Τα fake news προκαλούν άσκοπη οργή, κι αυτό είναι πρόβλημα

Τα fake news προκαλούν άσκοπη οργή, κι αυτό είναι πρόβλημα Facebook Twitter
Έχει ξεσπάσει απίστευτη οργή και απίστευτα νεύρα, πολύς πνευματικός κόπος από υπερασπιστές της μίας ή της άλλης πλευράς. Φωτ.: Getty Images/Ideal Image
0

ΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΜΕΡΕΣ συνέβησαν τρία περιστατικά. Πρώτον, ένας βιαστής αγωνίζεται στους Ολυμπιακούς Αγώνες· δεύτερον, μια cis αθλήτρια έχασε από μια τρανς αθλήτρια στο μποξ· τρίτον, ο Τούρκος σκοπευτής που κέρδισε το ασημένιο μετάλλιο ξεκίνησε την ενασχόληση με το άθλημα αφότου χώρισε με τη γυναίκα του και αγόρασε όπλο επειδή «το διαζύγιο ήταν ιδιαίτερα δύσκολο». 

Από τα τρία αυτά περιστατικά αληθές είναι μόνο το πρώτο. Eίναι αληθές, είναι εξοργιστικό, είναι ειλικρινά κάπως κουλό, γιατί ένας λογικός άνθρωπος θα σκεφτόταν ότι μια χώρα δεν θα ήθελε να εκπροσωπηθεί από ένα τέτοιο πρόσωπο. Επίσης, δεν φάνηκε να ενδιαφέρει τους χρήστες και τις χρήστριες των ελληνικών social media. Πέρασε και δεν ακούμπησε, ούτε αναρτήσεις, ούτε stories, ούτε ανακοινώσεις και καταγγελίες. Τίποτα. 

Η αιτία που προκάλεσε το θέμα δεν υφίσταται. Θα μπορούσε να υφίσταται, είναι ένα πραγματικό ζήτημα που ανακύπτει, μια τεράστια συζήτηση στον αθλητικό χώρο τα τελευταία χρόνια. Αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση η είδηση είναι απλώς αναληθής. Η αθλήτρια δεν είναι τρανς. 

Αντίθετα, μόλις βγήκε η είδηση για την τρανς αθλήτρια που έσπασε τη μύτη μιας cis γυναίκας έγινε ένας πραγματικός χαμός με αναδημοσιεύσεις, σχολιασμούς, το Τwitter έβγαλε σε δευτερόλεπτα το hashtag #IStandWithAngelaCarini (η αθλήτρια που ηττήθηκε) και η όλη ιστορία έγινε αμέσως εργαλείο στα χέρια κάθε ανθρώπου που ασχολείται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο με το θέμα των identity politics. Έχει ξεσπάσει απίστευτη οργή και φοβερά νεύρα, έχει καταβληθεί πολύς πνευματικός κόπος από υπερασπιστές της μίας και της άλλης πλευράς. Και η αιτία που προκάλεσε το θέμα αυτό δεν υφίσταται. Θα μπορούσε να υφίσταται, είναι ένα πραγματικό ζήτημα που ανακύπτει, μια τεράστια συζήτηση στον αθλητικό χώρο τα τελευταία χρόνια. Αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση η είδηση είναι απλώς αναληθής. Η αθλήτρια δεν είναι τρανς. 

Αμέσως μετά, φεμινιστικά, ακτιβιστικά, μισογυνιστικά και χιουμοριστικά προφίλ κυκλοφόρησαν την είδηση (φυσικά με αντίστοιχα σχόλια) για τον Τούρκο που χαλαρά πήρε μετάλλιο στους Ολυμπιακούς γιατί η γυναίκα του ήταν τόσο κακιά που, για να προστατευθεί από αυτήν, πήρε όπλο. Γράφτηκε μέχρι και ότι αυτή ήταν η πρώτη του επίσημη συμμετοχή σε αγώνες. Η είδηση αυτή προέκυψε από σατιρική σελίδα στο Facebook. Έγινε viral με άπειρα σχόλια για την κανονικοποίηση της ενδοοικογενειακής βίας απ’ τη μια πλευρά και τις στρίγκλες που πρήζουν τους άντρες τους απ’ την άλλη. Και πάλι, το γεγονός που πυροδότησε το γαϊτανάκι αντιδράσεων δεν συνέβη. 

