Ποιες θα είναι οι συνέπειες από την πτώση του καθεστώτος Άσαντ;

Ποιες θα είναι οι συνέπειες από την πτώση του καθεστώτος Άσαντ; Facebook Twitter
Mόλις δέκα ημέρες χρειάστηκαν για να ανατρέψουν το κούφιο καθεστώς του Άσαντ. Φωτ.: Getty Images/ Ideal Image
0

ΕΝΑΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΠΟΥ μαίνεται εδώ και πολλά χρόνια και έχει αφήσει πίσω του εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς, τραυματίες αλλά και εκατομμύρια πρόσφυγες. Όλα ξεκίνησαν από ένα φαινομενικά ασήμαντο γεγονός. Τον Μάρτιο του 2011 στην επαρχιακή πόλη Νταράα δεκαπέντε νέοι συλλαμβάνονται επειδή αντέδρασαν με αντικαθεστωτικά γκράφιτι στους τοίχους σπιτιών έναντι του  Άσαντ. Στη συνέχεια ξεκίνησαν μαζικές διαδηλώσεις κατά του καθεστώτος, που εξαπλώθηκαν σε πολλές πόλεις της χώρας.

Έναν μήνα αργότερα, ακολουθεί η «Ματωμένη Παρασκευή», όπου 120 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους μόνο στη Νταράα. Εκείνη τη μέρα ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι-μουν καταδικάζει τις αιματηρές ενέργειες του καθεστώτος, ενώ οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. επιβάλλουν κυρώσεις. Έκτοτε, η χώρα οδηγείται σε έναν σπαρακτικό εμφύλιο και διχασμό που υπονόμευσε διαχρονικά την ενότητά της.

Επιστροφή στο σήμερα. Ο Μπασάρ αλ Άσαντ έχει καταστρέψει τη μισή χώρα του για να παραμείνει στην εξουσία. Πέρασαν πενήντα τέσσερα χρόνια δικτατορίας και σχεδόν δεκατέσσερα χρόνια πολέμου. Το τέλος γράφτηκε αυτές τις μέρες από τους αντάρτες της ισλαμιστικής οργάνωσης Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμπού, οι οποίοι χρειάστηκαν μόλις δέκα ημέρες για να ανατρέψουν το κούφιο καθεστώς του Άσαντ. Ο ίδιος εγκατέλειψε τη χώρα, ζητώντας άσυλο στη Ρωσία. Αυτή η αναπάντεχη εξέλιξη αιφνιδίασε πολλούς, χαρακτηρίστηκε ως γεωπολιτικός σεισμός με νικητές και ηττημένους και έχει πλέον βυθίσει τη Συρία σε βαθιά αβεβαιότητα.

«Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ (που ήταν στην εξουσία ως οικογένεια για πάνω από 50 χρόνια) θα έχει σημαντικές γεωπολιτικές συνέπειες τόσο στην ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή όσο και ευρύτερα, σε παγκόσμια κλίμακα».

— Τι σηματοδοτεί η πτώση του καθεστώτος Άσαντ;
Η αιφνίδια, ραγδαία και αναίμακτη πτώση του καθεστώτος Άσαντ σηματοδοτεί πρώτα απ’ όλα το τέλος ενός στυγνού δικτάτορα που τουλάχιστον από το 2011 στράφηκε με όλα τα βίαια μέσα εναντίον του λαού του προκειμένου να καταπνίξει την εξέγερση εναντίον του. Χρησιμοποίησε ακόμη και (απαγορευμένα) χημικά όπλα. Σημαίνει επίσης ότι μετά από 13 περίπου χρόνια η «Αραβική Άνοιξη» καταγράφει ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Προσφέρει μια ευκαιρία στη Συρία και τον λαό της να διαμορφώσουν μια καλύτερη προοπτική.

cover
Παναγιώτης Κ. Ιωακειμίδης,
ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην πρεσβευτής-σύμβουλος του ΥΠΕΞ και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του ΕΛΙΑΜΕΠ

