Πόλεμος στην Ουκρανία: Νέα Γιάλτα ή νέα διλήμματα;

Πόλεμος στην Ουκρανία: νέα Γιάλτα ή νέα διλήμματα; Facebook Twitter
O Oυίνστον Τσόρτσιλ, ο Φράνκλιν Ρούσβελτ και ο Ιωσήφ Στάλιν στη Γιάλτα το 1945.
0

ΣΤΙΣ 3 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1945, στη Γιάλτα, στη νότια Κριμαία, εκεί όπου σήμερα διαδραματίζονται τα πολεμικά γεγονότα, η ομώνυμη συμφωνία καθόρισε τις σφαίρες επιρροής του μεταπολεμικού κόσμου αλλά και την ανάγκη του δυτικού κόσμου για μια έντιμη ειρήνη, όπως εκφράστηκε από τον Ρούσβελτ.

Η τόσο σημαντική Συμφωνία της Γιάλτας, υποτιμημένη από την ελληνική βιβλιογραφική μελέτη, έχει παρουσιαστεί στα ελληνικά πράγματα κυρίως για το κομμάτι του μοιράσματος των σφαιρών επιρροής, θέμα που αφορούσε καίρια και την Ελλάδα.

Στην πραγματικότητα η Γιάλτα ήταν μια τεράστια νίκη της σοβιετικής διπλωματίας που εκμεταλλεύτηκε την ανάγκη των δυτικών κρατών για ειρήνη αλλά και τη φυσική αδυναμία των συνομιλητών του Στάλιν. Ο ίδιος κέρδισε στο διαπραγματευτικό τραπέζι την Πολωνία, ένα τσαρικό αλλά και σοβιετικό απωθημένο, και κυρίως τη Ρουμανία, που, αν και δεν είχε φιλοκομμουνιστικές δυνάμεις να κυριαρχούν, δόθηκε στη σοβιετική σφαίρα επιρροής. Το αντάλλαγμα ήταν το μεσογειακό απωθημένο του Τσόρτσιλ, η Ελλάδα.

Η Ουκρανία κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα μόνιμο πολεμικό θέρετρο με κλιμακώσεις και υφέσεις, με ημιμόνιμες πολιτικές καταστάσεις, με λαϊκές δημοκρατίες που θα αναγνωρίζει η Ρωσία μόνο και δορυφορικά κράτη και, εν τέλει, με μια ζώνη κυριαρχίας θολή και εκτός διεθνούς πραγματικότητας.

Γύρω από το διαπραγματευτικό τραπέζι που θα καθόριζε τη μεταπολεμική ειρήνη με τα ανάλογα τιμήματά της κάθισε ο Αμερικανός Πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούσβελτ, που προσπαθούσε να κρύψει τη βαριά του παράλυση βοηθούμενος από έναν βαρύ ατσαλένιο μηχανισμό στήριξης, ο Στάλιν, που υπέφερε από χρόνια ψωρίαση, αμυγδαλίτιδα και ρευματισμούς, ενώ τον ταλαιπωρούσαν και τα κολλημένα δάχτυλα στο αριστερό του πόδι. Τέλος, ο Τσόρτσιλ είχε γίνει υπέρβαρος, με αποτέλεσμα συχνά να μη χωράει σε καρέκλες, ο «μαύρος σκύλος» της κατάθλιψης τον κυνηγούσε χρόνια, έπαιρνε βαρβιτουρικά για τον ύπνο, ενώ η σχέση του με το αλκοόλ παρέμενε προβληματική ‒ το υπερβολικά αραιωμένο Johnnie Black μαύρο και η παλαιωμένη Pol Roger σαμπάνια ήταν τα αγαπημένα του ποτά.

Ο πιο ακμαίος ηγέτης του δυτικού κόσμου, ο στρατηγός Ντε Γκολ της Γαλλίας, αποκλείστηκε από τη συνάντηση. Ο αποκλεισμός αυτός θα βάραινε πάντα τον ίδιο, τόσο σε σχέση με την πολιτική του πορεία όσο και με την καχύποπτη στάση του απέναντι στη Μεγάλη Βρετανία, αλλά και τη γαλλική πολιτική σκηνή για πολλά χρόνια.

Η «έντιμη ειρήνη» της Γιάλτας είχε πολλαπλό τίμημα, βασίστηκε στην ισχύ, έθεσε τα θεμέλια ενός σκληρού Ψυχρού Πολέμου, αποφάσισε ερήμην των λαών, από την άλλη εξασφάλισε μια ειρήνη που αν και δεν ήταν γενικευμένη, απομάκρυνε το ενδεχόμενο μιας εκτεταμένης παγκόσμιας σύρραξης και μιας ισορροπία του τρόμου στη χρήση των πυρηνικών.

Το 2022, ο Πούτιν, εκφράζοντας μετατσαρικά και μετασοβιετικά οράματα, θέλει να επιβάλει μια κυριαρχία στη «νοτιοδυτική Ρωσία», όπως χαρακτήριζε την Ουκρανία ο Στάλιν, εκτελώντας την ιντελιγκέντσιά της και επιβάλλοντας τον τρομερό δολοφονικό λιμό των τριών εκατομμυρίων νεκρών, για να τη θέσει στη σοβιετική κυριαρχία.

