Ιδιωτικό πένθος, δημόσια αξιοπρέπεια και άλλες (παράξενες) εκκλήσεις. Καθοδόν προς τις 28 Φεβρουαρίου

Καθοδόν προς τις 28 Φεβρουαρίου Facebook Twitter
Στη θέση του ηχηρού πένθους που εξωτερικεύεται και ως δημόσια  πολιτική κριτική, μερικοί ενθρονίζουν ένα ‘αυθεντικό’, ιδιωτικό πένθος. Αυτό μόνο, λένε, μπορεί να διεκδικεί αξιοπρέπεια. Φωτ.: EUROKINISSI
0


ΠΛΗΣΙΑΖΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ 28η Φεβρουαρίου και την απεργία-διαδήλωση για τα δυο χρόνια από το δυστύχημα (με πολλαπλές υπαιτιότητες κράτους και εταιρίας) των Τεμπών, ένα μοτίβο επαναλαμβάνεται και διαδίδεται. Παράλληλα με τη θεωρία περί εκτροπής και νέο-αγανακτισμένου πραξικοπήματος, γίνεται συνεχώς λόγος για την κακή πολιτικοποίηση του πένθους.

Στη θέση του ηχηρού πένθους που εξωτερικεύεται και ως δημόσια  πολιτική κριτική, μερικοί ενθρονίζουν ένα ‘αυθεντικό’, ιδιωτικό πένθος. Αυτό μόνο, λένε, μπορεί να διεκδικεί αξιοπρέπεια. Είναι μια ιδέα που έχει τους οπαδούς της, η άποψη πως μόνο η σιωπή είναι τόπος αξιοπρέπειας, πως οτιδήποτε θορυβεί και διαμαρτύρεται είναι αναξιοπρεπές και εντέλει μια φτηνή μετατροπή του πόνου σε πολιτική.

Θυμάμαι που είχα διαβάσει στον Εντουάρ Λουί την θέση (που μου είχε φανεί τραβηγμένη και δογματική) ότι η σιωπή στη λογοτεχνία είναι ένα ‘αστικό’ μοτίβο, αφού, κατά τον Λουί, το εγκώμιο της σιωπής είναι το αντίθετο του αναγκαία καταγγελτικού σθένους και της απόκτησης φωνής/ ορατότητας για το θύμα.

Ακόμα πιστεύω πως είναι ακραία μια τόσο ριζική ενοχοποίηση της σιωπής. Τόσο σε έργα τέχνης όσο και στον τρόπο που νιώθουμε και εκφράζουμε συναισθήματα και σκέψεις, μπορεί οι χαμηλότεροι τόνοι να είναι πιο δραστικοί και ισχυροί από την υψιγορία, την κραυγή, τον πάταγο.

Η αυτουπονόμευση της δημοκρατίας δεν συντελείται μόνο από τις γαιδουροφωνάρες των τραμπικών ακροδεξιών αλλά και από τις φορτικές υποδείξεις για «αξιοπρεπή σιωπή» και στις προσβλητικές ιερεμιάδες εκ μέρους των νεοσυντηρητικών  μας ορθολογιστών.

Μπορεί για παράδειγμα μια συγκέντρωση εκατό χιλιάδων που τηρούν τρία λεπτά σιγής να είναι πιο αιχμηρή από μια παραδοσιακή διαδήλωση με τις διαδοχικά, προβλέψιμες εικόνες οργανώσεων, σχημάτων, ντουντούκας. Πρέπει όμως να υπάρχει η συγκέντρωση, να παρίσταται το πλήθος. Το πως θα αρθρώσει τον λόγο του είναι ένα ζήτημα άλλο, ένα θέμα στο εσωτερικό των παρόντων όχι για χάρη των απόντων και των εχθρικών προς τη συγκέντρωση/ διαδήλωση.

Ας μην έχουμε αυταπάτες. Η συνηγορία της τάχα αξιοπρεπούς σιωπής και η έκκληση για αυστηρώς ιδιωτικά πένθη και σεμνά βιωμένη εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη δεν εκφράζει αγωνία για την έλλειψη φαντασίας των διαδηλώσεων ή για τυχόν βίαια επεισόδια. Αρνείται να δει την πολιτικοποίηση του πένθους ως αναπότρεπτη διάσταση γεγονότων όπως αυτό στα Τέμπη. Είναι έτσι υπεράσπιση μιας ‘αριστοκρατικής’ σιωπής που θεμελιώνεται στην αυτό-λογοκρισία των πολιτών, στην ακύρωσή τους ως ενεργών υποκειμένων.

