Ποιες θα είναι οι συνέπειες από την πτώση του καθεστώτος Άσαντ;

Ποιες θα είναι οι συνέπειες από την πτώση του καθεστώτος Άσαντ; Facebook Twitter
Mόλις δέκα ημέρες χρειάστηκαν για να ανατρέψουν το κούφιο καθεστώς του Άσαντ. Φωτ.: Getty Images/ Ideal Image
0

ΕΝΑΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΠΟΥ μαίνεται εδώ και πολλά χρόνια και έχει αφήσει πίσω του εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς, τραυματίες αλλά και εκατομμύρια πρόσφυγες. Όλα ξεκίνησαν από ένα φαινομενικά ασήμαντο γεγονός. Τον Μάρτιο του 2011 στην επαρχιακή πόλη Νταράα δεκαπέντε νέοι συλλαμβάνονται επειδή αντέδρασαν με αντικαθεστωτικά γκράφιτι στους τοίχους σπιτιών έναντι του  Άσαντ. Στη συνέχεια ξεκίνησαν μαζικές διαδηλώσεις κατά του καθεστώτος, που εξαπλώθηκαν σε πολλές πόλεις της χώρας.

Έναν μήνα αργότερα, ακολουθεί η «Ματωμένη Παρασκευή», όπου 120 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους μόνο στη Νταράα. Εκείνη τη μέρα ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι-μουν καταδικάζει τις αιματηρές ενέργειες του καθεστώτος, ενώ οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. επιβάλλουν κυρώσεις. Έκτοτε, η χώρα οδηγείται σε έναν σπαρακτικό εμφύλιο και διχασμό που υπονόμευσε διαχρονικά την ενότητά της.

Επιστροφή στο σήμερα. Ο Μπασάρ αλ Άσαντ έχει καταστρέψει τη μισή χώρα του για να παραμείνει στην εξουσία. Πέρασαν πενήντα τέσσερα χρόνια δικτατορίας και σχεδόν δεκατέσσερα χρόνια πολέμου. Το τέλος γράφτηκε αυτές τις μέρες από τους αντάρτες της ισλαμιστικής οργάνωσης Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμπού, οι οποίοι χρειάστηκαν μόλις δέκα ημέρες για να ανατρέψουν το κούφιο καθεστώς του Άσαντ. Ο ίδιος εγκατέλειψε τη χώρα, ζητώντας άσυλο στη Ρωσία. Αυτή η αναπάντεχη εξέλιξη αιφνιδίασε πολλούς, χαρακτηρίστηκε ως γεωπολιτικός σεισμός με νικητές και ηττημένους και έχει πλέον βυθίσει τη Συρία σε βαθιά αβεβαιότητα.

«Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ (που ήταν στην εξουσία ως οικογένεια για πάνω από 50 χρόνια) θα έχει σημαντικές γεωπολιτικές συνέπειες τόσο στην ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή όσο και ευρύτερα, σε παγκόσμια κλίμακα».

— Τι σηματοδοτεί η πτώση του καθεστώτος Άσαντ;
Η αιφνίδια, ραγδαία και αναίμακτη πτώση του καθεστώτος Άσαντ σηματοδοτεί πρώτα απ’ όλα το τέλος ενός στυγνού δικτάτορα που τουλάχιστον από το 2011 στράφηκε με όλα τα βίαια μέσα εναντίον του λαού του προκειμένου να καταπνίξει την εξέγερση εναντίον του. Χρησιμοποίησε ακόμη και (απαγορευμένα) χημικά όπλα. Σημαίνει επίσης ότι μετά από 13 περίπου χρόνια η «Αραβική Άνοιξη» καταγράφει ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Προσφέρει μια ευκαιρία στη Συρία και τον λαό της να διαμορφώσουν μια καλύτερη προοπτική.

cover
Παναγιώτης Κ. Ιωακειμίδης,
ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην πρεσβευτής-σύμβουλος του ΥΠΕΞ και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του ΕΛΙΑΜΕΠ

