊκή οπερέτα: Ευρωπαϊκός αέρας και η μοντέρνα ζωή των αστών του Mεσοπολέμου

Ιστορία μιας πόλης / Αθηναϊκή οπερέτα: Ευρωπαϊκός αέρας στη ζωή των αστών του Mεσοπολέμου

Η οπερέτα στην Αθήνα ανθίζει και εξελίσσεται εν μέσω μεγάλων ιστορικών γεγονότων: Βαλκανικοί πόλεμοι, εθνικός διχασμός και αργότερα η Μικρασιατική Καταστροφή. Ήταν η οπερέτα μια διέξοδος για τους Αθηναίους της εποχής; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Αλέξανδρο Ευκλείδη για την ιστορία και τους μεγάλους σταθμούς της αθηναϊκής οπερέτας.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Δοξιάδης: Ο πρωτοπόρος πολεοδόμος και η έρευνα του για τους κατοίκους της Αθήνας

Ιστορία μιας πόλης / Κωνσταντίνος Δοξιάδης: Ο πρωτοπόρος πολεοδόμος της Αθήνας

Πρωτοπορία, όραμα, κοσμοπολιτισμός: Τα υλικά με τα οποία ήταν φτιαγμένος ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την Μαριάννα Χαριτωνίδου για την δράση, την έρευνά του για τους κατοίκους της Αθήνας, την παρακαταθήκη του στην πόλη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ο διαβόητος αρχαιοκάπηλος Ρόμπιν Σάιμς και ο ελληνικός του σύνδεσμος

Ρεπορτάζ / Ο διαβόητος αρχαιοκάπηλος Ρόμπιν Σάιμς και ο ελληνικός του σύνδεσμος

Ποιος είναι ο διαβόητος Βρετανός λαθρέμπορος από την εταιρεία του οποίου ανακτήθηκαν πρόσφατα εκατοντάδες αρχαιότητες μετά από μακροχρόνια διεκδίκηση από το ελληνικό Δημόσιο;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Σχέδια για τις Απόκριες του 1933 και τα έθιμα της Παλιάς Αθήνας

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Οι παληές αθηναϊκές Απόκρηες»: Πώς γιορτάζονταν πριν έναν αιώνα;

Μια σειρά από σχέδια που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Παναθήναια» σχετικά με τις Απόκριες και άρθρα από το περιοδικό «Μπουκέτο» για τα αποκριάτικα έθιμα της παλιάς Αθήνας.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Γίγαντες, Τρίτωνες και ένα ανάκτορο στην Αθήνα

Ιστορία μιας πόλης / Γίγαντες, Τρίτωνες και ένα ανάκτορο στην Αθήνα

Πού μπορούμε να δούμε το Ανάκτορο των Γιγάντων σε μια βόλτα μας στο κέντρο της πόλης και τι συμβολίζουν τα γλυπτά που υπάρχουν στο πρόπυλο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον αρχαιολόγο Γιάννη Θεοχάρη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
ΠΕΑΝ: Όταν ανατινάχτηκαν τα γραφεία της φιλοναζιστικής ΕΣΠΟ στην οδό Γλάδστωνος

Ιστορία μιας πόλης / ΠΕΑΝ: Όταν ανατινάχτηκαν τα γραφεία της φιλοναζιστικής ΕΣΠΟ στην οδό Γλάδστωνος

Ποια ήταν η ολιγομελής ομάδα ΠΕΑΝ που έμεινε στην ιστορία για τις ριψοκίνδυνες δράσεις της ενάντια στους Ναζί; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Ευάνθη Χατζηβασιλείου για την Πανελλήνιο Ένωση Αγωνιζομένων Νέων.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Χαιρώνεια: Η μάχη που γέννησε τον σύγχρονο άνθρωπο

Ιστορία μιας πόλης / Χαιρώνεια: Η μάχη που γέννησε τον σύγχρονο άνθρωπο

Στις 2 Αυγούστου του 338 π.Χ. ο Φίλιππος Β’ οδηγεί τους Μακεδόνες σε μία μάχη η έκβαση της οποίας θα αλλάξει τον κόσμο. Τι σήμανε για τη Μακεδονία, την Αθήνα και τον ελλαδικό χώρο η Μάχη της Χαιρώνειας; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Παναγιώτη Ιωσήφ, συνεπιμελητή της έκθεσης που έχει ως θέμα την ιστορική μάχη και τρέχει αυτό το διάστημα στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ανέκδοτες και σπάνιες εικόνες από την κατασκευή του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια (πριν έναν αιώνα)