Είναι, εντέλει, η σκοπιά εκείνη η οποία αντιπαθεί εκ προοιμίου τις μαζικές, λαϊκές παρουσίες στο δημόσιο χώρο. Ωστόσο, η ενσώματη παρουσία των ανθρώπων για την ιδέα της δικαιοσύνης – που εύλογα υπερβαίνει το ένα θέμα των Τεμπών και αγγίζει το συνολικό πλαίσιο της ζωής των πολιτών- είναι τρόπος νοηματοδότησης του πένθους. «Βγάζει» το πένθος από την στενή σφαίρα των ατομικών και οικογενειακών τραυμάτων. Δεν είναι πλέον αυτό που χωρίζει τους χαροκαμένους γονείς από τους άλλους της κοινότητας (τους άμεσα παθόντες από εμάς τους  υπόλοιπους) αλλά κάτι που ενώνει και δημιουργεί έναν κοινωνικό δεσμό.

Φυσικά, έχουμε απόλυτη ανάγκη από δεσμούς και κοινωνικά γεγονότα τροφοδοτημένα από κατάφαση και θετικότητα. Η συλλογική αφύπνιση δεν μπορεί να οργανώνεται μόνο πάνω σε εμπειρίες πένθους ή ως αντιστάσεις σε διάφορες εκδοχές θανάτου (κοινωνικού, οικονομικού, περιβαλλοντικού κ.λπ.).

Η ίδια όμως η έκκληση για την ερχόμενη Παρασκευή που μας έρχεται συνδυάζει την απαίτηση δικαιοσύνης με την ουσιαστική απόδοση τιμής στα θύματα. Είναι μια έκκληση όπου η αλήθεια καλείται να γίνει μη λήθη, να ανακτήσει τη χαμένη της σχέση με την αποκατάσταση μιας αδικίας και το άνοιγμα ενός χώρου ελπίδας για το καλύτερο. Δεν είναι μια ευκαιρία αρνητικής υπενθύμισης, ακόμα και αν πρέπει να έχει μέσα της και την καταγγελία και το κριτικό πάθος.

Το εγκώμιο στη διακριτικότητα, στη σιωπή και στην απόμερα βιωμένη θλίψη είναι σύμμαχος μιας συγκεκριμένης πολιτικής εξουσίας και των διαχειριστών της. Η κυβέρνηση επιχειρεί καθημερινά να διαχωρίσει τα συλλογικά συναισθήματα σε αξιοπρεπείς ζώνες ψευδούς θεσμικότητας και σε αναξιοπρεπείς και εμπαθείς περιοχές αντισυστημισμού.

Αυτός ο διαχωρισμός είναι μια πονηρή διευθέτηση η οποία ονειρεύεται μια κοινωνία φιλικών σχολιαστών, πολιτικών επιτελείων και πολιτών που αποσύρονται στα του οίκου τους, περιμένοντας τη μοίρα τους. Ό,τι πιο κοντά στην αυτοκαταστροφή της δημοκρατίας. Η αυτουπονόμευση της δημοκρατίας δεν συντελείται μόνο από τις γαιδουροφωνάρες των τραμπικών ακροδεξιών αλλά και από τις φορτικές υποδείξεις για «αξιοπρεπή σιωπή» και στις προσβλητικές ιερεμιάδες εκ μέρους των νεοσυντηρητικών  μας ορθολογιστών.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Οπτική Γωνία / Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Από την Ουκρανία και την κρίση στη Γαλλία μέχρι τις αποφάσεις Τραμπ, η Ευρώπη περνάει κρίση ταυτότητας. Πώς επηρεάζεται η χώρα μας; Μιλά στη LiFO ο Σωτήρης Ντάλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Χωρίς αναισθητικό, χωρίς δικαιώματα: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Χωρίς αναισθητικό: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές για halal και kosher στην Ελλάδα;

Παρά τις προσπάθειες νομιμοποίησης του εβραϊκού και ισλαμικού τρόπου σφαγής των ζώων χωρίς αναισθητοποίηση, το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα δεν έχει αλλάξει. Η σχεδιαζόμενη Εθνική Στρατηγική Halal επαναφέρει το θέμα.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Κάποτε στην Αμερική…

