Ο Σαμ Σέπαρντ μπορούσε να εκφράζει το ανείπωτο

Ο Σαμ Σέπαρντ και η Πάτι Σμιθ το 1971 στη Νέα Υόρκη Facebook Twitter
0

Ο πρώτος κανόνας του να είσαι φίλος του Μπομπ Ντίλαν, λένε, είναι να μην μιλάς για τον Μπομπ Ντίλαν. Μια παρόμοια omertà φαίνεται να ισχύει και για τον Σαμ Σέπαρντ, τον θεατρικό συγγραφέα και ηθοποιό. Το βιβλίο του Ρόμπερτ Γκρίνφιλντ "True West: Sam Shepard's Life, Work, and Times" είναι η τέταρτη βιογραφία του Σέπαρντ και η πρώτη μετά τον θάνατό του, στα 73 του χρόνια, το 2017, από επιπλοκές της αμυοτροφικής πλευρικής σκλήρυνσης, ή αλλιώς της νόσου του Lou Gehrig. Το κάπνισμα τον είχε προλάβει. Στις φωνές που απουσιάζουν περιλαμβάνονται εκείνες της Ο-Λαν Τζοούνς, της πρώτης συζύγου του, της επί δεκαετίες συντρόφου του, Τζέσικα Λανγκ, των συντρόφων του Πάτι Σμιθ, Μπρουκ Άνταμς και Τζόνι Μίτσελ (το τραγούδι της "Coyote" αναφέρεται σ’ εκείνον) καθώς και του ίδιου του Ντίλαν.

Ο Σαμ Σέπαρντ ξόδεψε πολύ χρόνο μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας φροντίζοντας την προσωπική του μυθολογία. Έδωσε πολλές συνεντεύξεις στις οποίες δήλωνε πόσο μισεί να δίνει συνεντεύξεις. Όπως και ο Ντίλαν, ήταν λακωνικός κατά πρόσωπο, ενώ στο έργο του έχυνε λέξεις με τον κουβά. Όπως και ο Ντίλαν, επίσης, έριξε εκατομμύρια ιδέες και εικόνες αφήνοντας τους άλλους να τις μαζέψουν. Ήταν τόσο όμορφος, τόσο ωραίος και λεπτός και ευθυτενής, που προκαλούσε σοκ στην ομήγυρη – έκανε τους ανθρώπους να νιώθουν ηλίθιοι ή να δακρύζουν ή να θυμώνουν, μερικές φορές όλα αυτά μαζί. Και πέταγε απαξιωτικές ατάκες του τύπου «έμαθα περισσότερα στον ιππόδρομο παρά στον Σαίξπηρ» και «συνεχίζω να κάνω ταινίες μόνο και μόνο για να ταΐζω τα άλογά μου».

Ήταν τόσο όμορφος, τόσο ωραίος και λεπτός και ευθυτενής, που προκαλούσε σοκ στην ομήγυρη – έκανε τους ανθρώπους να νιώθουν ηλίθιοι ή να δακρύζουν ή να θυμώνουν, μερικές φορές όλα αυτά μαζί.

Όταν ο Σαμ Σέπαρντ έφτασε στο Μανχάταν το 1963, στα 19 του, ονομαζόταν Στιβ Ρότζερς, αν και το πλήρες όνομά του ήταν Σάμιουελ Σέπαρντ Ρότζερς ο Τρίτος. Ο πατέρας του ήταν πιλότος κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, και οι μάτσο, ατίθασες διαθέσεις του ενημέρωσαν τους χαρακτήρες σε μερικά από τα πιο σημαντικά έργα του γιου του, συμπεριλαμβανομένου του "Fool for Love" (1983). Ο Σέπαρντ μεγάλωσε στη Νότια Καλιφόρνια, στη Νότια Πασαντίνα και στη συνέχεια στο Ντουάρτε, σε ένα ράντσο. Φαντάστηκε ότι θα μπορούσε να γίνει κτηνίατρος. Άρχισε να γράφει θεατρικά έργα ενώ φοιτούσε στο κολέγιο, πριν τα παρατήσει.

Ο Σέπαρντ γνώριζε τον γιο του Τσαρλς Μίνγκους, τον Τσαρλς Μίνγκους τον Τρίτο, στο γυμνάσιο. Ο νεότερος Μίνγκους βοήθησε τον Σέπαρντ να βρει δουλειά ως σερβιτόρος στο Village Gate, ένα διάσημο νυχτερινό κέντρο στο Γκρίνουιτς Βίλατζ. Ο Σέπαρντ ήταν εκείνος που έπεισε την Πάτι Σμιθ Patti Smith, να σταθεί μπροστά στο κοινό, να γίνει ροκ σταρ.

