«Παρακαλώ, εκκενώστε τον συρμό»: Πώς τα Τέμπη άλλαξαν τη συμπεριφορά των επιβατών

«Παρακαλώ, εκκενώστε τον συρμό»: Πώς τα Τέμπη άλλαξαν τη συμπεριφορά των επιβατών Facebook Twitter
Απ’ όταν συνέβη το δυστύχημα των Τεμπών, το μετρό έχει αλλάξει. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0


ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΑΠΟΓΕΥΜΑ. Σβήνουν τα φώτα στο μετρό που κατευθύνεται από τον Κεραμεικό προς το Αεροδρόμιο. Ανάβουν μερικά δευτερόλεπτα αργότερα και ο οδηγός μάς ενημερώνει πως «ο συρμός θα έχει καθυστέρηση δύο λεπτά».

«Λαμαρίνες θα γίνουμε» μου λέει μια κυρία που κάθεται απέναντι. Γνέφω και της χαμογελάω. «Ο συρμός θα έχει μικρή καθυστέρηση». Ακούγεται μια κόρνα από μακριά και βλέπω τον κόσμο σταδιακά να τον πιάνει μια νευρικότητα. Μια παρέα παιδιών που κάθονται χαχανίζει: «Τέμπη pt.2».

Απ’ όταν συνέβη το δυστύχημα, το μετρό έχει αλλάξει. Παλιά, μια καθυστέρηση ήταν απλώς μια ενόχληση. Ο κόσμος σιχτίριζε που θα αργούσε, ή θα ’λεγε κάτι για το κράτος που δεν ασχολείται με τα δρομολόγια, ή για τις εταιρείες που τα παίρνουν και μας ταλαιπωρούν. Ήταν, ωστόσο, ένα συμβάν χωρίς καθόλου ψυχολογικό αντίκτυπο, ίσης σημασίας μ’ ένα χαλασμένο φανάρι που παραμένει κόκκινο για τους πεζούς ή με το να πετύχεις σκουπιδιάρικο με τ’ αμάξι.

Τα Τέμπη και το αποτύπωμά τους είναι αυτό που συμβαίνει όταν ο κόσμος δεν ξεχνάει. Έχουμε ξεχάσει τόσα, αυτό δεν το ξεχάσαμε, και δύο χρόνια μετά είναι η πρώτη λέξη που αρθρώνεται απόγευμα καθημερινής στο κέντρο της Αθήνας, επειδή συμβαίνει κάτι τόσο τετριμμένο και συνηθισμένο όσο η εκκένωση ενός συρμού.

Όχι πια. Από τα Τέμπη και μετά, κάθε μικρή παύση, κάθε κορνάρισμα μέσα στους συρμούς, κάθε απότομο φρενάρισμα λίγο πριν ο συρμός φτάσει στον σταθμό μεταφράζεται ως οιονεί τραγωδία. Τα Τέμπη αναφέρονται με τη συντομότερη αλλαγή προγράμματος, στην παραμικρή υποψία ότι «κάτι δεν πάει καλά».

«Ο συρμός θα εκκενωθεί. Παρακαλούνται οι επιβάτες να εκκενώσουν τον συρμό» μάς λέει ο οδηγός μετά από δέκα λεπτά αναμονής. Γυναίκες και άντρες πετάγονται στην αποβάθρα· μια γυναίκα, ταραγμένη, λέει στον άντρα της «έλα, πάμε πάνω, ας πάμε με τα πόδια, δεν αξίζει τώρα να το ρισκάρουμε». Κάποιοι επιλέγουν να περιμένουν. Αρκετοί όμως ανεβαίνουν τις κυλιόμενες σαν να τους κυνηγάνε. Μια νεαρή λέει στη φίλη της «έλα, μωρέ, πώς κάνεις έτσι, θα πάρουμε το επόμενο».

Τώρα που γράφω, δεν έχω μάθει γιατί εκκενώθηκε ο συρμός. Μπορεί να μην έγινε απολύτως τίποτε άξιο λόγου, μπορεί να ήταν κάτι τόσο απλό όσο μια ασυνεννοησία με τις βάρδιες ή κάποια άνευ σημασίας βλάβη. Αλλά δεν έχει σημασία πια. Το κοινό έχει φοβηθεί, και μάλιστα μ’ έναν τρόπο βαθύ και αληθινό. Το σκηνικό που κάποτε δεν ήταν «τίποτα», τώρα δεν είναι απλώς «κάτι» αλλά αντικείμενο συζήτησης, σημείο αναφοράς.