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ανέκδοτες και σπάνιες εικόνες από την κατασκευή του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια, πριν από έναν αιώνα

Η LiFO, σε συνεργασία με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, θα παρουσιάσει μια σειρά από ανέκδοτα και σπάνια ντοκουμέντα για διάφορα θέματα από τη λαμπρή, ή και όχι τόσο, ιστορία του τόπου μας. Ξεκινάμε με τον ιστορικό σταθμό του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια, που δεν ήταν πάντοτε υπόγειος.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Όταν ανέβηκε στην Αθήνα η οπερέτα «Χασίς»

Ιστορία μιας πόλης / Όταν ανέβηκε στην Αθήνα η οπερέτα «Χασίς»

Ποιοι κάνουν χρήση ναρκωτικών στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα στην Ελλάδα και ποιο είναι το κοινωνικό αποτύπωμα των ναρκωτικών στην Αθήνα της εποχής; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον ιστορικό και ερευνητή Κωστή Γκοτσίνα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Πώς ζούσαν οι Ρωμαίοι στρατιώτες; Η καθημερινή ζωή των ανθρώπων πίσω απ’ την πολεμική μηχανή

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς ζούσαν οι Ρωμαίοι στρατιώτες; Η καθημερινότητα πίσω απ’ την πολεμική μηχανή

Μια νέα έκθεση στο Βρετανικό Μουσείο αποκαλύπτει τη ζωή των Ρωμαίων που έζησαν μέσα στις τάξεις του στρατού της Αυτοκρατορίας και την υπηρέτησαν πιστά.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Δεν ξέρουμε πού βρίσκεται το σώμα του Αλέξανδρου, όμως ο τάφος του είναι σίγουρα στην Αλεξάνδρεια»

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Δεν ξέρουμε πού βρίσκεται το σώμα του Αλέξανδρου, όμως ο τάφος του είναι σίγουρα στην Αλεξάνδρεια»

Η Καλλιόπη Λημναίου-Παπακώστα, διευθύντρια του Ελληνικού Ινστιτούτου-Ιδρύματος Αλεξανδρινού Πολιτισμού, που σκάβει στην Αλεξάνδρεια από το 1998 μιλά για τις ανασκαφές που πραγματοποιεί εκεί, τα μέχρι στιγμής ευρήματα, τον Μεγαλέξανδρο, τη σχέση του με την Αίγυπτο και το πολυσυζητημένο ντοκιμαντέρ του Netflix, στο οποίο συμμετείχε.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Στοά Νικολούδη, Σαρόγλειο, Μέγαρο Υπατία: Τα έργα του Α. Νικολούδη έδωσαν ευρωπαϊκό αέρα στην Αθήνα

Ιστορία μιας πόλης / Στοά Νικολούδη, Σαρόγλειο, Μέγαρο Υπατία: Τα έργα του Α. Νικολούδη έδωσαν ευρωπαϊκό αέρα στην Αθήνα

Τα κτίρια του Αλέξανδρου Νικολούδη υπάρχουν παντού στην Αθήνα. Όμως γιατί γνωρίζουμε τόσο λίγα γι' αυτόν τον αρχιτέκτονα; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με την Αμαλία Κωτσάκη.
THE LIFO TEAM
Βυζάντιο και Αφρική: Μια έκθεση με τα εκπληκτικά καλλιτεχνικά επιτεύγματα ενός ανεξερεύνητου κόσμου

Αρχαιολογία & Ιστορία / Αφρική και Βυζάντιο: Τα εκπληκτικά καλλιτεχνικά επιτεύγματα ενός ανεξερεύνητου κόσμου

Μέσα από σπάνια αντικείμενα η νέα έκθεση του Met αφηγείται την κεντρική θέση της Αφρικής στα διηπειρωτικά δίκτυα εμπορίου και πολιτιστικών ανταλλαγών με το Βυζάντιο.
THE LIFO TEAM