Η ανθρώπινη ενέργεια είναι πόρος. Και οι ψευδείς ειδήσεις είναι για το συναισθηματικό μας κεφάλαιο ό,τι το χαλασμένο ρολόι για την κατανάλωση ρεύματος: διοχετεύουμε σ’ αυτές την ανάγκη μας για δικαιοσύνη, για ορατότητα, τρέχουμε να δείξουμε τα πιστεύω μας, την ακεραιότητά μας, την ορθότητά μας και ενώ πετάμε πάνω τους σακούλια γεμάτα ελπίδες για την αναπτέρωση του ηθικού μας και την επιβεβαίωση του εγώ μας, μας γυρνάνε πίσω ένα «τελικά έπρεπε να περιμένεις πριν μιλήσεις, τώρα εκτέθηκες». 

Μόνο που το ψάξιμο παίρνει χρόνο, χρειάζεται κατανόηση και εξοικείωση με τα μέσα. Χρειάζεται να ξέρεις πού να κοιτάξεις, ποια μέσα ασχολούνται με την εξακρίβωση, αν διαβάζεις ειδήσεις στα social media χρειάζεται να ξέρεις ποιοι λογαριασμοί έχουν το κεφάλαιο και την κατάρτιση να τοποθετηθούν. Και όταν ξέρεις ότι έχεις περίπου δέκα ώρες πριν περάσει η hot στιγμή των πολλών likes, των πολλών shares και των πολλών σχολίων, δεν έχεις τον χρόνο να κάτσεις να διαβάσεις τη Βικιπαίδεια, να ψάξεις από πού προήλθε η είδηση, να δεις αν η εφημερίδα που το αναδημοσίευσε είναι της προκοπής ή όχι. Είναι ένας αγώνας ενάντια στον χρόνο και η ταχύτερη κερδίζει. 

Το πρόβλημα με αυτό που συμβαίνει, πέρα απ’ την παραπληροφόρηση και το ότι κρίνονται έτσι ολόκληρες εκλογές, είναι ότι είμαστε απλώς πεπερασμένα όντα με περιορισμένη ροή ενέργειας. Όσο και να νοιαζόμαστε για την κοινωνική δικαιοσύνη, όσο και να επιθυμούμε να διαβάζουμε, να συμμετέχουμε, να σχολιάζουμε και να είμαστε ενεργοί πολίτες, οι πολλές ψευδείς ειδήσεις που πέφτουν μαζεμένες, όσο να πεις, αποθαρρύνουν. Είναι ντροπιαστικό να έχεις γράψει ένα πύρινο κείμενο υπέρ ή κατά ενός ζητήματος και να αποδεικνύεται ότι αν έψαχνες λίγο, θα έβλεπες ότι η αφορμή με την οποία το έγραψες δεν ισχύει. Ειδικά για ανθρώπους με ισχυρή παρουσία στον δημόσιο λόγο, η αξιοπιστία είναι προσόν και οι αντιδράσεις αυτού του είδους το μειώνουν. 

Ποια είναι η λύση; Όσο η ταχύτητα της αναμετάδοσης είναι ο τρόπος που έχουν τα μέσα να εξασφαλίζουν τη συνέχειά τους και το κοινό των social media τη δημοφιλία του, η λύση, όποια και να ’ναι, δεν είναι κοντά. Το ζήτημα είναι βαθιά αξιακό και έχει να κάνει με το τι εκτιμάμε περισσότερο. Εφόσον επιμένουμε στον αγώνα ταχύτητας, θα συνεχίσουμε να πετάμε την ενέργειά μας στο κενό και να νιώθουμε ένα άδειασμα επειδή υπερασπιστήκαμε ευγενείς σκοπούς με αφορμές που δεν υπήρξαν.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κοινωνική κατοικία: Μπορεί το παράδειγμα της La Borda να εφαρμοστεί στην Αθήνα;

Κοινωνική κατοικία / Μπορούμε να αντιγράψουμε τη Βαρκελώνη και να λύσουμε το στεγαστικό;

Ενώ στην Ευρώπη παρατηρείται αναζωπύρωση των συνεταιριστικών στεγαστικών κινημάτων, στην Ελλάδα, ειδικά στην Αθήνα, η στεγαστική κρίση οξύνεται. Το παράδειγμα της La Borda στη Βαρκελώνη θα μπορούσε να δώσει τη λύση, χρειάζεται όμως πολιτική βούληση.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας»

Βασιλική Σιούτη / Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας

Η κυβέρνηση αξιοποίησε τη ρύθμιση για τη φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη για να αλλάξει την πολιτική ατζέντα και να ενισχύσει την απήχησή της στο συντηρητικό κοινό, παρά τις διαφοροποιήσεις ακόμη και μέσα στην κυβερνητική παράταξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος, είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή, περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