Οτιδήποτε δημόσιο, για να λειτουργήσει, χρειάζεται οι άνθρωποι να το εμπιστεύονται ως ασφαλές. Αυτή η εμπιστοσύνη δεν έχει κλονιστεί μόνο όσον αφορά τα «τρένα». Έχει κλονιστεί. Γενικά. Παντού. Η ελάχιστη διαταραχή στην απρόσκοπτη χρήση της δημόσιας συγκοινωνίας δεν είναι πια ένας μικρός λόξιγκας που λογικό είναι να προκύψει. Μοιάζει, κάθε φορά, με αρχή θανάτου.

Πάρα πολύ συχνά, το «φρικτό» δεν φτάνει μέσα μας. Πιστεύω ότι το δυστύχημα των Τεμπών είναι διαφορετικό γιατί το αποτύπωμά του εμβόλισε βαθιά την καθημερινότητα και έφτασε εκεί όπου σπανίως φτάνει η επικαιρότητα. Όχι απλώς δεν φαίνεται να έχει ξεχαστεί· έχει γίνει κοινό κτήμα και η πρώτη σκέψη σε κάθε δυσλειτουργία της δημόσιας συγκοινωνίας. Δεν συνέβη και ξεχάστηκε.

Πάρα πολύς κόσμος είδε τον εαυτό του και την οικογένειά του στους νεκρούς. Πάρα πολύς κόσμος ταυτίστηκε με τις συνθήκες του δυστυχήματος. Πάρα πολύς κόσμος έχει απόλυτη ανάγκη την ασφαλή, δημόσια συγκοινωνία και βλέπω πως πια, από κει που μπαίναμε αυτόματα σ’ έναν συρμό, θεωρώντας δεδομένο ότι θα φτάσουμε στον προορισμό μας, τώρα η αίσθηση του ρίσκου είναι περιρρέουσα και αδιαμφισβήτητη.

Το δυστύχημα των Τεμπών έχει μεταμορφώσει τον τρόπο που η/ο μέση/-ος χρήστρια/-ης μέσων μαζικής μεταφοράς αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα. Αυτό και μόνο το καθιστά ιστορική στιγμή. Άλλαξε το τι πιστεύει ο κόσμος όταν πάει στη δουλειά του· άλλαξε το τι σκέφτεται ένας γονέας όταν αφήνει το παιδί του να πάει βόλτα με το μετρό στο κέντρο. Ο πατέρας μιας γνωστής μου, είκοσι χρονών, που μένει Αγία Μαρίνα, επιμένει να την πηγαίνει και να τη φέρνει με το αμάξι στο Σύνταγμα μετά το δυστύχημα. Της λέει «θα σε πάω και θα σε φέρω όποτε μου πεις, απλώς δεν θα μπαίνεις στο μετρό, θα ’μαστε κι οι δύο ήσυχοι, πες ότι είμαι ο ταξιτζής σου». Οι άνθρωποι φοβούνται για τους ίδιους και τους αγαπημένους τους μ’ ένα είδος φόβου εγκλωβιστικό, έναν φόβο ζωώδη και ενστικτώδη.

Τα Τέμπη και το αποτύπωμά τους είναι αυτό που συμβαίνει όταν ο κόσμος δεν ξεχνάει. Έχουμε ξεχάσει τόσα, αυτό δεν το ξεχάσαμε, και δύο χρόνια μετά είναι η πρώτη λέξη που αρθρώνεται απόγευμα καθημερινής στο κέντρο της Αθήνας, επειδή συμβαίνει κάτι τόσο τετριμμένο και συνηθισμένο όσο η εκκένωση ενός συρμού. Τα Τέμπη είναι παντού, συνέχεια. Και δεν το λέω για τις ειδήσεις, το Twitter, τα social. Είναι παντού μέσα μας, εντυπώθηκαν στις αντιδράσεις μας, τα φέρουμε στην καθημερινότητά μας.

Η ζωή έχει συνεχιστεί μεν, αλλά η «ανεμελιά», αν μπορώ να το πω έτσι, έχει εξαφανιστεί. Αν έχετε οποιαδήποτε αμφιβολία, αρκεί μια βόλτα με το μετρό για να σας πείσει.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Οπτική Γωνία / Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Από την Ουκρανία και την κρίση στη Γαλλία μέχρι τις αποφάσεις Τραμπ, η Ευρώπη περνάει κρίση ταυτότητας. Πώς επηρεάζεται η χώρα μας; Μιλά στη LiFO ο Σωτήρης Ντάλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Χωρίς αναισθητικό, χωρίς δικαιώματα: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Χωρίς αναισθητικό: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές για halal και kosher στην Ελλάδα;

