Τα fake news προκαλούν άσκοπη οργή, κι αυτό είναι πρόβλημα

Τα fake news προκαλούν άσκοπη οργή, κι αυτό είναι πρόβλημα Facebook Twitter
Έχει ξεσπάσει απίστευτη οργή και απίστευτα νεύρα, πολύς πνευματικός κόπος από υπερασπιστές της μίας ή της άλλης πλευράς. Φωτ.: Getty Images/Ideal Image
0

ΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΜΕΡΕΣ συνέβησαν τρία περιστατικά. Πρώτον, ένας βιαστής αγωνίζεται στους Ολυμπιακούς Αγώνες· δεύτερον, μια cis αθλήτρια έχασε από μια τρανς αθλήτρια στο μποξ· τρίτον, ο Τούρκος σκοπευτής που κέρδισε το ασημένιο μετάλλιο ξεκίνησε την ενασχόληση με το άθλημα αφότου χώρισε με τη γυναίκα του και αγόρασε όπλο επειδή «το διαζύγιο ήταν ιδιαίτερα δύσκολο». 

Από τα τρία αυτά περιστατικά αληθές είναι μόνο το πρώτο. Eίναι αληθές, είναι εξοργιστικό, είναι ειλικρινά κάπως κουλό, γιατί ένας λογικός άνθρωπος θα σκεφτόταν ότι μια χώρα δεν θα ήθελε να εκπροσωπηθεί από ένα τέτοιο πρόσωπο. Επίσης, δεν φάνηκε να ενδιαφέρει τους χρήστες και τις χρήστριες των ελληνικών social media. Πέρασε και δεν ακούμπησε, ούτε αναρτήσεις, ούτε stories, ούτε ανακοινώσεις και καταγγελίες. Τίποτα. 

Η αιτία που προκάλεσε το θέμα δεν υφίσταται. Θα μπορούσε να υφίσταται, είναι ένα πραγματικό ζήτημα που ανακύπτει, μια τεράστια συζήτηση στον αθλητικό χώρο τα τελευταία χρόνια. Αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση η είδηση είναι απλώς αναληθής. Η αθλήτρια δεν είναι τρανς. 

Αντίθετα, μόλις βγήκε η είδηση για την τρανς αθλήτρια που έσπασε τη μύτη μιας cis γυναίκας έγινε ένας πραγματικός χαμός με αναδημοσιεύσεις, σχολιασμούς, το Τwitter έβγαλε σε δευτερόλεπτα το hashtag #IStandWithAngelaCarini (η αθλήτρια που ηττήθηκε) και η όλη ιστορία έγινε αμέσως εργαλείο στα χέρια κάθε ανθρώπου που ασχολείται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο με το θέμα των identity politics. Έχει ξεσπάσει απίστευτη οργή και φοβερά νεύρα, έχει καταβληθεί πολύς πνευματικός κόπος από υπερασπιστές της μίας και της άλλης πλευράς. Και η αιτία που προκάλεσε το θέμα αυτό δεν υφίσταται. Θα μπορούσε να υφίσταται, είναι ένα πραγματικό ζήτημα που ανακύπτει, μια τεράστια συζήτηση στον αθλητικό χώρο τα τελευταία χρόνια. Αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση η είδηση είναι απλώς αναληθής. Η αθλήτρια δεν είναι τρανς. 

Αμέσως μετά, φεμινιστικά, ακτιβιστικά, μισογυνιστικά και χιουμοριστικά προφίλ κυκλοφόρησαν την είδηση (φυσικά με αντίστοιχα σχόλια) για τον Τούρκο που χαλαρά πήρε μετάλλιο στους Ολυμπιακούς γιατί η γυναίκα του ήταν τόσο κακιά που, για να προστατευθεί από αυτήν, πήρε όπλο. Γράφτηκε μέχρι και ότι αυτή ήταν η πρώτη του επίσημη συμμετοχή σε αγώνες. Η είδηση αυτή προέκυψε από σατιρική σελίδα στο Facebook. Έγινε viral με άπειρα σχόλια για την κανονικοποίηση της ενδοοικογενειακής βίας απ’ τη μια πλευρά και τις στρίγκλες που πρήζουν τους άντρες τους απ’ την άλλη. Και πάλι, το γεγονός που πυροδότησε το γαϊτανάκι αντιδράσεων δεν συνέβη. 