σχόλια

16 σχόλια
Σαφώς και έχουμε μόνο να κερδίσουμε από τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής. Αν είναι να καταργηθεί κάποιο μάθημα ας είναι τα θρησκευτικά, η οικιακή οικονομία (ίσως να έχει ήδη καταργηθεί δεν το γνωρίζω). Κάτι που με στενοχώρησε λίγο είναι πως είδα κάποιους υπέρμαχους της αξίας των αρχαίων ελληνικών να κατακρίνουν τις συντομογραφίες του ίντερνετ και τα greeklish (σε αυτό συμφωνώ μαζί τους) αλλά να χρησιμοποιούν το ? αντί για το ελληνικό ερωτηματικό ; Ας κάνουμε ένα ίδρυμα για τη διάσωση του ελληνικού ερωτηματικού.
σαφως και πρεπει να διδασκονται τα αρχαια, αυτο το θεμα δε θα επρεπε καν να ειναι αμφιλεγομενο.. δεν ειναι ηλιθιοι ή μαζοχες στον υπολοιπο πλανητη που τα διδασκουν στα σχολεια τους.. απλως επρεπε να δινεται λιγοτερο βαρος στη στειρα αποστηθιση γραμματικων και συντακτικων κανονων και περισσοτερο στο διαχρονικο και συνεχες της ελληνικης γλωσσας (ετυμολογια κλπ)
Επειδή όπως πολύ σωστά είπαν κάποιοι , ότι αγάπησαν τα αρχαία μετά το σχολείο, καλό θα ήταν όσοι το επιθυμούν, να τα σπουδάζουν μετά το σχολείο. Τα αρχαία ελληνικά δεν είναι για την απλή καθημερινή χρήση αλλά για κάποιον ο οποίος θέλει να ασχοληθεί και να εμβαθύνει στην ελληνική γλώσσα. Το ότι πολλές λέξεις έχουν τις ρίζες τους στην αρχαία ελληνική, δεν σημαίνει ότι πρέπει να μάθουμε αρχαία ελληνικα, για τον ίδιο λόγο που και οι ξένοι δεν χρειάζεται να ξέρουν ελληνικά για να χρησιμοποιήσουν την πληθώρα των ελληνικών λέξεων που υπάρχουν στις γλώσσες τους.
Η γνώση της αρχαίας ελληνικής δεν είναι άχρηστη. Αντιθέτως χρησιμοποιείς τους κανόνες τις και τις ιδιαιτερότητές της καθημερινά. Παράδειγμα : Καθημερινά = κατά και ημέρα, το τ γίνεται θ γιατί το η στην αρχή της λέξης " ημέρα" παίρνει δασεία. Το επίθετο " ο αληθής", στον πληθυντικό αριθμό γίνεται " οι αληθείς" γιατί είναι τριτόκλιτο. Δεν μαθαίνεις αρχαία ελληνικά για να συνομιλήσεις με τον Πλάτωνα. Μαθαίνεις αρχαία ελληνικά γιατί ο τρόπος που μιλάς, ο τρόπος που γράφεις και ο τρόπος που σκέφτεσαι έχουν άμεση και άρρηκτη σχέση με τους κανόνες, τις εγκλίσεις και τις ιδιαιτερότητες της γλώσσας αυτής. Μαθαίνουμε αρχαία ελληνικά για να κατανοήσουμε αρχικά γιατί μιλάμε έτσι και όχι διαφορετικά, πώς σχηματίζονται οι λέξεις που αποτελούν τον λόγο μας και τέλος, ποια η έννοιά τους. Η ελληνική γλώσσα είναι η μοναδική στον κόσμο γιατί κάθε λέξη της ουσιαστικά σου περιγράφει την έννοια της ίδιας της λέξης ( π.χ. βιολογία= βίος + λόγος= επιστήμη που "μιλά" για την ζωή). Γι αυτό αξίζει να ασχοληθείς, να την μελετήσεις και να την μάθεις.