Αλλά αυτήν τη στιγμή δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ποια ακριβώς θα είναι η συμπεριφορά των νέων ηγετών στη Δαμασκό. Η ισλαμική HTS (Hayat, Tahrir al-Sham) που ανέλαβε την εξουσία υπήρξε ως γνωστόν αρχικά παρακλάδι της Αλ Κάιντα και του Ισλαμικού κράτους (IS) ως Αλ Νούσρα, πριν (το 2016) διακόψει τις σχέσεις της προς μια περισσότερο μετριοπαθή μεταμόρφωση, αν και εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση από τη Δύση. Η νέα Συρία μπορεί τώρα θεωρητικά: να περιέλθει σε (χαοτική) κατάσταση παρεμφερή με αυτή της Λιβύης, να εξελιχθεί σε αυταρχικό καταπιεστικό (θεοκρατικό) καθεστώς τύπου Αφγανιστάν, ή να αναπτυχθεί σε ένα σχετικά ανεκτικό καθεστώς με στοιχεία δημοκρατικότητας (το πλέον ευπρόσδεκτο σενάριο).

— Ποιες θα είναι οι ευρύτερες γεωπολιτικές συνέπειες;
Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ (που ήταν στην εξουσία ως οικογένεια για πάνω από 50 χρόνια) θα έχει σημαντικές γεωπολιτικές συνέπειες τόσο στην ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή όσο και ευρύτερα, σε παγκόσμια κλίμακα. Η Συρία του Άσαντ αποτελούσε σύμμαχο του Ιράν (και της Ρωσίας) και μαζί με τον Χαζμπολάχ συγκροτούσαν τον άξονα της αντίστασης (εναντίον του Ισραήλ). Η εκδίωξη του Άσαντ από την εξουσία εξασθενίζει περισσότερο το Ιράν και ενισχύει το Ισραήλ, αν και είναι νωρίς ακόμη για να έχουμε μια σαφή, σταθεροποιημένη εικόνα για το μέλλον των σχέσεων.

Εάν ο νέος ηγέτης της Συρίας, ο αρχηγός τής HTS Αλ-Τζολάνι, επιδιώξει «λειτουργικές σχέσεις» με τη Δύση, όπως έχει δηλώσει πρόσφατα, τότε είναι προφανές ότι θα έχουμε μια νέα γεωπολιτική κατάσταση στην περιοχή με παγκόσμιες ευεργετικές συνέπειες. Πάντως στόχος των ΗΠΑ είναι οι στρατιωτικές δυνάμεις τους να παραμείνουν στη Βόρεια Συρία, καταπολεμώντας το IS.

— Πολλοί υποστηρίζουν ότι η πτώση της Δαμασκού παραγκωνίζει τη Ρωσία και φέρνει την Τουρκία στο προσκήνιο. Συμφωνείτε;
Χωρίς αμφιβολία, η πτώση του καθεστώτος Άσαντ αποτελεί τεράστιο πλήγμα για τη Ρωσία, τον Πρόεδρο Πούτιν προσωπικά και τη στρατηγική του να αναδείξει τη Ρωσία ως «παγκόσμια δύναμη». Το καθεστώς Άσαντ είχε διασωθεί το 2015 από τη στήριξη, πολιτική και στρατιωτική, που του παρείχε η Ρωσία (και το Ιράν). Σε αντάλλαγμα, η Ρωσία απέκτησε βάσεις, αεροπορική και ναυτική παρουσία στην Αν. Μεσόγειο και τη Μ. Ανατολή. Η Συρία υπό τον Άσαντ ήταν κατά κάποιο τρόπο ο πλέον ορατός σύμμαχος τής Ρωσίας στον χώρο της Μ. Ανατολής.

