ΤΟ ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΗΣ ΙΟΡΔΑΝΙΑΣ για εκεχειρία στη Λωρίδα της Γάζας μπορεί να εγκρίθηκε με συντριπτική πλειοψηφία από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, ανέδειξε όμως την απουσία κοινής εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., με τα κράτη-μέλη της να ψηφίζουν το καθένα με τα δικά του κριτήρια. Το ψήφισμα για τη Γάζα δίχασε και τα ελληνικά κόμματα, καθώς η αντιπολίτευση διαφοροποιήθηκε και άσκησε έντονη κριτική στην κυβέρνηση για την επιλογή της.
Η πρόταση που έγινε αρχικά από την Ιορδανία, εκ μέρους των αραβικών χωρών, που εξέφρασε όλες τις αραβικές χώρες, ζητούσε την άμεση κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, την απελευθέρωση των κρατουμένων, την προστασία των αμάχων και την ασφαλή διέλευση της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας.
Το ψήφισμα, που δεν έχει βεβαίως κάποιο δεσμευτικό χαρακτήρα, πέρασε με μεγάλη πλειοψηφία, αφού 120 χώρες ψήφισαν υπέρ και μόνο 14 χώρες κατά, ανάμεσά τους το Ισραήλ, οι ΗΠΑ, η Αυστρία, η Κροατία, η Τσεχία και η Ουγγαρία. Βασικό επιχείρημα όσων διαφώνησαν ήταν ότι αυτό δεν περιλάμβανε σαφή καταδίκη της Χαμάς ούτε αναφερόταν ρητά στην άμεση απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων της, όπως ζητούσε το Ισραήλ, το οποίο εξέφρασε την οργή του για το ψήφισμα μέσω του Ισραηλινού πρέσβη στον ΟΗΕ, που κατηγόρησε όσους ψήφισαν υπέρ ότι προτιμούν να υποστηρίξουν «την υπεράσπιση των ναζιστών τρομοκρατών» αντί του Ισραήλ.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός, στο συνέδριο του «Economist», ανέφερε ότι η κατάσταση τού θυμίζει τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σχετικά με την στάση της Ε.Ε., δήλωσε πως «η έννοια της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης είναι κάτι το οποίο πρέπει να εξετάσουμε με μεγαλύτερη σοβαρότητα».
Η Ελλάδα ήταν μεταξύ των 45 χωρών που δεν ψήφισαν ούτε υπέρ ούτε κατά αλλά απείχαν, όπως έκαναν τα περισσότερα κράτη-μέλη της Ε.Ε., Γερμανία, Ιταλία, Φινλανδία, Σουηδία, Πολωνία, αλλά και ο Καναδάς, η Αυστραλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ουκρανία, η Ιαπωνία, η Ινδία κ.ά. Είχε προηγηθεί πρωτοβουλία του Καναδά με πρόταση τροπολογίας για να προστεθεί η καταδίκη της Χαμάς, την οποία υποστήριξε και η Ελλάδα, αλλά δεν κατάφερε να συγκεντρώσει την πλειοψηφία των δύο τρίτων που απαιτείται, έτσι δεν εγκρίθηκε.
Αδύναμη και διχασμένη Ε.Ε.
Η Ε.Ε. δεν κατάφερε να συντονιστεί σε μια κοινή πολιτική για το παλαιστινιακό μετά την 7η Οκτωβρίου, παρότι υποστηρίζει τη λύση των δύο κρατών. Η απουσία ενιαίας στάσης των κρατών-μελών αναδεικνύει τη διπλωματική αδυναμία και τη μικρή επιρροή της Ε.Ε. στα μεγάλα διεθνή ζητήματα. Η Γερμανίδα πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δέχθηκε έντονη κριτική αυτές τις μέρες και για την αδυναμία της να συντονίσει τα μέλη της Ε.Ε. ώστε να εκφραστούν με μια κοινή απόφαση, όπως και ο Ζοζέ Μπορέλ. Και οι δύο κατηγορούνται για άλλη μία φορά ότι αποδεικνύονται κατώτεροι των περιστάσεων.
Στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ, 4 κράτη-μέλη τάχθηκαν κατά του ψηφίσματος, 8 ψήφισαν υπέρ και 15 απείχαν. Η Ελλάδα συντάχθηκε με την πλειοψηφία των κρατών-μελών της Ε.Ε., όπως και η Γερμανία, η οποία συνήθως κρατά πιο φιλο-ισραηλινή στάση, αναφερόμενη στο δικαίωμα του Ισραήλ να αμύνεται.
Στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής για την Ειρήνη που έγινε στο Κάιρο η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών, Αναλένα Μπέρμποκ, είχε μιλήσει για έναν «τρομερό πόνο και φόβο που υπάρχει στην περιοχή» και υποστηρίζοντας ότι γι’ αυτό η αιτία είναι «η Χαμάς η οποία με την τρομοκρατική επίθεση της 7ης Οκτωβρίου κατά του Ισραήλ διέπραξε αποτρόπαια εγκλήματα».
Ο Έλληνας πρωθυπουργός, στο συνέδριο του «Economist», ανέφερε ότι η κατάσταση τού θυμίζει τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σχετικά με την στάση της Ε.Ε., δήλωσε πως «η έννοια της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης είναι κάτι το οποίο πρέπει να εξετάσουμε με μεγαλύτερη σοβαρότητα».
Η Γαλλία ήταν από τις χώρες που τάχθηκαν υπέρ, μαζί με το Βέλγιο, την Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, τη Μάλτα, την Πορτογαλία, τη Σλοβενία και την Ισπανία, προς μεγάλη απογοήτευση του Ισραήλ. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η γαλλική κυβέρνηση, παρότι το προηγούμενο διάστημα έκανε πολλές δηλώσεις υπέρ του Ισραήλ, δεν ήθελε να δυσαρεστήσει ούτε τα αραβικά κράτη στον ΟΗΕ αλλά ούτε και τους μεγάλους μουσουλμανικούς πληθυσμούς που ζουν στη Γαλλία, ειδικά δεδομένου ότι σε λίγους μήνες θα φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, έχει αναλάβει πρωτοβουλία για την παροχή έκτακτης ανθρωπιστικής βοήθειας από αέρος και θαλάσσης προς τους άμαχους Παλαιστινίους της Γάζας, στην οποία διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι θα συμβάλουν η Ελλάδα και η Κύπρος. Για τον ρόλο της Ελλάδας αλλά και της Κύπρου ως βάσεων για έναν ανθρωπιστικό διάδρομο προς τη Γάζα μίλησε ο Μακρόν στις Βρυξέλλες μετά τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., χωρίς να γίνουν γνωστές λεπτομέρειες. Ο Γάλλος Πρόεδρος δήλωσε ότι προετοιμάζεται ένας ανθρωπιστικός συνασπισμός από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στην Κύπρο, η οποία θα είναι η αεροπορική βάση για τον θαλάσσιο ανθρωπιστικό διάδρομο.
Κυβέρνηση vs αντιπολίτευσης
Η στάση της ελληνικής κυβέρνησης προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση του Στέφανου Κασσελάκη, ο οποίος μίλησε για «ημέρα ντροπής για την ελληνική διπλωματία, τον ελληνικό λαό και την ιστορία του», ενώ και ο ΣΥΡΙΖΑ σε ανακοίνωσή του ανέφερε ότι με την αποχή στο ψήφισμα ΟΗΕ ο κ. Μητσοτάκης «ντροπιάζει τον ελληνικό λαό» και «καθιστά την Ελλάδα αρνητικό παράγοντα για την ειρήνη». Το παλαιστινιακό, ωστόσο, διχάζει και τον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς υπάρχουν αυτοί που χαρακτηρίζουν τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση και αυτοί που τους χαρακτηρίζουν μαχητές. Αυτοί που ασκούν σκληρή κριτική σε κάθε προσέγγιση της Ελλάδας με το Ισραήλ και αυτοί που υπερασπίζονται την πολιτική που εφάρμοσε ο Τσίπρας, η οποία δεν διέφερε από την πολιτική Σαμαρά ούτε από την πολιτική Μητσοτάκη. Ο Αλέξης Τσίπρας, στο διάστημα που ήταν πρωθυπουργός, συνέχισε την ίδια γραμμή, διατηρώντας στενή συνεργασία με την (πολύ δεξιά) κυβέρνηση Νετανιάχου.
