Ιδιωτικό πένθος, δημόσια αξιοπρέπεια και άλλες (παράξενες) εκκλήσεις. Καθοδόν προς τις 28 Φεβρουαρίου

Καθοδόν προς τις 28 Φεβρουαρίου Facebook Twitter
Στη θέση του ηχηρού πένθους που εξωτερικεύεται και ως δημόσια  πολιτική κριτική, μερικοί ενθρονίζουν ένα ‘αυθεντικό’, ιδιωτικό πένθος. Αυτό μόνο, λένε, μπορεί να διεκδικεί αξιοπρέπεια. Φωτ.: EUROKINISSI
0


ΠΛΗΣΙΑΖΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ 28η Φεβρουαρίου και την απεργία-διαδήλωση για τα δυο χρόνια από το δυστύχημα (με πολλαπλές υπαιτιότητες κράτους και εταιρίας) των Τεμπών, ένα μοτίβο επαναλαμβάνεται και διαδίδεται. Παράλληλα με τη θεωρία περί εκτροπής και νέο-αγανακτισμένου πραξικοπήματος, γίνεται συνεχώς λόγος για την κακή πολιτικοποίηση του πένθους.

Στη θέση του ηχηρού πένθους που εξωτερικεύεται και ως δημόσια  πολιτική κριτική, μερικοί ενθρονίζουν ένα ‘αυθεντικό’, ιδιωτικό πένθος. Αυτό μόνο, λένε, μπορεί να διεκδικεί αξιοπρέπεια. Είναι μια ιδέα που έχει τους οπαδούς της, η άποψη πως μόνο η σιωπή είναι τόπος αξιοπρέπειας, πως οτιδήποτε θορυβεί και διαμαρτύρεται είναι αναξιοπρεπές και εντέλει μια φτηνή μετατροπή του πόνου σε πολιτική.

Θυμάμαι που είχα διαβάσει στον Εντουάρ Λουί την θέση (που μου είχε φανεί τραβηγμένη και δογματική) ότι η σιωπή στη λογοτεχνία είναι ένα ‘αστικό’ μοτίβο, αφού, κατά τον Λουί, το εγκώμιο της σιωπής είναι το αντίθετο του αναγκαία καταγγελτικού σθένους και της απόκτησης φωνής/ ορατότητας για το θύμα.

Ακόμα πιστεύω πως είναι ακραία μια τόσο ριζική ενοχοποίηση της σιωπής. Τόσο σε έργα τέχνης όσο και στον τρόπο που νιώθουμε και εκφράζουμε συναισθήματα και σκέψεις, μπορεί οι χαμηλότεροι τόνοι να είναι πιο δραστικοί και ισχυροί από την υψιγορία, την κραυγή, τον πάταγο.

Η αυτουπονόμευση της δημοκρατίας δεν συντελείται μόνο από τις γαιδουροφωνάρες των τραμπικών ακροδεξιών αλλά και από τις φορτικές υποδείξεις για «αξιοπρεπή σιωπή» και στις προσβλητικές ιερεμιάδες εκ μέρους των νεοσυντηρητικών  μας ορθολογιστών.

Μπορεί για παράδειγμα μια συγκέντρωση εκατό χιλιάδων που τηρούν τρία λεπτά σιγής να είναι πιο αιχμηρή από μια παραδοσιακή διαδήλωση με τις διαδοχικά, προβλέψιμες εικόνες οργανώσεων, σχημάτων, ντουντούκας. Πρέπει όμως να υπάρχει η συγκέντρωση, να παρίσταται το πλήθος. Το πως θα αρθρώσει τον λόγο του είναι ένα ζήτημα άλλο, ένα θέμα στο εσωτερικό των παρόντων όχι για χάρη των απόντων και των εχθρικών προς τη συγκέντρωση/ διαδήλωση.

Ας μην έχουμε αυταπάτες. Η συνηγορία της τάχα αξιοπρεπούς σιωπής και η έκκληση για αυστηρώς ιδιωτικά πένθη και σεμνά βιωμένη εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη δεν εκφράζει αγωνία για την έλλειψη φαντασίας των διαδηλώσεων ή για τυχόν βίαια επεισόδια. Αρνείται να δει την πολιτικοποίηση του πένθους ως αναπότρεπτη διάσταση γεγονότων όπως αυτό στα Τέμπη. Είναι έτσι υπεράσπιση μιας ‘αριστοκρατικής’ σιωπής που θεμελιώνεται στην αυτό-λογοκρισία των πολιτών, στην ακύρωσή τους ως ενεργών υποκειμένων.

