«Παρακαλώ, εκκενώστε τον συρμό»: Πώς τα Τέμπη άλλαξαν τη συμπεριφορά των επιβατών

«Παρακαλώ, εκκενώστε τον συρμό»: Πώς τα Τέμπη άλλαξαν τη συμπεριφορά των επιβατών Facebook Twitter
Απ’ όταν συνέβη το δυστύχημα των Τεμπών, το μετρό έχει αλλάξει. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0


ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΑΠΟΓΕΥΜΑ. Σβήνουν τα φώτα στο μετρό που κατευθύνεται από τον Κεραμεικό προς το Αεροδρόμιο. Ανάβουν μερικά δευτερόλεπτα αργότερα και ο οδηγός μάς ενημερώνει πως «ο συρμός θα έχει καθυστέρηση δύο λεπτά».

«Λαμαρίνες θα γίνουμε» μου λέει μια κυρία που κάθεται απέναντι. Γνέφω και της χαμογελάω. «Ο συρμός θα έχει μικρή καθυστέρηση». Ακούγεται μια κόρνα από μακριά και βλέπω τον κόσμο σταδιακά να τον πιάνει μια νευρικότητα. Μια παρέα παιδιών που κάθονται χαχανίζει: «Τέμπη pt.2».

Απ’ όταν συνέβη το δυστύχημα, το μετρό έχει αλλάξει. Παλιά, μια καθυστέρηση ήταν απλώς μια ενόχληση. Ο κόσμος σιχτίριζε που θα αργούσε, ή θα ’λεγε κάτι για το κράτος που δεν ασχολείται με τα δρομολόγια, ή για τις εταιρείες που τα παίρνουν και μας ταλαιπωρούν. Ήταν, ωστόσο, ένα συμβάν χωρίς καθόλου ψυχολογικό αντίκτυπο, ίσης σημασίας μ’ ένα χαλασμένο φανάρι που παραμένει κόκκινο για τους πεζούς ή με το να πετύχεις σκουπιδιάρικο με τ’ αμάξι.

Τα Τέμπη και το αποτύπωμά τους είναι αυτό που συμβαίνει όταν ο κόσμος δεν ξεχνάει. Έχουμε ξεχάσει τόσα, αυτό δεν το ξεχάσαμε, και δύο χρόνια μετά είναι η πρώτη λέξη που αρθρώνεται απόγευμα καθημερινής στο κέντρο της Αθήνας, επειδή συμβαίνει κάτι τόσο τετριμμένο και συνηθισμένο όσο η εκκένωση ενός συρμού.

Όχι πια. Από τα Τέμπη και μετά, κάθε μικρή παύση, κάθε κορνάρισμα μέσα στους συρμούς, κάθε απότομο φρενάρισμα λίγο πριν ο συρμός φτάσει στον σταθμό μεταφράζεται ως οιονεί τραγωδία. Τα Τέμπη αναφέρονται με τη συντομότερη αλλαγή προγράμματος, στην παραμικρή υποψία ότι «κάτι δεν πάει καλά».

«Ο συρμός θα εκκενωθεί. Παρακαλούνται οι επιβάτες να εκκενώσουν τον συρμό» μάς λέει ο οδηγός μετά από δέκα λεπτά αναμονής. Γυναίκες και άντρες πετάγονται στην αποβάθρα· μια γυναίκα, ταραγμένη, λέει στον άντρα της «έλα, πάμε πάνω, ας πάμε με τα πόδια, δεν αξίζει τώρα να το ρισκάρουμε». Κάποιοι επιλέγουν να περιμένουν. Αρκετοί όμως ανεβαίνουν τις κυλιόμενες σαν να τους κυνηγάνε. Μια νεαρή λέει στη φίλη της «έλα, μωρέ, πώς κάνεις έτσι, θα πάρουμε το επόμενο».

Τώρα που γράφω, δεν έχω μάθει γιατί εκκενώθηκε ο συρμός. Μπορεί να μην έγινε απολύτως τίποτε άξιο λόγου, μπορεί να ήταν κάτι τόσο απλό όσο μια ασυνεννοησία με τις βάρδιες ή κάποια άνευ σημασίας βλάβη. Αλλά δεν έχει σημασία πια. Το κοινό έχει φοβηθεί, και μάλιστα μ’ έναν τρόπο βαθύ και αληθινό. Το σκηνικό που κάποτε δεν ήταν «τίποτα», τώρα δεν είναι απλώς «κάτι» αλλά αντικείμενο συζήτησης, σημείο αναφοράς.