Η ανθρώπινη ενέργεια είναι πόρος. Και οι ψευδείς ειδήσεις είναι για το συναισθηματικό μας κεφάλαιο ό,τι το χαλασμένο ρολόι για την κατανάλωση ρεύματος: διοχετεύουμε σ’ αυτές την ανάγκη μας για δικαιοσύνη, για ορατότητα, τρέχουμε να δείξουμε τα πιστεύω μας, την ακεραιότητά μας, την ορθότητά μας και ενώ πετάμε πάνω τους σακούλια γεμάτα ελπίδες για την αναπτέρωση του ηθικού μας και την επιβεβαίωση του εγώ μας, μας γυρνάνε πίσω ένα «τελικά έπρεπε να περιμένεις πριν μιλήσεις, τώρα εκτέθηκες». 

Μόνο που το ψάξιμο παίρνει χρόνο, χρειάζεται κατανόηση και εξοικείωση με τα μέσα. Χρειάζεται να ξέρεις πού να κοιτάξεις, ποια μέσα ασχολούνται με την εξακρίβωση, αν διαβάζεις ειδήσεις στα social media χρειάζεται να ξέρεις ποιοι λογαριασμοί έχουν το κεφάλαιο και την κατάρτιση να τοποθετηθούν. Και όταν ξέρεις ότι έχεις περίπου δέκα ώρες πριν περάσει η hot στιγμή των πολλών likes, των πολλών shares και των πολλών σχολίων, δεν έχεις τον χρόνο να κάτσεις να διαβάσεις τη Βικιπαίδεια, να ψάξεις από πού προήλθε η είδηση, να δεις αν η εφημερίδα που το αναδημοσίευσε είναι της προκοπής ή όχι. Είναι ένας αγώνας ενάντια στον χρόνο και η ταχύτερη κερδίζει. 

Το πρόβλημα με αυτό που συμβαίνει, πέρα απ’ την παραπληροφόρηση και το ότι κρίνονται έτσι ολόκληρες εκλογές, είναι ότι είμαστε απλώς πεπερασμένα όντα με περιορισμένη ροή ενέργειας. Όσο και να νοιαζόμαστε για την κοινωνική δικαιοσύνη, όσο και να επιθυμούμε να διαβάζουμε, να συμμετέχουμε, να σχολιάζουμε και να είμαστε ενεργοί πολίτες, οι πολλές ψευδείς ειδήσεις που πέφτουν μαζεμένες, όσο να πεις, αποθαρρύνουν. Είναι ντροπιαστικό να έχεις γράψει ένα πύρινο κείμενο υπέρ ή κατά ενός ζητήματος και να αποδεικνύεται ότι αν έψαχνες λίγο, θα έβλεπες ότι η αφορμή με την οποία το έγραψες δεν ισχύει. Ειδικά για ανθρώπους με ισχυρή παρουσία στον δημόσιο λόγο, η αξιοπιστία είναι προσόν και οι αντιδράσεις αυτού του είδους το μειώνουν. 

Ποια είναι η λύση; Όσο η ταχύτητα της αναμετάδοσης είναι ο τρόπος που έχουν τα μέσα να εξασφαλίζουν τη συνέχειά τους και το κοινό των social media τη δημοφιλία του, η λύση, όποια και να ’ναι, δεν είναι κοντά. Το ζήτημα είναι βαθιά αξιακό και έχει να κάνει με το τι εκτιμάμε περισσότερο. Εφόσον επιμένουμε στον αγώνα ταχύτητας, θα συνεχίσουμε να πετάμε την ενέργειά μας στο κενό και να νιώθουμε ένα άδειασμα επειδή υπερασπιστήκαμε ευγενείς σκοπούς με αφορμές που δεν υπήρξαν.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ρεπορτάζ / Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ενώ τα πορίσματα της Πυροσβεστικής δεν εντοπίζουν στοιχεία εμπρησμού, δύο φοιτητές εξακολουθούν να κρατούνται προσωρινά για τη φωτιά στην περιοχή του Γηροκομείου Πατρών, με την υπόθεση να ξυπνά μνήμες από παλαιότερες δικαστικές πλάνες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η σάγκα της Μονής Σινά