Κέρδισε το πρώτο του βραβείο Obie (τα θεατρικά βραβεία του Off-Broadway) το 1967 για το "La Turista". Η Ελίζαμπεθ Χάρντγουικ στο The New York Review of Books το αποκάλεσε «ένα έργο εξαιρετικού ενδιαφέροντος». Ήταν 24 ετών όταν ο Μικελάντζελο Αντονιόνι τον έφερε στη Ρώμη για να τον βοηθήσει να γράψει το σενάριο για το "Zabriskie Point". Αργότερα την ίδια χρονιά, έζησε στην εξοχική έπαυλη του Κιθ Ρίτσαρντς, ενώ δούλευε πάνω σε ένα σενάριο για τους Rolling Stones. Έμενε στο ξενοδοχείο Chateau Marmont όταν βρισκόταν στο Λος Άντζελες και αγόρασε ένα κτήμα στο Cape Breton της Νέας Σκωτίας, κοντά στον Φίλιπ Γκλας και τον Ρόμπερτ Φρανκ.

Μεταξύ 1977 και 1985 έγραψε τα καλύτερα και πιο ώριμα έργα του: "Curse of the Starving Class", "Buried Child", "True West", "Fool for Love" και "A Lie of the Mind", πολλά από τα οποία μιλούν για οικογένειες που διαλύονται. Το κύρος των περισσότερων από αυτά έχει αυξηθεί με τον καιρό. Εξακολουθούν να σε κάνουν να ερμηνεύεις εκ νέου την εμπειρία σου.

Είχε αυτό το σπάνιο χάρισμα, μοναδικό μεταξύ των θεατρικών συγγραφέων, να μπορεί να αρθρώνει αυτό που δεν λέγεται δίπλα σε αυτό που λέγεται. Μισούσε τα αεροπλάνα και έγραφε ενώ οδηγούσε, κολλώντας τα χαρτιά του στο τιμόνι. Η φήμη του κορυφώθηκε το 1983, στο ρόλο του πιλότου Τσακ Γέιγκερ στην ταινία του Φίλιπ Κάουφμαν «Οι κατάλληλοι άνθρωποι» ("The Right Stuff") κερδίζοντας υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερου δεύτερου ανδρικού ρόλου. Το βραβείο πήγε τελικά στον Τζακ Νίκολσον για την ερμηνεία του στις «Σχέσεις Στοργής».

Την Τζέσικα Λανγκ την γνώρισε την Lange το 1982 στα γυρίσματα της ταινίας «Φράνσις, μια Αδέσμευτη Γυναίκα» (“Frances”). Ήταν έξι χρόνια νεότερή του και είχε μόλις αποκτήσει ένα παιδί με τον Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ. Αν και δεν παντρεύτηκαν ποτέ, ήταν μαζί για σχεδόν τρεις δεκαετίες, και το μεγαλύτερο διάστημα ζούσαν σε μια φάρμα 107 στρεμμάτων με πολλά άλογα, κοντά στο Σάρλοτβιλ της Βιρτζίνια. Τα μεταγενέστερα έργα του Σέπαρντ δεν ήταν από τα καλύτερά του, αλλά ήταν τέτοιο το κύρος του που το κοινό φαινόταν να νιώθει ότι η αποτυχία δεν ήταν του συγγραφέα αλλά δική του, επειδή δεν μπορούσε να τα εκτιμήσει πλήρως.

Με στοιχεία από The New York Times

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Σπίτι από ζάχαρη»: Το δίκτυο των ανθρώπινων σχέσεων στο μυθιστόρημα της Τζένιφερ Ίγκαν

Βιβλίο / Πώς θα ήταν αν μπορούσαμε να βιώσουμε ξανά όσα ζήσαμε στο παρελθόν;

Το «Σπίτι από ζάχαρη» είναι ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας που διερευνά τους κινδύνους της ψηφιακής εποχής, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την αξία της μνήμης και της σύνδεσης.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Θανάσης Βαλτινός: Η νουβέλα «Η Κάθοδος των Εννιά» του διακεκριμένου συγγραφέα

Οθόνες / «Η Κάθοδος των Εννιά»: Η διάσημη νουβέλα του Θανάση Βαλτινού

Πεθαίνει σαν σήμερα ο διακεκριμένος Έλληνας συγγραφέας. Αυτή είναι η ιστορία ενός από τα εμβληματικότερα βιβλία του και η βραβευμένη μεταφορά της στον κινηματογράφο, το 1984, από τον Χρίστο Σιοπαχά.
ΦΩΝΤΑΣ ΤΡΟΥΣΑΣ
Καρολίνα Μέρμηγκα: «Οι συγγραφείς προχωράμε με αναμμένη δάδα στη σκοτεινή σπηλιά της λογοτεχνίας»

Βιβλίο / Καρολίνα Μέρμηγκα: «Όταν γράφουμε για αληθινούς ανθρώπους, πρέπει να σεβόμαστε τη μνήμη τους»

Η καταξιωμένη συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων Καρολίνα Μέρμηγκα μάς μιλάει για τη δύναμη της τέχνης, για το λογοτεχνικό της εργαστήρι αλλά και για τη χαρά της να μεταφράζει Χίλαρι Μαντέλ, τα βιβλία της οποίας επανακυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Βιβλία και Συγγραφείς / Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Πεθαίνει σαν σήμερα ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την Έρη Σταυροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον συγγραφέα του «Αλέξη Ζορμπά» και την αντοχή του έργου του.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