Έλεος πια με την πρόταση της ανεκδιήγητης κας Ρεπούση, που μάλλον "ζει για να προκαλεί".Τις προάλλες συνάντησα έναν νεαρό Αμερικανό διπλωμάτη και μόλις του είπα πως είμαι Ελληνίδα, μου απήγγειλε εμφανώς συγκινημένος την εισαγωγή της Οδύσσειας ("Άνδρα μοι έννεπε, Μούσα πολύτροπον..")σε άπταιστα αρχαία ελληνικά. Μάλιστα. Ο ίδιος μόνο που δεν έκλαιγε όταν μου εξηγούσε στη συνέχεια ότι σπούδασε επίτηδες τη γλώσσα αυτή στο πανεπιστήμιο γιατί είναι "η Μητέρα όλων των Γλωσσών", "η γλώσσα που ΖΕΙ μέσα σε όλες τις γλώσσες του δυτικού κόσμου..."
Το επίθετο "νεκρός" σε κάτι που είναι επίκτητο και διδάσκεται προσυμφωνημένα, νομίζω ότι είναι εξ ολοκλήρου παράταιρο...Οι νεοέλληνες επέλεξαν να μεγαλώνουν τα παιδιά τους μιλώντας τους την ελληνική του αμόρφωτου ραγιά που ζούσε σε πολυεθνικό περιβάλλον και περιείχε ένα σωρό ξένα στοιχεία και επιρροές. Κατόπιν φτιάχτηκε η καθαρεύουσα, με σκοπό να συμβιβάσει τα πράγματα και να καθαρίσει ο λόγος και η γλώσσα όσων ήταν, επέλεξαν να είναι Έλληνες.Αρκετοί Αλβανοί μετανάστες, για παράδειγμα, επέλεξαν να μιλούν στα γεννημένα στην Ελλάδα παιδιά τους μόνο Ελληνικά. Οι επιλογές μας νεκρώνουν κάτι ή το ζωντανεύουν. Η αίσθηση ότι η αρχαία ελληνική είναι άχρηστη, απαξιώνει κ νεκρώνει τη γλώσσα. ΚΑι η αίσθηση αυτή είναι ισχυρότατη ε΄δω και 30-40 χρόνια. Ας αποφασίσουν τι επιτέλους θέλουν οι νεοέλληνες. Δεν είναι "πρέπον" να χρησιμοποιείς στοιχεία από "νεκρές" και "ζωντανές" γλώσσες σε μια πρόταση μαζί:- Έτερον εκάτερον, πάνε φερ' τα ψώνια τώρα απ΄το σούπερ, κάνουν και έκπτωση αν πληρώσεις τοις μετρητοίς...ΥΓ: Υπάρχουν γυναίκες του δημοτικού που διαβάζουν την Αγία Γραφή στην καθαρεύουσα και καταλαβαίνουν αρκετά. Και όσο περισσότερο διαβάζουν κ στοχάζονται, τόσα περισσότερα καταλαβαίνουν κ πολλές φορές εντάσσουν ατόφια χωρία στον λόγο τους ή ενσωματώνουν λέξεις κ εκφράσεις. Σκέψου το κείμενο του Λεύκιου Φλάβιου... (θέληση να υπάρχει και πίστη!!!)
δεν ειμαι φιλολογος. αγαπησα τα αρχαια ελληνικα περισσοτερο επισης μετα το σχολειο (για προφανεις λογους), οταν μονη μου μεσω της ετυμολογιας ανακαλυπτα το μακρυ ταξιδι των λεξεων, των νοηματων και της λογικης της συγκεκριμενης γραφης τους αντι αλλης (πραγμα,που εκτος των αλλων, κανει 'ευκολοτερη' την ορθογραφια τους) μεχρι σημερα. για μενα δεν ειναι σημαντικο να μην μπορει ενας νεοελληνας να 'συνεννοηθει' με εναν της κλασσικης ή της ελληνιστικης περιοδου. ειναι σημαντικο να γνωριζει την ιστορικη συνεχεια της γλωσσας του, τον πλουτο της -κι αν θελει ας ψαξει και τα δανεια που εχει κανει σε αλλες γλωσσες και που ειναι 'ολοζωντανα'. τραγικη η προταση της ρεπουση -κι αν σημερα 8 στους 10 γραφουν ανορθογραφα και εκφραζοναι ασυντακτα, αυριο τα νεα ελληνικα θα ειναι η επομενη 'νεκρη γλωσσα'.