Ρεπορτάζ / Μυστήριο, βία, σκάνδαλα και διαπλοκή: Η σάγκα της Μονής Σινά

Από την έρημο Σινά και την Ιερουσαλήμ μέχρι το Φανάρι, από το Κάιρο και την Αθήνα μέχρι τις Βρυξέλλες, εκτυλίσσεται μια εκκλησιαστική-διπλωματική υπόθεση που θα μπορούσε να γίνει ταινία.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί ο δήμος Αθηναίων αδιαφορεί για την αρχαία κοίτη του Ιλισού; 

Ρεπορτάζ / Γιατί ο δήμος Αθηναίων αδιαφορεί για την αρχαία κοίτη του Ιλισού; 

Αντί να απομακρύνει το Ολυμπιακό Κολυμβητήριο που έχει χτιστεί επάνω της, ο δήμαρχος το ανακαινίζει, παραβλέποντας αυτήν τη ζώνη τεράστιας ιστορικής, αρχαιολογικής και περιβαλλοντικής σημασίας. 
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Με αντιπολίτευση την ακρίβεια 

Οπτική Γωνία / Με αντιπολίτευση την ακρίβεια 

Ο πρωθυπουργός, με τα μέτρα που εξήγγειλε, έδωσε το καθαρό στίγμα της φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής του, αφήνοντας το πεδίο ανοιχτό για μια πιο αριστερή αντιπολίτευση, της οποίας οι προτάσεις αναμένονται.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Τι κομίζει ο Αλέξης Τσίπρας;

Οπτική Γωνία / Τι κομίζει ο Αλέξης Τσίπρας;

Προβάλλοντας πλέον έναν ήπιο «κριτικο-μνημονιακό» τόνο, ο Αλέξης Τσίπρας καταλήγει σε ένα πενιχρό σχήμα: τη διαμάχη μεταξύ της αναπτυξιακής Ελλάδας και της κλεπτοκρατίας, την αντίθεση έντιμης-παραγωγικής χώρας με μια μικρή μερίδα διεφθαρμένων και τις προσβάσεις τους στο κράτος.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Τι ακριβώς συμβαίνει με τα αυγά στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Τι ακριβώς συμβαίνει με τα αυγά στην Ελλάδα – να ανησυχούμε ή όχι;

Μελέτη του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του ΕΚΠΑ καταγράφει για πρώτη φορά στην Ελλάδα την παρουσία PFAS σε αυγά ελευθέρας βοσκής, αναδεικνύοντας το ζήτημα των «παντοτινών χημικών».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Μητσοτάκης στη ΔΕΘ: Απάντηση στη δυσαρέσκεια για την ανάπτυξη που δεν μοιράζεται

Πολιτική / Μητσοτάκης στη ΔΕΘ: Απάντηση στη δυσαρέσκεια για την ανάπτυξη που δεν μοιράζεται

Ο πρωθυπουργός με την ομιλία του στη ΔΕΘ θα προσπαθήσει να απαντήσει στους πολίτες που δεν έχουν δει ως τώρα την οικονομική ανάπτυξη που διαφημίζει η κυβέρνηση, παρουσιάζοντας τα μέτρα που θα ανακοινώσει ως απτή απόδειξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Πεθαίνοντας ως δημοσιογράφος στη Γάζα

Ακροβατώντας / Πόσο αξίζει η ζωή ενός Παλαιστίνιου δημοσιογράφου στη Γάζα;

Σίγουρα όχι όσο ενός που προέρχεται από τη Δύση, τουλάχιστον για τον ισραηλινό στρατό. Γιατί ο δυτικός κόσμος σίγουρα θα αντιδρούσε με μεγαλύτερη ένταση αν οι δημοσιογράφοι που έχασαν τη ζωή τους είχαν άλλες εθνικότητες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Ρεπορτάζ / Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Διακίνηση ναρκωτικών και όπλων, εκβιασμοί και αμφιλεγόμενες συναλλαγές ακινήτων/φιλέτων της μοναστηριακής περιουσίας περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, η δικογραφία που έφερε στη Δικαιοσύνη το κύκλωμα το οποίο δρούσε με επίκεντρο τα Χανιά.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