Αλλά αυτήν τη στιγμή δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ποια ακριβώς θα είναι η συμπεριφορά των νέων ηγετών στη Δαμασκό. Η ισλαμική HTS (Hayat, Tahrir al-Sham) που ανέλαβε την εξουσία υπήρξε ως γνωστόν αρχικά παρακλάδι της Αλ Κάιντα και του Ισλαμικού κράτους (IS) ως Αλ Νούσρα, πριν (το 2016) διακόψει τις σχέσεις της προς μια περισσότερο μετριοπαθή μεταμόρφωση, αν και εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση από τη Δύση. Η νέα Συρία μπορεί τώρα θεωρητικά: να περιέλθει σε (χαοτική) κατάσταση παρεμφερή με αυτή της Λιβύης, να εξελιχθεί σε αυταρχικό καταπιεστικό (θεοκρατικό) καθεστώς τύπου Αφγανιστάν, ή να αναπτυχθεί σε ένα σχετικά ανεκτικό καθεστώς με στοιχεία δημοκρατικότητας (το πλέον ευπρόσδεκτο σενάριο).

— Ποιες θα είναι οι ευρύτερες γεωπολιτικές συνέπειες;
Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ (που ήταν στην εξουσία ως οικογένεια για πάνω από 50 χρόνια) θα έχει σημαντικές γεωπολιτικές συνέπειες τόσο στην ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή όσο και ευρύτερα, σε παγκόσμια κλίμακα. Η Συρία του Άσαντ αποτελούσε σύμμαχο του Ιράν (και της Ρωσίας) και μαζί με τον Χαζμπολάχ συγκροτούσαν τον άξονα της αντίστασης (εναντίον του Ισραήλ). Η εκδίωξη του Άσαντ από την εξουσία εξασθενίζει περισσότερο το Ιράν και ενισχύει το Ισραήλ, αν και είναι νωρίς ακόμη για να έχουμε μια σαφή, σταθεροποιημένη εικόνα για το μέλλον των σχέσεων.

Εάν ο νέος ηγέτης της Συρίας, ο αρχηγός τής HTS Αλ-Τζολάνι, επιδιώξει «λειτουργικές σχέσεις» με τη Δύση, όπως έχει δηλώσει πρόσφατα, τότε είναι προφανές ότι θα έχουμε μια νέα γεωπολιτική κατάσταση στην περιοχή με παγκόσμιες ευεργετικές συνέπειες. Πάντως στόχος των ΗΠΑ είναι οι στρατιωτικές δυνάμεις τους να παραμείνουν στη Βόρεια Συρία, καταπολεμώντας το IS.

— Πολλοί υποστηρίζουν ότι η πτώση της Δαμασκού παραγκωνίζει τη Ρωσία και φέρνει την Τουρκία στο προσκήνιο. Συμφωνείτε;
Χωρίς αμφιβολία, η πτώση του καθεστώτος Άσαντ αποτελεί τεράστιο πλήγμα για τη Ρωσία, τον Πρόεδρο Πούτιν προσωπικά και τη στρατηγική του να αναδείξει τη Ρωσία ως «παγκόσμια δύναμη». Το καθεστώς Άσαντ είχε διασωθεί το 2015 από τη στήριξη, πολιτική και στρατιωτική, που του παρείχε η Ρωσία (και το Ιράν). Σε αντάλλαγμα, η Ρωσία απέκτησε βάσεις, αεροπορική και ναυτική παρουσία στην Αν. Μεσόγειο και τη Μ. Ανατολή. Η Συρία υπό τον Άσαντ ήταν κατά κάποιο τρόπο ο πλέον ορατός σύμμαχος τής Ρωσίας στον χώρο της Μ. Ανατολής.

Με την πτώση του καθεστώτος και την ανάληψη της εξουσίας από τον HTS, ο ρόλος της Ρωσίας πλήττεται καίρια. Εμφανίζεται ως ανήμπορη να προστατεύσει έναν σύμμαχό της (λόγω και της ενασχόλησής της με τον τριετή πόλεμο στην Ουκρανία). Η χώρα που εμφανίζεται να βγαίνει «κερδισμένη» από τις εξελίξεις στη Συρία είναι εμφανώς η Τουρκία. Άλλωστε, φαίνεται ότι η Άγκυρα γνώριζε και στήριξε την επιχείρηση για την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ. Ένας σημαντικός παράγοντας που θα προσδιορίσει τον ρόλο της Τουρκίας θα είναι η πολιτική του νέου  καθεστώτος απέναντι στους Κούρδους της Συρίας.