Νομίζω ότι κάποιος που έχει μελετήσει πιο συστηματικά τ' αρχαία (π.χ. φιλοσοφική σχολή)θα έχει μια σχετική ευκολία να κατανοήσει το κείμενο. Διαφορετικά απαιτείται πολύ καλή γνώση των νέων ελληνικών, βαθειά γνώση, για να καταλάβει το γενικό νόημα - ακόμα κι αν του ξεφεύγουν οι λεπτομέρειες.Όμως, πέρα από τις λέξεις, που μπορεί όντως να είναι ίδιες, η σύνταξη του κειμένου είναι διαφορετική κι εκεί είναι η δυσκολία του.Νομίζω, λοιπόν, ότι αν αποφασίσουμε να διδάξουμε σωστά και ολοκληρωμένα τα ΝΕΑ ελληνικά πρέπει ν΄ αξιοποιήσουμε και τ' αρχαία - ως λεξιλογικό πλούτο και, ασφαλώς, ως λογοτεχνία. Όμως η διδασκαλία των αρχαίων στο Γυμνάσιο, έτσι όπως επιβάλλεται από το αναλυτικό πρόγραμμα του Υπουργείου και τα σχολικά εγχειρίδια, είναι όχι μόνο στείρα αλλά και απεχθής για τα παιδιά, κάτι που την καθιστά εντελώς παράλογη και μάταιη.
ΔΕΝ μπορώ να δεχτώ τον όρο "νεκρή γλώσσα", είτε αναφερόμαστε στην αρχαία ελληνική είτε στη λατινική γλώσσα. Δεν μπορώ να δεχτώ την διπλή συνεπαγωγή «δεν την μιλάμε άρα δεν υπάρχει.»Εν προκειμένω συζητάμε για την γέννηση και ανάπτυξη των νέων ελληνικών που μιλάμε σήμερα. Μιλάμε για τις ρίζες που έχουμε σαν λαός, την επαφή με τον πολιτισμό μας χιλιάδες χρόνια πριν και την εξέλιξη της νεοελληνικής που διδασκόμαστε.Δεν είναι αρκετή η μάστιγα των greeklish και της ιντερνετικής συντομογραφίας για την σημερινή αμορφωσιά της νεολαίας? Πόσο ακόμα θα πετσοκόψουν την μόρφωση στα σχολεία? Έχω απογοητευθεί ακούγοντας και διαβάζοντας το περιορισμένο λεξιλόγιο, τα γραμματικά λάθη και την ανορθογραφία της σημερινής γενιάς. Κανένας περιορισμός και καμία κατάργηση της διδασκαλίας της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.Έχουμε δικαίωμα και υποχρέωση να ξέρουμε, να μάθουμε, να διδαχθούμε την κληρονομιά μας και να έχουμε το ισχυρότερο όπλο στην κατοχή μας: την ορθή ομιλία της γλώσσα μας.
Ο όρος "νεκρή γλώσσα" είναι μάλλον άστοχος. Θα ήταν πιο εύστοχο να ονομάζονται κάποιες γλώσσες, όπως τα αρχαία ελληνικά και λατινικά, "προστατευμένες γλώσσες" ή "Μητρικές γλώσσες" ή κάπως αλλιώς.Θεωρώ επίσης, ίσως και λόγω αντίληψης των δικών μου γλωσσικών αδυναμιών, ότι θα πρέπει, όχι μόνο να διδάσκονται, αλλά και να προωθείται στη διδασκαλία η ταύτισή τους με τις σύγχρονες γλώσσες.Όταν συναντώ συναδέλφους μου να γράφουν σε μια ιατρική γνωμάτευση "χειρουργηθέν κήλη", "διαπυηθούμενο τραύμα", καταλαβαίνω ότι τα Αρχαία δεν είναι νεκρή γλώσσα, αρκεί να μην τη σκοτώνουμε.
επισης, εχω ακουσει απο συναδελφους : του παγκρεας, του εφημερευων, της εφημερευων, ημουν παρων (απο γυναικα), διαγνωση : δειγμα εντομου (αντι για δηγμα, δηλ. τσιμπημα) και αλλα πολλα..