Αλλά και η πρώτη ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ, μετά την επίθεση της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου, ήταν διαφορετική σε σχέση με αυτές που ακολούθησαν και προκάλεσε πολλές εσωκομματικές αντιδράσεις για «φιλο-ισραηλινή στάση». Η ανακοίνωση εκείνη, που εκδόθηκε άμεσα, αποδόθηκε στον Βαγγέλη Καλπαδάκη, διπλωματικό σύμβουλο του Στέφανου Κασσελάκη και του Αλέξη Τσίπρα. Σε εκείνη την πρώτη ανακοίνωση αναφερόταν ότι «Ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία καταδικάζει απερίφραστα τη σημερινή επίθεση της Χαμάς σε βάρος του Ισραήλ, ζητά τον άμεσο τερματισμό της και εκφράζει την αλληλεγγύη του στον λαό του Ισραήλ».
Αναφερόταν, επίσης, στα «δικαιώματα των αμάχων, Ισραηλινών και Παλαιστινίων» και έλεγε ότι τάσσεται «υπέρ της άμεσης επανέναρξης αξιόπιστων διμερών συνομιλιών για λύση δύο βιώσιμων κρατών στη βάση των συνόρων του 1967, με πρωτεύουσα του παλαιστινιακού κράτους την ανατολική Ιερουσαλήμ». Έντονη κριτική κατά της κυβέρνησης για τη στάση αποχής στο ψήφισμα της Ιορδανίας στον ΟΗΕ κράτησε και το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, κινούμενο στο ίδιο κλίμα με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος και υπεύθυνος του τομέα εξωτερικών, Δημήτρης Μάντζος, δήλωσε ότι «δυστυχώς, σημαντικός αριθμός χωρών, ανάμεσα στις οποίες και η δική μας, απείχαν από το ψήφισμα του ΟΗΕ για άμεση ανθρωπιστική εκεχειρία στην περιοχή, σε αντίθεση προς την πλειοψηφία των κρατών-μελών».
Το ΚΚΕ, με ανακοίνωσή του, καταδίκασε με αποτροπιασμό την ισραηλινή επίθεση και κατήγγειλε την κυβέρνηση της ΝΔ που στηρίζει την ισραηλινή σφαγή, απορρίπτοντας ακόμη και τα ψηφίσματα στον ΟΗΕ για «κατάπαυση του πυρός»».
Το κόμμα Νίκη χαρακτήρισε την κυβέρνηση «αρνητή της ειρήνης», υποστηρίζοντας ότι «η ψήφος αποχής της Ελλάδος στο ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στις 27 Οκτωβρίου 2023 αποτελεί ένα μελανό σημείο της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής».
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην πρόσφατη συζήτηση που είχε με τον Φράνσις Φουκουγιάμα στο πλαίσιο του συνεδρίου του «Economist» ανέφερε ότι η κυβέρνησή του «αναγνωρίζει το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα σύμφωνα με το Διεθνές και το Ανθρωπιστικό Δίκαιο» αλλά και «την ανάγκη παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας» στους Παλαιστίνιους, καταδικάζοντας όμως τη δράση της Χαμάς. Υποστήριξε ότι «η Χαμάς είναι τρομοκρατική οργάνωση» και «δεν εκπροσωπεί τον παλαιστινιακό λαό». Μιλώντας για τον ρόλο της Ελλάδας, όπως τον βλέπει εκείνος, ανέφερε πως «έχουμε τη δυνατότητα να μιλάμε με όλες τις πλευρές, όχι όμως με τη Χαμάς», επαναλαμβάνοντας πως πρόκειται για τρομοκρατική οργάνωση.
Στην Ελλάδα την περασμένη εβδομάδα πραγματοποιήθηκαν πολλές διαδηλώσεις, οι περισσότερες εκ των οποίων διοργανώθηκαν από την αριστερά και ήταν αρκετά μαζικές, υπέρ των Παλαιστινίων. Σε δημοσκόπηση της GPO για τον τηλεοπτικό σταθμό Star, η πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών (65,4%) τάσσεται υπέρ μιας στάσης ουδετερότητας, το 18,4% υπέρ του Ισραήλ και το 11,5% υπέρ των Παλαιστινίων. Το παλαιστινιακό ζήτημα, όσο παραμένει άλυτο, θα αποτελεί μια μεγάλη πληγή όχι μόνο για τη Μέση Ανατολή αλλά και για όλη την ανθρωπότητα και θα διχάζει όλο και πιο πολύ, όλο και πιο επικίνδυνα.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO
