Ιδιωτικό πένθος, δημόσια αξιοπρέπεια και άλλες (παράξενες) εκκλήσεις. Καθοδόν προς τις 28 Φεβρουαρίου

Καθοδόν προς τις 28 Φεβρουαρίου Facebook Twitter
Στη θέση του ηχηρού πένθους που εξωτερικεύεται και ως δημόσια  πολιτική κριτική, μερικοί ενθρονίζουν ένα ‘αυθεντικό’, ιδιωτικό πένθος. Αυτό μόνο, λένε, μπορεί να διεκδικεί αξιοπρέπεια. Φωτ.: EUROKINISSI
0


ΠΛΗΣΙΑΖΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ 28η Φεβρουαρίου και την απεργία-διαδήλωση για τα δυο χρόνια από το δυστύχημα (με πολλαπλές υπαιτιότητες κράτους και εταιρίας) των Τεμπών, ένα μοτίβο επαναλαμβάνεται και διαδίδεται. Παράλληλα με τη θεωρία περί εκτροπής και νέο-αγανακτισμένου πραξικοπήματος, γίνεται συνεχώς λόγος για την κακή πολιτικοποίηση του πένθους.

Στη θέση του ηχηρού πένθους που εξωτερικεύεται και ως δημόσια  πολιτική κριτική, μερικοί ενθρονίζουν ένα ‘αυθεντικό’, ιδιωτικό πένθος. Αυτό μόνο, λένε, μπορεί να διεκδικεί αξιοπρέπεια. Είναι μια ιδέα που έχει τους οπαδούς της, η άποψη πως μόνο η σιωπή είναι τόπος αξιοπρέπειας, πως οτιδήποτε θορυβεί και διαμαρτύρεται είναι αναξιοπρεπές και εντέλει μια φτηνή μετατροπή του πόνου σε πολιτική.

Θυμάμαι που είχα διαβάσει στον Εντουάρ Λουί την θέση (που μου είχε φανεί τραβηγμένη και δογματική) ότι η σιωπή στη λογοτεχνία είναι ένα ‘αστικό’ μοτίβο, αφού, κατά τον Λουί, το εγκώμιο της σιωπής είναι το αντίθετο του αναγκαία καταγγελτικού σθένους και της απόκτησης φωνής/ ορατότητας για το θύμα.

Ακόμα πιστεύω πως είναι ακραία μια τόσο ριζική ενοχοποίηση της σιωπής. Τόσο σε έργα τέχνης όσο και στον τρόπο που νιώθουμε και εκφράζουμε συναισθήματα και σκέψεις, μπορεί οι χαμηλότεροι τόνοι να είναι πιο δραστικοί και ισχυροί από την υψιγορία, την κραυγή, τον πάταγο.

Η αυτουπονόμευση της δημοκρατίας δεν συντελείται μόνο από τις γαιδουροφωνάρες των τραμπικών ακροδεξιών αλλά και από τις φορτικές υποδείξεις για «αξιοπρεπή σιωπή» και στις προσβλητικές ιερεμιάδες εκ μέρους των νεοσυντηρητικών  μας ορθολογιστών.

Μπορεί για παράδειγμα μια συγκέντρωση εκατό χιλιάδων που τηρούν τρία λεπτά σιγής να είναι πιο αιχμηρή από μια παραδοσιακή διαδήλωση με τις διαδοχικά, προβλέψιμες εικόνες οργανώσεων, σχημάτων, ντουντούκας. Πρέπει όμως να υπάρχει η συγκέντρωση, να παρίσταται το πλήθος. Το πως θα αρθρώσει τον λόγο του είναι ένα ζήτημα άλλο, ένα θέμα στο εσωτερικό των παρόντων όχι για χάρη των απόντων και των εχθρικών προς τη συγκέντρωση/ διαδήλωση.

Ας μην έχουμε αυταπάτες. Η συνηγορία της τάχα αξιοπρεπούς σιωπής και η έκκληση για αυστηρώς ιδιωτικά πένθη και σεμνά βιωμένη εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη δεν εκφράζει αγωνία για την έλλειψη φαντασίας των διαδηλώσεων ή για τυχόν βίαια επεισόδια. Αρνείται να δει την πολιτικοποίηση του πένθους ως αναπότρεπτη διάσταση γεγονότων όπως αυτό στα Τέμπη. Είναι έτσι υπεράσπιση μιας ‘αριστοκρατικής’ σιωπής που θεμελιώνεται στην αυτό-λογοκρισία των πολιτών, στην ακύρωσή τους ως ενεργών υποκειμένων.

Είναι, εντέλει, η σκοπιά εκείνη η οποία αντιπαθεί εκ προοιμίου τις μαζικές, λαϊκές παρουσίες στο δημόσιο χώρο. Ωστόσο, η ενσώματη παρουσία των ανθρώπων για την ιδέα της δικαιοσύνης – που εύλογα υπερβαίνει το ένα θέμα των Τεμπών και αγγίζει το συνολικό πλαίσιο της ζωής των πολιτών- είναι τρόπος νοηματοδότησης του πένθους. «Βγάζει» το πένθος από την στενή σφαίρα των ατομικών και οικογενειακών τραυμάτων. Δεν είναι πλέον αυτό που χωρίζει τους χαροκαμένους γονείς από τους άλλους της κοινότητας (τους άμεσα παθόντες από εμάς τους  υπόλοιπους) αλλά κάτι που ενώνει και δημιουργεί έναν κοινωνικό δεσμό.

Φυσικά, έχουμε απόλυτη ανάγκη από δεσμούς και κοινωνικά γεγονότα τροφοδοτημένα από κατάφαση και θετικότητα. Η συλλογική αφύπνιση δεν μπορεί να οργανώνεται μόνο πάνω σε εμπειρίες πένθους ή ως αντιστάσεις σε διάφορες εκδοχές θανάτου (κοινωνικού, οικονομικού, περιβαλλοντικού κ.λπ.).

Η ίδια όμως η έκκληση για την ερχόμενη Παρασκευή που μας έρχεται συνδυάζει την απαίτηση δικαιοσύνης με την ουσιαστική απόδοση τιμής στα θύματα. Είναι μια έκκληση όπου η αλήθεια καλείται να γίνει μη λήθη, να ανακτήσει τη χαμένη της σχέση με την αποκατάσταση μιας αδικίας και το άνοιγμα ενός χώρου ελπίδας για το καλύτερο. Δεν είναι μια ευκαιρία αρνητικής υπενθύμισης, ακόμα και αν πρέπει να έχει μέσα της και την καταγγελία και το κριτικό πάθος.

Το εγκώμιο στη διακριτικότητα, στη σιωπή και στην απόμερα βιωμένη θλίψη είναι σύμμαχος μιας συγκεκριμένης πολιτικής εξουσίας και των διαχειριστών της. Η κυβέρνηση επιχειρεί καθημερινά να διαχωρίσει τα συλλογικά συναισθήματα σε αξιοπρεπείς ζώνες ψευδούς θεσμικότητας και σε αναξιοπρεπείς και εμπαθείς περιοχές αντισυστημισμού.

Αυτός ο διαχωρισμός είναι μια πονηρή διευθέτηση η οποία ονειρεύεται μια κοινωνία φιλικών σχολιαστών, πολιτικών επιτελείων και πολιτών που αποσύρονται στα του οίκου τους, περιμένοντας τη μοίρα τους. Ό,τι πιο κοντά στην αυτοκαταστροφή της δημοκρατίας. Η αυτουπονόμευση της δημοκρατίας δεν συντελείται μόνο από τις γαιδουροφωνάρες των τραμπικών ακροδεξιών αλλά και από τις φορτικές υποδείξεις για «αξιοπρεπή σιωπή» και στις προσβλητικές ιερεμιάδες εκ μέρους των νεοσυντηρητικών  μας ορθολογιστών.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γιατί η κυβέρνηση Μητσοτάκη στηρίζει τόσο πολύ την κυβέρνηση Νετανιάχου;

Οπτική Γωνία / Γιατί η κυβέρνηση Μητσοτάκη στηρίζει τόσο πολύ την κυβέρνηση Νετανιάχου;

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη στηρίζει τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, αγνοώντας τις επικρίσεις που δέχεται, καθώς δεν θέλει να διαταράξει τη «στρατηγική σχέση» και τα μεγάλα επιχειρηματικά deals.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
To μίσος για τους άλλους…

Οπτική Γωνία / To μίσος για τους άλλους

Για τους περισσότερους η αλήθεια δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Eίδαν κάπου μια εικόνα που εξυπηρετεί το προσωπικό τους αφήγημα, το οποίο συνήθως προσεγγίζεται με συναισθηματικούς όρους, όπου κυριαρχεί το μίσος, κι αυτό τους αρκεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Γιατί η Ελλάδα και η Ευρώπη βρίσκονται αντιμέτωπες με μια επικίνδυνη αποσταθεροποίηση στα σύνορά τους;