και το κορυφαιο : μια γυναικα και ενας αντρας συναδελφοι, εχουν ερθει στον ιατρικο συλλογο για καποια αιτηση.. η γυναικα συμπληρωνει το εντυπο, κατω χαμηλα δεξια γραφει "η υπογραφουσα" και απο κατω υπογραφει.. ο αντρας συναδελφος κρυφοκοιταζει (οπως ο αδιαβαστος μαθητης στο διαγωνισμα), και αφου συμπληρωσει το εντυπο κι αυτος, γραφει απο κατω "ο υπογραφουσος", το υπογραφει και (χωρις αιδω) το παραδιδει στη γραμματεα..
Τι να πω, εγώ πάντως δεν γνωρίζω κανένα - όταν λέω κανένα εννοώ κανέναν - που να μιλάει απολύτως σωστά νέα ελληνικά και να μην έχει κάνει αρχαία. Όλα αυτά που στηλιτεύονται συχνά στη γλώσσα κάποιου - το να μη μπορεί να κλίνει επίθετα όπως ευγενής, διαφανής κλπ. ή τις μετοχές (ο περιοδεύων, ο γράφων), η χρήση αύξησης στην προστακτική, η δυσκολία να σχηματίσει τους παρελθοντικούς ή μελλοντικούς χρόνος ή την παθητική φωνή ρημάτων όπως: αντιλέγω, εκπλήσσομαι, παραθέτω, αντίκειμαι - όλα αυτά και άπειρα ακόμη τα συναντώ σε ανθρώπους σαφέστατα έξυπνους και μορφωμένους που απλώς δεν έχουν ασχοληθεί αρκετά με τα αρχαία. Η χειρότερη περίπτωση είναι όση πήγαιναν λύκειο την περίοδο που είχαν τελείως απαλειφθεί τα αρχαία ως ύλη, όπως ο πατέρας μου, επιστήμων άνθρωπος, που πίστευε μέχρι προσφάτως ότι ο Λεωνίδας είπε "ΜΟΝΟΝ λαβέ" και σήμαινε "πάρ'τα μόνος σου". Και δε μπορεί - όπως και πάρα πολλοί άλλοι - να διαβάσει τα υπέροχα κείμενα του Ροΐδη και του Βιζυηνού παρά μόνο από μετάφραση.Δεν συμφωνώ ούτε κατά διάνοια να μειωθούν οι ώρες διδασκαλίας των αρχαίων. Θεωρώ όμως ότι θα ήταν σπουδαίο να εξηγείται καλύτερα στα παιδιά η εκπληκτική χρησιμότητά τους, και κυρίως να διδάσκονται με τρόπο που να δίνει έμφαση σε αυτή τη χρησιμότητα αντί για αποστήθιση στείρων γνώσεων εγκυκλοπαιδικού τύπου. Α, και φυσικά η ύλη να πάψει να περιλαμβάνει αρχαίες τραγωδίες από το πρωτότυπο, που το μόνο που κάνουν είναι να ενδυναμώνουν την άποψη ότι τα αρχαία είναι μια νεκρή γλώσσα από την οπόια δεν καταλαβαίνουμε γρι. Τραγωδίες μόνο σε μετάφραση, όπως τα έπη.
Συμφωνώ απόλυτα με την τοποθέτησή σας εκτός απο την τελευταία υποπαράγραφο. Γιά μένα ο Όμηρος (στο πρωτότυπο) στάθηκε και στέκεται η ακρογωνιαία λίθος στο γλωσσικό μου οικοδόμημα, οι δε τραγωδίες παρά τις ελκυστικές για μας τους επίγονους μεταφράσεις, παραμένουν ποιητικά κείμενα-σηματωροί της γλώσσας.Τα κείμενα αυτά μόνο στο πρωτότυπο και μέσα απο την προσπάθεια ερμηνείας -και όχι μόνο μετάφρασής τους- δίνουν το ερέθισμα για την εμβάθυνση στην έρευνα και τελικά την όποια γνώση της γλώσσας.