Ακροβατώντας / Η αμερικανική δημοκρατία οδεύει προς το τέλος της

Η κυβέρνηση Τραμπ έχει επιδοθεί σε ανελέητο κυνηγητό όσων αμφισβητούν την αλήθεια της. Κυνηγάει δημοσιογράφους, παρουσιαστές, ακτιβιστές, αντιφρονούντες, δικαστές, όποιον τολμήσει να την αμφισβητήσει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
H εξέγερση της «κανονικότητας»

Οπτική Γωνία / H εξέγερση της «κανονικότητας»

Μια τάση που θέλει να προσελκύσει μετριοπαθή ακροατήρια, αντλώντας από μια ψευδή εκδοχή της Ιστορίας, η οποία θέλει τον δυτικό πολιτισμό να υποφέρει ή να παρακμάζει γιατί τάχα έπεσε θύμα του ανθρωπισμού του.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
EPEJERGAS HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οπτική Γωνία / HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οι κρίσιμοι σταθμοί μιας δύσκολης πορείας που ξεκίνησε το 1981, οπότε πιστοποιήθηκαν τα πρώτα κρούσματα HIV, μέχρι σήμερα, που στόχος πια είναι η πλήρης ύφεση της νόσου, με ορίζοντα την επίτευξη της ίασης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Οπτική Γωνία / Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Επιστρατεύοντας το ύστατο μέσο πίεσης, ο Πάνος Ρούτσι ζητά δικαιοσύνη για τα Τέμπη και άδεια για να ξεθάψει το παιδί που έχασε στο μοιραίο τρένο, ώστε να ταυτοποιηθεί και να γίνουν τοξικολογικές εξετάσεις.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τα drones μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη: Η Κίνα αλλάζει την παγκόσμια ασφάλεια

Οπτική Γωνία / Από τα drones μέχρι το AI: Η Κίνα αλλάζει την παγκόσμια ασφάλεια

Πώς η στρατιωτική άνοδος της Κίνας και η στρατηγική σύμπλευση με τη Ρωσία διαμορφώνουν τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες προκλήσεις για την ασφάλεια; Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Ο Τραμπ είναι διχαστικός και επικίνδυνος»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Ο Τραμπ είναι διχαστικός και επικίνδυνος»

Γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες μοιάζουν πιο διχασμένες από ποτέ; Και πού οφείλεται η άνοδος της πολιτικής βίας; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αντιδράσεις στην Πάρο για την τουριστική επένδυση στις Κολυμπήθρες ή Συλλογή υπογραφών κατά της στρατηγικής επένδυσης στην Πάρο

Ρεπορτάζ / Στις Κολυμπήθρες της Πάρου θα χτιστεί ένα τεράστιο ξενοδοχείο. Γιατί;

Η τοπική κοινωνία αντιδρά στην κατασκευή μεγάλου τουριστικού συγκροτήματος, προειδοποιώντας για αλλοίωση του τοπίου και επιβάρυνση των ήδη πιεσμένων υποδομών του νησιού.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης, αλλά κανένας δεν πτοείται 

Βασιλική Σιούτη / Βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης, αλλά κανένας δεν πτοείται 

Στην Ελλάδα η κοινή γνώμη έχει τη χειρότερη άποψη για τα πολιτικά κόμματα της χώρας, αλλά αυτό δεν μοιάζει να πτοεί κανέναν, παρά τον υπαρκτό κίνδυνο απονομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Ο Γιάννης Σίνα Ούγκο Αντετοκούνμπο…

Ακροβατώντας / Ο Γιάννης Σίνα Ούγκο Αντετοκούνμπο και ο κάθε Γιάννης

Σαν αυτόν υπάρχουν χιλιάδες ακόμα άνθρωποι που ζουν στη χώρα μας, πολλές χιλιάδες «καταραμένοι» που για διάφορους λόγους έφτασαν και φτάνουν ως εδώ με κάτι καρυδότσουφλα, σε μια προσπάθεια να επιβιώσουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ρεπορτάζ / Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ενώ τα πορίσματα της Πυροσβεστικής δεν εντοπίζουν στοιχεία εμπρησμού, δύο φοιτητές εξακολουθούν να κρατούνται προσωρινά για τη φωτιά στην περιοχή του Γηροκομείου Πατρών, με την υπόθεση να ξυπνά μνήμες από παλαιότερες δικαστικές πλάνες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