Οπτική Γωνία / Η στρατηγική του χάους και το μέλλον της Μέσης Ανατολής

Γιατί η Ελλάδα και η Ευρώπη βρίσκονται αντιμέτωπες με μια επικίνδυνη αποσταθεροποίηση στα σύνορά τους; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης, Σωτήρης Ντάλης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Χάρβαρντ: Οι τελευταίοι των διεθνών

Οπτική Γωνία / Χάρβαρντ: Οι τελευταίοι των διεθνών

Ο Ισπανός επισκέπτης ερευνητής στο Χάρβαρντ, Αλμπέρτο Λόπεζ Ορτέγκα, γράφει στην El País ότι αυτό που παρακολουθούμε δεν είναι απλώς μια επίθεση στο ίδρυμα ή στους διεθνείς φοιτητές, αλλά μια επίθεση στην ίδια την ιδέα της γνώσης ως παγκόσμιου εγχειρήματος.
THE LIFO TEAM
 Ισραήλ - Ιράν: Μισός αιώνας βίας και αντιπαλότητας 

Οπτική Γωνία / Ισραήλ - Ιράν: Μισός αιώνας βίας και αντιπαλότητας 

Από την Ιρανική Επανάσταση του 1979 έως την ανταλλαγή πυραύλων το 2025, η αντιπαράθεση Ισραήλ - Ιράν εξελίσσεται σε μια από τις πιο επικίνδυνες και πολυεπίπεδες γεωπολιτικές διαμάχες της εποχής μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Νεραντζιές: Γιατί κινδυνεύει το δέντρο-μνημείο της Αθήνας;

Ρεπορτάζ / Νεραντζιές: Γιατί κινδυνεύει το δέντρο-μνημείο της Αθήνας;

Κινδυνεύει το άρωμα της Αθήνας; Στα μικρά λευκά άνθη της νεραντζιάς χρωστάμε κάθε άνοιξη το υπέροχο άρωμα στις γειτονιές και στους δρόμους της πόλης. Οι νεραντζιές όμως προσβάλλονται από ένα έντομο-εισβολέα που έρχεται από την Ασία, το οποίο γίνεται προσπάθεια να καταπολεμηθεί με την εισαγωγή του φυσικού του εχθρού από την Ιαπωνία και το Βιετνάμ.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Γλυκιά τουριστική Αθήνα: Σπάστε πιάτα και φωνάξτε ΟΠΑ-ΟΠΑ!

Οπτική Γωνία / Γλυκιά τουριστική Αθήνα: Σπάστε πιάτα και φωνάξτε ΟΠΑ-ΟΠΑ!

« Με εκνευρίζουν πλέον σχεδόν τα πάντα σε αυτήν τη νέα Αθήνα: από τη φασαρία και το μποτιλιάρισμα με τα τουριστικά λεωφορεία και τα μαύρα βανάκια ως τα χρυσά στεφανάκια που φοράνε τα κορίτσια στο κεφάλι τους»
ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΤΡΙΒΟΛΗ
Θα παραδοθεί ολόκληρη η Μέση Ανατολή στις φλόγες;

Οπτική Γωνία / Θα παραδοθεί ολόκληρη η Μέση Ανατολή στις φλόγες;

Τι σηματοδοτεί η σημερινή επίθεση στο Ιράν; Γιατί η ισορροπία ισχύος εισέρχεται πλέον σε μια εξαιρετικά ρευστή και επικίνδυνη φάση; Και γιατί η νέα αυτή κλιμάκωση προκαλεί ανησυχία στη διεθνή κοινότητα; Ειδικοί αναλυτές εξηγούν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Gen Z και σεξουαλικότητα: Ρευστή, ελεύθερη και χωρίς ταμπέλες

Οπτική Γωνία / Gen Z και σεξουαλικότητα: Ρευστή και χωρίς ταμπέλες

Γιατί οι νέοι αμφισβητούν τα πρότυπα των millennials, τι είναι το «slowmance» και τι σημαίνει η αποδοχή της ταυτότητας φύλου για την ψυχική τους υγεία; Η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος Αντιγόνη Γινοπούλου εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