Με την πτώση του καθεστώτος και την ανάληψη της εξουσίας από τον HTS, ο ρόλος της Ρωσίας πλήττεται καίρια. Εμφανίζεται ως ανήμπορη να προστατεύσει έναν σύμμαχό της (λόγω και της ενασχόλησής της με τον τριετή πόλεμο στην Ουκρανία). Η χώρα που εμφανίζεται να βγαίνει «κερδισμένη» από τις εξελίξεις στη Συρία είναι εμφανώς η Τουρκία. Άλλωστε, φαίνεται ότι η Άγκυρα γνώριζε και στήριξε την επιχείρηση για την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ. Ένας σημαντικός παράγοντας που θα προσδιορίσει τον ρόλο της Τουρκίας θα είναι η πολιτική του νέου  καθεστώτος απέναντι στους Κούρδους της Συρίας.

— Το τέλος της διακυβέρνησης του Άσαντ δίνει λόγο για πανηγυρισμούς, αλλά πιστεύετε ότι μπορεί να προκαλέσει ένα νέο μεταναστευτικό κύμα;
Το εάν η πτώση του καθεστώτος Άσαντ θα προκαλέσει νέο κύμα προσφυγικό-μεταναστευτικό θα εξαρτηθεί από τον χαρακτήρα της πολιτικής τάξης πραγμάτων. Επί του παρόντος, έχουμε την αντίθετη τάση: την επιστροφή Σύρων προσφύγων στην πατρίδα τους. Επομένως, επί του παρόντος η προοπτική εμφανίζεται ευνοϊκή για την επιστροφή προσφύγων.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δημήτρης Παρασκευής: «Φέτος, έπειτα από καιρό, ο κορωνοϊός παρουσιάζει έξαρση»

Οπτική Γωνία / «Φέτος, έπειτα από καιρό, ο κορωνοϊός παρουσιάζει έξαρση»

Ο καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Δημήτρης Παρασκευής, εξηγεί γιατί κάθε φθινόπωρο αυξάνονται οι ιώσεις του αναπνευστικού, ποια είναι η εικόνα του Covid-19 στην Ελλάδα και ποια μέτρα πρέπει να πάρουμε εν όψει του χειμώνα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Στέλιος Νέστωρ: «Ό,τι έκανα, δεν το έκανα για να ρίξω τη δικτατορία αλλά γιατί ντρεπόμουνα» 

Θεσσαλονίκη / Στέλιος Νέστωρ: «Δεν ήμουν από αυτούς που κάθονται σπίτι τους, βγάζουν λεφτά, τρώνε και πίνουνε» 

Μια πολιτική φυσιογνωμία που έδινε πάντα ηχηρό «παρών» στα πολιτικά και πολιτιστικά πράγματα της Θεσσαλονίκης. Μιλώντας στη LiFO, ζωντανεύει ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας της πόλης, από την Κατοχή και τη χούντα μέχρι την ίδρυση του Μεγάρου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Κοινωνική κατοικία: Μπορεί το παράδειγμα της La Borda να εφαρμοστεί στην Αθήνα;

Συνεταιριστική κατοικία / Μπορούμε να αντιγράψουμε τη Βαρκελώνη και να λύσουμε το στεγαστικό;

Ενώ στην Ευρώπη παρατηρείται αναζωπύρωση των συνεταιριστικών στεγαστικών κινημάτων, στην Ελλάδα, ειδικά στην Αθήνα, η στεγαστική κρίση οξύνεται. Το παράδειγμα της La Borda στη Βαρκελώνη θα μπορούσε να δώσει τη λύση, χρειάζεται όμως πολιτική βούληση.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας»

Βασιλική Σιούτη / Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας

Η κυβέρνηση αξιοποίησε τη ρύθμιση για τη φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη για να αλλάξει την πολιτική ατζέντα και να ενισχύσει την απήχησή της στο συντηρητικό κοινό, παρά τις διαφοροποιήσεις ακόμη και μέσα στην κυβερνητική παράταξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος, είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή, περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