Είναι όντως όμορφες και ποιητικές ως κείμενα, και τα έπη και οι τραγωδίες (αυτός εξάλλου υπήρξε ο σκοπός τους) απλώς πιστεύω ότι δεν είναι για όλους (μιλάω για τη διαδασκαλία τους από το πρωτότυπο πάντα, η μετάφρασή τους είναι για όλους). Ίσως μόνο στην θεωρητική κατεύθυνση, όχι στη γενική παιδεία που τις έκανα εγώ. Και, ακόμη καλύτερα, μόνο στη φιλολογία και αρχαιολογία (ειδικά τα έπη). Λάτρης της λογοτεχνίας η ίδια, ποτέ δεν συμπάθησα τον τρόπο που αυτή διδάσκεται στο σχολείο, ακόμη και η νεοελληνική, πόσο μάλλον η αρχαία ελληνική γραμματεία. Ειδικά για ένα σωρό παιδιά που ξέρω που μετά βίας κατανοούν τη λογοτεχνική αξία του Παπαδιαμάντη, δεν έχω απαιτήσεις για Όμηρο. Με ικανοποιεί τουλάχιστον να μη λένε "της δεσποινίς".
Τα Ελληνικά του Αρριανού που διαβάζω παραπάνω, θα μπορούσαν να μου θυμίσουν την συνάντηση μ'έναν θείο που έφυγε μετανάστης κάποιους αιώνες πριν. Σίγουρα χρειαζόμαστε πολλές διευκρινίσεις για να συννενοηθούμε με τον ...θείο. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι μιλάμε την ίδια γλώσσα με την ίδια δομή. Είναι κάτι ζωντανό που χρειάζεται όμως ενασχόληση και μελέτη για να επικοινωνήσεις με όλο το ιστορικό του εύρος.
Σε ένα υποθετικό ταξίδι στο χρόνο και σε μία υποθετική (!*?:P) κουβεντούλα με τον Λεύκιο Φλάβιο, παίζει εγώ να καταλάβαινα και κάτι από αυτά που θα μου έλεγε - αν δεν βραχυκύκλωνε ο εγκέφαλος μου από την προφορά του. O Λεύκιος Φλάβιος, όμως, από την άλλη νομίζω ότι δε θα καταλάβαινε γρι. Λέω εγώ τώρα. Φαντάζομαι, λοιπόν, ότι με βάση τα γλωσσολογικά κριτήρια, η αδυναμία μου να επικοινωνήσω στην μητρική μου γλώσσα που είναι τα νέα ελληνικά με τον Φλάβιο που μιλάει αρχαία υποδηλώνει ότι η γλώσσα του είναι νεκρή. Σόρρυ Φλάβιε. Δεν μπορώ να εκφραστώ ούτε προφορικά, ούτε γραπτά στα αρχαία Ελληνικά. Το ότι μπορώ να καταλάβω κάποια πράγματα - χωρίς βοήθεια - από ένα κείμενο στα αρχαία ελληνικά σε τι διαφέρει από το ότι μπορώ να καταλάβω λατινικά επειδή γνωρίζω ισπανικά ή γαλλικά (και φαντάζομαι πολύ περισσότερο ιταλικά), τα οποία έχουμε την τάση τόσο εύκολα να χαρακτηρίζουμε νεκρή γλώσσα; Τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά, κατά κάποιο τρόπο το τονίζω, είναι ολοζώντανες και μάλιστα παγκόσμιες γλώσσες αφού αποτελούν τη βάση για τόσες και τόσες γλώσσες, χρησιμοποιούνται δικά τους προθέματα κ.λπ. Αλλά μέχρι εκεί. Αυτά περισσότερο ως άποψη, βάσει μίας πολύ γενικής ενασχόλησης με το ζήτημα, και όχι ως θέση, βάσει μιας επιστημονικής ενασχόλησης με αυτό.
Το επιχειρημά σου περι νεκρής γλώσσας είναι πως δε θα μπορείς να συνεννοηθείς με το Φλάβιο στη μητρική σου γλώσσα; Γιατί μπορείς να συνεννοηθείς με τον Ιάπωνα; ή για να μη φύγουμε τόσο μακριά, με αυτόν που μιλάει την γνήσια ποντιακή/κρητική/κυπριακή; Μπορείς να εκφραστείς στην Κυπριακή; ή στην Τσακώνικη; Μήπως είναι κι αυτές νεκρές γλώσσες; Έχουμε συναίσθηση πόσες λέξεις της καθομιλουμένης μας κρατούν ακόμη από την Αρχαία; ενδεικτικά αναφέρω τις 'ασεμνες' λέξεις "κλάνω" και "ψ_λή"