Είναι, εντέλει, η σκοπιά εκείνη η οποία αντιπαθεί εκ προοιμίου τις μαζικές, λαϊκές παρουσίες στο δημόσιο χώρο. Ωστόσο, η ενσώματη παρουσία των ανθρώπων για την ιδέα της δικαιοσύνης – που εύλογα υπερβαίνει το ένα θέμα των Τεμπών και αγγίζει το συνολικό πλαίσιο της ζωής των πολιτών- είναι τρόπος νοηματοδότησης του πένθους. «Βγάζει» το πένθος από την στενή σφαίρα των ατομικών και οικογενειακών τραυμάτων. Δεν είναι πλέον αυτό που χωρίζει τους χαροκαμένους γονείς από τους άλλους της κοινότητας (τους άμεσα παθόντες από εμάς τους  υπόλοιπους) αλλά κάτι που ενώνει και δημιουργεί έναν κοινωνικό δεσμό.

Φυσικά, έχουμε απόλυτη ανάγκη από δεσμούς και κοινωνικά γεγονότα τροφοδοτημένα από κατάφαση και θετικότητα. Η συλλογική αφύπνιση δεν μπορεί να οργανώνεται μόνο πάνω σε εμπειρίες πένθους ή ως αντιστάσεις σε διάφορες εκδοχές θανάτου (κοινωνικού, οικονομικού, περιβαλλοντικού κ.λπ.).

Η ίδια όμως η έκκληση για την ερχόμενη Παρασκευή που μας έρχεται συνδυάζει την απαίτηση δικαιοσύνης με την ουσιαστική απόδοση τιμής στα θύματα. Είναι μια έκκληση όπου η αλήθεια καλείται να γίνει μη λήθη, να ανακτήσει τη χαμένη της σχέση με την αποκατάσταση μιας αδικίας και το άνοιγμα ενός χώρου ελπίδας για το καλύτερο. Δεν είναι μια ευκαιρία αρνητικής υπενθύμισης, ακόμα και αν πρέπει να έχει μέσα της και την καταγγελία και το κριτικό πάθος.

Το εγκώμιο στη διακριτικότητα, στη σιωπή και στην απόμερα βιωμένη θλίψη είναι σύμμαχος μιας συγκεκριμένης πολιτικής εξουσίας και των διαχειριστών της. Η κυβέρνηση επιχειρεί καθημερινά να διαχωρίσει τα συλλογικά συναισθήματα σε αξιοπρεπείς ζώνες ψευδούς θεσμικότητας και σε αναξιοπρεπείς και εμπαθείς περιοχές αντισυστημισμού.

Αυτός ο διαχωρισμός είναι μια πονηρή διευθέτηση η οποία ονειρεύεται μια κοινωνία φιλικών σχολιαστών, πολιτικών επιτελείων και πολιτών που αποσύρονται στα του οίκου τους, περιμένοντας τη μοίρα τους. Ό,τι πιο κοντά στην αυτοκαταστροφή της δημοκρατίας. Η αυτουπονόμευση της δημοκρατίας δεν συντελείται μόνο από τις γαιδουροφωνάρες των τραμπικών ακροδεξιών αλλά και από τις φορτικές υποδείξεις για «αξιοπρεπή σιωπή» και στις προσβλητικές ιερεμιάδες εκ μέρους των νεοσυντηρητικών  μας ορθολογιστών.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τι ακριβώς συμβαίνει με τα αυγά στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Τι ακριβώς συμβαίνει με τα αυγά στην Ελλάδα – να ανησυχούμε ή όχι;

Μελέτη του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του ΕΚΠΑ καταγράφει για πρώτη φορά στην Ελλάδα την παρουσία PFAS σε αυγά ελευθέρας βοσκής, αναδεικνύοντας το ζήτημα των «παντοτινών χημικών».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Μητσοτάκης στη ΔΕΘ: Απάντηση στη δυσαρέσκεια για την ανάπτυξη που δεν μοιράζεται

Πολιτική / Μητσοτάκης στη ΔΕΘ: Απάντηση στη δυσαρέσκεια για την ανάπτυξη που δεν μοιράζεται