— Το τέλος της διακυβέρνησης του Άσαντ δίνει λόγο για πανηγυρισμούς, αλλά πιστεύετε ότι μπορεί να προκαλέσει ένα νέο μεταναστευτικό κύμα;
Το εάν η πτώση του καθεστώτος Άσαντ θα προκαλέσει νέο κύμα προσφυγικό-μεταναστευτικό θα εξαρτηθεί από τον χαρακτήρα της πολιτικής τάξης πραγμάτων. Επί του παρόντος, έχουμε την αντίθετη τάση: την επιστροφή Σύρων προσφύγων στην πατρίδα τους. Επομένως, επί του παρόντος η προοπτική εμφανίζεται ευνοϊκή για την επιστροφή προσφύγων.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Οπτική Γωνία / Αμπντελά Ταϊά: «Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Ο Μαροκινός συγγραφέας και σκηνοθέτης, κάτοικος Γαλλίας πλέον και γνωστός στην Ελλάδα από το υπέροχο μυθιστόρημα «Η ζωή με το δικό σου φως», μιλά με θαυμασμό για την εξέγερση της νεολαίας που συνταράσσει την πατρίδα του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Συνέντευξη / Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Μετά από μισό αιώνα στο «Βήμα», ο Νίκος Χασαπόπουλος μιλά για πρώτη φορά για την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής του, τις στιγμές που έζησε δίπλα σε Λαμπράκη, Ψυχάρη και πρωθυπουργούς, αλλά και για το μεγάλο λάθος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Μποτιλιαρισμένοι στην Αθήνα: Δαπανούμε έναν μισθό στον δρόμο κάθε έτος

Οπτική Γωνία / Κάθε χρόνο χάνουμε 110 ώρες από τη ζωή μας κολλημένοι στο τιμόνι

Πώς μπορεί να μειωθεί άμεσα το μποτιλιάρισμα στους δρόμους της πρωτεύουσας; Γιατί η λεωφόρος Κηφισού δεν θα αδειάσει ποτέ; Ο συγκοινωνιολόγος και καθηγητής του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Βασιλική Σιούτη / Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Οι εκ των υστέρων αποκαλύψεις για τη συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν κατέδειξαν τις πραγματικές ισορροπίες στο πεδίο των διεθνών σχέσεων: καμία πλευρά δεν κερδίζει άνευ ανταλλαγμάτων και οι διεθνείς σχέσεις δεν καθορίζονται από προσωπικές συμπάθειες.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Βασιλική Σιούτη / Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Την ώρα που η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τα Τέμπη και με την ακρίβεια, που προκαλεί κοινωνική δυσφορία, ο Νίκος Δένδιας εμφανίζεται ως μεταρρυθμιστής που θα οδηγήσει τις Ένοπλες Δυνάμεις στη νέα εποχή.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Ακροβατώντας / Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Αξιολογώντας ως πιο σημαντικό ένα τροχαίο από τη συνάντηση Τραμπ - Νετανιάχου, τα κυρίαρχα μέσα αναδεικνύουν το ασήμαντο χάριν τηλεθέασης, εξυπηρετώντας συγκεκριμένες σκοπιμότητες που θα μετατοπίσουν το ενδιαφέρον της κοινωνίας από τα σημαντικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Joe Coughlin: «Η τρίτη ηλικία δεν είναι κρουαζιέρες ή πατερίτσες»

Οπτική Γωνία / Joe Coughlin: «Γηρατειά δεν είναι μόνο κρουαζιέρες, πατερίτσες και να είσαι με το ένα πόδι στον τάφο»

Ο φιλέλληνας καθηγητής εξετάζει τις όψεις της μακροζωίας, πιστεύει πως στην Ελλάδα αυτό το φαινόμενο μπορεί να συνδυαστεί άνετα με το lifestyle και μιλάει με τρόπο ασυνήθιστο για το γήρας.
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Οπτική Γωνία / Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Ο δημιουργός του Greekonomics μιλά στη LiFO για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος αλλά και τις επιθέσεις που δέχτηκε πρόσφατα για κάποιες «άβολες αλήθειες» που επισήμανε αναφορικά με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα πολιτικών, οικονομικών «καρτέλ» και ΜΜΕ στην Ελλάδα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Οπτική Γωνία / Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Από την Ουκρανία και την κρίση στη Γαλλία μέχρι τις αποφάσεις Τραμπ, η Ευρώπη περνάει κρίση ταυτότητας. Πώς επηρεάζεται η χώρα μας; Μιλά στη LiFO ο Σωτήρης Ντάλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