Περίμενα μία απάντηση σαν αυτή!!! Η διαφορές είναι σαφείς νομίζω. Πέρα από το ότι εγώ πρέπει να ταξιδέψω στο χρόνο να βρω τον Φλάβιο, στη σύγχρονη εποχή δεν εκφράζεται κανείς στα αρχαία ελληνικά με τον τρόπο που εκφράζεται (τέχνη, γράμματα, καθημερινή επικοινωνία) σε μία οποιαδήποτε ξένη γλώσσα του σήμερα ή ελληνική διάλεκτο - π.χ. "γνήσια κρητικά" μιλάνε ακόμη στην Κρήτη. Οι διάλεκτοι, άλλωστε, μάλλον είναι πιο ευάλωτες στο γλωσσικό θάνατο. Έχουμε συναίσθηση, όπως έχουμε συναίσθηση, ότι πολλές λέξεις στη νέα ελληνική έχουν "λόγια" "κατασκευή" και όχι "φυσική" συνέχεια. Όπως είπα, φαντάζομαι ότι με βάση τα γλωσσολογικά κριτήρια, τα αρχαία είναι νεκρή γλώσσα. Από τη στιγμή που μιλάμε νέα ελληνικά και όχι νέα τούρκικα, προφανώς προέρχονται από τα αρχαία ελληνικά.
Το οτι δεν εκφράζεται κανείς στα αρχαία ελληνικά δεν σημαίνει ότι δεν χρησιμοποιούνται στον πλανήτη σήμερα έστω έμμεσα. Επίσης η νέα ελληνική έχει άμεση φυσική συνέχεια από την αρχαία (και αν γνώριζες ή γνωρίζεις αρχαία θα μπορείς να αντιληφθείς πόσο καλύτερα αντιλαμβάνεσαι τη νέα ελληνική με έστω κάποια γνώση αρχαίας). Τα ιταλικα για παράδειγμα, είναι δημιουργία κάποιων λόγιων εμπνευσμένων από τα λατινικά βασιζομενοι κυρίως στα τοσκανικά επηρρεασμένοι από τον πατέρα της ιταλικής, το Δάντη. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη στα ελληνικά.Γενικά δεν σε μέμφομαι γιατί δεν ανάφερες κάτι αναληθές για την αρχαία γλώσσα, απλά ίσως διαφέρουμε στη σημασία που δίνουμε στην αρχαία ελληνική για την κοινωνία του χθες του σήμερα και του αύριο. Και τιμής ένεκεν, θα μπορούσα να πω ότι η αρχαία γλώσσα "ζει" ακόμη.
Kαθηγητής στη φιλοσοφική μιλάει λατινικά και εκτός μαθήματος, τα λατινικά ζωντάνεψαν! :P Όπως είπα "Τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά, κατά κάποιο τρόπο το τονίζω, είναι ολοζώντανες και μάλιστα παγκόσμιες γλώσσες αφού αποτελούν τη βάση για τόσες και τόσες γλώσσες, χρησιμοποιούνται δικά τους προθέματα κ.λπ." - Τέλος πάντων, δεν υπάρχει λόγος να διαφωνούμε άλλο. Πάλι μας τρόλλαρε η Ρεπούση.
Τα αρχαία ελληνικά ΔΕΝ είναι νεκρή γλώσσα, το κείμενο είναι εύκολα κατανοητό σε απόφοιτο λυκείου. Φυσικά μιλάμε για την Αλεξανδρινή ή Κοινή ή Ελληνιστική , την πρώτη κοινή γλώσσα των Ελλήνων (οι διάλεκτοι της κλασικής εποχής είναι μια άλλη υπόθεση). Τα νέα ελληνικά είναι τα αρχαία for dummies ,απλουστευμένα δηλαδή, με αλλαγές στην πάροδο των αιώνων και με τις ανάλογες επιρροές λόγω ιστορικών συγκυριών.