Απέναντί του βρίσκονται ο εμφανώς ταλαιπωρημένος και γηραιός Αμερικανός Πρόεδρος, ο Βρετανός πρωθυπουργός, θαυμαστής του Τσόρτσιλ, και ο ακμαίος και με ανανεωμένη λαϊκή εντολή Γάλλος Πρόεδρος, τον οποίον ο Πούτιν είχε τοποθετήσει στο μακρύ τραπέζι των διαπραγματεύσεων, εκείνο της απαξίωσης.

Πόλεμος στην Ουκρανία: νέα Γιάλτα ή νέα διλήμματα; Facebook Twitter
Πούτιν και Μακρόν στο μακρύ τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Υπάρχουν τα νέα δεδομένα για μια νέα Γιάλτα, προφανώς όμως όχι στην ίδια περιοχή, που πλέον δοκιμάζεται πολεμικά; Θα ήταν μια τεράστια υποχώρηση για τον δυτικό κόσμο και για το διεθνές σύστημα έννομης τάξης, το οποίο θα εξέπιπτε πάλι από τον κόσμο της ισχύος. Κυρίως όμως θα ήταν μια ανισομερής διαπραγμάτευση ενός κόσμου που, πέρα απ’ όλες τις παθογένειες, εφαρμόζει δημοκρατικούς κανόνες απέναντι σε έναν κόσμο που όχι μόνο έχει απολέσει τα όποια δημοκρατικά προσχήματα αλλά κάνει συστηματικό υβριδικό και όχι μόνο πόλεμο στο δημοκρατικό κεκτημένο, χρηματοδοτώντας και καλύπτοντας ακραία κινήματα σε όλη την Ευρώπη. 

Αν δεν υπάρξουν, βέβαια, διαπραγματεύσεις, η Ουκρανία κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα μόνιμο πολεμικό θέρετρο με κλιμακώσεις και υφέσεις, με ημιμόνιμες πολιτικές καταστάσεις, με λαϊκές δημοκρατίες που θα αναγνωρίζει η Ρωσία μόνο και δορυφορικά κράτη και, εν τέλει, με μια ζώνη κυριαρχίας θολή και εκτός διεθνούς πραγματικότητας.

Το κυριότερο είναι ότι η ίδια η Ρωσία θα βρεθεί μόνιμα εκτός του διεθνούς συστήματος ‒συμβαίνει εδώ και πολλά χρόνια στον αθλητισμό εξάλλου και σε άλλες παγκόσμιες διοργανώσεις‒, κάτι που δεν ξέρουμε τι επιπλοκές θα προκαλέσει τελικά, με τις δύο μεγαλύτερες χώρες της Ευρώπης, Ρωσία και Ουκρανία, αποσαθρωμένες και αλληλοεξοντωμένες.

Και το ερώτημα που τίθεται μοιάζει αμείλικτο: τι θα θυσιαστεί αυτήν τη φορά, η ειρήνη ή η δημοκρατία; Η Γιάλτα παρέδωσε το σύνολο της ανατολικής Ευρώπης σε ένα καθεστώς ανελευθερίας για πάνω από μισό αιώνα. Ήταν το τίμημα για την ειρήνη που ήθελε ο Ρούσβελτ. Σήμερα στην Ουκρανία το διακύβευμα είναι προς τα πού θα γείρει η ζυγαριά, προς τη δημοκρατία και την ελευθερία ή προς την επιβολή της ισχύος και της ανελευθερίας. Το δίλημμα που απέφυγε η Γιάλτα επανέρχεται σήμερα στη «μαύρη Γη» της Ουκρανίας, όπως την περιέγραφε ο Ηρόδοτος.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί κανείς δεν μας προστατεύει από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Οπτική Γωνία / Γιατί δεν μας προστατεύει κανείς από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Η Κομισιόν στέλνει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν έχει υιοθετήσει τα απαραίτητα σχέδια δράσης για την ηχορρύπανση. Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά μας; Μιλά στη LiFO ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Γεώργιος Παπανικολάου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας κανονικός αφελληνισμός

Οπτική Γωνία / Ένας κανονικός αφελληνισμός

Στη θέση εκείνων των ξένων που καλλιεργούσαν μια αληθινή σχέση με την Ελλάδα, πολλαπλασιάζονται τα φιμέ τζάμια των υπερπολυτελών τζιπ, αόρατοι και αδιάφοροι μεσάζοντες, αγοραστές επαύλεων που υπενοικιάζονται ή έχουν γίνει φρούρια με μικρούς ιδιωτικούς στρατούς τραμπούκων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός και θεωρητικός φυσικός μιλά για την προέλευση της συνείδησης, τoν εγκέφαλο ως κβαντική μηχανή και το μέλλον του ανθρώπου ως υβριδίου τεχνολογίας και βιολογίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Οπτική Γωνία / «Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Ένα 13χρονο παιδί δεν άντεξε την ομοφοβία και έδωσε τέλος στη ζωή του. Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος εξηγεί πώς μπορούν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να εντοπίσουν έγκαιρα τα σημάδια της αυτοκτονικής διάθεσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