Οτιδήποτε δημόσιο, για να λειτουργήσει, χρειάζεται οι άνθρωποι να το εμπιστεύονται ως ασφαλές. Αυτή η εμπιστοσύνη δεν έχει κλονιστεί μόνο όσον αφορά τα «τρένα». Έχει κλονιστεί. Γενικά. Παντού. Η ελάχιστη διαταραχή στην απρόσκοπτη χρήση της δημόσιας συγκοινωνίας δεν είναι πια ένας μικρός λόξιγκας που λογικό είναι να προκύψει. Μοιάζει, κάθε φορά, με αρχή θανάτου.

Πάρα πολύ συχνά, το «φρικτό» δεν φτάνει μέσα μας. Πιστεύω ότι το δυστύχημα των Τεμπών είναι διαφορετικό γιατί το αποτύπωμά του εμβόλισε βαθιά την καθημερινότητα και έφτασε εκεί όπου σπανίως φτάνει η επικαιρότητα. Όχι απλώς δεν φαίνεται να έχει ξεχαστεί· έχει γίνει κοινό κτήμα και η πρώτη σκέψη σε κάθε δυσλειτουργία της δημόσιας συγκοινωνίας. Δεν συνέβη και ξεχάστηκε.

Πάρα πολύς κόσμος είδε τον εαυτό του και την οικογένειά του στους νεκρούς. Πάρα πολύς κόσμος ταυτίστηκε με τις συνθήκες του δυστυχήματος. Πάρα πολύς κόσμος έχει απόλυτη ανάγκη την ασφαλή, δημόσια συγκοινωνία και βλέπω πως πια, από κει που μπαίναμε αυτόματα σ’ έναν συρμό, θεωρώντας δεδομένο ότι θα φτάσουμε στον προορισμό μας, τώρα η αίσθηση του ρίσκου είναι περιρρέουσα και αδιαμφισβήτητη.

Το δυστύχημα των Τεμπών έχει μεταμορφώσει τον τρόπο που η/ο μέση/-ος χρήστρια/-ης μέσων μαζικής μεταφοράς αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα. Αυτό και μόνο το καθιστά ιστορική στιγμή. Άλλαξε το τι πιστεύει ο κόσμος όταν πάει στη δουλειά του· άλλαξε το τι σκέφτεται ένας γονέας όταν αφήνει το παιδί του να πάει βόλτα με το μετρό στο κέντρο. Ο πατέρας μιας γνωστής μου, είκοσι χρονών, που μένει Αγία Μαρίνα, επιμένει να την πηγαίνει και να τη φέρνει με το αμάξι στο Σύνταγμα μετά το δυστύχημα. Της λέει «θα σε πάω και θα σε φέρω όποτε μου πεις, απλώς δεν θα μπαίνεις στο μετρό, θα ’μαστε κι οι δύο ήσυχοι, πες ότι είμαι ο ταξιτζής σου». Οι άνθρωποι φοβούνται για τους ίδιους και τους αγαπημένους τους μ’ ένα είδος φόβου εγκλωβιστικό, έναν φόβο ζωώδη και ενστικτώδη.

Τα Τέμπη και το αποτύπωμά τους είναι αυτό που συμβαίνει όταν ο κόσμος δεν ξεχνάει. Έχουμε ξεχάσει τόσα, αυτό δεν το ξεχάσαμε, και δύο χρόνια μετά είναι η πρώτη λέξη που αρθρώνεται απόγευμα καθημερινής στο κέντρο της Αθήνας, επειδή συμβαίνει κάτι τόσο τετριμμένο και συνηθισμένο όσο η εκκένωση ενός συρμού. Τα Τέμπη είναι παντού, συνέχεια. Και δεν το λέω για τις ειδήσεις, το Twitter, τα social. Είναι παντού μέσα μας, εντυπώθηκαν στις αντιδράσεις μας, τα φέρουμε στην καθημερινότητά μας.

Η ζωή έχει συνεχιστεί μεν, αλλά η «ανεμελιά», αν μπορώ να το πω έτσι, έχει εξαφανιστεί. Αν έχετε οποιαδήποτε αμφιβολία, αρκεί μια βόλτα με το μετρό για να σας πείσει.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει από πουθενά, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

Αθλητισμός / Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

H ανερχόμενη αθλήτρια του ελληνικού στίβου έχει μάθει να μην αφήνει το παρελθόν να την κρατά πίσω, τροφοδοτείται από το συναίσθημα, έχει στόχο τους Ολυμπιακούς και ζωγραφίζει παντού, ακόμα και στο δέρμα της.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Ρεπορτάζ / Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο της αγαπητής ηθοποιού, η υπόθεση βρίσκεται στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών και ερευνάται εκ νέου. Κοντινοί της άνθρωποι ισχυρίζονται ότι «δεν ήταν ατύχημα, αλλά εγκληματική ενέργεια».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