Ο πρωθυπουργός με την ομιλία του στη ΔΕΘ θα προσπαθήσει να απαντήσει στους πολίτες που δεν έχουν δει ως τώρα την οικονομική ανάπτυξη που διαφημίζει η κυβέρνηση, παρουσιάζοντας τα μέτρα που θα ανακοινώσει ως απτή απόδειξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Πεθαίνοντας ως δημοσιογράφος στη Γάζα

Ακροβατώντας / Πόσο αξίζει η ζωή ενός Παλαιστίνιου δημοσιογράφου στη Γάζα;

Σίγουρα όχι όσο ενός που προέρχεται από τη Δύση, τουλάχιστον για τον ισραηλινό στρατό. Γιατί ο δυτικός κόσμος σίγουρα θα αντιδρούσε με μεγαλύτερη ένταση αν οι δημοσιογράφοι που έχασαν τη ζωή τους είχαν άλλες εθνικότητες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Ρεπορτάζ / Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Διακίνηση ναρκωτικών και όπλων, εκβιασμοί και αμφιλεγόμενες συναλλαγές ακινήτων/φιλέτων της μοναστηριακής περιουσίας περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, η δικογραφία που έφερε στη Δικαιοσύνη το κύκλωμα το οποίο δρούσε με επίκεντρο τα Χανιά.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η Ευρώπη από μια νέα οικονομική κρίση;

Οπτική Γωνία / Θ' αντέξει η Ευρώπη την επερχόμενη κρίση στη Γαλλία;

Η Γαλλία, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ε.Ε., αντιμετωπίζει πολιτική αστάθεια και το ενδεχόμενο οικονομικού εκτροχιασμού. Γιατί υπάρχει φόβος για ντόμινο στις αγορές; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool Κώστας Μήλας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Κι ύστερα γίναμε ωραία φωτογραφία…» που τη ζωντάνεψε το AI / Ποιος θα ήθελε να δει τους νεκρούς του να «ζωντανεύουν»; / AI, η αθανασία σού πάει πολύ / Ο θάνατος στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης 

Οπτική Γωνία / Ποιος θα ήθελε να δει τους νεκρούς του να «ζωντανεύουν»;

Οι φωτογραφίες νεκρών αγαπημένων μας αποκτούν «ζωή» μέσω εφαρμογών AI. Πώς αλλάζει η Τεχνητή Νοημοσύνη τον τρόπο που βλέπουμε τον θάνατο σήμερα και ποια διλήμματα και φιλοσοφικά ερωτήματα θέτει;
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Ρεπορτάζ / Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Με τους μισθούς καθηλωμένους και τα κόστη των διακοπών να έχουν ξεφύγει, οι μεγάλες καλοκαιρινές εξορμήσεις που συνηθίζαμε μέχρι πρόσφατα, κατέληξαν σε «long weekends» για πολλούς, ενώ για άλλους ούτε καν αυτό δεν είναι πια επιλογή.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Αθήνα / Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης μεταξύ κεντρικής διοίκησης και Δήμου Αθηναίων βρίσκεται πλέον το θέμα της λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας, μετά την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου να προχωρήσει, κατά πλειοψηφία, στην επαναφορά της κυκλοφορίας οχημάτων και στη μετατροπή της σε δρόμο ήπιας κυκλοφορίας.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Ρεπορτάζ / Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Κάποιοι ελπίζουν στην επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και άλλοι ζητάνε την επιστροφή του Γρηγόρη Δημητριάδη. Οι πληροφορίες της LiFO επιβεβαιώνουν τις συζητήσεις για την επιστροφή του Δημητριάδη, αλλά στο κόμμα και όχι στο Μαξίμου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Οπτική Γωνία / Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Η κυβέρνηση σκληραίνει ακόμα περισσότερο την αντιμεταναστευτική της πολιτική, στοχοποιώντας επιπλέον ξανά τις ΜΚΟ, ευτυχώς όμως όχι χωρίς «αντίλογο», παρά την απουσία ικανής αντιπολίτευσης και σε αυτό το πεδίο. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Με απειλούν από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Οπτική Γωνία / «Δέχομαι απειλές από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Η Ιωάννα Αλυγιζάκη μιλά για το γράμμα που έλαβε στο μαγαζί της στα Χανιά ενώ ο πρώην πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών Μίνος Μωυσής σχολιάζει τις συνέπειες του περιστατικού και περιγράφει την ανησυχία του για τη μισαλλοδοξία στην Ελλάδα. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