Παρά τις προσπάθειες νομιμοποίησης του εβραϊκού και ισλαμικού τρόπου σφαγής των ζώων χωρίς αναισθητοποίηση, το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα δεν έχει αλλάξει. Η σχεδιαζόμενη Εθνική Στρατηγική Halal επαναφέρει το θέμα.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Κάποτε στην Αμερική…

Ακροβατώντας / Η αμερικανική δημοκρατία οδεύει προς το τέλος της

Η κυβέρνηση Τραμπ έχει επιδοθεί σε ανελέητο κυνηγητό όσων αμφισβητούν την αλήθεια της. Κυνηγάει δημοσιογράφους, παρουσιαστές, ακτιβιστές, αντιφρονούντες, δικαστές, όποιον τολμήσει να την αμφισβητήσει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
H εξέγερση της «κανονικότητας»

Οπτική Γωνία / H εξέγερση της «κανονικότητας»

Μια τάση που θέλει να προσελκύσει μετριοπαθή ακροατήρια, αντλώντας από μια ψευδή εκδοχή της Ιστορίας, η οποία θέλει τον δυτικό πολιτισμό να υποφέρει ή να παρακμάζει γιατί τάχα έπεσε θύμα του ανθρωπισμού του.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
EPEJERGAS HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οπτική Γωνία / HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οι κρίσιμοι σταθμοί μιας δύσκολης πορείας που ξεκίνησε το 1981, οπότε πιστοποιήθηκαν τα πρώτα κρούσματα HIV, μέχρι σήμερα, που στόχος πια είναι η πλήρης ύφεση της νόσου, με ορίζοντα την επίτευξη της ίασης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Οπτική Γωνία / Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Επιστρατεύοντας το ύστατο μέσο πίεσης, ο Πάνος Ρούτσι ζητά δικαιοσύνη για τα Τέμπη και άδεια για να ξεθάψει το παιδί που έχασε στο μοιραίο τρένο, ώστε να ταυτοποιηθεί και να γίνουν τοξικολογικές εξετάσεις.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τα drones μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη: Η Κίνα αλλάζει την παγκόσμια ασφάλεια

Οπτική Γωνία / Από τα drones μέχρι το AI: Η Κίνα αλλάζει την παγκόσμια ασφάλεια

Πώς η στρατιωτική άνοδος της Κίνας και η στρατηγική σύμπλευση με τη Ρωσία διαμορφώνουν τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες προκλήσεις για την ασφάλεια; Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Ο Τραμπ είναι διχαστικός και επικίνδυνος»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Ο Τραμπ είναι διχαστικός και επικίνδυνος»

Γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες μοιάζουν πιο διχασμένες από ποτέ; Και πού οφείλεται η άνοδος της πολιτικής βίας; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αντιδράσεις στην Πάρο για την τουριστική επένδυση στις Κολυμπήθρες ή Συλλογή υπογραφών κατά της στρατηγικής επένδυσης στην Πάρο

Ρεπορτάζ / Στις Κολυμπήθρες της Πάρου θα χτιστεί ένα τεράστιο ξενοδοχείο. Γιατί;

Η τοπική κοινωνία αντιδρά στην κατασκευή μεγάλου τουριστικού συγκροτήματος, προειδοποιώντας για αλλοίωση του τοπίου και επιβάρυνση των ήδη πιεσμένων υποδομών του νησιού.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης, αλλά κανένας δεν πτοείται 

Βασιλική Σιούτη / Βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης, αλλά κανένας δεν πτοείται 

Στην Ελλάδα η κοινή γνώμη έχει τη χειρότερη άποψη για τα πολιτικά κόμματα της χώρας, αλλά αυτό δεν μοιάζει να πτοεί κανέναν, παρά τον υπαρκτό κίνδυνο απονομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Ο Γιάννης Σίνα Ούγκο Αντετοκούνμπο…

Ακροβατώντας / Ο Γιάννης Σίνα Ούγκο Αντετοκούνμπο και ο κάθε Γιάννης

Σαν αυτόν υπάρχουν χιλιάδες ακόμα άνθρωποι που ζουν στη χώρα μας, πολλές χιλιάδες «καταραμένοι» που για διάφορους λόγους έφτασαν και φτάνουν ως εδώ με κάτι καρυδότσουφλα, σε μια προσπάθεια να επιβιώσουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ρεπορτάζ / Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ενώ τα πορίσματα της Πυροσβεστικής δεν εντοπίζουν στοιχεία εμπρησμού, δύο φοιτητές εξακολουθούν να κρατούνται προσωρινά για τη φωτιά στην περιοχή του Γηροκομείου Πατρών, με την υπόθεση να ξυπνά μνήμες από παλαιότερες δικαστικές πλάνες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